Boyundan Böcek Isırması

Genellikle ciltte kızarıklık ve kaşıntı hissi gibi belirtilerle kendini gösteren böcek ısırığı bazı durumlarda daha tehlikeli durumlara da sebebiyet vermektedir. Peki, böcek sokmasında neler yapılmalı? Böcek sokması nasıl tedavi edilir? Hepsi haberimizde

Yaz aylarının başlaması ile birlikte böcek sokmaları ile ilgili şikayetler de artmaktadır. Vatandaşların en çok korktuğu şeylerden biri sinek ve kene gibi böceklerin sokmaları. Böcek sokmasında belirtiler ve neler yapılacağı ile ilgili pek çok önemli bilgiyi haberimizde bulabilirsiniz…

BÖCEK SOKMASINI HAFİFE ALMAYIN

Dünya üzerinde yaşayan birçok böcek çeşidi vardır. Bu da böceğin türüne göre farklı belirtilerin ve sonuçların doğmasına sebep olur. Böcek sokması, genellikle ciltte küçük tahrişlere yol açsa da, böceğin türüne göre bu ısırıklar ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

En çok görülen şikâyetler tahtakurusu, sivrisinek, kene ve arı sokması ile karınca ısırığıdır. Akrep sokması ise çok daha ciddi sağlık sorunlara yol açabilir. Böcekler genellikle kendilerini savunma amacıyla insanları soksalar da, bazı böcek türleri beslenme amacıyla da insanları ısırabilmektedir.

BÖCEK ISIRIĞINDA BELİRTİLER

Semptomlar böcek türlerine göre değişiklik göstermekle birlikte, genellikle ilk görülen semptomlar şu şekildedir:

– Kaşıntı,
– Acı ve ağrı,
– Kızarıklık ve şişme.

Böcek çeşitlerine göre belirtiler de şu şekilde görülmektedir:

– Pire ısırıkları çizgiler ve kümeler halinde gruplanır. Kaşıntı, şişme ve kızarıklık görülür.

– At sineği sokması çok acılı olur. Isırılan bölge şişer ve su toplar.

– Tahtakurusu ısırıkları ilk seferde çok acılı olmayabilir. Belli bir süre sonra şişkinlik ve kaşıntı yaratabilir.

– Kene ısırığı da ilk başta belli olmayabilir. İlerleyen zamanlarda şişkinlik, kızarma, morarma ve kaşıntı görülebilir. Keneler Borrelia adında enfeksiyon taşıdıklarından, sokmaları durumunda hastaneye gidilmelidir.
– Akarlar ısırdığında ciltte çok fazla kaşıntı meydana gelir.
– Örümcek sokması ağrılı olabilir. Kızarıklık ve şişkinlik görülür. Daha ciddi durumlarda bulantı, kusma, terleme, baş dönmesi yaşanabilir.

– Eşek arısı sokmasında acı çok fazla olur ve ısırılan bölge saniyeler içinde şişip kızarır.

– Sivrisinek ısırığının tek nokta halinde izi olur. Şişme, açık renk bir kabarıklık ve yoğun kaşıntı meydana gelir. –
– Akrep sokması durumunda şişkinlik, kızarıklık, ağrı, yanma, deride uyuşukluk meydana gelir.

– Karınca ısırıklarının içi irinle dolar ve şişkinlik görülür. Birkaç gün sonra ise ısırılan bölgenin üzerinde küçük topaklar meydana gelir.

BÖCEK SOKMASI DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER

Isırığı fark ettiğinizde hemen öncesinde nerede bulunduğunuzu anımsayın. Ormanlık bir alandaysanız muhtemelen sivrisinek, kene ya da karınca tarafından ısırılmışsınızdır. Bir hayvanı sevdikten sonra ısırık oluştuysa büyük ihtimalle piredir. Hangi böceğin ısırdığını tespit etmek, tedaviyi doğru uygulamak açısından önemlidir.

Isırığın nasıl göründüğüne ve semptomlara bakın. Bu da yine böceğin türünü tespit etmenize yardımcı olacaktır.

HANGİ DURUMLARDA DOKTORA GİTMELİYİZ?

Her böcek sokması doktora gitmeyi gerektirmez. Ancak aşağıdaki durumları yaşıyorsanız zaman kaybetmeden doktora başvurmakta fayda vardır:

– Hırıltı ya da nefes almada zorluk,
– Bulantı, kusma veya ishal,
– Hızlı veya düzensiz kalp atışı,
– Baş dönmesi,
– Yutma güçlüğü,
– Anksiyete.

BÖCEK SOKMASINDA TEDAVİ NASIL YAPILMALIDIR?

– Enfeksiyonu önlemek için ısırılan bölgeyi sabunlu su ile yıkayın.

– Yarayı kaşımayın, çizmeyin veya sıkmayın.

– Böcek ısırıkları için eczanelerde satılan kremlerden edinin ve bölgeye nazikçe sürün.

– Şişmiş bölgeye buz kompresi yapın.

– Yara elinizde ya da kolunuzda ise bu bölgeleri mümkün olduğunca yukarıda tutarak kan akışını yavaşlatın.

– İlk müdahalelerin ardından semptomlarda azalma olmazsa, acil olarak doktora gidin. Böceği gördüyseniz ve hangi böceğin sizi soktuğunu tarif etmeniz doktorun işini kolaylaştıracaktır.

– Çoğu durumda böcek sokması tek başına riskli değilken, başka hastalıklara sebep olabilmesi açısından tehlikelidir. Kenelerin lyme hastalığı, sivrisineklerin ensefalit (beyin iltihabı) riski taşımaları gibi. Hele de alerjik bünyeye sahip kişilerde böcek sokmaları, solunum hastalıkları başta olmak üzere, ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu yüzden sadece ısırılan bölgeye değil; başka ne tür rahatsızlıklar yaşadığınıza da odaklanın.

AğrıanksiyetebeyinDolarDünyakalp atışıSağlık

Böcek ısırıkları çok sık olarak görülmesine rağmen ciddi reaksiyonlar genellikle arı sokmalarına bağlı olarak gelişir. Arı sokmaları sonucu ANAFİLAKSİ gelişebilir.

Arı sokmasına bağlı gelişen reaksiyonlar her yaşta görülebilir. Ülkemizde en sık bal arısı (Apis mellifera) ve yaban arısı (Vespula vulgaris) sokmasına bağlı reaksiyonlar görülmektedir. Bal arısı iğnesi soktuktan sonra vücudundan ayrılır ve bu durum arının ölümüne yol açar. Yaban arıları ise çok saldırgandırlar, ufak bir uyaranla, hatta tahrik edilmeseler de sokabilirler. Birkaç kancası olan iğnelerini bırakmadıklarından birçok kez sokabilmektedirler. Yaban arısı daha çok alerjik reaksiyona neden olur.

Böcek Alerjileri Semptomlar ve Bulgular

Böceklerin soktuğu yerde genellikle ağrı, şişlik ve kızarıklık meydana gelir. Bu normal bir reaksiyondur. Genellikle birkaç saat içinde düzelir. İlerde alerjik reaksiyon gelişme riski düşüktür ancak sıfır değildir.

Alerjik reaksiyonlar iki şekilde gelişir;

• Geniş Lokal Reaksiyonlar
• Sistemik Reaksiyonlar

Geniş lokal reaksiyonlar hafif olarak başlar. Ancak saat içinde genellikle 20 cm’yi aşan bazen de tüm kolu ya da bacağı içeren ödem, kızarıklık ve ısı artışı görülebilir. Geniş lokal reaksiyonlar gün sonra azalır. Bu reaksiyonlar arı yetiştiricilerinde daha sık görülür.

Arı sokmasına bağlı sistemik ağır alerjik reaksiyonlar gelişebilir. Sistemik reaksiyon yani ANAFİLAKSİ olduğu için bir çok organımıza bağlı bulgular görülür.

• Ürtiker (kurdeşen), kaşıntı ve kızarıklık.
• Yüzde , dilde ve boğazda ödem
• Nefes almada zorluk
• Baş dönmesi
• Kramp tarzında karında ağrı
• Bulantı, kusma ve ishal

Böcek sokmasına bağlı anafilaksi erişkinlerde, çocuklara oranla daha sık gözlenmektedir. Toksik reaksiyonlar aynı anda ve fazla sayıda arının sokması sonucunda ortaya çıkar. Birkaç saatte başlayıp günlerce sürebilen reaksiyonlardır. Yaşamı tehdit eden böbrek yetmezliği, rabdomiyoliz, hemoliz ve akut respiratuar distres sendromu veya yaygın damar içi pıhtılaşma sendromu gibi reaksiyonlar gelişebilir.

Nadir olarak arı sokmalarına bağlı mekanizması tam olarak bilinmemekle beraber geç dönemde serum hastalığı benzeri reaksiyonlar, ansefalit, periferik ve kraniyal nöropatiler, glomerulonefrit, miyokardit ve Guillain-Bare Sendromu gelişebilir.

Önceki sokmalarda görülen reaksiyonların şiddeti, sonraki sokmalarda meydana gelebilecek reaksiyonların şiddetinin öngörülmesine yardımcı olur. Sistemik reaksiyon gelişme olasılığı sokmalar arasındaki zamana bağlı olarak düşme göstermekle beraber, risk asla kaybolmaz.

Böcek Alerjileri Tanı

Tanı temel olarak klinik öyküye dayanır. Geçmişte meydana gelmiş böcek sokmasının niteliği, zamanlaması, reaksiyon süresi, klinik semptomlar ile tedavi süreci detaylı olarak gözden geçirilmelidir. Böceğin cinsinin belirlenmesi önemlidir.

Sağlıklı yetişkinlerin %20’sinde venoma özgü IgE antikorları tespit edilebilmektedir. Bu yüzden şikayeti olmayan kişilere test yapılması önerilmemektedir.

Klinik öyküsü güvenilir olan hastaların çoğunda deri testi sonucu pozitiftir. Böcek sokmasından günler veya haftalar içinde bazı hastalarda deri testi sonucu negatif olabilir. Bunun için deri testleri hafta sonra tekrar edilmelidir. Deri testleri anafilaksi önlemleri alınarak ve uzman kişiler tarafından uygulanmalıdır.

Deri testinin duyarlılığı ile klinik bulguların şiddeti arasında ilişki yoktur. Yani deri testi yanıtlarının zayıf olduğu kişilerde ölümcül anafilaktik reaksiyonlar olabileceği unutulmamalıdır.

Tanı için serumda venoma özgü IgE tayini yapılabilir. Deri testine göre duyarlılığı düşüktür.. Deri testlerinin uygulanamadığı (antihistaminik ilaç kullanımmı, ağır cilt lezyonlarının varlığı, ağır sistemik reaksiyon riski vb.) durumlarda yararlı olabilir.

Böcek Alerjileri Tedavi ve Korunma

Reaksiyon olmayan arı sokmalarında çoğunlukla tedavi gerektirmez. Soğuk kompres veya analjezikler ağrı ve şişliği azaltmak için kullanılabilir.

Geniş lokal reaksiyonların tedavisinde genellikle soğuk kompres uygulanması reaksiyonun genişlemesini önlemede yararlıdır. Antihistaminik ve topikal steroidler ise ağrı ve kaşıntıyı azaltırlar. Özellikle baş ve boyundaki geniş lokal reaksiyonların tedavisinde oral kortikosteroidler kullanılabilir.

Sistemik reaksiyonların tedavisinde acil müdahale gerekmektedir. Adrenalin ilk seçilecek ilaçtır. Klinik yanıta göre dakikada bir tekrarlanabilir. Erken tanı ve uygun tedavi en önemli prensiptir.

Beta bloker ilaçlar (tansiyon ilacı) kullanan hastalarda adrenalin tedavisine direnç görülebilmektedir.

Bazı hastalarda ise anafilaksi uzun sürer veya saat içinde tekrarlayabilir. Bu nedenle anafilaksi geçiren hastalar düzeldikten sonra gözlem altında tutulmalıdır.

Arı sokması sonrasında sistemik reaksiyon gözlenen hastalar mutlaka alerji ve immünoloji uzmanlarına yönlendirilmelidir.

Böcek Alerjileri Korunma

Alacağınız bazı önlemler sizi arı sokmasından koruyabilir.

• Eğer arıları rahatsız etmezseniz sizi sokmazlar. Yuvalarından uzak durulmalıdır.
• Arı sizi soktuğunda sakin olun panik yapmayın. Oradan yavaşça uzaklaşın. Bu sizi diğer arıların saldırısından koruyabilir.
• Parlak renkli giysilerden ve parfüm kullanmaktan kaçının.
• Piknik yaparken dikkatli olun. Yiyeceklerinizi arılara karşı saklayın.
• Çıplak ayakla bahçenizde dolaşmayın.
• Yakası geniş elbiselerden arıların girip panikle sizi sokacağını unutmayın.

Anafilaksi geçirdiyseniz yanınızda mutlaka adrenalin oto-enjektör bulundurmalısınız. Mutlaka kullanımı ile ilgili bilgi sahibi olmalısınız. Bu sizin hayatınızı kurtarabilir.

Böcek Alerjileri İmmünoterapi

Arı sokmasına bağlı anafilaksi geçiren hastalarda immünoterapi (aşı) mutlaka yapılmalıdır. Uygun şekilde yapıldığında koruyuculuk oranı oldukça yüksektir.