Vucut Susuz Kalırsa Ne Yapmalı

Yaz mevsimiyle birlikte gittikçe artan sıcaklar, tüm bedeni etkilediği gibi beyin sağlığını da önemli ölçüde etkileyebiliyor. Özellikle aşırı sıcaklarda gereken önemler alınmadığı takdirde, beyin kanaması gibi ciddi hatalıkların riski de artabiliyor. Hisar Intercontinental Hospital Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölüm Uzmanları, yaz aylarında beyin sağlığını korumak için alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

Kronik hastalıklar beyin sağlığınızı etkileyebiliyor

Güneş altında nemli ortamlarda hissedilen sıcaklığın artışına bağlı olarak vücut sıcaklığı artmakta, sıcaklık artışının beyin bölümünde ilk etkisi kan akımının artışı olarak görülmektedir. Kan akımı artışı beynin koruyucu mekanizmalarından olan regülatör devreye girerek belirli limitte kalmasını sağlamaktadır. Kronik olan diyabet, hipertansiyon, böbrek gibi hastalıklar ile bu regülasyon mekanizması devreden çıkmakta ve beyin kan akımı yüksek seviyelere çıkmakta, devam ederse beyin ödemine hatta mikro kanamalara sebebiyet verebilmektedir. Beyin ana hücrelerinin beslenme , enerji devreleri engellenmekte bunun sonucunda unutkanlık, dikkat azlığı, duyarsızlık gibi belirtiler öncelik almaktadır.

Kolda ve bacakta oluşan uyuşmalar sık sık tekrar ediyorsa dikkat!

Güneş çarpması denilen tablo ileri seviyeye ulaşırsa ölüm dahi görülebilmektedir. Uzun dönem güneşe maruz kişilerde beyincik hücreleri etkilenerek kalıcı titremelere sebep olabilmektedir. Eğer kişide doğuştan beyinde anevrizma, anormal damar yumağı mevcutsa bu yapıların kanamasını kolaylaştırabilmektedir. Damar sertliği olan kişilerde kılcal damarların yırtılarak kanaması sonucunda da beyin kanamaları gelişebilmekte kontrole alınabilmesi güçleşmektedir. 60 yaş üzeri kan sulandırıcı kullanan kişilerde oluşan beyin kanamaları daha ağır komplikasyon getirebilmektedir. Ayrıca migren hastalarında baş ağrısını tetikleyebilmektedir. Kanama dışında kan pıhtılaşma faktörlerinde değişiklik meydana gelmektedir. Öncelikle beynin mikro damarlarında tıkanma ile nadir de olsa değişik seviyede ve sürede gelişen felçler görülebilmektedir. Kısa süreli kolda bacakta oluşan uyuşmalar tekrar ediyorsa önemlidir. Uzun süreli güneşte kalmış kişide uykusuzluk, unutkanlık, dikkat azlığı gelişirse mutlaka doktora başvurmalıdır. Tanıda beyin kanaması yönünden öncelikle beyin tomografisi tercih edilmeli, gerekirse beyin manyetik rezonans incelemesi ile ayrıntılı tetkik yapılmalıdır. Bu bulguları gösteren kişiler gözlem altında tutulmalı, damardan sıvı ve mineral desteklenmesi yapılmalıdır.

Aşırı sıcaklarda alınması gereken önlemler;

• Kişiler sıcaklığın çok yüksek olduğu saatlerde çalışmaları gerekiyor ise süre ayarlaması yapılmalı, baş bölgesi özellikle korunmalıdır.
• Kaybedilen tuz mineral ve sıvılar yerine konulmalıdır.  Özellikle kilo ve yaşa bağımlı olarak sıvı alımı ml altına düşmemelidir.
• Yaşlı, tansiyon yüksekliği, böbrek, şeker hastası olanların ve çocukların sıcaklığın yüksek olduğu saatlerde kapalı alanlar tercih edilmelidir.
• Beslenmede ayran, yumurta ve bal alımı öncelikli olarak hafif yemekler tercih edilmelidir.
• Yeşil alanlar koruyucu bölgelerdir. Bu nedenle yeşil alanlarda bulunmak tercih sebebi olmalıdır.

Yaşamın en önemli kaynağı olan su, vücudun mükemmel şekilde işleyen sisteminin temel besin maddesidir. Organların fonksiyonları yerine getirmesi de suya bağlıdır, ideal bir kiloya sahip olup aynaya baktığınızda tatmin olmak da… Peki, hiç düşündünüz mü susuz kalan bir vücutta özellikle de metabolizmada ne gibi değişiklikler oluyor? Avrasya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı, bu sorunun cevabını veriyor.

Su, metabolizma hızında belirleyicidir

Metabolizma, vücuda alınan besinlerin yakılma sürecini tanımlar. İnsanın yaşamsal fonksiyonları için çok gerekli bir süreç olarak besinlerin hücreler tarafından yakılması anlamına gelen metabolizma, vücuda alınan kaloriyi enerji olarak dönüştürür.

Metabolizma hızını belirleyen birçok parametre söz konusudur. Kişiden kişiye değişiklik gösteren metabolizma hızı, genetik faktörlere bağlı olarak değişebileceği gibi gün içinde tüketilen besin oranı ve hareket alanına göre yavaşlar veya hızlanır.

Metabolizmayı, sudan ayrı düşünmek imkansızdır

Metabolizma hızı üzerinde etkili olan parametrelerin başında su gelir. Kişinin günlük alması gereken su miktarı karşılanmadığında metabolizma yavaşlamaya başlar. Bunu şu şekilde açıklamak mümkündür. Vücut ısısı düzenleme sistemlerini sürdürmek için vücudun suya ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç karşılanmadığında vücut ısısı düşmeye başlar. Bu durum metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.

Metabolizma hızını yavaşlatan bir diğer unsur ise vücutta biriken toksin ve atık maddelerdir. Bu maddelerin vücutta uzun süre kalması hem metabolizma hızını düşürür hem de vücut sisteminin kusursuz dengesini bozar. Toksin, yağ ve atık maddelerin vücuttan atılması ise su ile mümkündür. Ancak vücuda alınan su miktarı azaldıkça idrar miktarı da azalacağından metabolizma da yavaşlar.

Vücut susuz kalınca kilo vermek zorlaşır

Bir kişinin ideal kiloya sahip olmasında metabolizmanın rolü tartışılmaz. Metabolizma kişisel olduğundan aynı kaloriyi tüketmesine rağmen bazı kişiler daha fazla kilo alabilir. Bu noktada metabolizma hızının önemli bir etkisi vardır. Su alımı azaldıkça metabolizma hızı da yavaşlayacağından yağ yakımı da azalır. Bu noktada kişi kilo almaya başlar. Bu durumu tersine çevirmek için güne bir bardak soğuk su ile başlanmalıdır.

Yüzde 10 su kaybı hayati tehlikeye yol açabilir

Bol su içmek bir alışkanlıktır ve su içmek için susamayı beklemek yanlıştır. Çünkü susama hissi vücuttaki susuzluğun son tepkisidir.

Vücut aşırı miktarda su kaybederse dehidrasyon meydana gelir. Dehidrasyon bedenin ihtiyacı olan sıvıyı yitirmesi demektir. Meşrubat, asitli içecekler, alkol, çay, kahve gibi sıvılar vücudun su ihtiyacını karşılamaz. Aksine vücudun daha fazla miktarda suya ihtiyaç duymasına yol açarlar. Susuzluğu giderdikleri için su tüketim alışkanlığını olumsuz etkilerler. Bu yüzden bilinçli su tüketimi önemlidir.

Su içmemek neden tehlikeli?

Yetersiz su içilmesi birçok sağlık sorununu beraberinde getirir. Bunlar; 

• Susuz kalan vücut, kendi suyunu tutmaya çalışır. Sonuç olarak idrara az çıkılır.
• Kan hacmi azalır.
• Tansiyon düşer.
• Deri, dışkı ve akciğerler ile su kaybı devam ettiği için vücut kurur ve sağlığını yitirir.
• Vücuttaki suyun azalması sindirim sistemi bozuklukları, bağırsak sıkışmaları, zihinsel performansta bozulmalar, beden hareketlerinde azalma ve baş ağrılarını beraberinde getirir. 
• Uzun süreli susuzluk sonrasında vücuttaki sıvı miktarının yüzde 15'inin kaybedilmesi, komaya ve hatta yaşamın kaybedilmesine bile neden olabilir.

Su, hayatın temel öğeleri arasında yer alıyor. Özellikle sıcak yaz günlerinde su tüketimi daha da önem taşıyor. Sıcaktan en çok etkilenen yaşlıların günde ortalama ,5 litre kadar su tüketmesi gerektiğini hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı funduszeue.info Yaşar Küçükardalı, su tüketimi ve beyin fonksiyonlarının sağlığı arasındaki ilişkiyi açıkladı.

British Journal of Medicine Dergisi’nde yayınlanan bir makaleyi hatırlatan funduszeue.info Yaşar Küçükardalı, “Dünyanın en eski tıp dergilerinden, British Journal of Medicine Dergisi’nde yaşlılarda unutkanlıkla ilgili bugüne kadar tüm literatür gözden geçirilmiş. Dergide, Alzheimer araştırmasının özeti yer aldığı ve unutkanlığa etki eden etmenlerin sıralandığı bu makalede 'postural hipotansiyon' da yer alıyor” diye konuştu.

Postural hipotansiyon nedir, tehlikeli midir?

Yaşlılarda tansiyon düşüklüğüne tahammülü olmadığını, susuzluğun 'postural hipotansiyon' ile yakından ilgisi olduğunu anlatan funduszeue.info Yaşar Küçükardalı, sözlerine şöyle devam etti:

"Pozisyona bağlı olarak bizim sistemimiz tansiyonu idame ettirir. Yani kişi yatarken ve ayakta olduğunda tansiyonu belli bir düzeyde kalır.

Ancak kişide sıvı eksikliği varsa yatar durumdan ayakta pozisyona geçtiğinde tansiyon düşüklüğü yaşar. Bu da beyinde geçici olarak kanlanmanın azalmasına yol açar.

'Postural Hipotansiyon' olarak tanımlanan bu durum çok ciddidir. Bu ataklar ne kadar sık yaşanıyorsa Alzheimer için risk o kadar fazladır.

Yaşlı bireylerde 'Postural Hipotansiyon' var mı, yok mu bunu anlamak için kişinin önce yatarken, ardından ise ayakta tansiyon ve nabzı ölçülür.

Büyük tansiyon ayaktayken 2 birimden fazla düşük çıkıyorsa nabız da 20’den fazla artıyorsa kişide sıvı eksikliği var olduğu anlamına gelir.”

Su eksikliği hangi hastalıkların habercisi?

Su eksikliğinin yalancı bir sodyum fazlalığına yol açabileceğini anlatan funduszeue.info Küçükardalı, şunları söyledi: “Bu durum beyin fonksiyonlarını olumsuz derecede etkiliyor. Sıvı noksanlığının derecesine göre hafif bir uyku halinden komaya kadar gidebilen ciddi sonuçlara yol açar.

Yaşlılarda su eksikliği tuz dengesi bozukluğu yapar. Bu da bilinci olumsuz derecede etkiler. Tansiyon düşüklüğüne yol açması sebebiyle de böbrekten yeteri kadar kan akımı olamayacağından üre birikimine yol açar. Üre yüksekliğinin önemli nedenlerinden bir tanesi sıvı eksikliğidir.

Üre yüksekliği yaşlı bireylerde bilincin olumsuz etkilenmesi açısından önemli risk faktörlerindendir. Yeteri kadar su tüketmemek kandaki şeker oranının daha da yükselmesine yol açar. Bu da yine bilinci olumsuz olarak etkilemektedir.”

Baş dönmesi varsa dikkat!

Özellikle sıcak havalarda azaltılan sıvı alımının kişinin böbrek fonksiyonlarını olumsuz derecede etkileyeceğine dikkat çeken İç Hastalıkları Uzmanı funduszeue.info Yaşar Küçükardalı, şu uyarılarda bulundu:

"Bunun yanı sıra tansiyon düşüklüğü, beyin kan akımının yavaşlamasına, bu da uzun vadede beyin fonksiyonlarının zayıflamasına bazı nöronların iletişiminin yavaşlamasına yol açar.

Susuzluğu kısa vadede belirtileri ise kişide baş dönmesi olur, idrar miktarı azalır, kişi halsizlik ve bitkinlik yaşar, denge bozukluğu hisseder, bulanık görmeye başlar, başı ağrır, terler, çarpıntısı başlar. Dolayısıyla mutlaka su tüketelim, herkesin günde litre su içmesini öneriyoruz.

Ancak ekstra farklı bir ihtiyaç varsa bu miktar artırılabilir. Sıvı kaybının terleme ile en fazla olduğu dönemlerde özellikle yaşlı bireylerin gün ortasında dışarıda fazla kalmamasını öneriyoruz.

Serin yerlerde güneşten korunaklı yerlerde vakit geçirmelerini tavsiye ediyoruz."