Kredi sicili, kredi borcu ve kredi kartı borcu başta olmak üzere tüm vergilendirilmiş borçlarınız ile birlikte bu borçlarınıza karşı davranışlarınızın kayıt altına alınmasını ifade eder. Kayıt altına alınan finansal verileriniz, gelecekte bankalar ile hangi seviyede çalışabileceğinizi doğrudan etkiler. Kredi, kredi kartı ya da herhangi bir banka ürününe ihtiyaç duyduğunuzda hızlı bir şekilde onay almak istiyorsanız, sicilinizi temiz tutmalısınız.
Siciliniz bozulduğunda bankalar size güvenmez ve özellikle kredili ürünlerini size kullandırmaz. Kısaca, kredi kartı ve kredi başvurularınızın hızlı bir şekilde reddedilmesinin en önemli nedeni, kredi sicilinizin bozuk olmasıdır.
Bankalara olan borçlarınızı geç ödemeniz sicilinizi olumsuz etkilese de sicilinizin bozulması için yasal takibe girmiş olmanız gerekir. 2 dönem, yani 60 gün boyunca ödeme yapmadığınızda borcunuz gecikmeye girer ve size 30 günlük bir süre tanınır. Bu süre içinde borcunuzu öderseniz, kredi siciliniz bozulmaz. Fakat 90 gün boyunca ödeme yapmadığınız takdirde yasa takip başlar. Yasal takibin başlaması ile birlikte kara listeye girmiş olursunuz ve kredi siciliniz bozulur.
Banka Sicili Nasıl Silinir?
Banka siciliniz Kredi Kayıt Bürosu (KKB) tarafından kayıt altına alınır. Bu kayıtlarda geçmişteki finansal işlemlerinizin tümü yer alır ve bankalar size kredi ya da kredi kartı vermeden önce sicilinize bakar. Daha önce yasal takibe düşüp kara listeye girmişseniz, başvurunuz reddedilir. Onaylanması için banka sicilinizin temizlenmesi gerekmektedir.
Banka sicilinizi temizlemek için yapabileceğiniz tek şey beklemektir. Çünkü siciliniz bozulduktan sonraki dönemlerde ödemelerinizi zamanında yapsanız bile belirli bir süre kara listeden çıkamazsınız. Kara listeden çıkmanın tek şartı, kara listeye girmenize sebep olan borcun bitmesinin üzerinden 5 yıl geçmesidir. 5 yıl sonra siciliniz temiz görünür.
Banka ve kredi sicilinizin temizlenmesinin bir yolu daha vardır fakat her zaman mümkün değildir. Zaman zaman devlet tarafından da desteklenen sicil affı uygulamaları yapılır. Bu af ile kredi sicil temizleme işlemleri gerçekleştirilir ve bozuk sicil nedeniyle ihtiyaç duyduğu maddi kaynağı bulamayan vatandaşlara fırsat yaratılır.
Kredi Sicili Temizleme
Borçlarınızı bitirip 5 yıl bekledikten sonra kredi siciliniz temizlenir fakat bu durum, yaptığınız kredi başvurularının hemen onaylanacağı anlamına gelmez. Sicilinizin ardından kredi notunuz devreye girer ve başvurularınız buna göre değerlendirilir. Söz konusu süre geçtikten sonra da düzenli bir ödeme alışkanlığı oluşturmuş olmanız önemlidir. Kredi siciliniz bozulduğunda kredi notunuz düşer. Dolayısıyla kara listeden çıktıktan sonra, kredi notunuzu yükseltecek adımlar atmanız gerekir.
Kredi notunu yükseltmek için düzenli kredi ve kredi kartı ödemesi yapmak başta olmak üzere vergili borçları zamanında ödemek önemlidir. Kredi notunuzu nasıl yükselteceğiniz ile ilgili detayları “Kredi Notu Yükseltme” adlı yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Kredi Sicilinin Kredi Notundan Farkı
Kredi sicili ve kredi notu birbiri ile alakalı olsa da tam olarak aynı anlama gelmez. Kredi sicili, kredi başvurusu ve kredi borcu geçmişinizin tamamını içeren ve silinmesi mümkün olmayan bir veri tabanıdır. Borçlu olmamanız durumunda beş senede bir yenilenir. Kredi notu ise finansal geçmişinize göre şekillenen bir sayısal değerdir. Ayrıca bu iki kavram birbirini doğrudan etkiler. Bozuk bir kredi sicili kredi notunu düşürür ve düşük kredi notu da bankalardan kredi ve kredi kartı almayı engeller.
Sicilinizde finansal bilgileriniz kayıt altına alınırken kredi notunuz, sicilinizdeki hareketler ve ödeme durumlarınız doğrultusunda hesaplanır. Kredi notunun sürekli değişken olma özelliği vardır. Ödemelerinizi düzenli yapmanız hâlinde yükselen notunuz, gecikmiş ödemelerinizden dolayı düşer.
Kredi Sicili Nasıl Oluşur?
Kredi sicili için kayıt altına alınan ve notu da doğrudan etkileyen bazı kalemler vardır. Sicil oluşturulurken dikkate alınan bu değerleri yükseltmeniz mümkündür. Sicili oluşturan kalemler ve etki oranları ise şöyledir:
- Kredi ve Kredi Kartı Ödeme Düzeni (%35)
- Mevcut Kredi ve Kredi Kartı Borçları (%35)
- Yeni Alınan Kredi (%11)
- Kredi Kullanma Sıklığı (%10)
- Diğer Etmenler (%9)
Kredi Sicili Puan Aralıkları Nedir?
Kredi sicil notu aslında doğrudan kredi notunu ifade eder. Bu not esasında sizin ödeme düzeniniz sonunda elde ettiğiniz bir puandır. 0 ile 1900 arasında değişen bir puanınız olur ve belirli aralıklara göre risk gruplarına dahil edilir. Puanınız ne kadar yüksekse, bankalardan kredi ve kredi kartı alabilme şansınız o kadar yüksek olur. Kredi sicili puan aralıkları ve risk durumları tabloda gösterildiği gibidir.
| Puan Aralığı | Risk Durumu |
|---|
| 0 - 699 | Çok Riskli |
| 700 - 1099 | Orta Riskli |
| 1100 - 1499 | Az Riskli |
| 1500 - 1699 | İyi |
| 1700 - 1900 | Çok İyi |
Sicili Bozuk Olana Kredi ve Kredi Kartı Veren Bankalar Hangileridir?
Kredi ve kredi kartı olumsuz sicilden etkilenen bankacılık ürünleridir. Öyle ki bankaların bu hizmetleri sunmak için ilk baktıkları detaylardan biri sicildir. Başvuru yapan müşterileri öncelikle bu açıdan değerlendirirler. Dolayısıyla sicilinizi temiz, notunuzu da yüksek tutmanız her zaman önemlidir. Bankalar, sicili bozuk olana kredi kartı ve kredi vermez. Yani mevcut sicili bozuk olana kredi ve kredi kartı veren bir banka yoktur.
Bir müşterinin sicili bozuksa ve kara listeye girmişse, bankanın sunduğu bu hizmetlerden yararlanması mümkün değildir. Eğer kara listeye girdiyseniz öncelikle borcunuzu bitirmeniz, ardından da beş yıl beklemeniz gerekir. Listeden çıkmanızın ardından yeniden bankacılık ürünlerini kullanabilir duruma gelirsiniz. Listeden çıktıktan sonra geçmişte sicilinizin bozulmuş olması kredi çekmeniz ve kredi kartı almanız için bir engel yaratmaz.
Kimlerin Kredi Sicili Vardır?
Bir kişinin kredi sicili olması için bazı bankacılık hizmetlerinden faydalanmış olması gerekir. Bankacılık işlemlerinde, banka için risk oluşturabilecek kişilerin sicili kayıt altına alır. Kredi sicili olan kişiler şöyle sıralanabilir:
- Kredi kartı kullananlar
- Kredili mevduat hesabı sahipleri
- İhtiyaç, tüketici, araç ve ev kredisi gibi bireysel kredilerden faydalananlar
- Kredi kullanan kişilere kefil olanlar
Kredi Sicili Nasıl Sorgulanır?
Kredi sicili sorgulama işlemi, her başvurunuzda, banka tarafından gerçekleştirilir. Bankalar bu sorgulamayı yaparak size bir cevap iletirler. Bankanız ve bazı kurumlar aracılığıyla kendi kredi sicil durumunuzu öğrenmeniz de mümkündür. Ayrıca kredi notu sorgulama işlemlerinde alacağınız rapor ile de sicil durumunuz hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Kredi notu/kredi sicili sorgulama yöntemlerinden bazıları şunlardır:
- Bankadan talep etmek
- Findeks üzerinden almak
- E-devlet üzerinden sorgulamak
- TBB Risk Merkezi’ne başvurmak