Vacip Ne Demek

Vacip Nedir?

Vacip, İslam dini içerisinde kutsal bir kitap olan Kur’an’da bulunmakla beraber “açıkça emredilmiş” şeklinde olmayan emirleri ifade eder. “Açıkça emredilmek” tanımı ise emrin yer, zaman ve miktar gibi tamamlayıcı faktörlerinin de tamamen anlaşılır olması ile birlikte muhataplarının da belirli olmasını kapsar. Bu fonksiyonları sağlamadığı halde bir emir şeklinde Kur’an’da yer alan dini emirler için Hanefi mezhebi kapsamında daha alt seviye bir gereklilik ifadesi şeklinde “vacip” deyimi kullanılır.

Vacip İle Farz Arasındaki Fark Nedir?

Vacip, esas olarak bir çeşit farz demektir. Vacip ile farz arasındaki farka bakıldığında ikisi de yapılması gereken emirleri kapsar ancak farzın kesinliği ve gerekliliği vacibe göre çok daha fazladır. Bazı alimler bu fark için vacibin gereklilik derecesinin farzdan daha düşük olması şeklinde açıklayarak vacip ile farz arasında bulunan temel farkı açıklamıştır.

Vacip Olan Eylemlere Örnekler Nelerdir?

Hanefi Mezhebi içerisinde vacip olan eylemlerden birkaç tanesi şu şekilde sıralanabilir:

Vitir namazını ve bayram namazlarını kılmak

Bozulmuş olan bir nafile orucun kazasını tutmak

Hac kapsamında sa'y ve veda tavafını yapmak

Hanefi mezhebi içerisinde vacip olan durumlardandır.

Vacip Yapılmazsa Ne Olur?

Kimi klasik İslam âlimlerine bakıldığında vacip olan eylemlerin yapılmaması durumunda kişinin tövbe etmesi gerekir. Şayet bu tövbeyi edemeden ölür ise günah işlemiş olur ve bundan dolayı azap görür. Vacip olan bir fiili unutarak yapmamış olan kişi ise namazının sonunda sehiv secdesi ya da unutma secdesi yapar.

İslam âlemi için yılın ikinci büyük bayramı olan Kurban Bayramı geldi. Ülkemiz genelindeki milyonlarca vatandaş, Kurban Bayramı'nda vacip ve farz ibadetlerini gerçekleştirecek. Kurban Bayramı'nı dolu dolu bir şekilde ibadetlerle gerçekleştirmeyi düşünen kişiler, vacip ve farz arasındaki farkları da merak ediyor. Bu noktada, 'Vacip ne demek?' ve 'Farz ne demek?' sorusunun yanıtı merak konusu oldu. Haberimizde, farz ile vacib arasındaki hakkında bilgi edinebilir; Kurban Bayramı'nda farz ve vacip olan ibadetlerin neler olduğunu öğrenebilirsiniz.

FARZ NEDİR?

Farz, sübûtu ve ifade ettiği anlamı (delâleti) kesin olan delillerle Allah veya Rasûlünün emrettiği fiillerdir. Farzlar, başka anlama gelme ihtimali bulunmayan, âyet, mütevâtir veya meşhur hadis, ya da icmâ gibi kesin delillerle sabit olur. Beş vakit namaz, zekât, hac ve namazda Kur'ân-ı Kerîm'den bir parça okumak gibi. Bunlarla ilgili hem âyetler vardır, hem de Hz. Peygamber (asm)'in mütevâtir veya meşhur hadis kuvvetinde söz veya uygulamaları bulunmaktadır.

Farzın yerine getirilmesi kesin olarak gereklidir. Terkeden ağır cezayı hak etmiş olur; farz olduğunu inkâr edenin dinden çıktığına hükmedilir.

FARZIN HÜKMÜ NEDİR?

Farzın hükmü, yapılması kesin olarak gereklidir. Terkeden ağır cezayı hak etmiş olur. Farz olduğunu inkâr eden dinden çıkar. Namaz, oruç veya haccı inkâr gibi.

VACİP NEDİR?

Vacip, sözlükte "sabit, lâzım, var ve gerekli olan şey" anlamına gelen vâcip, fıkıh ilminde fakihlerin çoğunluğuna göre farz ile eş anlamlı olup şâriin mükelleften yapılmasını kesin ve bağlayıcı tarzda istediği fiil demektir. Hanefîler ise kat`î delille sabit olan hükme farz, zannî delille sabit olan hükme vâcip diyerek ikili bir ayırım yapmışlardır. Ancak Hanefîler, vâcibin de farz gibi kesin olarak yapılması gerektiği görüşündedir.
Onların bu ayırımı daha çok delilin kuvvetini ve inkârın dinî sonuçlarını göstermeyi hedefler. Bu sebeple Hanefîler vâcibi çoğu yerde "amelî farz" olarak da adlandırırlar. Meselâ fıtır sadakası, namazda Fâtiha'nın okunması, vitir ve bayram namazları, kurban kesme zannî delille sabit olduğundan Hanefîler'e göre farz değil vâciptirler.

BAYRAM NAMAZI FARZ MI, SÜNNET Mİ VACİP Mİ?

Bayram namazı farz mı, sünnet mi vacip mi? sorusunun yanıtları ve diğer tüm detaylar şöyle;

Bayram namazı, biri ramazan bayramında diğeri kurban bayramında olmak üzere yılda iki defa kılınan iki rek'atlık bir namazdır. Bayram namazı Hanefî mezhebinde, cuma namazının vücûb şartlarını taşıyan kimselere vâciptir. Şâfiî ve Mâlikîler'e göre müekked sünnet, Hanbelîler'e göre ise farz-ı kifâyedir.

Bayram namazının sıhhat şartları, Hanefîler'e göre, hutbe hariç, cuma namazının sıhhat şartları ile aynıdır. Sadece hutbenin hükmü bakımından aralarında fark vardır. Yani cuma namazında hutbe sıhhat şartı olduğu halde, bayram namazında sünnettir. Yine hutbe cuma namazında namazdan önce, bayram namazında ise namazdan sonra okunur.

Şâfiîler'e göre kadınlar da bayram namazı ile yükümlüdürler. Şu var ki bu namazın cemaatle kılınması şart olmayıp, münferiden de kılınabilir, fakat camide cemaatle kılınması daha faziletlidir.

KURBAN KESMEK FARZ MI, VACİP Mİ?

Mezheplerin çoğuna göre udhiyye kurbanı kesmek sünnettir (İbn Rüşd, Bidâye, I, ). Hanefî mezhebinde ise tercih edilen görüş, kurbanın vacip olduğudur (Merğînânî, el-Hidâye, VII, ). Kurban, -fıkhî hükmü ne olursa olsun- müslüman toplumların belirli simgesi ve şiarı sayılan ibadetlerden biri olarak asırlardan beri özellikle milletimizin dinî hayatında önemli bir yer tutmaktadır.

Ayrıca Hz. Peygamber'in birçok hadisinde hali vakti yerinde olanların kurban kesmesi emredilmiş veya tavsiye edilmiş, hatta "Kim imkânı olduğu halde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın" (İbn Mâce, "Edâhî", 2; Müsned, II, ), "Ey insanlar, her sene, her ev halkına kurban kesmek vâciptir" (Tirmizî, "Edâhî", 18; İbn Mâce, "Edâhî", 2) gibi ifadelerle bu gereklilik önemle vurgulanmıştır.