Karabasan Geldiğinde Ne Olur

Halk arasında "karabasan" olarak bilinen uyku felci ile ilgili bilgi veren Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Füsun Domaç, "Uyku felcinin ortaya çıkmasını engellemede yeterli süre ve kaliteli uyku önemlidir. Stresli olunan durumlarda uyumadan önce gevşeme egzersizleri faydalı olmaktadır" dedi.

Toplumda genellikle “karabasan” olarak bilinen, uyanma sırasında kol ve bacakları istemli hareket ettirememe ve konuşamama gibi bulgularla ortaya çıkan uyku felcine, kalitesiz uyku ve stresin neden olduğu bildirildi.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Füsun Domaç, yaptığı açıklamada, uyku felcinin bir atak durumu olduğunu söyledi.

Atak sırasında bilinci açık ve etrafında olup bitenlerin farkında olan kişinin hareket edememe ve konuşamamaya bağlı yoğun bir endişe yaşadığını dile getiren Domaç, solunum kaslarının hareketlerinde etkilenme olmadığı için normal soluk alıp vermenin devam ettiğini vurgulayarak, “Yanında birinin olması veya ayak sesi gibi görsel ve işitsel halüsinasyonlar tabloya eşlik edebilir.” dedi.

Uyku felcinin sağlıklı kişilerde ortaya çıkabildiğine dikkati çeken Domaç, “Uyku felci ailesel de olabilir. Nörolojik, psikiyatrik veya dahili hastalıklara eşlik edebilen uyku felci, depresyon, kaygı bozukluğu ve panik bozukluğu olan kişilerde de izlenebilir. Bu hastalıkların yokluğunda ve yineleyici olması halinde ‘tekrarlayıcı izole uyku felci’ adını alır ve uyku hastalıklarından biri olarak kabul edilir.” diye konuştu.

“GENELLİKLE ÇOCUKLUK VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BAŞLIYOR”

Doç. Dr. Domaç, uyku felcinin kronik yorgunluk, düzenli uyku uyuyamama, az uyuma, vardiyalı çalışma, stres, alkol veya fazla kafein kullanımının ortaya çıkmasını kolaylaştırdığına değindi.

Atakların genellikle kendiliğinden düzelmekle birlikte bir kişinin seslenmesi veya dokunması ile daha çabuk ortadan kalktığına işaret eden Füsun Domaç, şunları kaydetti:

“Tekrarlayıcı uyku felci genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde başlar, ancak erişkin yaşlarda da ortaya çıkabilir. Kadın ve erkek cinsiyette eşit sıklıkta görülür. Uyku felci, hızlı göz hareketlerinin eşlik ettiği, uykunun rüya evresi de denilen REM uykusu sırasında ortaya çıkar. Rüyalarda tehlike oluşturan bir şeylerden kaçma, kovalama, vurma, bir yerden düşme gibi hareketlerin yapıldığı görülebilir. Normalde REM uykusunda rüyanın yaşanmaması ve vücudun güvende olması için kaslarda tam bir hareketsizlik durumu vardır. Uyku felcinin ortaya çıkmasında uyanmış olmaya rağmen vücudun halen REM uykusu etkisinde kalmış olması nedeniyle hareket edilemediği öne sürülmektedir. Yani uyanmış ve gözlerinizi açmış olmanıza rağmen beyin hala REM uykusunda olduğu için hareket edilememektedir.”

UYUMADAN ÖNCE EGZERSİZ YAPIN 

Domaç, herhangi bir bulgunun veya hastalığın eşlik etmediği izole uyku felcinin tedavi gerektiren bir durum olmadığının altını çizerek, “En önemli nedenlerinden biri stres, az uyuma ve uyku kalitesinin iyi olmamasıdır. Uyku felcinin ortaya çıkmasını engellemede yeterli süre ve kaliteli uyku uyumak önemlidir. Stresli olunan durumlarda ise uyumadan önce gevşeme egzersizleri stresi azaltmak faydalı olmaktadır.” şeklinde konuştu.

“Uyku felcinin sık tekrar etmesi, uyku sırasında eşlik eden başka bir belirti olması ya da gün içinde aşırı uyku halinin bulunması durumunda, uyku hastalıkları polikliniğine başvurulması gerektiği” uyarısında bulunan Domaç, eşlik eden bulguların varlığına göre gerekli tetkiklerin yapılması, uyku hastalığının tanısının konulması ve uygun tedavinin planlanması gerektiğini dile getirdi.

Domaç, tekrarlayıcı uyku felcinin başka bir bulgu eşlik etmediğinde “parasomnia” diye isimlendirilen uyku hastalıkları grubunda yer aldığını anlattı.

Parasomniaların, uyku sırasında veya uykudan uyanıklığa geçiş sırasında istem dışı anormal konuşma, hareket veya davranışsal belirtilerin izlendiği uyku hastalıkları olduğuna değinen Domaç, “Eğer gün içinde aşırı uyku hali eşlik ediyorsa tekrarlayıcı uyku felci, ‘narkolepsi’ denilen uyku hastalığının da bir parçası olabilir. Narkolepsi, aşırı uyuma (hipersomnia) diye adlandıralan hastalık grubunda yer alan REM uykusu ile ilişkili bir diğer uyku hastalığıdır.” bilgisini paylaştı. AA

beyindepresyonKadınSağlıkSağlık Bilimleri Üniversitesi

Gece uyku sırasında çığlık atarak ya da korkarak uyanma ile sona eren karabasan çökmesi, halk arasında pek çok kişinin korktuğu ve kaygı duyduğu bir durumdur. Karabasan kabusundan tez vakitte kurtulmak isteyen kimselerin gece uyumadan önce okunması tavsiye edilen dua örneklerini haberin detayında sizlerle paylaştık. Karabasan nedir, karabasan neden gelir? Karabasan için okunabilecek dualar

Karabasan gündelik yaşantı içerisinde 'Karabasan çökmesi' olayı ile ifade edilen, tıp literatüründe ise 'Uyku felci' olarak tanımlanarak, dinimizce kabul edilen ama tehlikeli olmayan bir durumdur. Karabasan şeklinde söylenilen Müslüman olmayan cinlerin bazı kimseleri bilhassa gece uykularında ya da rüya esnasında sıkıntı vermek ya da korkutmak amacı ile yapılan bir olaydır. Hâlid b. Velid (r.a.)’un rivâyete göre o: “Ey Allah’ın Rasûlü, ben uykuda korkutuluyorum.” dedi. Peygamberimiz (SAV) ise şu duayı oku buyurdular: “Euzü bi-kelimatillahi’t-tammeti min gadabihî ve ikâbihî ve şerri ibâdihî ve min hemezati’ş-şeyetîni en yahdûrun.”“Allah’ın gazabına uğramaktan, O’nun cezâsından, kullarının şerrinden ve bana gelmelerinden Allah’ın tam kelimelerine sığınırım.” (Ebû Dâvud, Tıb, 19; Tirmizî,) Özellikle de lohusalık ve hamilelik gibi özel durumlarda yaşanabilen karabasan olayı ile ilgili bilinmesi gereken ayrıntıları haberin detaylarından öğrenebilirsiniz.

İLİŞKİLİ HABERGece yatmadan önce okunacak dua ve sureler! Uyumadan önce yapılacak sünnetler

KARABASAN NEDİR? KARABASAN NASIL GELİR? 

Karabasan nedir? Karabasan çökmesi neden olur? Karabasan niye gelir?

Tıp dilinde 'Uyku felci' olarak nitelendirilen Karabasan; daha çok REM uykusunda, stresli durumlarda, sırt üstü pozisyonda yatıldığında, nörolojik ve psikolojik rahatsızlıklar durumunda rastlanan felç türüdür. Karabasan olayını yaşayan herkeste bu durum uyanık olmasına rağmen vücudun herhangi bir yerini kıpırdatamaması ile başlar. Tıpkı felçli biri gibi veya nefes alamayacakmış gibi üzerine ağırlık çöken kişi saniye kadar kendini ölmüş gibi hissedebilir. Bu durum bir süre sonra kendiliğinden veya herhangi bir kişinin karabasan çöken kişiye dokunmasıyla biter. Karabasan çökmesi yaşayan kimsenin psikolojik anlamda sarsıldığı ve kan dolaşımında düzensizlik yaşadığı görülebilmektedir.

Hamilelik döneminde anne adaylarının sıklıkla yaşadıkları durumlardan biri de kötü kabuslardır. Hormonlara bağlı artış gösterdiği düşünülse de karabasan olayı ile ilgili karşılaşılan durumlar şöyledir:

KARABASANIN BELİRTİLERİ NELER? GECE UYKUDA KORKMAK

Karabasan neden gelir? Karabasan belirtileri neler?

Kişi tam uykuya dalacağı sırada ya da uykudan uyanma sırasında konuşamayıp hareket edemiyorsa karabasan çökmesi gerçekleşiyor demektir. Uykuya geçtikten  birkaç saat sonra ağlama ya da çığlık ile uyanma, hızlı hızlı kalpte çarpıntı ve soluk vermede sıklaşma, rüyayı hatırlamama ve başkaları olaydan bahsetmediği sürece hatırlamama gibi durumlar karabasan olayı belirtilerindendir.

İLİŞKİLİ HABERKoruyucu Ayetel Kürsi suresi okunuşu ve fazileti! Namaz sonrası Ayetel Kürsinin fazileti

KARABASAN İÇİN DUA! KARABASANDAN KURTULMAK İÇİN NE YAPILMALI?

Taze bir abdest alıp 2 rekat namaz kılarak uyumak.

33 kez Subhanallah, 33 kez Elhamdülillah ve 34 kez Allahu Ekber diyerek uyumak.

7 kez Ayet el-Kürsi'yi okuyup önce sağa, sonra sola, arkaya, öne, alta ve üste üfleyip yedincisini üflemeden uyumak.

Muazziveteyn sureler/ Fatiha, Nas, Felak, İhlas okumak.

HADİS-İ ŞERİF:"Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) yatağına girdiği zaman, ellerine üfleyip Muavvizateyn'i (Felak ve Nas sureleri) ve Kulhüvallahu ahad'i okur, ellerini yüzüne ve vücuduna sürer ve bunu üç kere tekrar ederdi. Hastalandığı zaman aynı şeyi kendisine yapmamı emrederdi."

Cevşen duasını okumak ve üzerinizde Cevşen duası taşımak.

Korku gibi şeylerden korunmak için dua etmek ve âyet ile hadis gibi şeyleri yazıp taşımak dinen caizdir. Abdullah bin Ömer Peygamberden (sav) şöyle rivayet etmiştir

KARABASAN İÇİN OKUNABİLECEK DUA:“Bismillâhillezi lâ yedurru me’asmihi şey’ün fil erdı ve lâ fissemâi ve hüves-semi’ul alîm” duasını sabah 3 kere okuyana, akşama kadar; akşam okuyana da, sabaha kadar hiç bela gelmez.) [İbni Mace]

Gece uyumadan önce 11 kez Kureyş suresi okunabilir.

Uykunuzdan uyanmak isteyip de uyanamadığınız, bağırmak isteyip de bağıramadığınız oldu mu hiç? Peki neden sizin başınıza geliyor bu karabasan? İşte yanıtı

Uykunuzdan uyanmak isteyip de uyanamadığınız, bağırmak isteyip de bağıramadığınız oldu mu hiç? Peki neden sizin başınıza geliyor bu karabasan? İşte yanıtı

Uykuyla uyanıklık hali arasında yaşanan geçici felç ve bu esnada görülen karanlık silüetler… ‘Karabasan'ın tıptaki karşılığı ‘izole uyku felci'.

Peki kimlerde görülüyor?
Uykuyla uyanıklık arasından birdenbire göğsünüze ağır bir yük binmiş gibi olur. Ne kadar çabalasanız da hareket edemezsiniz. Gözünüzü açabilirseniz eğer karanlık gölgeler görürsünüz. Bağırsanız da sesiniz çıkmaz. Halkın karabasan bilimin izole uyku felci uykunun REM yani rüya görülen döneminde karşılaşılan bir davranış bozukluğudur.

Uykunun REM sırasında, tüm çizgili kaslarda bir nevi felç ortaya çıkıyor. Kaslarda felç geliştiği için görülen rüyanın içeriğine göre el-kol hareketleri baskılanıyor. El kol hareketlerinin baskılanması aslında kötü değil aksine iyi bir şey. Aksi durumda kişinin kendine zarar vermesi kaçınılmaz olur.

Kişi uyanmadan önce kaslardaki felç çözülür. Bazı durumlarda ise kişi felç çözülmeden uyanıyor. Bu süreçte yaşadığı panik halüsinasyonlar görmesine panik atak geçirmesine neden oluyor.

Çalışanlar iş stresi yüzünden daha sık karabasan yaşıyorlar. Bunun en önemli tetikleyici nedeni ise uyku düzensizliğidir. Uyku düzeni bozuk olanlarda, vardiyalı çalışanlarda, depresyon hastalarında, bazı ilaçları kullananlarda daha sık görülüyor.

KARABASAN NASIL OLUŞUYOR?
Beyin uyurken vücut kasları da uykudadır. Uyuyan bir insanın kolunu kaldırıp bıraktığınızda kolu düşer çünkü kaslar aslında felç konumundadır.

REM uykusu sırasında beyin bazen birden uyanıyır. Ancak bu uyanma kaslarda olmaz. Kaslar felç durumunda kalır ve beynin uyanıklığına eşlik edemez. Uyanan kişi sanki vücudunun üzerinde biri oturmuş ya da ağırlık çökmüş gibi hisseder.

Aslında o anda olan durum kişinin kaslarını kıpırdatamaması sonucu hissettiği felç durumudur. Beyni uyanan kişi bedeni ve kasları tam olarak uyanmadığından hareket edemez, konuşamaz.

Çoğu zaman bunu yaşayan kişiler korku ve endişeye kapılırlar. Uyku felci birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir.

UYKU FELCİNİN NEDENLERİ NELERDİR?
Kaslardaki bu geçici felç durumu aslında koruyucudur,çünkü REM uykusunda rüya görürüz. Rüyada koşarız, zıplarız ve bazen uçarız. Rüya sırasında yaptığımız hareketleri gerçekte de yapmamamız için kaslarımızda geçici felç durumu meydana gelir.

Bu sayede rüyada koşarken koşma hareketini yapmamış oluruz. Bu sırada beynin uyumaya devam etmesi gerekirken bir anda uyanır.