Altın Erkeğe Haram Mı Ayet

Erkeğe haram olan takı ve kumaşlar nelerdir? Hadisi şerifi nasıl anlamalıyız? Hadisi şeriften çıkarmamız gereken dersler

Ali radıyallahu anh şöyle demiştir:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’i gördüm; sağ eline ipeği sol eline altını almıştı; sonra da:

“Şüphesiz bu ikisi ümmetimin erkeklerine haram kılınmıştır” buyurdular.

Ebû Dâvûd, Libâs Ayrıca bk. Nesâî, Zînet 40; İbni Mâce, Libâs 19 

İpek ve Altın Ümmetin Erkeklerine Haram Kılınmıştır

Ebû Mûsâ el-Eş’arî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“İpek giymek ve altın kullanmak ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına ise helâl kılındı.”

Tirmizî, Libâs 1. Ayrıca bk. İbni Mâce, Libâs 19

Huzeyfe radıyallahu anh şöyle dedi:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem altın ve gümüş kaplardan içmemizi ve onların içinde yemek yememizi, ipek ve atlas giymemizi ve üzerinde oturmamızı bize yasakladı.

Buhârî, Libâs Pek çok rivayetten bir kısmı için ayrıca bk. Buhârî, Et’ime 29, 32, Eşribe 27,28; Müslim, Libâs 4,5; Ebû Dâvûd, Eşribe 17; Tirmizî, Eşribe 10

• Hadisleri Nasıl Anlamalıyız?

İpek ve ipekli elbiseler giymenin hükmünü az önce geçen hadisleri açıklarken ana hatlarıyla belirtmeye çalışmıştık. O konuya tekrar dönmeyeceğiz. Peygamber Efendimiz’in takı ve süs eşyası olarak ümmetin erkeklerine haram kıldığı bir başka şey de altındır. Fakat bundan ayrı olarak, altın ve gümüşten yapılmış yiyecek ve içecek malzemeleri ile diğer ev eşyasının kullanılmasını da hem erkek, hem kadınlara haram kılmıştır. Bu konudaki rivâyetler burada anılan hadislerden ibaret olmayıp, benzeri pek çok sahih rivayet meşhur hadis  kitaplarımızın hepsinde yer alır. Bu hadislerdeki yasaklamanın haramlık ifade eden bir yasaklama olduğunda  ulemânın ittifak ettiği  söylenir. Yine üzerinde ittifak edilen bir başka nokta, bu nehyin mutlak olmasıdır; yani bazı maddeler ile bazı eşyalar bu yasaklamanın dışında bırakılmamıştır. İmâm Ebû Yûsuf’a ve “sonradan vaz geçtiği eski ictihadı” denilerek İmâm Şâfiî’ye nisbet edilen “altın ve gümüş eşya kullanımı mekruhtur” hükmüne itibar edilmemiştir. Bu konuda bütün ulemânın delil kabul ettiği hadislerden en meşhuru, bir târihî olayla birlikte anılan Huzeyfe hadisidir. Hicrî ikinci asrın meşhur fakîhi ve hadis alimi İbni Ebî Leylâ’nın anlattığına göre, Huzeyfe radıyallahu anh Medâyin şehrinde bulunduğu sırada oranın önde gelenlerinden biri kendisine gümüş bir bardakla su getirmişti. Huzeyfe, bardağı alıp getirenin üzerine fırlatmış ve:

– Seni bu bardakla su getirmekten kaç defa menetmiş olmasaydım, şimdi böyle davranmazdım, diyerek Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu nakletmiştir:

“Harîr ve dîbâc adıyla anılan ipekli kumaşlardan yapılmış elbiseler giymeyiniz. Altın ve gümüş bardaklardan su içmeyiniz. Bunların çanak ve tabakları içine konulan yemekleri yemeyiniz. Bu eşyâ dünyada kâfirlere ait zînet eşyasıdır. Âhirette ise bunlar bizim zînet eşyamız olacaktır” (Müslim, Libâs 4).

Medâyin, o günkü İran’ın en büyük, en medenî ve en gözde şehirlerinden biriydi. Kisrâ’nın sarayı da orada idi. İran’ın müslümanlar tarafından fethinden sonra, Hz. Ömer ve Hz. Osman’ın hilâfet yıllarında Huzeyfe radıyallahu anh bu şehrin valilik görevinde bulundu. Bilindiği gibi İran o günün dünyasında lüks ve ihtişamın en yaygın olduğu devletlerin başında geliyordu. Bütün İran İslâm’ın hâkimiyetine girmekle birlikte, muhtemelen oradaki insanlar müslüman yöneticilerin de kendilerinin eski yöneticileri gibi debdebe içinde yaşayacakları tasavvuru içindeydiler. İslâm’ın insanlar için  gösteriş ve debdebeden uzak sade bir hayat, zenginle fakiri, yönetenle yönetileni  birbirine yardımcı ve kardeş kılan bir medenî anlayış getirdiğini daha sonra anladılar ve bu sebeple o bölgelerin insanlarının tamamına yakını kendilerine din olarak İslâm’ı seçip müslüman oldular.

Altın ve gümüş eşyanın kullanımıyla ilgili birtakım detay bilgiler fıkıh kitaplarımızda genişçe yer alır. Bizim bu derece teferruata inerek konumuzu dağıtmamız doğru olmaz. Bir çok fıkhî bahiste olduğu gibi, altın ve gümüşün kullanımıyla ilgili konuların hepsinde görüş birliği sağlandığını iddia etmek de imkânsızdır. Farklı  ictihadlar ve fetvalar olması tabiî karşılanmalıdır. Söz gelimi, sadece süs eşyası olmak kaydıyla evde altın ve gümüş kaplar, tablalar ve benzerlerini bulundurmak câizdir. Saf altın ve gümüşten üretilmemiş, bu ikisiyle yaldızlanıp süslenmiş eşyanın kullanılması haram değildir. Süs için olmamak kaydıyla, ihtiyaçtan dolayı dişi altınla  kaplatmak veya altından diş yaptırmak haram kılınmamıştır. Bu bilgilerin, sadece fetvâ kitaplarında yer aldığını görürüz. Bunlara delil alınan bazı olaylar sahâbe döneminde geçmiş olabilir. Nitekim, Arfece İbni Es’ad ismindeki sahâbînin burnu Câhiliye döneminde cereyan eden Kilâb harbinde kesilmiş, o da gümüşten bir burun taktırmıştı. Peygamber Efendimiz kendisini görünce, altından bir burun yaptırmasını tavsiye etti. O da altından bir takma burun yaptırdı (Ebû Dâvûd, Hâtem 7; Tirmizî, Libâs 31; Nesâî, Zînet 41). Çünkü altın sağlık açısından daha yararlı ve koku yapmayan bir madendir. Nitekim günümüzde de vücûdun herhangi bir yerine bir maden konulması gerekirse altın veya platin konulduğunu biliyoruz. İşte âlimlerimiz bu olaydan hareketle çeşitli durumlara ait fetvâlar verme yoluna gitmişlerdir. Hükmü açıkça bilinmeyen ve başvuracağımız kaynaklarda da bulunmayan hususlar yetkili âlimlere sorulmak suretiyle öğrenilebilir. Çünkü zaruretler birtakım yasakları, haramları mübah hale getirebilir; ne var ki zaruretler her zaman genel kaidelerin dışında kalan istisnalardır. Bunları da her asırda ve her toplumda yetiştirilmesi ümmetin üzerine farz olan din âlimleri halleder.

Altından yapılmış her çeşit yüzük, küpe, kolye, bilezik ve benzeri süs ve zînet eşyalarının kadınlara haram kılınmadığı da yine ulemânın üzerinde ittifak ettiği hususlardan biridir. Ancak kadınlar için de câiz olmadığını veya cevazın sınırlı olduğunu söyleyen âlimler vardır. Diğer taraftan, Resûl-i Ekrem Efendimiz ve Hulefâ-yi Râşidîn, erkeklerin altın yüzük takmasına müsâmaha ile bakmamışlar, buna karşılık bizzat kendileri gümüş yüzük takmışlardır. Efendimiz, muhakkak ki kendisine Cenâb-ı Hak tarafından haramlığı bildirilmeden önceleri taktığı altın yüzüğü parmağından çıkarıp atarak, onu ebediyyen bir daha takmayacağını söyleyince, bütün sahâbîler de parmaklarındaki altın yüzükleri çıkarıp atmışlardı. Belki bu olaydan sonra Peygamberimiz, parmağında altın yüzük gördüğü bir sahâbiye iltifat etmeyip: “Sen bana elinde cehennemden bir kor taşıyarak mı geldin?” diyerek sert bir uyarıda bulunmuştu (Nesâî, Zînet 45). Nişan yüzüklerinin birer zînet eşyası değil, adı üstünde bir nişan, bir alâmet, bir belirti olduğunu ileri sürerek haram sayılmaması gerektiğini söyleyenlerin görüşlerinin sağlam şer’î dayanaklardan yoksun ya da delillerinin zayıf ve hüccete ehil olmayan nitelikte bulunarak, ulemânın ekseriyeti nezdinde itibar görmediğini bu vesileyle belirtmemiz yerinde olur.

Burada altın nişan halkalarıyla ilgili farklı bir yaklaşıma işaret etmeden geçmenin uygun olmayacağı kanaatindeyiz. Tecrîd-i Sarîh mütercimi ve şârihi merhum âlim Kâmil Miras da altın nişan halkalarının mübah olduğu kanaatini taşımaktadır. Bu kanaatinde kendisini etkileyen âmilleri şöyle özetlemek mümkündür:

* Yüzükler konusundaki örf değişmiş olup, eski zamanlarda kullanılan kaba yüzükler gitgide zerafet kazanmış ve bugün nişan halkaları istisna edilirse, erkeklerin yüzük kullanmaları tamamen terkedilmiştir hatta ayıp sayılmaktadır.

* Altın yüzük kullanılmasının hem helâlliğini hem de haramlığını ifade eden rivayetler bulunmaktadır ve âlimler her iki grup hadisleri delil olarak kullanmışlardır; ancak haramlığıyla ilgili rivayetlerin daha kuvvetli olduğu bir gerçektir ve ona uyanlar daha çoktur. 

*  İmam Muhammed’e göre öğünme  ve üstünlük hissine kapılma kastedilmeyerek altın ve gümüş kaplar süs eşyası olarak kullanılabilmektedir. Nişan yüzüğü de öğünmek için değil, teberrük için ve bir hatıra olarak takılmalıdır.

* Altının haram kılınmasının şer’î sebebi, bunun israf ve öğünme vesilesi olması idi. Artık günümüzde altın madeninin bolluğu sebebiyle bir halkanın satın alınması israf sayılacak bir şey olmaktan çıkmıştır.

İşte merhum Kâmil Miras’ın konuyla ilgili söyledikleri özetle bunlardır. Bunların ne kadar geçerli ve yeterli sebepler sayılabileceğini herkes kendisi düşünme gücüne sahiptir.

• Hadislerden Çıkarmamız Gereken Dersler
  

1. Cenâb-ı Hak, Resûl-i Ekrem Efendimiz’e helâl ve haram kılma yetkisi vermiştir. 
2. Erkeklere ipek elbisenin her çeşidi haram olduğu gibi, altını kullanmanın her şekli de haram kılınmıştır.
3. Altın ve gümüşten yapılmış kaplar içinde yiyip içmek hem erkeklere hem de kadınlara haram kılınmıştır. 
4. Altından ve gümüşten yapılan her çeşit eşyanın kullanılması hem erkek hem de kadın için haramdır.
5. Kadınların altından yapılmış süs eşyalarını ve takı malzemelerini kullanmaları câizdir.
6. Sadece bir süs için evde altın ve gümüş kaplar, tablalar ve benzerlerini bulundurmak câizdir.
7. Zaruret halleri istisna teşkil eder. Altının ve gümüşün kullanılmasının câiz olduğu yerler bu zaruretlerden kaynaklanır.

Hadisi şerifi nasıl anlamalıyız? Hadisi şeriften çıkarmamız gereken dersler

İslam ve İhsan

ERKEĞİN ALTIN TAKMASI NEDEN HARAM?

🔸 Erkeğin altın takması, İslam dinince haram kabul edilen bir konudur. Erkeklerin altın takı kullanmaları hakkında Peygamber Efendimiz (sav) hadis-i şeriflerde Müslümanlara şöyle buyurmuştur:

"Altın ve ipek ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir."

(x) Ebu Davud, Libâs, 12; İbn Mace, Libâs, 19

ERKEĞİN ALTIN YÜZÜK TAKMASI

🔸 Kaynaklarda yer alan bir rivayete göre Resul-i Ekrem Efendimiz (sav), önceleri altın bir yüzük kullanmıştır.

🔸 Başkalarının da altın yüzük edindiklerini görünce bu yüzüğü atmış ve bunu artık hiç takmayacağını söylemiştir. Sahabe de bunun üzerine yüzüklerini çıkarmışlardır.

(x) Buhari, Libas, 46; Ebu Davud, Hatem, 3; Tirmizi, Libas, 1

(x) 🔍 İSLAM İLMİHALİ KATEGORİSİ İÇİN TIKLAYIN

🔸 İslam âlimlerinin büyük çoğunluğu, bu hadislere ve benzerlerinden vardıkları sonuçla erkeklerin, altından üretilmiş olan yüzükleri kullanmasının caiz olmadığını söylemişlerdir.

🔸 Bir başka rivayette Hz. Ömer'in altın yüzük taktığı için sahabeden Suheyb'i uyardığı ve onun da şu karşılığı verdiği zikredilmiştir:

"Bunu senden daha hayırlı olan (Resûlullah) gördü de ayıplamadı."

(x) Nesâî, Zînet, 42

🔸 Yine sahabeden Talha bin Ubeydullah, Enes bin Malik, Huzeyfe bin Yemân ve Câbir bin Semure gibi sahabîlerin, (r.a.) altın yüzük kullanmalarını caiz gördükleri rivayet edilmektedir.

🔸 Sahabeden sonraki dönemde de İkrime, A'meş ve Ebu'l-Kâsım el-Ezdî gibi âlimler altın yüzük kullanmanın erkekler için caiz olduğu kanaatine varmışlardır.

(x) Tahâvî, Şerhu maâni'l-âsâr, IV, ; Aynî, Umdetu'l-kârî, XIV,

🔸 Bazı çağdaş âlimler; altın yüzük kullanmanın çoğunluk tarafından haram görülse bile bunun mubah olduğunu söyleyenlerin de olmasına dayanarak ve ayrıca övünme kastı olmaksızın altın ve gümüş kapları süs eşyası olarak kullanmanın câiz olduğu; altın kullanımının haram kılınışının sebebinin israf ve övünme olduğu; günümüzde bir evlilik hatırası olarak takılan alyansın ekonomik değerinin israf sayılacak bir durumda olmadığı gibi gerekçelere dayanarak, erkeklerin altından imal edilmiş evlilik ve nişan yüzüklerini takmalarını caiz görmüşlerdir.

(x) Kâmil Miras, Sahih-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Ankara , IV, ; XII,

🔸 Din İşleri Yüksek Kurulu'nun, tarihli ve sayılı kararında ise altın yüzük kullanımının hükmü şöyle ifade edilmiştir:

"Erkeklerin nikâh akdinin bir hatırası olarak altından nişan yüzüğü takabileceklerine, bu husustaki bir haberle fukahadan bazılarının içtihatlarına istinaden istidlal olunmuştur."

🔸 Bu husustan hareketle Diyanet'in açıkladığı görüşe göre, hatıra ve evlilik alameti olarak kabul edilen altından yapılmış nişan veya evlilik yüzüklerinin/alyanslarının kullanımı caizdir.

🔸 Fakat ihtilaftan ve şüpheden uzak durmak ve ihtiyatla amel etmek ilkeleri gereği aksi davranışın tercihi daha uygundur.

🔸 Erkeklerin kullandıkları diğer altın ziynetler ise altın takılarla ilgili genel yasak hükümlerine tabidir.

ERKEKLERİN SAÇLARINI BOYAMALARI CAİZ Mİ?

🔸 Erkeklerin saçlarını boyatmalarının caiz olup olmadığı konusu da merak edilen hususlardan biridir.

🔸 Kişilerin temiz, bakımlı ve tertipli görünmeleri, İslam'ın da tavsiye ettiği unsurlardandır.

🔸 Saç, sakal ve bıyık bakımı bu bağlamda değerlendirilmekte; saçı temizlemek, yıkamak, koku sürmek, taramak ve boyamak, Peygamber Efendimizin (sav) teşvik ettiği hususlardan kabul edilmektedir.

(x) Buhârî, Enbiyâ, 50; Müslim, Libâs, 80

🔸 Buna göre, başkalarını yanıltma kastı olmaksızın saç, sakal ve bıyık boyanabilir.

(x) Mubârekfûrî, Tuhfetü'l-Ahfezî, V,

🔸 Erkeğin saçını, siyah dışındaki kına rengi gibi renklere boyaması caiz ise de siyah renge boyaması mekruh görülmüştür.

🔸 Mekke'nin fethi günü, Hz. Ebû Bekir'in yaşlı babası Ebû Kuhâfe'nin saçlarının beyazlaştığını gören Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur:

"Bu beyaz saçın rengini değiştiriniz ve siyahtan sakınınız."

(x) Ebû Dâvud, Tereccül, 18

🔸 Ancak saçı beyazlaşan kimse genç olursa siyaha boyamasında da bir sakınca görülmemiştir. Çünkü bu durumda siyaha boyanan saç tabii hâline dönüşmüş olacaktır.

🔸 Nitekim Sa'd bin Ebî Vakkas, Ukbe bin Âmir, Hasan, Hüseyin ve Cerîr gibi sahabilerin bunu uyguladıkları nakledilmektedir.

(x) Şevkânî, Neylü'l-evtâr, I, ,

🔸 Kadınlar için ise bir sınırlama yoktur. Bu konuda dikkat edilmesi gereken husus, kadının saçını ve vücudunun diğer mahrem yerlerini yabancı erkeklere göstermemesidir.

🔸 Boya, saç üzerinde kimyasal bir tabaka oluşturup suyun temasına engel olmadıkça guslü ve namaz abdestini engelleyici bir unsur değildir.

(x) İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, I,

Soru

&#;De ki: &#;Allah&#;ın, kulları için yarattığı zîneti ve temiz rızkı kim haram kılmış?&#; De ki: &#;Bunlar, dünya hayatında mü&#;minler içindir. Kıyamet gününde ise yalnız onlara özgüdür.&#; İşte bilen bir topluluk için âyetleri, ayrı ayrı açıklıyoruz.&#;

Hocam bu ayeti göstererek, altın erkeğe helaldir diyorlar. Hatta haram diyenleri de helali haram kılmakla, yani şirk ile suçluyorlar. Kuranda altının erkeğe haram olduğuna dair bir delil yok mu? Bu noktada gelen hadisler mütevatir deniyor, doğru mu?

Cevap

Erkeğin altın yüzük kullanmasının hükmünün, son zamanlarda üzerinde hayli soru sorulan meselelerin neredeyse başında geldiği dikkat çekici bir durum. Kaynaklarda bu mesele genellikle altın-gümüş kap kullanımı konusuyla birlikte ele alındığı halde, günümüzde meselenin –yaygınlığı dolayısıyla– &#;altın yüzük kullanımı&#;na indirgenmiş olması dolayısıyla bu yazıyı bu noktaya hasredeceğim.

Yazının hemen başında belirtelim ki, mesele birebir Kur&#;an&#;da zikredilmediği için, tartışmanın zeminini daha ziyade Sünnet oluşturmaktadır.

Altının erkeğe haramlığı konusu iki cihetten tartışılabilir:

1. &#;Kur&#;an Müslümanlığı&#; denen bid&#;at cihetinden. Dini kaynaklarından soyutlayarak kendi Kur&#;an anlayışlarına indirgeyenlerin ortaya attığı bid&#;atlerden sadece biri, belki de en hafifi, erkeğin altın yüzük kullanması meselesidir. Aslında başta Sünnet olmak üzere &#;Edille-i Şer&#;iyye&#;nin diğer unsurlarını devre dışı bırakmakla bu akımın temsilcileri, Kur&#;an&#;a, kendi anlayışlarını söyletmenin, bu suretle de Din&#;i kendi dar (yoksa alabildiğine &#;geniş&#; mi demeliydim?) anlayışlarından ibaret hale dönüştürmenin peşindedirler. Ya da daha doğrusu, aralarında bu amacı gütmeyenler varsa da sonuç buraya çıkmaktadır.

Dolayısıyla bu akımın temsilcileriyle altın yüzük meselesini tartışmadan önce &#;Usul&#; meselesinin netleştirilmesi gerekir. &#;Din&#;i Kur&#;an&#;dan başka delil/kaynak tanımaksızın yaşamak doğru ve mümkün müdür?&#; sorusu başlangıç noktasıdır.

Ancak yine de burada şu kadarını söyleyelim: Kur&#;an&#;da herhangi bir yasak getirilmemiş olması yanında, soruda zikredilen türden ayetlerin genel bir &#;ibaha&#; (serbestlik) zemini sağlıyor oluşu, Kur&#;an Müslümanlığı iddiasında bulunanların bu meselede &#;cevaz&#; hükümlerinin gerekçesini oluşturuyor.

Ancak burada önemli bir problem var: Gerek bu meselede, gerekse diğer tekil/parça konularda &#;hakkında Kur&#;an&#;da ayet yok&#; argümanını kullanarak cevaz kapısı açmak demek, hakkında Kur&#;an&#;da özel hüküm bulunmayan her meselenin aynı tarzda çözüme kavuşturulması demektir.

Oysa bu gibi hususlarda Kur&#;an&#;ın vaz ettiği genel ilkeler arasında da bir çatışma husule getirmemeye azami dikkat göstermek gerekir. Aksi halde –haşa– Kur&#;an&#;ın kendi içinde çelişki bulunduğu gibi bir açmaza sürüklenmek işten değildir.

Açacak olursak, niçin erkeğin altın kullanımı meselesinde &#;eşyada aslolan ibahadır&#; genel kaidesinden ve bu kaideye vücut veren ayetten hareket ediyoruz da, Kur&#;an&#;ın bizi Sünnet&#;e ve ululemr&#;e (bilgi ve yetki sahiplerine) yönlendiren ayet-ler-inden hareket etmiyoruz? Eğer Kur&#;an bizi buraya yönlendiriyor ve Hz. Peygamber (s.a.v)&#;de bizler için &#;güzel örnek&#; bulunduğuna dikkat çekiyorsa, yapılması gereken şey O&#;nun örnekliğine başvurmak değil midir?

O&#;nun örnekliğine başvurduğumuzda karşımıza çıkan manzarayı, konuyla ilgili &#;ikinci cihet&#;in izah ve beyanı sadedinde bir sonraki yazıda görelim.

Milli Gazete &#; 17 Temmuz

İlgili