Isparta Yörükleri

Üniversitemizce yürütülen “Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası” projesi kapsamında, Türk kültür tarihinin günümüze kadar kesintisiz taşıyıcılarından biri olan Yörüklerin hatıraları ve yaşam kesitlerinin aktarıldığı “Isparta Çevresi Yörük Kültürü” isimli bir kitap hazırlandı.

Isparta, coğrafi konumu ve göç yolları üzerinde olmasından dolayı yıllardır Yörüklerin en önemli yurtları arasında yer alır. Bu kapsamda, Rifat Görar, Üniversitemiz Güzel Sanatlar Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Genç ile Ekrem Ali Görar’ın kalemiyle derlenen kitapta, Yörüklerin “ticari hayatı”, “inançları”, “düğünleri”, “atasözleri”, “hayvancılık”, “geleneksel tedavi yöntemleri”, “meteorolojileri”, “yeme içme alışkanlıkları”, “toplumsal uygulamaları” ile Yörük kültürünün bilinmeyen yönleri anlatılıyor. Kitap, akademik yönünün yanı sıra yazarların Yörük hayatının içinden gelmesi yönüyle de özgün bir çalışma olma özelliğini taşıyor. Çalışma, her ne kadar Isparta çevresi Yörükleri gibi düşünülse de tüm Yörük kültürünü kapsıyor. Özgünlüğü ve günümüz yaşantısı için örnek olabilecek birçok modele bu kitapta ulaşılabilir.

Kitaba ulaşmak için tıklayınız.

Güncelleme Tarihi:

Okunma Sayısı:

Yayınlayan: Kurumsal İletişim Merkezi

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

WEB SİTESİ GİZLİLİK VE ÇEREZ POLİTİKASI

T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından işletilen funduszeue.info web sitesini ziyaret edenlerin kişisel verilerini sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca işlemekte ve gizliliğini korumaktayız. Bu Web Sitesi Gizlilik ve Çerez Politikası ile ziyaretçilerin kişisel verilerinin işlenmesi, çerez politikası ve internet sitesi gizlilik ilkeleri belirlenmektedir.

Çerezler (cookies), küçük bilgileri saklayan küçük metin dosyalarıdır. Çerezler, ziyaret ettiğiniz internet siteleri tarafından, tarayıcılar aracılığıyla cihazınıza veya ağ sunucusuna depolanır. İnternet sitesi tarayıcınıza yüklendiğinde, çerezler cihazınızda saklanır. Çerezler, internet sitesinin düzgün çalışmasını, daha güvenli hale getirilmesini, daha iyi kullanıcı deneyimi sunmasını sağlar. Oturum ve yerel depolama alanları da çerezlerle aynı amaç için kullanılır. İnternet sitemizde çerez bulunmamakta, oturum ve yerel depolama alanları çalışmaktadır.

Web sitemizin ziyaretçiler tarafından en verimli şekilde faydalanılması için çerezler kullanılmaktadır. Çerezler tercih edilmemesi halinde tarayıcı ayarlarından silinebilir ya da engellenebilir. Ancak bu web sitemizin performansını olumsuz etkileyebilir. Ziyaretçi tarayıcıdan çerez ayarlarını değiştirmediği sürece bu sitede çerez kullanımını kabul ettiği varsayılır.

funduszeue.infoşisel Verilerin İşlenme Amacı

Web sitemizi ziyaret etmeniz dolayısıyla elde edilen kişisel verileriniz aşağıda sıralanan amaçlarla T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından Kanun’un 5. ve 6. maddelerine uygun olarak işlenmektedir:

• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen ticari faaliyetlerin yürütülmesi için gerekli çalışmaların yapılması ve buna bağlı iş süreçlerinin gerçekleştirilmesi,
• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından sunulan ürün ve hizmetlerden ilgili kişileri faydalandırmak için gerekli çalışmaların yapılması ve ilgili iş süreçlerinin gerçekleştirilmesi,
• T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından sunulan ürün ve hizmetlerin ilgili kişilerin beğeni, kullanım alışkanlıkları ve ihtiyaçlarına göre özelleştirilerek ilgili kişilere önerilmesi ve tanıtılması.

funduszeue.infoşisel Verilerin Aktarıldığı Taraflar ve Aktarım Amacı

Web sitemizi ziyaret etmeniz dolayısıyla elde edilen kişisel verileriniz, kişisel verilerinizin işlenme amaçları doğrultusunda, iş ortaklarımıza, tedarikçilerimize kanunen yetkili kamu kurumlarına ve özel kişilere Kanun’un 8. ve 9. maddelerinde belirtilen kişisel veri işleme şartları ve amaçları kapsamında aktarılabilmektedir.

funduszeue.infoşisel Verilerin Toplanma Yöntemi

Çerezler, ziyaret edilen internet siteleri tarafından tarayıcılar aracılığıyla cihaza veya ağ sunucusuna depolanan küçük metin dosyalarıdır. Web sitemiz ziyaret edildiğinde, kişisel verilerin saklanması için herhangi bir çerez kullanılmamaktadır.

4.Çerezleri Kullanım Amacı

Web sitemiz birinci ve üçüncü taraf çerezleri kullanır. Birinci taraf çerezleri çoğunlukla web sitesinin doğru şekilde çalışması için gereklidir, kişisel verilerinizi tutmazlar. Üçüncü taraf çerezleri, web sitemizin performansını, etkileşimini, güvenliğini, reklamları ve sonucunda daha iyi bir hizmet sunmak için kullanılır. Kullanıcı deneyimi ve web sitemizle gelecekteki etkileşimleri hızlandırmaya yardımcı olur. Bu kapsamda çerezler;

İşlevsel:Bunlar, web sitemizdeki bazı önemli olmayan işlevlere yardımcı olan çerezlerdir. Bu işlevler arasında videolar gibi içerik yerleştirme veya web sitesindeki içerikleri sosyal medya platformlarında paylaşma yer alır.

Teknik olarak web sitemizde kullanılan çerez türleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Web sitemizde çerez kullanılmasının başlıca amaçları aşağıda sıralanmaktadır:

• • İnternet sitesinin işlevselliğini ve performansını arttırmak yoluyla sizlere sunulan hizmetleri geliştirmek,

5.Çerez Tercihlerini Kontrol Etme

Farklı tarayıcılar web siteleri tarafından kullanılan çerezleri engellemek ve silmek için farklı yöntemler sunar. Çerezleri engellemek / silmek için tarayıcı ayarları değiştirilmelidir. Tanımlama bilgilerinin nasıl yönetileceği ve silineceği hakkında daha fazla bilgi edinmek için funduszeue.info adresini ziyaret edilebilir. Ziyaretçi, tarayıcı ayarlarını değiştirerek çerezlere ilişkin tercihlerini kişiselleştirme imkânına sahiptir.  

funduszeue.info Sahiplerinin Hakları

Kanunun “ilgili kişinin haklarını düzenleyen” maddesi kapsamındaki talepleri, Politika’da düzenlendiği şekilde, ayrıntısını Başvuru Formunu’nu Bakanlığımıza ileterek yapabilir. Talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde başvuruları ücretsiz olarak sonuçlandırılır; ancak işlemin ayrıca bir maliyet gerektirmesi halinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından belirlenecek tarifeye göre ücret talep edilebilir.

SON YÖRÜKLERİN DOĞA İLE BARIŞIK HAYAT MÜCADELESİNİN İZİNDE

SDÜ'nün ''Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) Tespiti Projesi'' kapsamında Isparta'nın son göçer Yörükleri Sayar ailesinin kıl çadırda, doğa ile barışık yaşam hikâyesi belgesel hâline getirilerek kayıt altına alındı.

-''Yüzyılları aşıp gelen bilgelik''

Doç. Dr. Mustafa Genç: ''Isparta önemli bir göç yolu güzergâhında yer alıyor. Yörük kültürünün her ritüelinde yüzyıllar ötesinden deneyimlenmiş bir bilgelik vardır. Mesela çadır yapımında kıl malzeme kullanılır. Bunun nedeni çadırın içerisinde ateş yakıldığında dumanlar yukarı çıkar. Yağmur yağdığında içeri su girmeyecek bir özelliktedir. Akrep vb börtü böcek kıl çadırın altından girmez. Meteoroloji ve tedavi anlayışları farklıdır. Kendilerine özgü bitki kültürleri vardır.''

-Geçmişi kavramak, geleceği anlamak için

Süleyman Demirel Üniversitesi'nin (SDÜ) Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) tarafından fonlanan 'Isparta'nın Somut Olmayan Kültürel Mirası'nın (SOKÜM)'' somut çıktıları hayata geçirilmeye devam ediyor.

Yörük göçü güzergâhında bulunan ve önemli bir rota oluşturan Isparta'da son göçerlerin hayat hikâyesi CNNTURK'te Yapımcı Güven İslamoğlu'nun sunduğu Yeşil Doğa Programı'nda yayınlandı.

Atabey sınırları içerisindeki Yüveçce Yaylası'nda, Sarıkeçili Sayar ailesinin göç hikâyesi, yüzyıllar ötesinden deneyimlenen yalın bilgiler kayıt altına alındı.

-Isparta'nın son göçer Yörükleri

SDÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dekan Yardımcısı ve SOKÜM Koordinatörü Doç. Dr. Mustafa Genç, artık Yörük kültürünün kaybolmak üzere olduğunu söylüyor. Akdeniz bölgesinde 86 konar-göçer Yörük ailenin kaldığını kaydeden Genç, bunların 6'sının deve kervanı ile 80'inin ise traktör ve kamyon aracılığı ile göç yolculuğuna devam ettiğini anlatıyor.

Yörük kültürünün Isparta açısından da önem arz ettiğine işaret eden Doç. Dr. Genç: '' Isparta göç yolu güzergâhında. Özellikle Silifke (Mersin), Antalya tarafından gelen Yörük grupları geçmiş dönemlerde Aydın'a kadar gidiyorlardı. Ama artık bu süreç sona erdi. Artık il sınırları içerisinde göçler devam ediyor. Ve göçle beraber bu Yörük yaşamının içerisindeki bir çok ritüel de kaybolmaya başlıyor.

Onların kendilerine göre bir meteoroloji ve tedavi anlayışları var. Kendilerine göre bir bitki kültürleri var. Hayvanlarla aralarında bir iletişim var. Yani insandan uzak bir hayatın içerisinde oldukları için her hayvanı ile birebir iletişime geçiyorlar.

Kıl (kara) çadırın yapısı-onların börtü böcek diye adlandırdığı- özellikle yılan-çıyan gibi tehlikeli hayvanlar çadırın etrafına gelemiyor. Çadırın içerisindeki direklerin dahi kendi içerisinde bir anlamı var'' diyor.

-Yaylalar her zaman özgürlüğün bir ifadesi olmuştur

''Güzel olan göç göçürür güzellere baka baka/ Çirkin olan çift sürer çamurlara bata çıka'' şeklinde bir Yörük şiirini paylaşan Doç. Dr. Genç: ''Çünkü diyor ki hayatın güzelliği ve asaleti yaylalarda. Osmanlı döneminde de zaman zaman Yörüklerin yerleşik hayata geçirilmesi yönünde müdahaleler yapılmıştı. Anadolu'da bu konuda birçok karşı duruşlar da vardır.

'Çadır evinden çıkarıldık/Delikli dama tıkıldık' diyor. Dam hep olumsuzluk olarak karşılanmış. Yaylalar ise her zaman özgürlüğün ifadesi olmuştur: ''Ev yapma eğlenirsin/Bağ dikme bağlanırsın/Çek deveyi sür koyunu/Çekdik sıra beylenirsin.''

-Dr. Öğretim Üyesi Tolacı: 'Yörük yaşantısını önemsiyoruz'

Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nden Dr. Öğretim Üyesi Seda Şimşek Tolacı da kıl çadır içerisindeki direklerin sayısının dahi tesadüfi bir seçim değil kültürel aktarım olduğunu söylüyor. Örneğin 5 direkli çadırın İslâmiyet'in 5 Şartı'na atıf yaptığına değinen Tolacı, her unsurun yüzyıllar öncesi deneyimlenmiş rafine bilgiden oluştuğuna işaret ediyor: ''Örneğin Türk kahvesi düzeneği. Bu parçalar iki yüz yıllık. Ne kadar süredir geldiğinin ve sürdürülebilirliğini gösterir önemli belgelerinden. Sayar ailesi bu nadide kültürün son anlatıcıları belki de. Her unsurun kayıt altına alınması bizim açımızdan önemliydi.''

-Denizden yaylalara göç rotası

Ailesi ile birlikte SDÜ belgeseline konuk olan Develer ile göç eden son Yörük Musa Sayar ise yüzyıllık deneyimlerini paylaştı: ''Eskiden Hıdırellez'de denizden göçtük mü yaylalara Sultan Dağı'na kadar giderdik. Aydın'dan Denizli'den Sultan Dağı'na rotasını izlerdik. ''

-İslamoğlu: ''Otlaklar giderek daralıyor, sürülerin sayısı azalıyor''

Yeşil Doğa Yapımcısı Güven İslamoğlu da Yörüklerin yaşamlarının Türk kültür yapısı içerisinde çok önemli bir yeri olduğunu savundu. Yörüklerin süregelen yaşamlarında değer ve ritüellerinin ya biçim değiştirdiğini ya da ortadan kalktığını kaydeden İslamoğlu, ''bu değişim ya da yok oluş kültürel mirasın devamlılığı açısından kaygı verici. Geçmişi kavramada, geleceği anlamada Yörük kültürü sadece Anadolu için değil aynı zamanda dünya için önemlidir'' diyor.

İslamoğlu otlakların giderek daralmasına, sürülerinin sayısının azalmasına karşın son Yörüklerin hayat mücadelesini devam ettirmeye çalıştığını ifade ediyor.