Yakın Akraba Kimlerdir
kaynağı değiştir]
Ana madde: Argiştihinili
Argishtihinili (Urartuca: URU AR-gi-iş-Ti-Ni-hi-Li), eski bir Urartu şehir devletidir. MÖ 8-6. yüzyıllarda Urartuların Kafkaslara doğru yayıldığı I. Argişti döneminde Urartu Devleti'nin başşehri olarak kuruldu ve I. Argişti'nin onuruna şehre Argiştihinili adı verildi. Argiştihinili, Armavir Kentinin 15 kilometre güneybatısında bulunan Argiştihinili Kalesi kalıntıları, Nor-Armavir ve Armavir-Merkez köyleri arasında Aras nehrinin kıyısında Ermenistan'da yer almaktadır.
 |  |  |
| Yukarıda: En parlak çağında Argiştihinili şehrinin planı; Solda:Argiştihinili-Armavir antik şehrinin ter aldığı tepe; Sağ tarafta ise: Kral I. Argişti anısına konulan Dikilitaş görülmektedir. | ||
Argişti'nin Aras Nehri ile onun bir yan kolu olan Kasakh[2] Nehri arasında sulama kanallarından oluşturduğu ağ şehir ile ayni zamanda inşa edilmişti. Bugün hâlâ bâzı kanallar gözle görünebilmektedir.[3] Bu kanalların açılması 160,000 metre küp toprağın yerinden çıkarılmasını gerekli kılmıştı.[4]
 | Sayılar: 1. Batı tahkimatı (Nor-Armavir yakınlarında bir tepecik) 2. Doğu tahkimatı (Armavir etrafında bir toprak yığını) 3. İç-Şehir 4. Dış-Şehir 5. Argiştihinili kırsalının yaklaşık sınırları. 6. Sulama kanalları. 7. Argiştihinili'nin harabeleri üzerine yaklaşık 200 sene sonra inşa edilen Eski-Armavir sınırları. |
 |  |
| Tercüme:Menua oğlu I. Argişti konuşuyor. Heybetli bir kale inşa ettim ve ona kendimden bir isim verdim: Argiştihinili. Arazi el değmemiş, bakımsız ve çoraktı. Üzerinde hiçbir şey inşa edilmemişti. Üstünde akan ırmaklardan tam dört tane kanal inşa ettim. Daha sonra üzerinde üzüm bağları ile meyve bahçeleri birbirlerinden ayrıldılar. Orada pek çok cesaretli girişimlerde bulundum ve büyük başarılar elde ettim... Menua oğlu I. Argişti, güçlü kral, yüce kral, Biainili kralı, Tuşpa'nın hâkimi.[5][6] | Tercüme:İlâh Ḫaldi'nin azamet ve ululuğu sayesinde, Menua oğlu I. Argişti bu su kanalını inşa etti. Arazi tamamen ıssız ve tenha idi, üzerinde yaşayan hiçbir kimse yoktu. I. Argişti bu sulama kanalını yüce Ḫaldi'nin lütufları ve yardımları sayesinde yaptı. Menua oğlu I. Argişti, güçlü kral, yüce kral, Biainili kralı, Tuşpa'nın hâkimi.[6] |
Urartu kronolojik tarihçesi[değiştir kaynağı değiştir]
| Urartu Kralı | Kullandığı Türev İsimler | Babasının adı | Hükümdarlık süresi (MÖ ..) | Açıklamalar | Urartu Kralının Saltanat Dönemine Rastlayan (MÖ ..) Asur Hükümdarlarının İsimleri |
|---|---|---|---|---|---|
| Aram | Arame, Aramu, Arama | MÖ 859 — MÖ 844 | Urartu yazıtlarında bahsedilen ilk Birleşik Urartu Devleti'nin kralı. | II. Ashur-Natsir-Apal (883 — 859) | |
| Lutipri | MÖ 844 | I. Sarduri'nin babası olup, Urartu kraliyet hanedanı başlatan şahıs olmuştur. Kendisinin hükümdar olup olmadığı belirsizdir. | III. Şulmanu-Aşared (III. Salman-Asar, MÖ 858 — MÖ 824) | ||
| III. Salman-Asar, (III. Şulmanu-Aşared, MÖ 858 — MÖ 824) | |||||
| I. Sarduri | Siddur, I. Seduri, I. Sarduri | Lutipri oğlu | MÖ 844 — MÖ 828 | Lutipri'nin oğlu ve Urartu Krallığı hanedanının kurucusu olup, Van Kalesi-Tuşpa'yı Urartu Devleti'nin başkenti yapmış ve böylece Urartu ordusunu güçlendirmiştir. | |
| İşpuhini | İşvuin | I. Sarduri oğlu | MÖ 828 — MÖ 810 | Urartu'da kuvvetli merkezî bir din oluşturabilmek için Asurlular'a karşı direndi. Dinî bir cazibe merkezi konumunda olan Musaşirin (Ar-Di-Ni) Antik Ketini Urartu topraklarına katarak, Urartu'yu bir dinî inanç merkezi haline dönüştürdü. Böylece Urartu baş tanrısı olarak kabul edilen Haldi'ye olan inancın pekiştrilmesini sağladı. Musaşirin'de bulunan Urartu çivi yazısını geliştirdi. Ayrıca, Urartu onun idaresi zamanında daha ma'mur hale gelmeye başladı. | |
| V. Şamşi-Adad (V. Şems-î Adad (Güneş Tanrısı)MÖ 823 — MÖ 811) | |||||
| III. Adad-Nirari (MÖ 810 — MÖ 805) | |||||
| Menua | Mina | İşpuhini oğlu | MÖ 810 — MÖ 786 | MÖ 820 - 810 yılları arasında babası İşpuhini ile Eş-Naiplik görevini yürüttü. Urartu sınırları genişletilerek ekonomisi geliştirildi. Devrinde birçok sulama kanalları ve yollar inşa edildi. Geliştirdiği sulama kanalları projeleri ve inşa ettirdiği yollardan Urartu topraklarının tüm sathına yayılan bir ağ inşa etti. | |
| Şammuramat (Şamiram / Semiramis; Asur Kraliçesi ve Tanrıçası: Aslında bir Med prensesi olan Şammuramat, V. Şamshi-Adad'ın karısı ve III. Adad-Nirari'nin annesi olup oğluna naiplik yaptı ve daha sonra da Asur tanrıçası olarak siyasi yaşamda büyük bir rol oynamağa devam etti; MÖ 805 — MÖ 783) | |||||
| I. Argişti | Menua oğlu | MÖ 786 — MÖ 764 | I. Argişti iktidarı döneminde Urartuların askeri ve ekonomik güçleri doruk noktasına erişti. Batıda ülkenin sınırları genişletilerek Asur ticaret yolları üzerinde kurulmuş yerleşim birimleri ve Transkafkasya'daki Erebuni kalesi Urartu topraklarına dahil edildi. Geliştirdiği sulama kanalları ve yollardan Urartu Krallığı sathında bir ağ inşa etti. | ||
| IV. Şulmanu-Aşared (IV. Salman-Asar; Salman / Patron / Şulman; IV, MÖ 783 — MÖ 772) | |||||
| III. Aššur-Dan (Güçlü Asur Kralı, 772 — MÖ 755) | |||||
| II. Sarduri | II. Siddur, II. Seduri, II. Sarduri | I. Argişti oğlu | M.Ö. 764 — 735 | Batıdaki Urartu sömürgeleri ve III. Tiglat-Pileser'e karşı girdiği savaşı kaybetti ve muhtemelen de savaşta hayatını kaybetti. Bu yenilgi Urartu gücünün bölgede azalmasının başlangıcı oldu. | |
| Aššur-Nirari V (Asur'u Kurtarmak için Gelen Kral M.Ö. 754 — M.Ö. 745) | |||||
| III. Tukultī-Apil-Ešarra (III. Tiglatpalasar , III. Tukulti-Apal-Eşarra Eşarra Varisi M.Ö. 744 — M.Ö. 727) | |||||
| I. Rusa | II. Sarduri oğlu | M.Ö. 735 — M.Ö. 714 | Acemice Asurlulara savaş ilân etti. Neticede Asur kralı II. Sargon başarılı bir seferden sonra Urartuların dinî merkezi olan Musaşirin'i fethederek yağmaladı. Bu yenilgilerden sonra I. Rusa bir hançer ile kendini bıçaklayarak intihar etti. | ||
| V. Şulmanu-Aşared (V. Salman-Asar Salman / Patron / Şulman ; M.Ö. 727 — M.Ö. 722) | |||||
| II. Šarru-Kinu (II. Şarrum-Ken, II. Sargon, Gerçek Kral, M.Ö. 722 — M.Ö. 705) | |||||
| II. Argişti | I. Rusa oğlu | M.Ö. 714 — M.Ö. 685 | Asurlular ile doğrudan çatışmaların önlenebileceğini ispatladı. İnşaatlar, yolllar ve doğuda başarılı askerî harekâtlar yaptı. | ||
| Sin-Ahhe-Eriba (Sinahherib, M.Ö. 705 — M.Ö. 681) | |||||
| II. Rusa | II. Argişti oğlu | M.Ö. 685 — M.Ö.﹖639 | Ağrı Dağı'nın batısına birkaç başarılı sefer düzenledi. Asurlular'ın zayıflamasını fırsat bilerek Urartulara eskisi gibi zaferler yaşattı. Birçok yeni kaleler inşa etti. İktidarı döneminde Urartu başkenti Tuşpa içinden Rusahinili (Toprak-Kale)'ye taşındı. | ||
| Aššur-Aha-İddin (Asarhaddon, M.Ö. 681 — M.Ö. 669) | |||||
| Aššur-Bāni-Apli (Aššurbanapal, Aššurbanipal, Ailein Halefi - Son Büyük Asur Kralı, M.Ö. 669 — M.Ö. 627) | |||||
| III. Sarduri | III. Siddur, III. Sardur | II. Rusa oğlu | M.Ö.﹖639 — M.Ö.﹖625 | Urartu gerileme dönemi hükümdârı olup, Asur kraliyet yıllıklarına bahsedilen son Urartu Kralıdır. III. Sarduri devrinde Kimmerler ve Medler yaptıkları akınlar ile Urartuları zayıflattılar ve neticede Urartular Asurlular'a bağımlı bir devlet haline geldi. | |
| Aššur-Etel-İlani (Tanrıların Gazisi, 627 — 623) | |||||
| IV. Sarduri | IV. Siddur, IV. Sardur | III. Sarduri oğlu | M.Ö.﹖625 — M.Ö.﹖620 | Lutipri tarafından kurulan Urartu İktidar Hanedanı'nın son temsilcisidir. Erimene tarafından iktidardan devrilmiş olma olasılığı yüksektir. Böylece Erimen tarafından yeni bir hanedan başlatılmıştır. | |
| Sin-Şumu-Lişir (Mübarek Müreffeh Kral, M.Ö. 627 — M.Ö. Kasım 626) | |||||
| Sin-Şar-İşkun (Korkunç Kral, M.Ö. 623 — M.Ö. 612) | |||||
| Erimena | Erimen, Ermina | M.Ö.﹖620 — M.Ö.﹖605 | Yeni bir Urartu hanedanının kurucusu olmuştur. | ||
| II. Aššur-Uballit (Aššur-Etel-Şam-irsiti-Ubbalit-su (Göklerin ve Yerin Kahramanı), M.Ö. 612 — M.Ö. 609) | |||||
| Asur Devleti ortadan kalktı. | |||||
| III. Rusa | Erimena oğlu | M.Ö.﹖605 — M.Ö.﹖595 | |||
| IV. Rusa | III. Rusa oğlu | M.Ö.﹖595 — M.Ö.﹖585 | Bilinen son Urartu kralıdır. İktidarı döneminde yönetim merkezi Teişebaini'ye taşındı, merkezi otorite devlet sathında güç kaybetti ve Teişebaini'ye doğru büyük göçler yaşandı. |
Ayrıca bakınız: Urartu kralları listesi
Dil ve yazı[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Âyin
Urartu tanrıları için ritüeller eşliğinde kurbanlar kesilmesi esasına dayanmaktadır. Kurbanlar koyun, inek ve sığır olarak çeşitlilik arzeder ve Urartuların 79 tane tanrılarından her bir tanesi için kaç tane koyun / sığır kesileceği belirlenmiştir. Ayrıca devletin başkenti olan Tuşpa için de kurban kesilmekteydi. Kesilen hayvanların kanlarının Van Kalesi'ndeki bir meydanda toplanması için drenaj kanalları inşâ edilmişti. Araştırmacı bilim insanları benzer kanallardan diğer yerleşim site ve şehirlerinde de keşfetmişlerdir. Kesilen hayvanların yaşlarının ortalama iki günlük olacak kadar çok genç oldukları anlaşılmıştır. Blur-Karmir (Kızıl-Tepe) mevkîinde yapılan araştırmalar sırasında dört binin üzerinde kurban edilmiş hayvan külleri bulundu. Alman arkeologların Rusahinili (Toprak-Kale) mevkîinde yürüttükleri araştırmalar neticesinde hayvan kemiklerinin arasında bâzı çocuk kemiklerininde bulunmasıyle insan kurban etme adetinin de Urartuların gelenekleri arasında olduğu sonucuna vardı. Ḫaldi'nin onuruna çocukların nasıl kurban edileceğini ve hangi ritüellerin uygulanacağını açıklayan bir kil tablet ele geçirilmiştir.
Urartu dinî sanatını yansıtan kabartma ve heykeller[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Urartu Dini
Van / Mehr Kapısı (Mağara Tapınağı) anıtındaki yazıta göre Urartuların inandığı, kutsadığı ve adlarına belirli dönemlerde kurban kestiği 79 tanrı, tanrıça ve tanrısal özellik bulunmaktadır. Bunlardan ilk üç sırayı Haldi, Teişeba ve Şivini paylaşır. Haldi - (Eşi Bagbartu / Bagmaştu / Arubani), Urartuların ana tanrısı idi. İsim olarak kökeni M.Ö. 13. yüzyıl Asur yazıtlarına kadar inmektedir. En büyük tapınağı Musaşirin'de idi. Teişeba (fırtına tanrısı) Hurri kökenlidir ve Hititlerde Teşup ile aynı tanrı olmalıdır. Şivini de (Güneş tanrısı) olup Hurri kökenlidir. Hititler'deki Şimegi'nin karşılığıdır. Urartular, büyük merkezlerde tanrıları için kule tipi tapınaklar ve açık alanlardaki kayalara kapı görünümlü kutsal nişler yapmışlardı.
Âyinler[değiştir nest...
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası