Deniz Kaplumbağası Sürüngen Midir

milyon yıldan fazla bir süredir dünyanın okyanuslarında kilometreler kat eden deniz kaplumbağaları, deniz ve kıyı ekosistemlerinin sağlığı açısından vazgeçilmez ve tamamlayıcı bir role sahip. Ancak son yıl içinde artarak devam eden insan faaliyetleri bu eski denizcilerin yaşama şansını azaltıyor.

Bugün dünya denizlerinde yaşayan yedi deniz kaplumbağası türü (Dermochelys coriacea, Eretmochelys imbricata, Lepidochelys kempii, Lepidochelys olivacea, Chelonia mydas, Caretta caretta, Natator depressus) vardır. Deri sırtlı deniz kaplumbağası (Dermochelys coriacea), Akdeniz’de zaman zaman kaydedilen ziyaretçi bir türdür. Yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) ve iribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ise Akdeniz’de yuvalayan türlerdir. Her iki türün de Akdeniz popülasyonları, Atlas Okyanusu popülasyonlarından farklılaşmış olduğu için, bunlar ayrı popülasyonlar olarak kabul ediliyor. İki deniz kaplumbağası türü daha (Eretmochelys imbricata ve Lepidochelys kempii) Akdeniz’de nadir de olsa görülüyor.

Deniz kaplumbağaları yaşamlarının büyük bir bölümünü kıtalararası denizlerde geçirir. Erkek bireyler deniz dışına hiç çıkmaz, dişiler ise sadece yumurta bırakmak için kumsallara çıkarlar. Erkek ve dişi deniz kaplumbağaları üreme döneminde, beslenme alanlarından ayrılarak, yuvalama bölgelerine yakın çiftleşme alanlarına gelirler ve çiftleşirler.

Yumurtadan çıkan yavru denize ulaştığında, açık okyanuslara ulaşma coşkusuyla yüzer. Yırtıcılardan kurtulan küçük deniz kaplumbağası artık akıntıların buluştuğu ve yiyecek bulduğu yeni bir hayata başlar. Deniz kaplumbağası, erginliğe ulaştığında kendi yumurtalarını bırakmak için tekrar yumurtadan çıktığı kumsala gelinceye kadar kilometrelerce yüzmeye devam eder.

Deniz kaplumbağalarının ana besin kaynağı deniz çayırları, denizanaları, süngerler, yumuşak mercanlar, yumuşakçalar, yengeçler, mürekkep balıkları ve türlerine göre bazı balıklardır.

Deniz kaplumbağalarının geç ergenliğe ulaşması ve yumurtadan çıkan yavruların karşı karşıya olduğu doğal tehditler göz önünde bulundurulduğunda her yumurtadan sadece bir tanesinin yetişkinliğe ulaştığı söylenebilir.

Neden Koruyoruz?

Deniz kaplumbağaları fazlasıyla çoğalma potansiyeline sahiptir: dişiler bir üreme mevsiminde yuvaya yüzlerce yumurta bırakabilir. Ancak doğal koşullar altında bile, bir sene hayatta kalabilen yavru kaplumbağa sayısı çok azdır. Yavrular denize ulaşmaya çalışırken çoğunlukla yengeç, çakal, tilki ve kuş gibi yırtıcılara yem olur. Bir yavru kumsaldaki mücadeleyi kazansa bile denizde kendisinden daha büyük bir balık tarafından avlanması an meselesidir. Bütün bu doğal süreçlerin üzerine dünyanın bazı ülkelerinde insanların beslenmek amacıyla yuvalardan yumurtaları toplaması, rahatsız etmesi veya yuvalama alanlarına zarar vermesi yavru deniz kaplumbağalarının yaşama şansını azaltıyor.

Yedi tür deniz kaplumbağasının ikisi IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanan Kırmızı Liste’ye göre “önemli derecede tehlike altında” dır. Yapılan araştırmalar, Pasifik Okyanusu’nda deri sırtlı deniz kaplumbağasının (Dermochelis coriacea), Akdeniz Havzası’nda ise yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia mydas)’nın hızla azaldığını gösteriyor.

Deniz kaplumbağalarını tehdit eden faktörler:

• Doğrudan besin maddesi olarak tüketilmeleri: Tüm dünyada deniz kaplumbağalarının sayısındaki ciddi düşüş avcılık ve yumurtalarının toplanmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle besin sıkıntısı çekilen bazı ülkelerde, kaplumbağalar eti, yumurtası ve yağı için yakalanıyor, toplanıyor ve besin maddesi olarak kullanılıyor.

• Bazı türlerin kabuğunun süs eşyası yapımında, derisinin ayakkabı ve çanta yapımında kullanılması; yağından parfüm sanayinde faydalanılması: Deniz kaplumbağalarının derisi, deri ürünlerinde kullanılıyor; bazı ülkelerde süs eşyası olarak satılıyor. Türkiye’nin de taraf olduğu Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşmesi’ne (CITES) göre deniz kaplumbağalarının ticareti yasaktır.

• Üreme, beslenme ve kışlama alanlarının tahrip edilmesi: Kontrolsüz yapılaşma önemli yuvalama alanlarının tahrip edilmesine yol açmıştır. Yollardan ve binalardan gelen ışıklar yumurtadan çıkan yavruları etkilemekte ve onları denizden uzaklaştırmaktadır. Kumsallardaki araç trafiği kumları sıkılaştırmakta ve dişi bireylerin yuva yapmasını imkansız hale getirmektedir.
Deniz dolguları ve dalgakıranlar kıyı akıntılarının düzenini değiştirebilir ve kumsalların erozyona uğramasına ve/veya tamamen yok olmasına sebep olabilir. Deniz kaplumbağalarının önemli kışlama alanları tortulaşma, karadaki besinlerin akıp gitmesi, hassasiyet taşımayan turizmin gelişmesi, seçici olmayan balıkçılık yöntemleri ve iklim değişikliği sebebiyle zarar görmektedir.

• Tesadüfi avcılık: Deniz kaplumbağaları sürüngendir. Nefes almak için yüzeye çıkamadıklarında boğulurlar. Dünyada her sene binlerce deniz kaplumbağası balık ağlarına, uzun mesafeli oltalara, trol ağlarına yakalanarak ölmektedir.

• Denizel-karasal kirlilik: Deniz kaplumbağaları denizde yüzen plastik malzemeleri deniz anası sanıp yediği için boğulabilirler. Denize atılan ağların deniz kaplumbağalarına dolanması sonucu boğulmaya ve beslenemeyecek/yüzemeyecek hale gelmelerine sebep olabilir. Kumsaldaki çöpler yumurtadan çıkan deniz kaplumbağalarının denize ulaşmalarını engelleyebilir.

• Doğal predasyon: Deniz kaplumbağaları, yetişkinliğe erişme sürecindeki yüksek ölüm oranını toparlamak için her yumurtlama döneminde (bazen bir sezon içinde birden fazla) bir seferde ’den fazla yumurtayı yuvaya bırakır. Deniz kaplumbağası ve yırtıcılar arasındaki ince denge insan müdahalesiyle yeni yırtıcıların belirmesiyle veya artmasıyla deniz kaplumbağasının aleyhine dönebilir.

• İklim değişikliği: Değişen iklimler ve küresel ısınma deniz kağlumbağası popülasyonunu ciddi şekilde etkileyebilir. Deniz kaplumbağalarının cinsiyeti sıcaklığa bağlı olduğu için küresel sıcaklıklardaki artış yuvadan çıkacak erkek-dişi oranını tamamen değiştirebilir ve türün nüfusunda tutarsızlıklara yol açabilir.

Ne yapıyoruz?

Akdeniz’de bugüne kadar yapılan araştırmalar iribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ve yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia mydas) türünün en önemli yuvalama alanlarının Yunanistan ve Türkiye’de olduğunu gösteriyor. Yeşil deniz kaplumbağası popülasyonunun (nüfusunun) %50’den fazlası Türkiye’de bulunuyor. Bu sebeple Türkiye, türün Akdeniz Havzası’ndaki en önemli yuvalama alanlarından biri niteliğinde.

Bugüne kadar neler yaptık?

- Türkiye'de deniz kaplumbağalarının yuvalama kumsallarına yönelik ilk sistemli çalışmalar, yılında WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği)'nin destekleriyle başladı.
- yılında Muğla Dalyan’a planlanan bir turizm projesinin iptal edilmesi içim yapılan çabalar sonucunda Köyceğiz-Dalyan’ın Türkiye’nin ilk Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmesine destek olundu.
- ’de Kuşadası-Samandağ arasındaki sahil şeridi taranarak yuvalama açısından önemli 17 kumsal belirlendi. yılında yapılan çalışmada ise bu alanların değerlendirmesi yapıldı.
- arasında trol balıkçılığının deniz kaplumbağası üzerine etkileri hakkında ilk defa sistemli bir araştırma yapıldı.
- arasında Çıralı’da sistemli olarak deniz kaplumbağalarını izleme, araştırma ve koruma çalışmaları yürütüldü. Buradaki koruma çalışmaları yılında kurulan Ulupınar Çevre Koruma Geliştirme ve İşletme Kooperatifi’nin desteğiyle devam ediyor.
- ’de Adnan Menderes Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi'nin işbirliğiyle Türkiye’deki bütün yuvalama alanlarının hızlı değerlendirilmesi yapıldı, alanlardaki riskler ve türe yönelik tehditler ortaya koyuldu, çözüm önerileri geliştirildi.
- Deniz Kaplumbağaları Bilim Komitesi üyeleri tarafından hazırlanan Deniz Kaplumbağaları Ulusal Tür Eylem Planı çalışmalarında kolaylaştırıcı olarak teknik katkı sağlandı.
- ’dan beri Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda deniz kaplumbağası izleme, araştırma ve koruma çalışmaları yürütülüyor. Çalışma kapsamında yuvalara çakal predasyonuna karşı kumaltı kafesler, sıcaklık ölçerler yerleştiriliyor, kum sıcaklığı belirleniyor, kumsal sıcaklık profilinin çıkarılıyor ve markalama yapılıyor.
- Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 3. Bölge Müdürlüğü ve WWF-Türkiye’nin işbirliğiyle Ekim tarihlerinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde düzenlenen 4. Ulusal Deniz Kaplumbağaları Sempozyumu’nda WWF-Türkiye düzenleme komitesinde yer aldı. Sempozyumda türe özgü yapılan bilimsel araştırmalar ve başarılı politikalar paylaşılırken türün tüm Akdeniz’de etkin korunabilmesi için geleceğe yönelik koruma hedefleri tartışıldı.
&#;-&#;Türkiye'deki yuvalama kumsallarının güncel durumunun belirlenmesi ve alanların daha etkili korunmasına yönelik saha çalışması&#;GEF Küçük Destek Programı (SGP) işbirliğiyle 20 Haziran Temmuz arasında gerçekleştirildi. Projenin sonuçları, yılında aynı metodolojiyle yürütülen kumsal değerlendirme çalışmasıyla karşılaştırılacak. &#; &#;&#;

Kertenkele, ”Kertenkele” (Lacertidae) takımının ve özellikle bu takıma mensup özkertenkelegiller familyasının, ailesinin genel adıdır. Kertenkeleler genellikle kırsal kesimlerde, kurak bölgelerde yaşayan ve ülkemizde sıkça rastladığımız canlı türlerinden birisidir.

-Kertenkelerin günümüzde yaklaşık ’den fazla türü keşfedilmiş durumda ve gün geçtikçe daha fazla tür keşfediliyor. Keşfedilen kertenkele varyasyon-tür sayısı artıyor.

-Kertenkeleler soğuğa karşı dayanıklı olmayan yapısal özellikleri bakımından genellikle sıcak, kurak, bozkır, tropikal vb. bölgelerde yaşarlar.

’den fazla türe sahip olan bu canlının, çeşitli özelliklere sahip türleri mevcuttur. Örneğin belirli türler toprak altında yaşayabiliyor, belirli türler ağaçlarda yaşayabiliyor hatta bazı türleri su üstünde yürüyebiliyor, koşabiliyor ve bazı türler ise bulunduğu ortama hızlı bir şekilde uyum sağlayabiliyor, renk değiştirebiliyor. Sıcaklık, ortam vb. gibi durumlar kertenkelenin renk değiştirmesine, kamufle olmasına yol açabiliyor.

-Kertenkele türlerinin büyük çoğunluğu 4 ayaklıdır fakat bu türklerin yanında 2 ayalı veya hiç ayağı olmayan adeta yılan görünümünde olan kertenkelerde mevcut.

-Bir kertenkelenin ayağında 5 parmak bulunur ve bu parmaklarda oldukça güçlü tırnaklar bulunur. Bu tırnaklar sayesinde kertenkeleler sorunsuz bir şekilde tırmanabiliyor ve küçük böcekleri, besin kaynaklarını yakalayabiliyorlar.

-Vücutları genellike ince ve uzun olup yuvarlak görünümdedir. Uzunlukları türden tür göre değişebiliyor, kimi türler cm arası uzunlukta oluyor, kimi türler ise cm arası uzunlukta oluyor hatta daha uzun olan türlerde mevcut.

-Vücutları tamamen pullarla kaplıdır ve tırtıklı bir yapıya sahiptirler. Kertenkelenin özellikle karın kısmında bulunan pullar daha iri ve büyük bir yapıya sahiptirler.

-Kertenkeleler’in bazı türlerinde göz kapağı bulunmaz fakat genelinde bulunur ve bulunan göz kapağı hareketli bir yapıya sahiptir. İlginç bir örnek vermek gerekirse Amerika kıtasında bulunan ve saydam-hareketsiz bir göz kapağına sahip bir kertenkele türünü örnek verebilirsiniz.

Özetle çok çeşitli varyasyonlara, özelliklere sahip kertenkeleler mevcut.

Toprağın altına yaşayan kertenkele türlerinde kulak deliği bulunmamaktadır. Fakat toprak üstünde yaşayan kertenkele türlerinin büyük çoğunluğunda kulak deliği mevcuttur.

-Bir kertenkelenin en büyük özelliği korku ya da benzeri durumlarda kopan kuyruğunun bir süre sonra tekrar çıkmasıdır. Örneğin siz bir kertenkele dokunduğunuz zaman, özellikle kuyruk kısmına dokunduğunuz zaman genellikle o kuyruk düşer fakat bir süre sonra sağlıklı bir şekilde tekrar kuyruk çıkar. Kopan kuyruk kısa bir süre hareketli olur, bu genellikle avcıyı yanıltma, kendisinden uzaklaştırmaya yönelik bir özelliktir.

-Kopan bir kuyruk yaklaşık 1 ay içinde tekrar çıkar fakat bu yeni kuyruk eski kuyruktan tamamen farklıdır. Hem renk hemde yapısal özellikler bakımından o kuyruk eski kuyruktan farklıdır, örneğin eski kuyruk x işlevini yerine getirebilirken yeni kuyruk bunu yapamabilir tam tersine farklı işlevi yerine getirebilir.

-Kertenkelerin beslenme şekli genellike böcekçildir. Küçük böcekler, eklem bacaklılar vb. gibi canlılar kertenkelelerin besin kaynaklarıdır.

-Kertenkelelerin avlarını yakalamalarında kullandıkları en etkili organlarından birisi dilleridir. Evet, dilleri hızlı, uzun ve yapışkan bir yapıya sahiptir bu sayede avlarını dilleri sayesinde yakalarlar ve hemen tüketirler.

-Kertenkelerin üreme şekilleri yumurtlamadır. Yazın dişi kertenkeleler kumda ya da toprakda açtıkları çukura yumurtalarını bırakırlar.

-Kış uykusuna yatan canlı türlerinden birisidirler. Kışın başlayan uykuları, ilkbahara kadar sürer.

-Kertenkeleler, yapısal özellik bakımından yılanlara benzeler, aynı yılanlar gibi soğuk kanlıdırlar ve aynı şekilde bu yüzden güneşlenmeyi, güneş altında durmayı severler.

-Kertenkelelerin önemli değişik özelliklerinden birisi ise kopmayan sadece kırılan kuyrukların ikinci bir kuyruğun çıkması ve çatal kuyruk oluşmasıdır.

İçindekiler:

1. Hangi sürüngen hayvan değildir?
2. Kara kaplumbağası sürüngen midir?
3. Kırkayak sürüngen bir hayvan mıdır?
4. Kırkayak evden nasıl temizlenir?
5. Kırkayak için en zor şey nedir?
6. Evde çiyan nasıl yok edilir?
7. Çiyan nasıl sokar?
8. Sarı Çiyan kime denir?
9. Deniz Çiyanı sokarsa ne olur?

Hangi sürüngen hayvan değildir?

Aşağıdakilerden hangisi sürüngen bir hayvan değildir?

• Yılan.
• Kaplumbağa.
• Kertenkele.
• Karınca.

Kara kaplumbağası sürüngen midir?

Kaplumbağa (ya da tosbağa) Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı, sürüngen bir hayvandır. Deniz kaplumbağaları kış uykusuna yatmazlar çünkü onlar göç eden hayvanlardır.

Kırkayak sürüngen bir hayvan mıdır?

Kırkayak ise, eklem bacaklılar arasında değerlendirilir. Sürüngen olabilmesi için, omurgalı bir hayvan olması şarttır. Fakat kırkayak eklem bacaklılar şubesindedir yani omurgasız bir hayvandır.

Kırkayak evden nasıl temizlenir?

Kırkayaklar nemli ve rutubetli ortamları severler. Bu sebeple evinizdeki rutubeti kurutarak önlem alabilirsiniz. Kırkayaktan kurtulmanın doğal yollarından biri de, yağmur sularını evden uzaklaştırmak, banyo ve mutfaktaki ıslak alanları daima kuru tutmaktır. Kırkayaklar genellikle örümceklerle beslenir.

Kırkayak için en zor şey nedir?

Bir kırkayak için en zor şey ayakkabılarını giymek olacaktır.

Evde çiyan nasıl yok edilir?

Bir çıyan gördüğünüzde kesinlikle oyalanmadan hızlıca onun üzerine sert bir cisimle vurmalı ya da çabucak ulaşabileceğiniz bir yerdeki böcek spreyini üzerine püskürtmelisiniz. Eğer çıyanı öldürmek istemiyorsanız, hızlıca üzerine bir kavanoz kapatın ve kavanozun altına karton gibi bir yüzey sürün.

Çiyan nasıl sokar?

Çıyan ısırığı ya da çıyan sokması, çıyanların dokuyu delmeleri ve zehri derinin altına enjekte etmeleri ile gerçekleşir. Çıyanın soktuğu yerde doku bozulması olur. Bunun sebebi de çıyanın salgıladığı zehrin organı veya dokuyu çürütmesi/deforme etmesidir.

Sarı Çiyan kime denir?

sarı çıyan ne demek? Sinsi, hain sarışın kimse.

Deniz Çiyanı sokarsa ne olur?

Deniz Çıyanı Sokması ve Tedavisi Üzerinde taşıdığı kıllar insan derisine girdiğinde güçlü bir nörotoksin enjekte edebilir ve temas alanı çevresinde yoğun tahriş ve ağrılı bir yanma hissi oluşturabilir. Bazı vakalarda bulantı ve baş dönmesine de görülebilir. Zehirlenmeye bağlı ağrı ve tahriş birkaç saate kadar sürer.