Makatta Parazit Belirtileri

Sevgili anneler ve babalar, Sağlıklı yaşamak, hepimizin arzu ettiği önemli olgulardandır. Fakat çevremizdeki sağlıklı ortam (hijyen) eksikliği ve hijyen şartlarına uyum göstermeyenlerin yanlışlıkları, zaman zaman çocuklarımızı, bizleri ve yakın temas halinde bulunduğumuz çalışma arkadaşlarımızı, öğrencilerimizi bulaşıcı hastalıklarla karşı karıya bırakıyor. Bunun farkında bile olmuyoruz ve herhangi bir rahatsızlıktan yakınmamız olmadan, ince bağırsaklarımızı kemiren parazitlerle yaşıyoruz. Halkımızın çoğunda görülen bu paraziti ve yaptığı zararları sizlerle paylaşacağım..

ENTEROBIUS (OXYURIS) VERMİCULARIS adlı bu bağırsak parazitine tüm dünyada ve yurdumuzda ılıman bölgelerde özellikle çocuklarda daha sık rastlanır. Halk arasında “kıl kurdu” olarak da bilinir. Dişileri 1,0 erkekleri 3 mm boyundadır. Larvaları beyaz ve kremsi renklidir. Bu parazitin kaynakları enfeksiyonlu insanlardır.

Bulaşma: Bulaşma genellikle insandan insana yada otoenfeksiyon ile olur. Yani enfeksiyonlu şahıslardan etrafa saçılan olgun embriyonlu yumurtaların sindirim borusuna varması ile veya enfeksiyonlu yumurtaların bulaştığı çarşaf çamaşırlar ve bunların hareketi ile dağılan yumurtaların solunum yolu ile alınmasıyla dışarıdan enfeksiyona uğrayabiliyoruz. Ayrıca, perine (idrar ve dışkı) bölgelerini kaşıyan kişilerin kirlenen tırnak ve parmaklarını ağız ve burunlarına sokmaları ile kendilerine bulaştırmaları da mümkündür.

Bu parazitin yumurtaları oldukça dayanıklıdır, serin ve rutubetli fakat hava cereyanı olmayan yerlerde uzunca süre canlı kalırlar. Böylece tozlar içinde kalan yumurtalar hava sirkülasyonları ile gıdalara ve ağza gelebildikleri gibi solunum ile de vücuda girebilir.

Bu yollardan herhangi biriyle vücuda giren yumurtalar bağırsaklarda açılır. Yumurtalardan çıkan erkek ve dişi parazitler çiftleştikten sonra, dişi parazitler anüsten dışarı çıkarak perianal bölgeye (makat civarına) binlerce (ortalama ) yumurta bırakır. Ve kısa süre içinde ölürler. 6 saat içinde yumurtadan larvalar çıkarak bulaşıcı özelliğini kazanır. Yeni parazitler tekrar bağırsağa göçer, olgun hale geldikten sonra yumurta bırakmak için yine makat bölgesine gelirler. Eğer hastalık tedavi edilmezse bu döngü devam eder.

Geriye doğru bulaşma: Bir başka bulaşma şekli ise Retro (geriye doğru) enfeksiyondur. Bu tip bulaşmada hastanın anüs bölgesinde bulunan yumurtalardan kurtçuklar dışarı çıkar ve tekrar anüsten içeri girerek kalın bağırsaktan yukarı çıkarak olgunlaşır ve yumurtlayacak hale gelirler. O halde bu hastalık için enfeksiyon giriş kapıları insanlar için ağız, burun ve anüstür.

Bu parazitin olgun şekilleri yuvarlak makara ipliğine benzer. Krem renginde olup cm boyundadırlar. Ömürleri yaklaşık ay kadardır ve konağı insandır. Erkek ve dişisi vardır. Dişileri bir yumurtlamada bin yumurta yumurtlamaktadır.

Bulaşmayı kolaylaştıran faktörler arasında en önemli faktör pislik ve insanlar arasındaki sıkı temastır. Ayrıca kanalizasyon suyu ile sulanan meyve ve sebzelerin iyi yıkanmadan tüketilmesi sonucunda da bulaşma olabilmektedir. Bu hastalığın evriminde vücut dışında bir gelişme olmadığından ev, aile, okul, yuva, kışla ve müessese enfeksiyonları şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Çocuk ve özellikle öksüz yuvalarında ve maden ocakları ve gemi tezgahları gibi yerlerde bulaşmalar kolay olmaktadır. Ayrıca bu parazit oyun ve ilkokul çocuklarında daha sık görülmektedir.

Belirtileri: İşte anneler ve babalar, aşağıdaki belirtilerin öne çıktığı kişiler hakkında ilk düşünülmesi gereken hastalık etkeni ENTEROBİYAZİS’dir.

Hastalık vücuttaki parazit sayısı ve konağın bağışık durumuna bağlı olarak hastalık bazen sessiz seyreder, bazen de aşağıdaki en bilinen belirtileri ile karşımıza çıkar.

Sindirim sistemi rahatsızlıkları olarak, geceleri artan anüs veya vajinal bölgedeki kaşıntıları ile kendini belli eder. Ya da yürürken gayriihtiyari ellerini arkalarına götürüp popolarını kaşıyan erişkin ve çocuk sayısı ihmal edilmeyecek kadar fazladır. Yüzde solgunluğun yanı sıra, iştah bozuklukları, karın ağrıları, kilo kayıpları, burun kaşıntıları görülür.

Özellikle karşılıklı konuşma esnasında ellerin farkında olmadan buruna götürülmesi, gece uyurken diş gıcırdatmaları ve ağızdan yastıklarına salya akması, burun kanamaları, uykusuzluk, asabiyet ve huzursuzluk, bazı çocuklarda ise gece korkuları, baş dönmeleri, kulak uğuldaması bu hastalığın en önemli belirtilerinden olup, aile büyükleri bu belirtileri mutlaka değerlendirmelidir. Parazitin vajinaya girmesi ile vajinitis ve deride kurdeşen tarzında döküntüler oluşabilir.

Hastalara yapılan basit HEMOGRAM kan incelemelerinde Eozinofil sayılarındaki yükseklik hastalığın tanısına yardımcı olmaktadır. Bu tip hastalardan özel olarak kan alınıp IgE tetkikinin yapılması halinde bu değerinde yüksek çıkması beklenen sonuçlardandır. Bu hastalar çabuk yorulurlar, çünkü çoğunda da kansızlık hakimdir.

Tanı: Böylesi önemli belirtilere neden olan bu parazitin tanısı da oldukça kolaydır. Bunun için hastanelerin mikrobiyoloji laboratuvarlarınca verilecek olan 3 adet selofanlı lam sayesinde tanı konulmaktadır.

Bu hastalığın teşhisinde hastaların dışkılarının incelenmesinden olumlu sonuç alınamaz; işte bunun için verilen selofanlı lamı hastalar uyandıklarında yataklarından uzaklaşmadan bantın yapışkanlı kısmını anüslerine birkaç kez yapıştırıp çektikten sonra lamın üzerine tekrar yapıştırmalıdır.

Bu işi 3 gün ayrı ayrı olarak yaptıktan sonra lamlar mikrobiyoloji laboratuvarına götürülerek incelemeye verilmelidir; sonuç olarak yapılan incelemeler neticesinde “Enterobius vermicularis yumurtaları görüldü” yazılı bir rapor verilirse, hem hastanın hem de o aile içinde yaşayan tüm fertlerin tedavi edilmesi gerekir.

İlaçla tedavinin yanı sıra yatak çarşafları ve iç çamaşırlar sıcak suda kaynatılmalı ve kızgın ütü ile ütülenmelidir. Sağlıklı yaşamlar temennisiyle.

Dr. Ferit Çalıyurt
Bahçeşehir Üniversitesi

*Bu yazı HBT'nin sayısında yayınlanmıştır.

İshal, sadece bağırsak solucanlarının değil, çeşitli hastalıkların ortak bir semptomu olarak ortaya çıkar.

Kötü durumdaki yiyecekleri yemekten, kalp ve solunum yolu enfeksiyonlarına kadar birçok nedenden dolayı ishal sorunu ortaya çıkabilir. Ancak tek hücreli bağırsak parazitleri vakalarında ishal en yaygın semptomdur.

Bu tür parazitlere bazen kıl kurdu da denir, ancak bu canlılar çıplak gözle fark edilemez.

Ancak daha büyük solucanlar söz konusu ise (2 cm ve daha büyük boydakiler) ve bağırsakta bu parazitlerin sayısı oldukça fazlaysa ishal ortaya çıkabilir.

Böyle bir durumda, hasta olan kişi dışkısındaki solucanları gözlemleyebilir.

Karın ağrısı

Birçok hasta bu ağrıyı krampla karıştırabilir çünkü bağırsak solucanları nedeniyle sık ve şiddetli karın ağrısı görülebilir. 

Bağırsak parazitlerinin bu semptomunu bazı kadınlar göz ardı etmektedir. Çünkü bu ağrı, regl dönemi yaşanan ağrılara benzerlik gösterir.

Solucanlardan kaynaklanan karın ağrısı gövdenizin alt kısmını etkiler, mideye oranla bu ağrı daha çok kasıklara yakın olur.

Bu belirti, bağırsak duvarlarından direkt olarak beslenen solucanların varlığına işaret eder ve bu durum sinir uçlarına zarar verir, bu nedenle de şiddetli ağrılara neden olur.

Yavaş büyüme

Bu belirti, çocuklarda ve gençlerde yaygın olarak görülür. Daha önce belirttiğimiz gibi, parazitler barındıkları yerdeki besinleri kullanarak hayatta kalırlar. Bu durumda ise barındıkları yer insan vücududur.

Bağırsak solucanları, büyümeleri için gerekli olan miktardaki vitaminleri ve mineralleri tüketir.

Parazit problemi yaşayan çocuklar, çoğunlukla diğer yaşıtlarına göre daha kısa ve incedir. Ayrıca gün içinde yaşıtlarına göre çok daha az enerjiye sahip olabilirler.

Çocuğunuz gün içinde çok fazla uyuyorsa ve uyandığında bile yorgunluk hissediyorsa, bunun nedeni bağırsak solucanları olabilir. Eğer öyleyse, uygun bir tedaviye başlamak için doktorunuza danışmanız gerekir.

Yorgunluk

Yorgunluğun asıl nedeni solucanlar değildir; yorgunluk hissine neden olan şey vücudun besinsiz kalmasıdır. Solucanlar barındıkları insan vücudunda daha fazla besin tükettiğinde, kişi zayıf düşer ve uykusu gelir.

Enerji seviyenizde değişiklikler fark ederseniz, bu durumun bağırsak solucanlarıyla ilgili olabileceğini aklınızda bulundurun ve öteki belirtileri gösterip göstermediğinize dikkat edin.

Kuru öksürük

Yaşamı boyunca çoğu insan, bağırsak solucanlarına vücutlarının içerisinde yaşam alanı sağlar. Bununla birlikte, ilk aşamalarında bu parazitler sadece larva olduklarından, vücudun diğer bölgelerinde de gelişebilirler.

Bazı parazitler büyümelerinin ilk evrelerinde akciğere ve boğaza yerleşebilir. Bu nedenle bu bölgedeki hassas dokular iltihaplanabilir.

Gribi önleyen ilaçların ve boğaz ağrısına iyi gelen tedavilerin bu kuru öksürüğü iyileştiremiyor olması parazitlere işaret ediyor olabilir.

Bu belirtiler oldukça can sıkıcı ve hatta acı verici olabilir.

İştahınızda değişiklik

Bağırsak solucanları, vücuda saplanmış garip bir kitle olarak karşınıza çıkar. Fiziksel olarak varlıklarını hissetmemenize rağmen, bağırsaklardan gelen sinirsel uyarılar vücudunuz tarafından algılanır.

Bu uyarılar beyne bağırsağın dolu olduğunu söyler, ancak beyin bu doluluk nedeninin besinlerden veya solucanlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını kesin olarak tespit edemez.

Bu nedenle iştahınızda ani değişiklikler olabilir. Daha az miktarda yemek yemeye başlayabilir ve az yemenize karşın kendinizi tok hissedebilirsiniz.

Öte yandan, çok fazla besin tüketen bazı solucan türleri de bulunmaktadır. Bu durum vücudunuzun beslenme eksikliği yaşamasına neden olur. Bu durumda, daha sık açlık hissedebilir ve çok daha fazla yemek yiyebilirsiniz.

Bu semptomların herhangi biri ortaya çıktığında çok dikkatli olmalısınız. Çünkü bağırsak solucanlarının varlığını kendi başınıza tespit etmeniz çok zordur.

Ancak iki veya daha fazla belirtinin aynı anda ortaya çıktığını fark ederseniz, mutlaka doktorunuza danışmanızı öneriyoruz.

Makatta kaşıntı ve şişlik hangi hastalıkların belirtisidir?

Makatta kaşıntı ve şişlik çeşitli hastalıklar sonrası ortaya çıkan belirtilerdir. Makatta kaşıntı ve şişlik; anal fistül, anal fissür, hemoroid, tümör, parazitler ve deri hastalıkları sonrası ortaya çıkabilmektedir.

Anal Fistül: Bir organla diğer bir organın arasında oluşan tüp şeklindeki bağlantılara fistül denilmektedir ve bu durum makat bölgesinde meydana geldiğinde anal fistül adını almaktadır.

Bağırsağın son kısmı ile anüs çevresindeki anormal yapılardır ve anüs çevresinde önceden gelişmiş olan apseler nedeniyle meydana gelmektedir. Anal fistül tedavisi sadece cerrahi yöntemlerle yapılabilmektedir. Tedavi sırasında apse ve enfeksiyonlar boşaltılır ve fistül kanalı tamamen çıkarılmaktadır.

Anal Fissür: Dışkılama sırasında güçlük çekilmesi ve uzun süreli ıkınma sonucu makatta oluşan çatlaklardır. Çatlak oluşumu makat bölgesinde yırtılmalara sebebiyet vermektedir ve kanama görülmektedir.

Hemoroid: Makat çevresinde ve anüsün alt kısmında çeşitli sebeplerden dolayı oluşan şişliklerdir. Hemoroid, şiddetli kaşıntı yarattığı için kişiler aşırı derece rahatsızlık duymaktadır. Hemoroid oluşumu ile dışkıda kan gözlenmektedir ve mutlaka erken tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Tümör: Anal kanser adı da verilen tümörler kanserleşmeye bağlı hücrelerin tespiti ile belirlenmektedir. Makat bölgesinde tümörlerin gelişmesi ile beraber anal bölgede şiş bezeleri ve kaşıntı meydana gelmektedir.

Parazitler: Kıl kurdu olarak da bilinen parazitler bir bağırsak enfeksiyonudur ve tedavisi mümkündür. Parazitler kişiye kaşıntı ve rahatsızlık hissi vermektedir ve tehlikeli bir rahatsızlık değildir.

Deri Hastalıkları: Bazı deri enfeksiyonları makat bölgesinde şişlik ve kaşıntı yaratabilmektedir. Makat bölgesinde gelişen mantarlar kişiyi çok rahatsız etmektedir ve tedavisi kolaylıkla sağlanabilir.

Makatta kaşıntı nasıl tedavi edilir?

Makatta kaşıntı ve şişlik oluşumu tedavisi için öncelikle bunların altında yatan nedene ulaşmak gerekmektedir. Makatta kaşıntı ve şişliğe sebep olan anal fistül ise cerrahi tedavi ile tedavisi sağlanmaktadır. Eğer neden olan başka hastalık ise hastalığına bağlı tedavi şekli uygulanmaktadır.

Makatta kaşıntı tedavi edilmezse ne olur?

Makatta kaşıntı tedavi edilmezse kişinin yaşamını olumsuz etkileyerek bıktıracak düzeye getirebilir. Makatta oluşan her türlü hastalık en ufak bir hastalık dahi olsa mutlaka tedavi edilmelidir. Makat hastalıkları tedavisinde geç kalmak demek geri dönüşü olmayan hastalıklara kapı açmak demektir. Makat hastalıkları uzman doktorlar tarafından teşhis edilir ve uygun tedavi yöntemi uygulanmaktadır.

Görüldüğü üzere makatta kaşıntı ve makatta şişlik birçok rahatsızlığın ortak belirtisidir. Makatta kaşıntı ve ya şişlik önemsenmeyecek bir belirtiler değildir. Basit makat çatlaklarından tümörlere varan birçok hastalığın belirtisidir. Bu sebeple makatta kaşıntı şikayetinden muzdarip hastaların vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurarak makatta kaşıntıya sebebiyet veren hastalığını öğrenmesi, erken evrede makatta kaşıntı tedavisi için gerekli önlemleri alması gereklidir.