Türkiyede Dorper Çiftlikleri

Adana'da bir çiftlikte Çukurova Üniversitesi desteğinde yürütülen projede, Güney Afrika kökenli sıcak iklimde yüksek et verimi sağlayan ithal "Dorper" cinsi koyunların yöreye adaptasyonları sağlandı.

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazan Koluman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Dorper" koyunlarının Güney Afrika Cumhuriyeti tarafından sıcak bölgelerde et ihtiyacı için uzun yıllar süren ıslah çalışmasıyla elde edildiğini, etinin lezzeti nedeniyle dünyada aranan bir ırk olduğunu anlattı.

Yumurtalık ilçesindeki hayvan yetiştiricisi Fatih Karnas’ın "Dorper" koyunları getirdiğini ve kendileriyle iş birliği yapmak istediğini belirten Koluman, bunun üzerine çiftlikteki hayvanların yöreye adaptasyonu üzerinde çalışmalar yaptıklarını belirtti.

Sürdürülen çalışma sonucu ithal koyunlardan damızlık elde edildiğini ve bunların ilk satışının gerçekleştirildiğini vurgulayan Koluman, şöyle devam etti:

"Dorper koyunlarının yöremize adaptasyonu tamamlandı. Adana'da damızlıkçı bir çiftliğimiz oluştu. Şu anda teknokentte bulunan Ar-Ge şirketimiz ve bu çiftlik iş birliğinde söz konusu ırka dayalı anahtar teslim çiftlikler kuracağız. Hayvanın ırk özelliklerine uygun Türkiye'nin hatta dünyanın neresinde olursa olsun 'biz Dorper koyun istiyoruz' diyenlere, buradaki sistemin aynısını kamu-özel sektör iş birliğinde kurup koyunları adapte edebiliriz. Çukurova'daki bu tip koyunların özelliklerini yavruya geçirme kapasitesi yüksek ve genetik materyali son derece sağlam olduğu için, hayvanları her bölgeye götürüp bu modelin aynısı tekrarlayabilme şansına sahibiz."

Hayvanın tırnak sertliği nedeniyle Çukurova yöresinde keçi yetiştiriciliği yapılan meralara uyum sağlayabileceğini ifade eden Koluman, Dorper kuzularının doğumdan hemen sonra ayağa kalkabilme özelliği ve yaşama gücünün yüksek olması sebebiyle yetiştiricilere avantaj sağladığını söyledi.

"Sürüler ıslah edilebilir"

Yetiştirici Fatih Karnas da yıllardır ziraat ile uğraştıklarını birkaç yıldır hayvancılığa ağırlık verdiklerini belirtti.

İlk hayvancılık çalışmalarını merinos tipi koyunlarda yaptıklarını aktaran Karnas, "Ülkemiz ve Adana'ya daha fazla neler katabiliriz, işletmemizi ileriye taşıyabilmek, aranan bir hayvancılık ve damızlık işletmesi olmak amacıyla Dorper koyunlarını yöreye getirme kararı aldık. Kaliteli damızlık ithal etmek için çok uğraştık. Sonuçta biz de erkek ve dişi damızlıkları satmaya başladık." diye konuştu.

Karnas, damızlık Dorper alan işletmelerin kendi damızlık çiftliklerini kurabileceklerini, buna imkanı olmayan sürü sahiplerinin de yine damızlık alıp kendi koyunlarıyla çiftleştirerek, sürülerini ıslah edip daha verimli hale getirebileceklerine dikkati çekti.

"Damak tadımıza uygun"

Karnas, yörede kuyruk yağı tüketme alışkanlığı olduğunu, bu koyunların ise yağlarının kuyrukta değil etin içinde dengeli bir şekilde dağılım göstererek eti daha lezzetli hale getirdiğini vurguladı.

Karnas, şunları kaydetti:

"Dorper eti Avrupa marketlerinde, lüks restoranlarında yüksek fiyattan tüketilen bir et. Bizim damak tadımıza uygun. Yağı, kuyrukta değil de etin arasında mermerleşme dediğimiz bir et, bir yağ şeklinde olmasından dolayı lezzeti çok daha yoğun. Hatta Adana'da lüks restoranlar ve et firmalarından talep geldi ama biz şu an sadece damızlık satabiliyoruz, et talebini karşılayabilecek potansiyelimiz yok. Ama inşallah zamanla bu tür çoğalacak herkesin sofrasında yerini alacak."

Türkiye genelindeki çobanlar, Bursa’nın Karacabey ilçesinde ikincisi düzenlenen “Küçükbaş Hayvan ve Ekipmanları Tanıtım Günleri”nde bir araya geldi. Organizasyona Manisalı ‘Bizim Çiftlik’ damga vurdu. “En İyi Koç” yarışmasında 5 ırktan dorper, şarole, bericchon ve merino landşaft cinsleri olmak üzere 4’ünde madalya kazanan ‘Bizim Çiftlik’ Manisa’yı gururlandırdı.

Öğretmenler Parkı’nda gerçekleştirilen “Türkiye Çobanları Küçükbaş Hayvan ve Ekipmanları Tanıtım Günleri” Karacabey Belediyesi öncülüğünde başladı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bursa İl Müdürü Hacı Dursun Yıldız, ” Tarım, insanoğlunun doğumundan ölümüne kadar herkesi ilgilendiren çok geniş bir sektör. Dolayısıyla, herkes aynı anda üretici herkes aynı anda tüketicidir. Eğer üretimden geri çekilerek sadece tüketici olursak, üretenin ürettiğinin kıymetini bilmezsek o zaman bizim, Türkiye’nin ve insanlığın yok olduğu anlamına gelir. Gıdasının kendisine yeten ülkeler bağımsız ülkelerdir. Ülke olarak biz çiftçimizin sayesinde 80 milyon insanımızı ve 40 milyona yakın turistimizi besleyip, buna istinaden 17 milyar dolarlıkta ziraî ihracat yapmaktayız. Yüzde 40’lara varan bir israf söz konusu. İşte bütün bu israfı önlemenin yolu tüketicilerimizin üreticilerin alın terinin kıymetini bilerek israftan kaçınması ile olur. Ülkemizde yaklaşık 44 milyon küçükbaş hayvan varlığına sahip olmamıza rağmen Bursa olarak bin küçükbaş hayvana sahibiz. Bunun yaklaşık 90 bini Karacabey ilçemize ait. Karacabey, Bursa’ya baktığımızda küçükbaş hayvancılıkta en önde olan ilçe. Bu yüzden Karacabey’de bulunan çiftçilerimizi tebrik ediyorum” şeklinde konuştu. 
Türkiye’nin her bölgesinden ve yurt dışından gelen çobanları Karacabey’de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti ifade eden Karacabey Belediye Başkanı Ali Özkan, ”Tarım ve hayvancılığın başkenti olarak anılan bir ilçede yaşıyoruz. Küçükbaş hayvancılık çok önemli. Tarım ve hayvancılık sektörünün birçok sıkıntısı var. Bunu hükümet yetkililerimiz, muhalefet partilerimiz, belediyelerimiz ve sektör paydaşlarıyla çözmeyi hedefliyoruz. Çünkü ülkemiz açısından çok önemli, ihmal edilmemesi gereken stratejik bir alan. Çobanlık önemli bir meslek. Ben küçük yaşta, dedemin ve dayılarımın yanına gittiğimde, kısa bir süre de olsa çobanlık yaptım. Bu işin ne kadar meşakkatli bir meslek olduğunu biliyorum” dedi. 
Stantlar gezilirken gebe bir koyun doğum yaptı. Doğan kuzuya “Karacabey” ismi verildi. Öte yandan,fuar süresince Türk Çoban Köpekleri Türkiye Şampiyonası ve Koç Yarışması, Türk Çoban Köpekleri Irk Standartları Yarışması, Damızlık Koç Yarışması ve Damızlık Koç İhalesi gibi pek çok faaliyete imza atıldı.

Güney Afrika’da Dorsethorn ve Persian Blackhead ırkı koyunların melezlemesi sonucu elde edilen ve ’li yıllarda resmi olarak ırk tecili alan Dorper Koyunu Afrika’nın geliştirmiş olduğu en başarılı ırklardan sayılmıştır. Koyunların baş, boyun kısmı siyah vücudu beyaz ve vücudu tamamen kirli beyaz renkli yapağı ile kaplı iki türü bulunmaktadır. Orta boylu ırklardan olan koyunların kemik yapısı sağlamdır. Ayrıca yılda bir kez koyun kırkımı yapılır. Yapağısı ekonomik olmayan koyun ırkı kuyruksuz koyun ırkları arasında yerini alır. Hızlı gelişimleri kuzu besiciliğinde önemli bir yer tutmaktadır. Eti yağsız ve lezzetli olmakla birlikte yılda 2 kez gebe kalma özelliğine sahip Dorper koyununun kuzusu 12 aylık olduğunda kg2lık canlı ağırlığına ulaşımı mevcuttur. Ergin koyunlarda canlı ağırlığı kg iken, koçlarda kg’dır.

Parazit ve hastalıklara karşı direnli olma özelliğiyle de korunma sırasında tedavi ihtiyacı da azalmaktadır. Değişken koşullara kolayca uyum sağlayan bakım maliyeti oldukça düşük, otlak konusunda da seçici olmayan koyun ırkı yaşamını sert koşullarda da sürdürebilmektedir. Dünyada ve ülkemizde et ve et ürünleri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yetiştirilen en önemli koyun ırkları arasında yerini alan Dorper Koyunu Güney Afrika’da sayısı 7 milyona ulaşan bir rakamla yetiştirilmektedir. Bakım maliyeti düşük olması itibariyle mera problemi de yaşanmayan koyun ırkı ekonomik faydası sebebiyle koyun yetiştiriciliğinde önemli bir yer tutmaktadır.

Görünüm Özellikleri

Yukarıda bahsedildiği gibi iki çeşit dorper koyunu vardır.

Dorper koyunu baş boyun kısmı siyah vücüdü beyazdır.

Beyaz dorper koyunu ise vücüdu tamamen kirli beyaz renkli yapağı ile kaplıdır.

Orta boylu koyun ırkı olma özelliğine sahiptir.

Kemik yapısı sağlam, sırt bölgesinde bu dahada belirgin hal almaktadır.

Dorper koyunu yapağısı kısadır, genelde yılda bir koyun kırkımı yapılır.

Yapağısı ekonomik değildir.

Kuyruksuz bir koyun ırkıdır.

Arzu ALP

&#;ZM&#;R - Küçükba&#; hayvanc&#;l&#;kta et verimini art&#;racak  " Ba&#;l&#;k Dorper Koyunu Yeti&#;tiricilik Projesi" &#;zmir'de hayata geçirilecek. &#;zmir'in Urla ilçesinde tesis edilen Dorper dam&#;zl&#;k üretim çiftli&#;iyle münavebeli mera sistemi ve otlama temelinde üretim yap&#;lmas&#; planlan&#;yor. E-G Mimarl&#;k taraf&#;ndan temmuz ay&#;nda ba&#;layacak projenin maliyeti bin TL olacak. Avustralya'dan ithal edilen dam&#;zl&#;k Dorper koyunlarla üretim çiftli&#;inde elit bir çekirdek sürü elde edilecek. Yerli &#;rklara göre daha üstün performans gösteren Dorper cinsi koyunlar mera ko&#;ullar&#;nda daha h&#;zl&#; canl&#; a&#;&#;rl&#;k art&#;&#;&#; sa&#;layarak üreticiye avantaj sa&#;layacak.

Projeye Dorper sürüsünün kurulmas&#; ve üretim konusunda dan&#;&#;manl&#;k yapan Yrd. Doç. Dr. Sezen Ocak, Türkiye küçükba&#; hayvanc&#;l&#;k sektörüne önemli katk&#;lar sa&#;layacak projeyi &#;zmir'de de hayata geçireceklerini belirterek, bölgede "elit bir çekirdek sürü" kuracaklar&#;n&#; söyledi.

Özellikle y&#;l&#;n hemen hemen her ay&#;nda k&#;zg&#;nl&#;k gösterebilen ve erken ça&#;da (8 ayl&#;k) dam&#;zl&#;kta kullan&#;lan Dorper &#;rk&#;n&#;n yerli &#;rklara göre gösterdikleri üstünlükler bak&#;m&#;ndan Türkiye küçükba&#; hayvanc&#;l&#;k sektörüne önemli katk&#;lar sa&#;layaca&#;&#;n&#; vurgulayan Ocak, di&#;er taraftan bu &#;rk&#;n siyah ve beyaz ba&#;l&#; olmak üzere iki varyetesinin oldu&#;unu belirtti.

Türkiye'de et koyunculu&#;u geli&#;mi&#; ülkelerin alt&#;nda

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulu&#;undan bu yana tar&#;m ve hayvanc&#;l&#;k ülkesi olmakla birlikte, özellikle hayvanc&#;l&#;k aç&#;s&#;ndan son derece önemli bir ülke vasf&#;n&#; ta&#;&#;d&#;&#;&#;n&#; hat&#;rlatan Ocak, &#;unlar&#; kaydetti: "O dönemlerden  itibaren tar&#;m ve hayvanc&#;l&#;k u&#;ra&#;lar&#; ciddi destekler ve düzenlemelerle te&#;vik edildi ve kimi konularda önemli ölçüde ilerleme kaydetti.  Ancak bu durum koyun yeti&#;tiricili&#;i aç&#;s&#;ndan h&#;zl&#; nüfus art&#;&#;&#; ve endüstriyel düzene geçi&#; a&#;amalar&#;nda benzer geli&#;me trendini gösterememi&#;, aksine k&#;rsal kesimin geli&#;ememesi, endüstriyel hayvanc&#;l&#;&#;a s&#;cak bakmay&#; sa&#;layacak gerekli alt yap&#; ve donan&#;mlar&#;n sa&#;lanamam&#;&#; olmas&#;, mevcut yerli &#;rklar&#;n performanslar&#;n&#;n dü&#;ük olmas&#; ve biyoteknoloji gibi modern üretim tekniklerinin kullan&#;lmamas&#; koyun yeti&#;tiricili&#;inin ekstansif düzeyde kalmas&#;na neden oldu.  Y&#;llar itibariyle et verimi yönünde &#;slah çal&#;&#;malar&#; yap&#;lmas&#;na ra&#;men elde edilen genotipler sürdürülebilir bir &#;ekilde sahaya aktar&#;lamad&#;, yeti&#;tiriciler adeta dü&#;ük verimli yerli &#;rklar ile üretime mahkum edildi. Bu süreç ülke baz&#;nda et koyunculu&#;unun geli&#;mi&#; ülkelerin alt&#;nda kalmas&#;na ve sonuç olarak da hayvan ithaline yol açt&#;."

Yüksek genetik yap&#;l&#; hayvan geli&#;tiren ülkeler

[PAGE]

Yüksek genetik yap&#;l&#; hayvan geli&#;tiren ülkeler

Ocak, koyun potansiyelinin bu denli yüksek oldu&#;u Türkiye'de hayvan ba&#;&#;na verimlilikte pozitif bir ivme sa&#;lanamamas&#;n&#;n oldukça dramatik oldu&#;unu dile getirdi.  Genelde çiftlik hayvanc&#;l&#;&#;&#; konusunda u&#;ra&#; veren i&#;letmelerin bünyelerinde rantabiliteyi yükseltecek nitelikli genetiksel yap&#;lar&#;n varolmas&#; veya geli&#;tirilmesi ile karl&#; bir üretim yapabildi&#;ini vurgulayan Ocak, bu dü&#;ünce ile yola ç&#;kan kimi ülkelerin son 50 y&#;lda teknolojinin di&#;er olanaklar&#;n&#; da kullanarak çok yüksek genetiksel yap&#;l&#; hayvanlar geli&#;tirdi&#;ine, bunun sonucunda üretim baz&#;nda lider konumuna geldiklerine dikkat çekti.

Dorper et kalitesi de yüksek

Ticari anlamda koyun eti üretimi için gerekli olan en önemli faktörün genetik yap&#; oldu&#;una i&#;aret eden Ocak,&#;unlar&#; kaydetti: "Taraf&#;m&#;zdan yap&#;lan etüt ve ara&#;t&#;rmalar Dorper &#;rk&#;ndan yararlanarak sonuca gidilebilece&#;ini gösteriyor. Dorper koyunu 'lü y&#;llar&#;n ba&#;&#;nda Güney Afrika Cumhuriyeti'nde özellikle mera ko&#;ullar&#;nda üretim için geli&#;tirilmi&#; yüksek et verim performans&#; olan bir &#;rk. De&#;i&#;ik iklim ve fiziksel ko&#;ullara kar&#;&#; dayan&#;kl&#;l&#;&#;&#; ve h&#;zl&#; büyüme ve geli&#;me özelli&#;i ile de tan&#;n&#;yor. Söz konusu &#;rk ince k&#;ll&#; ve mevsime ba&#;l&#; olarak (yaz ba&#;&#;nda) yapa&#;&#;s&#;n&#; kendi kendine döküyor. Böylece k&#;rk&#;m maliyeti de olmayan bir &#;rk. Yapa&#;&#; dökümü karn&#;n alt&#;nda ba&#;layarak s&#;rt bölgesine kadar devam ediyor. Dorper &#;rk&#;n&#;n bir di&#;er önemli özelli&#;i ise karkas kalitesi bak&#;m&#;ndan Güney Afrika Cumhuriyeti gibi hayvanc&#;l&#;&#;&#;n son derece ileri oldu&#;u bir ülkede karkas derecelendirmesinde birinci s&#;rada yer almas&#;. Etin mermerle&#;me özelli&#;i yüksek düzeyde, rengi koyu k&#;rm&#;z&#;, adeta s&#;&#;&#;r eti rengi görünümünde. Hayvansal üretimde karl&#;l&#;k ancak amaca uygun genetik potansiyeli yüksek &#;rklar&#;n mera ko&#;ullar&#;nda yeti&#;tirilmesi ile mümkün. Dorper &#;rk&#; da özellikle bu yönde (ekstansif) geli&#;tirilmi&#; bir &#;rk konumunda."

Ocak, konu bu aç&#;dan ele al&#;nd&#;&#;&#; zaman Türkiye gibi kesif yemin son derece pahal&#; oldu&#;u ülkelerde Dorper koyununun son derece karl&#; bir &#;ekilde yeti&#;tirildi&#;ini ifade etti.