Akciğer Zarının Iltihaplanması

Akciğerde su toplaması şeklinde görülen plörezi, akciğer kaynaklı önemli hastalıklar arasında yer almaktadır. Plörezinin belirtileri ve uygulanan tedavi yöntemleri ise hastalığın nedenlerine göre şekillenmektedir. Dolayısıyla plörezi şüphesi taşıyan hastaların tanı ve tedavi aşamaları hakkında doğru şekilde bilgi sahibi olması çok önemlidir.

Akciğerde Su Toplaması Nedir?

Göğüs boşluğunu çepeçevre saran zarlardan oluşan plevra, aynı zamanda akciğerin dış kısmında da yer almaktadır. Bu iki zarın arasında kalan bölgeye ise plevra boşluğu adı verilmektedir. Plevra boşluğu, akciğerin solunum esnasında rahatça hareket edebilmesi adına kaygan bir sıvı ile kaplanır. Yaklaşık 20 mL ölçüsündeki sıvı, akciğerde bulunan plevra zarından salgılanır ve göğüs boşluğundaki zarlardan geçerek emilim sürecini tamamlar. Böylece akciğerin normal şekilde çalışması kolaylaşır.

Plörezi, zarlar arasında dolaşan sıvının salınım miktarının artması ya da emilimin normal düzeyde olmamasına bağlı olarak plevra boşluğunda oluşan sıvı artışı sonucu gerçekleşir. Halk arasında akciğerin su toplaması olarak da nitelendirilen bu hastalığın tıptaki bir diğer karşılığı ise plevral efüzyondur. “Plörezi ne demek?” sorusunun detaylı cevabı bu şekilde açıklanabilir.

Akciğerde Su Toplaması Nedenleri

Vücutta plörezi hastalığının oluşmasına pek çok dışsal faktör neden olabilmektedir. Akciğer su toplaması nedenleri konusunda verem hastalığı başı çekmektedir. Verem hastalığının bir etkisi olarak plevra boşluğunda gerekenden daha fazla sıvı birikmesi oluşur ve bundan ötürü plörezi görülebilir. Ayrıca akciğer kanserinde akciğeri saran plevranın kanserli hücrelerin istilasına uğraması, plevra duvarını zayıflatır. Bundan ötürü emilen sıvının miktarı azalır ve plevra boşluğundaki sıvı artar. Bundan dolayı akciğer su toplaması kanser nedeniyle oluşabilir.

Bakteriler sonucu vücutta tespit edilen enfeksiyonlar da plörezi hastalığının kaynağı olarak görülmektedir. Zatürre gibi solunum yolu hastalıkları, akciğer embolisi ve asbest gibi zararlı maddelerin solunması da akciğeri zayıflatıp vücutta plörezi oluşmasına neden olabilmektedir.

Plörezi (Akciğer Su Toplaması) Nasıl Tedavi Edilir?

Plörezi tedavisi hususunda akciğerin neden su topladığını öğrenmek, doğru tedavi yöntemi belirleme konusunda çok önemlidir. Plörezinin oluşmasına sebep olan durumun enfeksiyon kaynaklı oluşması durumunda antibiyotik takviyeli ilaç tedavisi ile hastalık kolay bir şekilde atlatılmaktadır. Verem hastalarında ise plöreziyi giderecek ilaç tedavisi, uzman doktorun da görüşü alınarak ana tedaviyi destekleyecek şekilde uygulanır. Kalp yetmezliği görülen hastalarda da idrar sökücü ilaçlar tedavi için kullanılmaktadır.

Akciğer kanseri gibi daha ağır hastalıklarda görülen plörezinin tedavisi ise onkoloji biriminin tavsiyesi neticesinde gerçekleşir. Hastalığın ileri safhalarında gerçekleşen drenaj, plöridez ve dekortikasyon gibi cerrahi müdahaleler ile akciğer duvarında biriken fazla suyun tahliyesi sağlanır. Bunun yanında kanserli hücrenin plevra duvarına yerleşmesi durumunda ise cerrahi operasyon ile plevradaki kalınlaşma temizlenerek, her iki plevral yaprağın yapışarak tekrar sıvı birikmesine engel olmaya çalışılabilir.

Plörezi konusunda en çok merak edilen soruların başında “Plörezi tedavisi ne kadar sürer?” gelmektedir. Tedavi süreci, plöreziyi tetikleyen hastalığın tehlike durumuna göre değişmektedir. Plörezi tedavisinde kullanılan ilaçlar yardımıyla bu süreç günlerle ifade edilebilirken, cerrahi müdahale gerektiren tedavi ise daha uzun sürebilir.

Plörezi Belirtileri

Akciğer su toplaması belirtileri arasında en sık görülen unsur, göğüs kafesinin yan kısmında meydana gelen şiddetli ağrıdır. Plevral boşlukta biriken fazla sıvı, miktarına göre bir süre sonra göğüs kafesine baskı yapmaya başlar. Bu da özellikle hareket esnasında hastayı rahatsız etmektedir. Göğüsteki ağrının yanı sıra anlık gerçekleşen nefes darlığı da plörezi belirtileri arasında görülmektedir. Oluşan sıvının özellikle uyku esnasında akciğeri sıkıştırması, nefes alışverişinde hastaya sıkıntı yaratmaktadır. Bununla beraber nefes darlığı çekildiği sırada plevra boşluğundan çıkan sürtünme sesi ise sıvı birikmesine işaret olabilir.

Plörezi Ölümcül müdür?

Her hastalıkta olduğu gibi plörezinin de erken teşhis edilmesi, hastalığın tedavi sürecinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi için çok önemlidir. Akciğerde su toplanmasını genellikle başka bir hastalık tetiklediği için plörezi tek başına ölümcül değildir.

“Plörezi öldürür mü?” sorusunun cevabı ise hastalığın neden kaynaklandığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Akciğer kanserinin plevral boşluğa sıçraması, plörezinin tek ve en büyük doğrudan öldürücü etkisidir. Bunun dışında tüberküloz ve enfeksiyon kaynaklı plörezi oluşumunda ilaç tedavisi uygulandığı için akciğerdeki sıvı oluşumu kolay şekilde dengelenmektedir.

İÇİNDEKİLER

Akciğer Zarı İltihaplanması Nedir?

Göğüs boşluğunu saran ve zarlardan meydana gelen Plevra, akciğerlerin dış kısmında bulunur. İkili zar yapısının arasında kalan kısım plevra boşluğu olarak tanımlanır. Plevra boşluğu akciğerlerimizin solunum esnasında daha kolay hareket etmesini sağlar. İçerisi plevra zarının salgıladığı kaygan bir sıvı ile doludur. Sağlıklı insanlarda bu sıvı 20 ml seviyelerindedir.

Farklı nedenlerden kaynaklı olarak zarlar arasında yer alan bu sıvının miktarında artışlar yaşanabilir. Ya da sıvının emiliminde bazı anormal durumlar ortaya çıkabilir. Tüm bunların sonucunda plevra boşluğunda olması gerekenden fazla sıvı birikir.

Bu durum akciğer zarı iltihaplanması veya plörezi olarak isimlendirilir.

Akciğer Zarı İltihaplanması Nedenleri

Akciğer zarlarının iltihaplanmasında çok sayıda faktör rol oynayabilir. Akciğer zarlarında yaşanan bu durumun nedenleri arasında en önemli etken verem hastalığıdır. Verem hastalarında plevra boşluğu diye adlandırılan bölgede normal insanlara kıyasa daha fazla sıvı birikir. Bu sıvı birikmesinin sonucunda da iltihaplanma meydana gelir.

Bunun dışında akciğer kanseri de Plörezi için önemli risk faktörleri arasında yer alır. Akciğer kanseri plevranın zayıflamasına yol açar. Bunun neticesinde plevra boşluğundaki sıvı miktarı yükselir. Plörezi vakalarının önemli bir çoğunluğunda temel neden akciğer kanseridir.

Bakterilerden kaynaklı olarak meydana gelen enfeksiyonlar, asbest veya buna benzer zararlı maddelerin solunması ve zatürre gibi solunum hastalıklarının sonucunda akciğerin zayıflaması ile oluşur. Bu zayıflamalar iltihaplanmaları beraberinde getirir. Bununla birlikte akciğer zarı iltihaplanmalarının nedenleri arasında şu faktörler sayılabilir:

• Kalp yetmezliği sorunu
• Akciğerde oluşan ödem
• Akciğer damarlarında yüksek basınç veya Pulmoner Hipertansiyon
• Böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları
• Kalp ameliyatının ardından yaşanan komplikasyonlar
• Otoimmün hastalıklar
• Mantar enfeksiyonları
• Kaburgada meydana gelen kırıklar
• Yaşanan travmalar
• Kullanılan ilaçların yan etkileri
• Tiroit rahatsızlıkları
• Siroz
• Yemek borusunda oluşan kanser
• Sistemik lupus
• Lenf kanserleri
• Pankreas iltihabı
• Romatoid artrit

Akciğer Zarı İltihaplanması Belirtileri

Göğüs ağrısı ve öksürük, akciğer zarı iltihaplanmasının temel belirtileridir. Buna genellikle nefes alıp vermede yaşanan zorluklar eşlik eder. Kişinin sırt üstü yatmasına engel olan halsizlik, ateş, üşüme, titreme, terleme, nefes darlığı ve iştah kaybı da hastalığın en sık görülen belirtileri arasındadır.

Hastalığın erken aşamasında belirtilerin şiddeti de oldukça düşük seviyelerdedir. Kişi derin nefes alırken gıcırtı benzeri bir ses duyabilir. Hastalık ilerledikçe semptomlar da daha ciddi seviyelere ulaşır. İlk aşamada görülen gıcırtılı ses, zaman içerisinde şiddetli ve sarsıcı öksürüklere dönüşür.

Öksürükler sırasında kişi adeta sırtına bir bıçak saplanırcasına acı hisseder. Yaşanan semptomların şekli ve şiddet seviyesi her hasta için farklılık gösterebilir.

Akciğer Zarı İltihaplanması Risk Faktörleri

Akciğer zarı iltihaplanması herhangi bir yaş veya cinsiyet ayrımı gözetmeksizin her bireyde ortaya çıkabilir. Buna karşın bazı durumlar hastanın vücut direncini düşürebilir ve hastalığın gelişmesi için daha uygun bir zemin yaratabilir.

Bu yüzden hastalıktan korunabilmemiz için bazı risk unsurlarına karşı dikkatli ve tedbirli olmak gerekir. Yapılan çalışmalarda göz attığımızda bazı insan gruplarının akciğer zarı iltihaplanması için diğer insanlara kıyasla daha büyük risk altında olduklarını söyleyebiliriz. Bu risk grupları şu şekildedir:

Sigara Kullananlar

Sigara ve diğer tütün ürünleri insan vücudunun direncini düşüren ve hücrelerde hasar bırakan bir çeşit stres faktörüdürler. Bununla birlikte solunum fonksiyonlarında ve akciğerde bazı sorunlara yol açarlar. Solunum yollarında herhangi bir iltihaplanmanın yaşanma olasılığı sigara kullanan kişiler için daha fazladır.

Hamileler

Hamilelik sürecindeki kişiler, bedenlerinin maruz kaldığı hormonal değişiklikler ve stresten kaynaklı olarak bağışıklık sorunları yaşarlar. Bağışıklık sistemindeki zayıflama soğuk algınlığı benzeri normal şartlarda hafif geçmesi beklenen hastalıkların bile çok daha kolay yaşanmasına ve çok daha yavaş iyileşmesine sebep olur.

Bağışıklık Sistemi Baskılı Olanlar

Düzenli olarak kullanılan bazı ilaçlar veya geçirilen rahatsızlıklar ve sağlıksız yaşam alışkanlıkları bağışıklık sistemini tahrip eder ve zayıflatır. Bu gibi durumlar yaşayan insanlarda baskılanan bağışıklık sistemi, insan bedenini yeterince korumakta zorlanır. Vücudu akciğer rahatsızlıklarına karşı savunmasız hale getirir. Bilhassa 65 yaşın üzerindeki kişiler ile yaş arası bebeklerde akciğer hastalıklarının gelişme olasılığı diğer insanlara göre daha yüksektir.

Mesleki ve Çevresel Etkenlere Maruz Kalanlar

Kişinin içerisinde yaşadığı çevre veya mesleği de akciğer hastalıklarının gelişmesi üzerinde önemli etkisi vardır. Örneğin sürekli olarak zararlı kimyasalları veya toz ve dumanı solumak zorunda kalan kişiler akciğer hastalıkları için riskli grupta yer alırlar. Kirli hava koşulları akciğer zarlarındaki iltihaplanmalar için uygun bir zemin yaratırlar.

Kişinin sağlıksız yaşam alışkanlıklarını terk etmesi, kendisini çevresel koşullara karşı koruması, bağışıklık sisteminin korunması hastalığın ortaya çıkma riskini büyük oranda düşürür. Bunun yanı sıra hastalığın en erken aşamada fark edilmesi de tedavinin başarısı açısından önemlidir.

Akciğer Zarı İltihabı Tedavisi

Bir başka hastalıktan ötürü yaşanan ikincil akciğer zarı iltihapları, esas hastalığın tedavisi ile birlikte iyileşir. Tedavide esas unsur iltihabın nasıl iyileştiğidir. Birikmiş olan sıvının emilmesi akciğerin açılmasını ve zarın eski bütünlüğüne yeniden kavuşması sağlanır. Bununla birlikte solunum fonksiyonunda herhangi bir bozukluk kalmaz. Hastalık için doğru tedavi yönteminin belirlenmesi ve tedaviye erken başlanması önemlidir. Hastalığın gösterdiği komplikasyonlar karmaşık hale geldiğinde cerrahi yöntemler kaçınılmaz hale gelebilir. Tedavi yöntemine karar verildikten sonra hastanın yatakta dinlenmesi istenir. Hissettiği ağrıları hafifletmek için ağrı kesiciler verilir. İlk olarak verem veya zatürre benzeri bir hastalık varsa bunun tedavi edilmesi gerekir. Biriken sıvının boşaltılması hastanın rahatlamasını sağlar ve iyileşme süresini kısaltır. Ancak sıvı boşaltma işleminde bir seferde bir litreden fazla sıvı alınmaması gerekir. Aksi taktirde dolaşım yetersizlikleri veya akciğer ödemleri meydana gelebilir. Hastalığın iyileşme süreci birkaç aylık bir zaman dilimine yayılabilir. Hastanın iyileşme sürecinde doktorunun tavsiye ettiği solunum egzersizleri fayda sağlayacaktır. Aşırı soğuk veya aşırı nemli olmayan temiz hava ve sağlıklı bir beslenme rutini de tedavi sürecini iyileştirecek etkenler arasındadır.

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi’nde görev yapan alanında uzman, deneyimli Göğüs Cerrahisi birim doktorlarını aşağıdan daha detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz.

Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Göğüs Hastalıkları Birimi’nde hizmet verilen diğer hastalıklara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Akciğer zarı iltihabında sıvı her zaman zar boşluğunda serbest olarak toplanmayabilir. Sıvı birikimi akciğerler arasındaki mediyastin adlı boşlukta, akciğer lobları arasında, akciğerle diyafram arasında, bazen de çevresi yapışıklıklarla sınırlanmış kesecikler biçiminde gerçekleşebilir. Yapışıklıklar genellikle sıvı-fibrinli akciğer zan iltihabının İyileşmesi sırasında zarın iki katmanı arasında oluşur. Sınırlı akciğer zarı iltihabının yerleştiği bölgeye göre çeşitli tipleri vardır.

Mediyastini örten akciğer zarı iltihabı

Eksüda niteliğindeki sıvı, akciğer zarının mediyastin organlarını Örten katmanıyla akciğerin mediyastine bakan iç yüzünü döşeyen karşı katmanı arasında birikerek iki katmanı birbirinden ayırır. Sıvı mediyastinin ön ya da arka bölümünde toplanabilir. Genellikle hastalıklı yandaki akciğerin göbeğinde (hilus) lenf bezlerine de yayılmış veremin sonucudur. Birincil kompleks (Ghon kompleksi) denen bu verem olguları daha çok gençlerde görüldüğünden bu tip akciğer zarı İltihabına da çoğunlukla gençlerde rastlanır.

Sıvı ön mediyastinde toplanmışsa, en tipik belirti göğüs kemiğinin arkasından başlayıp koltukaltı ve memeye doğru yayılan ağrıdır. Sıvı arka mediyastinde toplandığında ağrı omurga boyunca yayılır. Sıvı birikimi çok fazlaysa mediyastin organlarına baskı yapar. Baskı soluk borusunaysa hırıltı ve ağn, yemek borusunaysa yutma güçlüğü, vagus sinirineyse öksürük, gırtlaktaki rekürrent sinirineyse ses kısıklığı ya da ses kaybı, azigos toplardamaraysa boyun ve göğsün yüzeysel damarlarında dolgunluk ve genişleme gibi belirtiler görülür.

Akciğer filmi çekilmeden mediyastini örten akciğer zarı iltihabı tanısına varmak çok zordur. Tanı amacıyla torasentez ya da mediyastinoskopi yapılması birçok teknik soruna yol açar.

Loblar arası akciğer zarı iltihabı

Oldukça sık rastlanır. İltihap akciğer loblarını ayıran yarıkların içini örten zar bölümlerindedir. Akciğer dokusunun bir hastalığı söz konusu değilse en sık görülen etken verem basilidir. Akciğer dokusunda bir hastalık varsa bu genellikle yanğa komşu bölgedeki akut bronş-akciğer iltihabıdır.

Hastalıkta öbür akciğer zan iltihabı belirtilerine ek olarak yüksek ateş, iltihaplı loblar arası yarık boyunca yayılan ağn, Öksürük ve nefes darlığı görülür. Tanı akciğer filmiyle konur. Hastalığın bıraktığı izler genellikle yıllar sonra çekilen akciğer filmlerinde bile yarıklar boyunca uzanan çeşitli kalınlıklarda opak çizgiler biçiminde görülebilir.

Diyaframı örten akciğer zarı iltihabı

Genellikle çok seyrek görülen ve her zaman kolay tanı konamayan bir hastalıktır. En çok verem hastalığı süre cinde ortaya çıkar. Aynca başta karaci ğer ve özellikle safrakesesi olmak üzere kann boşluğundaki organların enfeksi yonları sırasında gelişir. Bu durumda sıvı genellikle irinlidir. Karın organlarıyla ilgili belirtiler Öne çıktığından he kimin daha çok bunlara dikkat etmesi akciğer zanndaki sıvı birikiminin göz den kaçmasına yol açabilir. Hastada yüksek ateşle birlikte göğsün alt bölümünde yoğunlaşan ağn vardır; aynca öksürük, nefes darlığı, yutma güçlüğü ve diyafram örselenmesinin sonucunda çok tipik olarak ortaya çıkan hıçkınk görülür. Tanıya öncelikle akciğer filmiyle vanhr. Filmde diyafram kubbesi hareketsiz ve biçimi bozuk olarak gözlenir; sıvı toplanması diyaframda yoğun bir bölge biçiminde görülür.

Akciğer tepesini örten akciğer zarı iltihabı

Zann akciğerin tepesini örten bölümündeki iltihap genellikle vereme bağlıdır. Belirtileri öbür akciğer zarı iltihaplanndaki gibidir. Bazen tam ama cıyla köprücük kemiği allından batın ları bir enjektörle torasentez yapılır..

Keseleşmiş akciğer zarı iltihabı

Keseleşmiş iltihap akciğer zarının herhangi bir bölgesinde görülebilir. Çevresindeki yapışıklıklarla yalıtılmış bir akciğer zan kesesi içinde sıvı birikimi sonucunda oluşur. Yapışıklıklar iyileşme sürecin deki bir sıvı-fibrinli akciğer zan iltiha bından arta kalmıştır. Sıvı İrinliyse yapışıklıkların oluşumu kolaylaşır. Gerçek ten de irinli sıvılar kolayca geri emilemez, yoğunlukları hızla artar ve akciğer zan katmanlan arasında yaygın ve kalıcı yapışıklıkların oluşumuna yol açar.

Keseleşmiş akciğer zan iltihabının iyileşmesi zaman alır ve tedavisi çok karmaşıktır. Tedavi genellikle bölgeye antibiyotik, kortizon grubu ve fibrin eritici ilaçların enjekte edilmesine dayanır.

Bu tedaviyle hastalık iyileşse de keseleşmiş iltihabı oluşturan yerel anatomik koşullan fazla değiştirmez.

Keseleşmiş bir akciğer zarı iltihabının kalıcı tedavisi ancak cerrahi girişimle yapılmaktadır.