Havale Geciren Cocuk Nasil Olur

Havale nedir, ateşli havale neden olur?

Normalin üzerindeki vücut ısısı olan ateş, çocuklar için zararlı değildir ve tek başına bir hastalık olarak tanımlanamaz. Çünkü ateş enfeksiyona karşı vücudun savunma mekanizmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bir çocuğa ateşli demek için vücut ısının en az 37,5 olması gerekir. Yüksek ateş nedeniyle oluşan havale ise 6 ay-6 yaş arası çocuklarda kasılmalarla görülen bir nöbet durumudur; herhangi bir ateşli hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 derecenin üstüne çıkmasıyla meydana gelir. Özellikle ateşi çıkmaya duyarlı ve ailesel yatkınlığı olan çocuklarda meydana gelir. Anne babalar için ateşli havale endişe verici bir sorundur ancak her zaman tehlikeli değildir. aylık bebeklerde yüksek ateşte mutlaka doktora görünülmesi gerekir.

Ateşe genellikle çocuğun geçirdiği viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar neden olur. Bademcik ve orta kulak iltihapları, bağırsak ve idrar yolu enfeksiyonları, tüberküloz, menenjit, zatürre de ateşe yol açar. Ayrıca lösemi, lenfoma ve bağışıklık sistemi hastalıkları da ateşin sorgulanması gereken durumlardır.

Ateşli havale geçiren çocuğun tepkileri

• Yüksek ateş
• Bilinç kaybı
• Vücudun kilitlenmesi
• Kasılmalar
• Göz kayması
• Solgunluk
• Nöbet sonrası baygınlık hali

Ateşli havalede ilkyardım nasıl olmalıdır?

Ateşli havale nöbetlerinde anne babaların hatırlaması gereken ilk ve en önemli şey havalenin birkaç dakika sonra kendiliğinden geçeceğidir. Bu arada çocuğa şu şekilde müdahale edilir:

• Öncelikle ıslak havlu ya da çarşafa sarılır.
• Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında bir küvete sokulur.
• Acilen doktora ulaşılmalıdır.
• Huysuzluk, uykusuzluk, iştahsızlık, solunumda zorluk ve ağır baş ağrısı varsa tekrar tıbbi yardım istenmesi gerekir.

Ateşli havale nasıl tedavi edilir?

Ateşli havalede önemli olan, ateşe yol açan nedeni bulmak ve hastalığın tedavi edilmesidir. Havale nöbetini durduracak ilaçlar da kullanılabilir.

Ateşli havale kalıcı sorunlara neden olur mu?

Korkulanın aksine ateşli havale kalıcı hasar yaratmaz. Tekrarlanabilir ve havale geçirme oranı yaş ilerledikçe düşer.

Beyin gelişiminin hızlı olduğu dönemlerde görülür

Febril konvulsiyon yani ateşli havale, ateşli hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan nöbetlerdir. 3 ay ile altı yaş arasındaki çocuklarda, vücut ısısının yükseldiği durumlarda görülen nöbetler ateşli havale olarak tanımlanır. Altı yaşına kadar, sağlıklı çocuktan tanesinde görülebileceği biliniyor. En sık görülme yaşı ise ay arasıdır.  Ateşli havalenin görüldüğü bu yaşlar beyin gelişiminin hızlı olduğu bir dönemdir ve bu nedenle, gelişmekte olan beyne özel nöbetler olarak kabul edilir. 

Çocuğun ateşi nasıl düşürülür? İşte doğru ve yanlışlar!

Grip, faranjit ve bronşit çocuğunuzun ateşini yükseltebilir

Ateşe neden olan her türlü hastalık; grip, kulak iltihabı, faranjit, tonsillit, idrar yolu enfeksiyonu, bronşit ve çocukluk çağında yapılan bazı aşılar ateşli havale nedeni olabilir. Nöbetler genellikle ateşin hızlı yükseldiği dönemlerde ve hastalığın ilk günlerinde görülür. Ateşli havale genellikle vücut ısısının 38 derecenin üzerine çıktığı zamanlarda olur, bilincin kaybolması, tepkisiz kalma, gözlerin yukarı kayması, aniden nefesini tutma-morarma,  kasılma, kol ve bacaklarda titreme şeklinde hareketlerin biri veya birkaçı eşlik eder. Genellikle nöbet 3 dakikadan önce kendiliğinden durur, nadiren beş dakikadan daha uzun sürer. Ateşli havalenin beyne zararı olmadığı, zekayı ve okul başarısını olumsuz etkilemediği bilinmektedir. 

Havale sırasında yapmamanız gereken 5 şey

Havale nöbetleri görüntü itibarı ile korkutucu olmakla birlikte; ateşli havale genellikle kendiliğinden sonlanır, çok ender olarak uzun sürebilir. Nöbet sırasında ebeveynin sakin olması gerekmektedir. Aksi takdirde telaşla yapılacak hareketler düşme, çarpma gibi kazalara neden olacağından çocuğa zarar verebilir. 

•    Hastanın ağzında bir şey olmadığını biliyorsanız ve dilini de ısırmamışsa çenesiyle uğraşmayın. Dil geriye kaçar, nefes borusunu tıkar diye bir durum söz konusu değildir. 
•    Yüzüne gözüne bir şey özellikle kolonya dökmeyin. Gözlerini koruyamadığı için gözde zarar oluşmasına neden olur. 
•    Ağzından hiçbir şey (su veya ilaç) verilmemelidir, çocuğun boğulmasına neden olabilir. 
•    Kol ve bacaklarını hareket etmesin diye tutulmamalıdır, kaz yırtıkları ve kemik kırılmalarına neden olabilir. 
•    Kendisine zarar vermeyecek şekilde yan yatırın, salyasının akmasına izin verin, ateşi olduğu için üzerdekileri inceltin. 

Havale endişesi ile sürekli ateş düşürücü kullanmayın

Genellikle uzun süreli koruyucu tedaviye gerek yoktur. Nöbet geçirecek diye düzenli ateş düşürücü ilaç kullanmak doğru değildir ve kullandığınız ilaçların da yan etkisi olacağını unutmamak gerekir. Bazı durumlarda hekiminiz ateşli nöbete karşı ilaç kullanmayı önerebilir. Bu, makattan sıkılacak nöbet önleyici ve durdurucu bir ilaç olabilir.  Ateşi derecenin üzerine çıktığında, hasta yan yatırılır ve tüpteki ilaç makattan sıkılarak nöbet geçirmesinin önüne geçilebilir. Nöbet geçirmekte olan hasta 3 dakikayı doldurduysa yine aynı ilacı sıkmak nöbetin durdurulmasında yararlı olacaktır.  Bazı özel durumlarda hekiminiz günlük ilaç kullanmayı da önerebilir.

Tekrarlama olasılığı yüksektir

Ateşli nöbet geçirmiş olan bir çocuğun yeniden nöbet geçirme olasılığı yüksektir. Ancak akılda tutulmalıdır ki, hep aynı ateş seviyesinde ve her ateşlendiğinde nöbet olacak diye kural yoktur. Genellikle nöbet tekrarı ilk nöbeti izleyen yıl içerisinde olur. Aşağıdaki faktörler nöbet yenileme olasılığını yükseltir. 

•    Çocuk ilk nöbetini 15 aylıktan önce geçirmişse, 
•    Sık ateşli hastalık geçiriyorsa,
•    İlk nöbette ateşi çok yüksek değilse, 
•    Ateş çok hızlı yükselmişse, 
•    Anne veya babada ateşli nöbet ve epilepsi öyküsü varsa anne babalar dikkatli olmalıdır.

Anne veya babası ateşli havale geçirmiş veya kardeşlerinde de aynı öykü bulunan çocukların nöbet geçirme ihtimali diğer çocuklara göre daha fazladır. Bu da genetik yatkınlığın önemli rolünün olduğunu düşündürmektedir. 

Ateşli havale epilepsiye dönmez
     
Ateşli havale geçiren çocuk epilepsi hastası değildir. Epilepsi hastalığı, ateşsiz dönemlerde, herhangi bir zamanda ve bir uyaran olmadan ortaya çıkan, yineleyen nöbetlerdir. Bugünkü bilimsel verilere göre ateşli havale epilepsiye dönmez. Bazı özel durumlarda epilepsi gelişme riskinin, toplumdaki epilepsi görülme oranına göre biraz yüksek olduğu söylenir. 

Ateş en doğru nasıl ölçülür?
Çocukların vücut ısıları dereceye kadar normal kabul edilir. Bunun üzerindeki ölçümlerde ateşli olduğunu düşünerek yakın takibi gerekir. Ancak en ufak ateşlenme durumunda endişeye kapılmak da doğru değildir. Her anne ve babanın, bakıcının ateş ölçümü konusunda bilgili olması gerekir. Çocukların ateşi, dijital derece ile koltuk altından, makattan, ağızdan veya özel cihazlarla alından ve kulaktan ölçülebilir. Bebeklerde koltuk altı ölçümü biraz zordur, makat ateşini ölçmek hem daha kolay hem de daha güvenilirdir. Bebek kucağa yatırılır, derecenin ucuna biraz krem sürülerek, gümüş kısmı makattan zorlamadan yerleştirilir. Kulaktan ateş ölçümü hastanın kulağı yukarı ve dışa çekildikten sonra cihazın ucu kulak yoluna yerleştirilerek düğmesine basılmalıdır. Alından ateş ölçmek her zaman doğru sonucu vermeyebilir. Soğukla temas etmesi, ateş nedeniyle terleme veya yüzünün yıkanması nedeniyle alından ölçülen ateş düşük çıkabilir ve yüksek ateşin varlığı gözden kaçabilir. Ateşin yükselmesi vücutta gelişen koruyucu olayların da bir göstergesi olduğu için; hastanın genel durumu iyiyse, ağızdan güzel sıvı alıyorsa telaşlanmadan ateş takibi yapmak uygun olur. 18 ayın altındaki çocuklarda ateş görüldüğünde sebebinin belirlenmesi için bir doktora başvurulması uygun olur, bu yaştaki çocuklarda ciddi hastalıkların belirtileri tam olarak görülmeyebilir. 

Ateşi düşürmek için bunlara dikkat edin

Ateşli nöbet geçiren çocuklar için ilk öneri, hasta oldukları hissedildiğinde, ateşlendiklerinde ateşlerini ölçmek, gerekli görülürse ateş düşürücü ilaç verip, üzerindekileri inceltmek olmalıdır. Ateş düşürücü ilacın etkisinin 1 saatten önce başlamayacağı ve tam etkisinin ise saatin sonunda ortaya çıkacağı bilinerek telaşlanmamalıdır. Ateş düşürücü verdikten sonra eğer ateş civarına ulaşıyorsa ılık suyla vücuduna kompres yapmak ateşin düşmesine yardımcı olacaktır. Ateşi yüksek olan çocuğun su kaybının fazla olacağı, iştahının azalacağı akılda tutularak bol sıvı verilmeye çalışılmalı, yemek için ısrarcı olunmamalıdır. Çocuk eğer ateşli havale nöbeti geçiriyorsa 3 - 4 dakika içinde sona erecektir. Nöbet daha uzun sürüyorsa aranıp yardım istenmelidir. Özellikle 18 ayın altındaki çocuklarda ateşe neden olan hastalığın belirlenmesi için yakındaki sağlık merkezine gitmenizde yarar var. 

çocuk hastalıkları

ates dusurucu

havale

atesli havale

prof. dr. yavuz gürer

Çocuğunuzun havale geçirmesi meydana geldiğinde veya belirtileri havaleye işaret ise anne ve babanın sakin olması gerekmektedir. Ve bir an önce ateşin düşürülmesi sağlanmaktadır.

Çocuklarda genellikle küçük yaşlarda havale geçirmesi görülmektedir. 3 ila 5 yaş arasında olan çocuklar buna dahil olmaktadır. Erken çocukluk döneminde beyinle ilişiği olmayan, enfeksiyon dışında meydana gelen ateşle birlikte görülen havaleler olarak kabul edilir. Çocuklarda ateşin yükselmesi çocuğun titremesi ya da üşümesi anne ve babaların yeterince bilgili olmadığından dolayı ateşli hastalıklar ile havale karıştırılabilir. Çok az sayıda çocuk ateşli hastalık sonucunda havale geçirebilir.

ÇOCUKLARDA BİLİNÇ KAYBI VE ANİ KASILMA

Hastalık başlar başlamaz çocukta ateş hızlı bir şekilde yükselir ve havale başlamıştır. Çocuğun aniden bilinci kapanır bedeninde ya kasılma meydana gelir ya da gevşeme kaslarında bir anda boşalma meydana gelir. Ağızdan salya akmasının yanı sıra gözler kayar ve çene bir anda kilitlenir. Bu süreç ortalama olarak birkaç dakika kadar da sürebilir. Bu süreç sonunda çocuk bir hayli yorgun ve bitkin düşmüş olacaktır. Yorgunluğun vermiş olduğu farklı bir rahatlama ile çocuğun uykusu gelir ve uyumaya başlar. Ateşli havale durumlarında çocuk genellikle üç ay ile altı yaşları arasındadır. Çocukların en fazla havale geçirdikleri yaş ortalama olarak da 6 ay ile 18 ayları arasında sıklıkla görülmesi dikkatleri çeker. Çocukların ateşi bu anlarda ise 38 C&#;nin üzerinde seyretmesi dikkatleri çekmektedir.

ÇOCUĞA İLK ÖNCE UYGULANMASI GEREKEN YÖNTEMLER

Bu anlarda yapılması gereken en doğrusu sakinliğimizi korumak ve çocuğu rahatsız etmeyecek şekilde fazla yumuşak olmayan yere yan yatırmak olmalıdır. Bunun arından dilinin boğazına kaçmasını ve ısırmamasını engellemek gerekir. Bunun için çocuğun ağzına zarar vermeyecek ve mikrop kaptırmayacak şekilde ağzına mendil veya yumuşak bir cisim koymalıyız. Kıyafetleri sıkı ise hemen bunları gevşetmemiz gerekir ki çocuk daha rahat etsin. Ateşli havale geçiren çocuğun ebeveynlerine düşen en büyük görev çocuklarının ateşinin daha çok yükselmesini önlemek olurken bir yandan da  düşürmeye çalışmak olmaktadır. Eğer düşüremiyorsa en azından aynı derecede tutmak önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır.

ÇOCUĞUN ATEŞİNİ DÜŞÜRMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Ateşi yükselen çocuğun hemen üstü açılmalıdır. Çocuk çok üşüse dahi üstü kapatılmamalı ve bulunduğu ortamda çok sıcak olmamalıdır. Eğer bulunduğu ortam sıcak ise havalandırılmalı havalandırma yaparken de çocuğa dikkat etmeliyiz. Ateş düşmüyorsa çocuğun yaşına ve kilosuna orantılı şekilde şurup verilmelidir. Ilık su ile yumuşak çocuğa zarar vermeyecek bir havlu ile vücudu silinmeli; koltuk altı ,alın, göğüs ve kasıklarına pansuman yapılmalıdır. Çocuk gerekirse ılık su ile banyo yaptırılabilir. Tüm çabalara sonunda ateş düşmüyor yada düştükten sonra tekrar nüksediyorsa zaman kaybetmeden en kısa zamanda çocuk doktoruna götürmekte fayda da vardır. Çünkü bu tedavilerin çocuk doktoru tarafından yapılmasında fayda vardır. Evlerde kulaktan dolma bilgiler ile tedavi yöntemleri uygulanması belki de çocukların daha kötü olmasına bile neden olabilir. Bunlardan her şey gözler önünde tutularak yapılması gerekecektir.

KISA SÜREN ATEŞLENMELER BEYNE ZARAR VERMEZ

Havale vücudun bir kısmında görüldüğü gibi tamamında da  görülebilir. Başlangıçta açık olan bilinç kapanabilir. Havale geçirecek çocuk bunların farkına olabilir. Genellikle uyku halleri daha çok gözlenir,ara arada korku halleri ortaya çıkmaktadır. Havale esnasında çocuklarda kasılma veya gevşemeler meydana gelmektedir. Bazen de çocuklar gereksiz yerlere bakarak dalma meydana, tuhaf sesler duyma ve gülmeleri gözlenebilir. Havaleler genellikle kısa sürmektedir. Ortalama olarak birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar da bu yöntemler dikkatleri çekecektir. Havaleler 10 ile 15 dakika içinde kendiliğinden geçer ve çocukta rahatlama meydana gelmesi de söz konusu olacaktır. Bu süre içerisinde geçmez ve süre daha da çok uzarsa çocuğun beynine oksijen gitmez ve çocuğun beyninde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Beyinde hasar meydana gelebilmektedir ve bu durum da bebeklerde ve çocuklarda hasar bırakmasına neden olabilir. Havale sırasında çocuğun ağzında yiyecek varsa çocuğun boğazına kaçabilir diye ağızların da kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca kusma meydana gelebilmektedir ve bu kusmada yine çocuğun nefes borusuna kaçma gibi ihtimalleri vardır. Eğer bu durum ile karşılaşılır ise çocuğun solunum yollarının tıkanması da söz konusu olur. Küçük çocuklar bazen ağlarken katılır, morarır, yüzde ya da ellerde görülen tikler, bayılmalarda havaleyle bilinmeden de olsa karışabilir. Çocuk havaleleri ile ilgili en net ve en güvenilir doğru olan bilgiyi almak ve çocuğumuzu değerlendirmek gerekir. Bunun için çocuk nöroloğu tarafından her şeyin eksiksiz olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Elektroansefalografi (EGG) beynin elektriksel dalgalarını ve burada oluşabilecek olan hasarları da gösterir. Tanının konmasında yardımcı ve daha etkili bir yol olur. EGG&#;yi çocuğun bulgularıyla birlikte değerlendirmek de oldukça önemli olmaktadır. Beyin görüntülemesi olarak bilinen durum epilepsinin yani halk arasında bilindiği gibi sara hastalığının saptamasında yardımcı olmaktadır.

SIK HAVALE (EPİLEPSİ) GEÇİRMEK

Çocukta epilepsi hastalığı kesinleştiği ve net olarak saptandığı an ilk önce ilaç tedavisi başlatılmalıdır. İlaç tedavisi ile doktorlar ve aileler tarafından kontrol altına alınmalıdır. Bu yöntem ile ilaçla kontrol altına alınamaz ise ilaç ve cerrahi tedavi başlayarak durumun çözümüne doğru gidilir. İlaç seçiminde havalenin ne tür olduğuna da bir hayli dikkat edilir ve bunun durumuna göre ilaç seçilir. İlaç seçiminde çocuğun yaşından kilosuna kadar birçok etmen dikkate alınarak miktarı ayarlanır. Tüm ilaçların mutlaka bir yan etkisi ya da zararı vardır. Ama mutlaka ilaç kullanılacak ve bu da şart olduysa  en az yan etkisi olan ilacın tercihi ve seçilmesi gereklidir. İlaçlar her gün düzenli ve hep aynı saatte alınması tam olarak sağlanmalıdır. Aksi takdirde hasta fazla bir etkisini tam olarak göremez ayrıca ilaç en az iki yıl süre ile de düzenli kullanılmalıdır. Bu zaman zarfında hastada en ufak bir iyileşme olursa ilaç birden pat diye kesilmez. Yavaş yavaş ve azaltılarak doktor kontrolünde kesilmesine dikkat edilmelidir. Çünkü aksi bir durum belirlenerek hastalık tekrar meydana gelebilir. Epilepsi olan çocukların yaşamları, havale kontrol altına alınmış ise diğer çocuklar gibi sosyal faaliyetlere katılması fazla bir zaman geçmeden kontrol altında da sağlanmalıdır. Çünkü epilepsiyi yenen bir çocuk artık diğer sağlıklı çocuklardan bir farkı kalmamıştır demek de oldukça doğru olacaktır. Yinede çocuğun ileride bir sıkıntı yaşamaması için okulda öğretmenine bilgi verilmesi en önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır. Sağlığını tehdit edecek ya da öyle duran hareketlerden kaçındırılmalı ve basit sporlar yapmasına müsaade edilirken çocukların bu sporlara özendirilmesi de gerekir.

ÇOCUKTA 3 İLE 5 DAKİKADAN FAZLA SÜRERSE TIBBI DESTEK UYGULANMALI

Çocuğun bütün vücudu kasılıp, gevşeyip ya da titreme gibi durumlar ile karşılaşırken buna ek bilinci kapalı ise sakin olmanız ve uygun yöntemleri uygulamanız gerekmektedir. Eğer havale başlamış ise ve buna benzer belirtiler de yerini alıyorsa çocuk o havaleyi yaşayacaktır ve sizin o andan itibaren sadece sakin olmanız gerekmektedir. Aksi halde sakinlik korunmaz ve panik yaşanırsa çocukları kurtarmak için uygun yöntemler de uygulanamayabilir. Çünkü havaleyi durduramazsanız ve bu söz konusu dahi olmayacaktır. Havale kendi seyrini izleyecek ve her ne yapılır ise yapılsın durması asla söz konusu olmayacaktır. Sadece durması için kendi vaktinin gelmesi de gerekecektir. Burada kesinlikle yapılmaması gerekenlerin neler olduğu bilinmesi gerekirken bir yandan da suni solunum ve kalp mesajı yapmamaya dikkat edilmesi gerekir. Her ne kadar aileler bu durumları doğru olarak görseler bile tamamen yanlış olan etkenlerden olmaktadır.

Yapılmadı gereken noktalar arasında rahat edebileceği bir şekilde yan yatırmak, giysilerini gevşetmek ön planda gelmektedir. Bunun yanı sıra havale geçiren çocukların etrafında ona zarar verebilecek delici, kesici, sert eşyalar varsa onları uzaklaştırmak gerekir. Ve başının altına yumuşak bir şey koymak ön planda gelmektedir. Çocuğu yan çevirmek ilk olarak gereken etmenlerden olmaktadır. Çünkü yan çevirmezsek kusma anında kusmuk çocukların da o an boğazına kaçabilir. Yan çevirince kusmuğu ve salyası ağzından yere akacaktır ve böyle bir durum ile karşılaşılması da söz konusu olmayacaktır. Çocuğa epilepsi anında ağzına her ne olur ise olsun hiç bir şey koymayın. Havale uzun sürerse ve durman ne bilmez ise de mutlaka tıbbı destek almalıdır. Aksi halde çocuklarda bir anda bedensel ya da zihinsel hasarlar bırakmasına neden olabilir. Çocuk nörologunun verdiği ilacı aynı dozda kullanıp en yakın çocuk nörologuna götürmek en önemli noktalardan bir tanesi olmaktadır. Çocukta dalma şeklinde kısa süreli nöbetlerde bu hususlardan bir tanesi olmaktadır. Bilincin açık olduğu kısmi havalelerde müdahale etmeye asla gerek duyulmamaktadır. Panik ve heyecan yapmaya aslında hiç de gerek yoktur. Çocuklar uyurken de havale geçirebilirler uyurken havale geçiren çocuklar genellikle bu anlarda uyanırlar. Ancak çocuk havale geçirirken kusarsa ve kusmuğu nefes borusuna kaçarsa gibi durumlar olur ise de daha tehlikeli olabilir. Onun için çocukları böyle anlarda genellikle yatırırken hele birde bu şekilde rahatsızlığı olan çocukları yan yatırmaya daha çok özen göstermeliyiz. Yan yatırılırsa en azından kusmuğun boğazına kaçmasını da tam olarak önlemiş oluruz.

Böyle durumlarda her zaman bilinçli olmak ona göre de hareket etmek gerekir. Böylelik ile sorunların yaşanmasına ya da uzun süreli olmasına da engel olacaktır. Tabi ki de bu konuda en önemli görev çocukların ebeveynlerine düşmektedir.

ATESLE GELEN NÖBETLER

(ATESLI HAVALE)

Atesli Havale Nedir?
Bebeklerde ve küçük çocuklarda ateslenme ile birlikte ortaya çikan nöbetlerdir. Nöbet sirasinda çocuk genellikle etrafta olanlara ve söylenenlere cevapsiz hale gelir. Kol ve bacaklarinda kasilmalar ya da tamamen gevsek bir hal olabilir. Birçok atesli nöbet bir-iki dakika sürer, ama birkaç saniye kadar kisa, ya da 15 dakika kadar uzun sürenleri de vardir.

Havale, genellikle çocugun atesinin ilk gününde olur. Bazen atesi dikkati çekmeyip ancak havale geçirdiginde farkedilebilir.

Atesli havale “sara” degildir.

Atesli Havale Sik Görülür Mü?
Yaklasik her 25 çocuktan biri en az 1 kez atesli havale geçirir. Bunlardan da yaklasik üçte birinde bu olay tekrarlar. Atesli havale 6 ay ila 5 yas arasi çocuklarda görülür. Ne kadar küçük yasta baslamissa tekrarlama ihtimali o kadar fazladir.

Atesli Havaleye Yatkinlik Neden Ileri Gelir?
Ilk havaleyi ,5 yastan önce geçiren, sik ateslenen, ve ailesinde de atesli havale geçirenler bulunan çocuklarda bu olayin tekrarlama ihtimali daha fazladir. Yine ates yeni baslamisken veya fazla yüksek degilken nöbet geçirilmisse tekrarlama egilimi gösterir.

Atesli Havale Zararli Midir?
Anne-babalar için korkutucu gözükse de birçok atesli nöbet zararsizdir. Çocugun nöbet sirasinda düserek yaralanmasi veya agzindaki yiyecek ya da tükürükten dolayi nefes alamamasi gibi olaylara, nadir de olsa, rastlanabilir. Bunlari önlemek için asagida ilkyardim bilgileri verilmistir.

Atesli havalelerin beyinde hasara yol açtiklari gösterilmemistir. Bu çocuklarin okul basarilari ve zeka test sonuçlari havale geçirmeyen kardeslerinden farkli degildir.

Atesli havale geçirenlerin büyük çogunlugunda (%90) sara gelismez. Bu çocuklarin ancak pek azinda ileride sara görülme ihtimali havale geçirmemis çocuklara göre artmistir. Sizin çocugunuzun durumu konusunda doktorunuz bilgi verecektir.

Atesli Havale Geçiren Bir Çocuga Ne Yapmalidir?
Anne-baba sakin olmali, çocugu yan yatirmali ve dikkatle gözlemelidir. Düsüp yaralanmasini önlemek için yere yatirmakta yarar vardir. Kollarini-bacaklarini tutmaya çalismamalidir. Agzinda bir cisim varsa yavasça çikarilmalidir. Agza kasik vs.. sokulmaya çalismamalidir. Nöbet on dakikayi geçerse en yakin saglik kurulusuna götürülmelidir. Nöbet geçtikten sonra da ates nedenini arastirmak üzere çocuk hastaliklari uzmanina basvurmalidir. Eger çocukta uykulu hal, bas agrisi, veya siddetli kusma varsa acilen götürülmelidir.

Atesli Havale Nasil Tedavi Edilir?
Doktorunuz atesli havale teshisini koymadan önce nöbetlere yol açabilecek baska bir nedenin olup olmadigindan emin olmak üzere bazi tetkikler yapabilir. Örnegin menenjitten süpheleniyorsa belden yapilan bir igne ile beyin-omurilik zarlari arasindaki sividan bir örnek alinip incelenmesi gerekir. Çocugunuzda ishal ve kusma varsa su kaybi da havaleye yol açmis olabilir. Buna benzer nedenlerle kan ve idrar tahlilleri yapilabilir.

Nöbet sadece atese bagli ise genellikle çocugunuzun hastaneye yatirilmasi gerekmeyecektir. Ancak uzun sürmüsse, ya da atese yol açan hastalik gerektiriyorsa yatirilabilir.

Atesli Havaleler Nasil Önlenebilir?
Atesli hastalik sirasinda ates düsürücü ilaçlar verilmelidir.
Bunun disinda bazen nöbet geçirmeyi önleyici ilaçlarin kullanilmasi gerekir. Bu ilaçlar iki gruba ayrilir: sadece atesli dönemde kullanilanlar, ve sürekli kullanilanlar. Böyle bir önleyici tedavinin gerekip gerekmedigi, ve gerekiyorsa kullanilacak ilacin seçimi doktorunuzla görüsmenizde belirlenecektir.

Prof. Dr. Banu Anlar, H.Ü.T.F