Doğan Saat Şikayet

Takibi Şikayet Bağlı Suç Ne Demek?

Takibi şikayete bağlı suçlar, bir suç hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi için suçun mağdurunun veya suçtan zarar gören kişilerin şikayetçi olmasının arandığı suçlardır. Takibi şikayete tabi suçlar, sayılı TCK’da ve özel kanunlarda açıkça gösterilmiştir. Bir suçun şikayete tabi olduğu kanun maddesinde şu ibarelerle ifade edilir:

• “…mağdurun şikayeti üzerine…hükmolunur.” (TCK m/2),
• “…şikayet üzerine…cezalandırılır.” (TCK m/1),
• “…soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.” (TCK m/1).

Takibi şikayete bağlı olmayan suçlar, kanunlarda ayrıca belirtilmez. İlgili kanun maddesinde bir suçun takibinin şikayete bağlı olduğu açıkça yazılmamış ise, o suç savcılık ve mahkeme tarafından resen (kendiliğinden) soruşturma ve kovuşturma konusu yapılır.

Şikayet hakkı, bir suçun savcılık tarafından soruşturulması veya mahkeme tarafından kovuşturulması için zarar gören veya mağdura tanınan kişiye sıkı surette bağlı bir kamu hukuku hakkıdır. Şikayetçi, gerçek kişi olabileceği gibi şirket, vakıf, dernek vb. gibi bir tüzel kişi de olabilir. Tüzel kişiler şikayet hakkını yetkili organları vasıtasıyla kullanır. Şikayet hakkını bizzat hak sahibi kullanmalıdır, bu hak mirasçılara geçmez. Ancak, müşteki şikayet hakkını bizzat kullandıktan sonra vefat ederse, mirasçıları açılan ceza davasına müdahil (katılan) sıfatıyla katılabilirler.

Şikayete Tabi Suçlarda Şikayet Süresi Ne Kadardır? (TCK md. 73/1)

Şikayete tabi suçlarda şikayet süresi, mağdurun ‘fiil’ ve ‘faili’ öğrenmesinden itibaren 6 aydır. Müştekinin şikayet hakkını kullanabilmesi için hem faili hem de fiili öğrenmesi gerekir. Örneğin, tarihinde aleyhine mala zarar verme suçu işlenen bir mağdur, malına verilen zararı aynı tarihte öğrenmiş, fakat suçu işleyen failin kimliğini 3 ay sonra tarihinde öğrenmişse, şikayetçi olmak istediğinde şikayet süresi tarihinden itibaren 6 aylık hak düşürücü süreye tabi olacaktır.

Suçtan zarar gören veya mağdur, suç teşkil eden fiil veya failden hangisini daha geç öğrenmişse, 6 aylık şikayet süresi de o tarihten itibaren başlar. Şikayet süresi, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aylık bir hak düşürücü süreye tabi olmasına rağmen, şikayet hakkı, her halukarda TCK md. 66’da düzenlenen dava zamanaşımı süresi içinde yapılmalıdır. En hafif suçlar için TCK md. 66’ya göre belirlenen dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Örneğin, aleyhine kasten basit adam yaralama suçu işlenen mağdur, faili daha sonra öğrense bile en geç 8 yıl içinde şikayetçi olmalıdır.

Müşteki birden fazla ise müştekilerden biri şikayet süresini kaçırsa bile, şikayet süresini kaçırmayan diğer müştekilerin şikayet hakkı düşmez, her zaman şikayetçi olabilirler (TCK md. 73/3).

Şikayetten vazgeçme, soruşturma aşamasında takipsizlik kararı, kovuşturma aşamasında kamu davasının düşmesi sonucunu doğurur.

Şikayet etme prosedürü ve şikayetten vazgeçmenin sonuçları için şu yazımıza bakınız: Şikayet Hakkının Kullanılması ve Şikayetten Vazgeçme

Takibi Şikayete Bağlı Suçlar Nelerdir?

Bir suçun takibinin şikayete bağlı olduğu açıkça kanunda yazılı olmadıkça, o suç savcılık tarafından resen soruşturulur. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi tüm suçlar aynı zamanda uzlaştırma/uzlaşma yasası kapsamındadır.

Takibi şikayete bağlı belli başlı suçlar şunlardır:

• Basit kasten adam yaralama (m. 86/2).
• TCK md. 86/2 kapsamında kalan kasten yaralama suçunun ihmali davranışla işlenmesi (m. 88).
• Taksirle yaralama suçu (m. 89/). Bilinçli taksirle TCK 89/1 çerçevesinde işlenen yaralama suçu şikayete tabidir, ancak diğer fıkralar için şikayete bağlı değildir.
• Cinsel saldırı suçu (m. /1 ve /2-ikinci cümle).
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (m/1).
• Cinsel taciz suçu (m. /1).
• Tehdit suçu (m. /1 ikinci cümle).
• Konut dokunulmazlığını ihlal Suçu (m. /).
• İş ve çalışma hürriyetini ihlal suçu (m/1).
• Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m. /1).
• Israrlı takip suçu (m/A).
• Hakaret Suçu (m. /1, 2, 3). Kamu görevlisine karşı görevinden İşlenen hakaret suçu veya cumhurbaşkanına hakaret suçu şikayete tabi değildir.
• Kişinin hatırasına hakaret suçu (m. /1,2). Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hatırasına hakaret suçunun takibi şikayete bağlı değildir.
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal Suçu (m. /1, 2, 3).
• Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m. /1, 2, 3).
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (m. /1, 2).
• Hırsızlık Suçu (m. ) ve nitelikli hırsızlık suçu (m. /1, 2, 3) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı suçlardandır. Diğer tüm hallerin takibi şikayete tabi değildir, resen kovuşturulur. Hırsızlık suçlarında daha az cezayı gerektiren haller de şikayete tabidir (m. /1).
• Kullanma hırsızlığı suçu (m. /1).
• Mala zarar verme suçu (m. /1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. /1,2) TCK md. /2’de belirtilen kişilerin zararına işlendiği takdirde de takibi şikayete tabi suçlardandır.
• İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır (m. /1).
• Hakkı olmayan yere tecavüz suçu (m/1,2,3)TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
• Güveni kötüye kullanma suçu (m. /1).
• Bedelsiz senedi kullanma suçu (m/1).
• Dolandırıcılık suçu (m. /1) ve Nitelikli dolandırıcılık suçunun (m. /1,2) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenmesi halinde takibi şikayete bağlıdır.
• Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal (m. /1).
• Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m/1).
• Hileli iflas suçu (m. /1) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlı olan suçlardandır.
• Taksirli iflas suçu (m. /1) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse, takibi şikayete tabi olan suçlardandır.
• Karşılıksız yararlanma suçu (TCK m/) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
• Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi (m. /1) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
• Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu (m/1) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
• Bilgi vermeme suçu (m. /1) TCK md. /2’de belirtilen kişiler aleyhine işlenirse takibi şikayete bağlıdır.
• Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. /1).
• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. /1).
• Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde /).
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (madde /3).

Takibi Şikayete Bağlı Suçlar Yargıtay Kararları

Suçun Basit Halinin Şikayete Tabi Olması Nitelikli Halini de Şikayete Bağlı Tutmaz

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun tarih ve / – / sayılı kararında da açıklandığı üzere ve bu doğrultuda istikrar kazanmış uygulamaya göre, bir suçun basit halinin soruşturulması ve kovuşturulmasının şikayete tabi olması, nitelikli hallerinin de şikayete tabi olduğu şeklinde yorumlanmamalıdır. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi olan suç türleri, kanun maddelerinde açık olarak belirtildiğinden, bu kapsamın dışında kalan suç türlerinin soruşturulması ve kovuşturulmasının kamu adına yapılacağının kabulü zorunludur. Kanun koyucunun iradesinin bu doğrultuda değerlendirilmesi gerekir.

Somut olay irdelendiğinde; sanıkların iş yeri dokunulmazlığının ihlali suçunu birlikte işlediklerinin anlaşılması karşısında, TCK’nın /2. maddesinde yer alan bu suçun basit halinin takibi şikayete bağlı olsa da, anılan Kanunun /1-c maddesinde yer alan “ suçun birden fazla kişi tarafından birlikte” işlenmesini düzenleyen nitelikli halin bulunması nedeniyle, bu suçun kovuşturulmasının şikayet koşuluna bağlı olmadığı gözetilmeden, şikâyetten vazgeçme nedeniyle kamu davalarının düşürülmesine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay Ceza Dairesi / E. , / K.).

Şikayete Tabi Suçta Şikayetten Vazgeçmeyi Kabul Etmeyen Sanığın Mahkumiyeti

sayılı TCK’nin maddesinin 4. fıkrasında, kovuşturma yapılabilmesi şikayete bağlı suçlarda, suçtan zarar gören kişinin vazgeçmesinin davayı düşüreceği düzenlenmiş, yargılama sonunda suçun sabit olmaması halinde beraat kararı verilmesi olanağının sağlanması için aynı maddenin 6. fıkrasında ise vazgeçmenin, onu kabul etmeyen sanığı etkilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Buna göre, sanığın şikayetten vazgeçmeyi kabul etmemesi durumunda, yargılamaya devam edilerek, suçun sabit olmaması halinde beraatine, suçun sabit olduğunun anlaşılması halinde ise, bu husus kararda açıklanarak, kovuşturmanın şikayet koşulunun gerçekleşmemesi nedeniyle davanın düşürülmesine karar verilmesi gerekecektir.

İncelenen dosyada; şikayetten vazgeçmeyi kabul etmeyen sanığın, kasten basit yaralama eyleminin sabit olduğunun anlaşılması karşısında, sayılı TCK’nin 86/2. maddesi uyarınca açılan kamu davasının şikayet koşulu oluşmadığından düşürülmesine karar verilmesi gerekirken, sanığın mahkumiyetine karar verilmesinde isabet görülmemiştir (Yargıtay 1. Ceza Dairesi / E. , / K.).

Takibi şikayete tabi suçlar; soruşturma ve kovuşturma aşamalarında şikayet hakkının kullanılması ve şikayetten vazgeçme hususlarında hak kayıplarına yol açacak bazı özellikler arz ettiğinden bir ceza avukatından hukuki yardım alınmasında fayda vardır.

Avukat Baran Doğan

BDDK web sitesine hoş geldiniz.
Bu siteyi kullandığınız takdirde aşağıdaki koşulları kabul etmiş sayılacaksınız.

BDDK web sitesinin yayınlanması, hiçbir kişi ve/veya kuruluşa herhangi bir konuda herhangi bir taahhüdü içermemektedir. Sitede yer alan bilgiler, kişi ve kuruluşlara yönelik talimat verilmesi, hukuken onların herhangi bir doğrultuya yönlendirmesi amaçlarını ve tebligat niteliğini taşımamaktadır.

Web sitemizde yayınlanan çalışmalardan, kaynak gösterilmek suretiyle kısmen alıntı yapılabilir ancak bu bilgilerin ticari amaçlarla kullanımı BDDK'nın yazılı iznine tabidir.

BDDK, web sitesinde yayınlanan bilgilerin güncel ve doğru bilgilerle yayınlanmasını temin etmek amacıyla elinden gelen çabayı göstermekle birlikte, BDDK'nın bu bilgilerin doğruluğu ve tamlığı konusunda açık veya zımni şekilde kefalet veya garanti verdiği yolunda hiçbir taahhüdü bulunmamaktadır. Kullanıcılar sisteme girmeleri ile birlikte; BDDK tarafından yayınlanan bilgilerin kullanımı sonucunda doğrudan veya dolaylı bir kayıp veya zarar doğması halinde, bu durumun BDDK'na hiçbir borç, sorumluluk veya mükellefiyet yüklemeyeceğini açık olarak kabul etmiş sayılırlar.

Sitede yer alan bütün metinler ve/veya hizmetler, önceden kullanıcılara bildirimde bulunmaksızın BDDK tarafından değiştirilebilir. BDDK web sitesi ön bilgi verilmeden kullanım dışı bırakılabilir. BDDK web sitesinde yayınlanmış bilgiler, ya da bilgilere dayanılarak yapılan işlemlerden veya siteye ulaşılamamasından doğan veya doğacak zarar ve/veya kayıplardan dolayı sorumluluk kabul etmez.

Site özenle hazırlanılmış olmasına rağmen, site ziyaretçileri; sitedeki bilgilerin, konuyla ilgili profesyonel danışmanlığın yerini alacağını düşünmemelidirler. Bu nedenle, sitede yer alan bilgileri herhangi bir şekil ve surette kullanmadan önce, konuyla ilgili profesyonel danışmanınızla görüşmenizi tavsiye ederiz.

İnsan hataları, teknik veya diğer faktörler nedeniyle hata veya bilgi eksikliği/yanlışlığının veya güncellik yitirmesinin vuku bulabileceği tabiidir. BDDK, sistemde yer alan bilgilerdeki hata ve eksikliklerden hiçbir şekilde sorumlu bulunmamaktadır.

Bu site BDDK'na ait olup site içerisindeki bilgilerin bir kısmı Kurum, bir kısmı da diğer kaynaklardan sağlanarak Kurum tarafından yayınlanmaktadır. Sitemizden bağlantı yapılarak ulaşılan diğer sitelerdeki bilgiler, ilgili kuruluşlar tarafından yayınlanmakta olup, BDDK'nu bağlamamaktadır.

Kurumumuz web sitesi Temmuz itibarıyla güncellenmiştir. Bu tarihten öncesine ait duyurularda güncel olmayan linkler yer alabilir. Bu konuda sorun yaşanması durumunda kullanıcılarımız Kurumumuz ile iletişime geçebilirler.