Kortizon Sonrası Tüylenme

Kortizol, insan vücudu tarafından sentezlenen bir kortikoid hormonudur. Stres hormonu olarak da bilinen kortizol stresli ve gergin olduğumuz günlerde artar. Bağışıklık sistemini baskılayarak vücutta iltihaplanmayı önler.

KORTİZON İLACI NEDİR?

Kortizon ilaçları, kortizol hormonu ile benzer işleve sahiptir. Kortizon, kortizol hormonunun sentetik formudur. Kortizon ağızdan alınan ilaç yoluyla da ya da iğne olarak uygulanır.

KORTİZON NE İŞE YARAR?

Kortizonun birçok görevi vardır:

-Kortizon vücutta iltihap birikmesini engeller. 

-Bağışıklığı baskılar

-Kan şekerini arttırır

KORTİZON HANGİ HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?

Kortizon pek çok hastalığın tedavisinde kullanılır. 

Tedavisinde kortizon kullanılabilen bazı hastalıklar:

- Romatizma

-Hormonal hastalıklar

-Alerji, Astım

-Cilt hastalıkları

-Zehirlenmeler

-Kanser

-Lupus

-Kolit

KORTİZONUN YAN ETKİLERİ

Kortizon tedavi mutlaka uzman doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Kortizonun yan etkileri hafif ya da şiddetli olabilir. Kortizonun yan  etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Kortizon ilacının kullanım süresi ve dozu çok önemlidir.

Kortizonun bazı yan etkileri şöyledir:

-Kilo alma

-Ödem

-Tüylenme artışı

-Deride sivilcelenme ve kuruluk

-Regl düzensizliği

-Uykusuzluk

-Depresyon

-Bulantı ve baş dönmesi

-Çocuklarda büyüme yavaşlaması

-Glokom

KORTİZONUN TEDAVİSİ GÖREN KİŞİ NELERE DİKKAT ETMELİDİR? 

Kortizon tedavisi görürken, kortizonun olumsuz etkilerinden korunmak için dikkat edilmesi gereken konular vardır. Kortizon tedavisi gören kişi beslenme ve yaşam şartlarına dikkat etmelidir.

Kortizonun yan etkilerinden korunmak için dikkat edilmesi gerekenler:

- Tuz tüketimi azaltılmalı

-Düzenli egzersiz yapılmalı ve hareketsizlikten kaçınılmalıdır.

-Sigara ve alkolden uzak durulmalı

- Karbonhidrat tüketimi azaltılmalı

-Sebze ve protein tüketimi arttırılmalı

- Su tüketimi arttırılmalı

-Şekerli ve asitli gıdalardan uzak durulmalı

-Enfeksiyonlardan korunmalı

-Kalsiyum ve potasyum içeren besinler tüketmeli 

-Diğer ilaçlar ile kullanımında mutlaka hekime danışılmalı

Sağlık sorunu yaşayan pek çok kişi bir yandan hastalığı ile uğraşırken bir yandan da kullandığı ilaçların yan etkileri ile mücadele edebilirler. Bu ilaçlar tedavinin yanı sıra cilt sorunları, tüy artışı gibi birçok problemlere yol açabilir. Peki ilaç kullanımı sonrası tüylenme nasıl tedavi edilir? İlaçların neden olduğu tüylenme sorunu kalıcı mı? İşte yanıtları…

funduszeue.info

Yayınlanma: - 19 Ağustos Güncellenme:

Kadınların yüz ve vücudunda aşırı tüylenme sorunu hirsutizm yani androjen hormon üretiminin veya androjen hormonlara duyarlılığın artması sonucu ortaya çıkan klinik bir bulgudur. Bu tüyler koyu renkli ve kalındırlar. Kadınlarda görülmeye alışık olmadığımız yüz, göğüs ve sırt bölgelerinde ortaya çıkabilirler. Kandaki belirli hormonların miktarını ölçen testler, yüksek androjen seviyelerinin hirsutizme neden olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Bununla birlikte bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar yüzde ve vücutta aşırı tüylenmeye neden olabilir. Özellikle tedavisi süren ya da uzun süre bu ilaçları kullanmak zorunda olan kişiler en çok yüzde oluşan tüylenmelerden şikayet eder ve kurtulmak için çözüm yolları arayabilirler.

BU HASTALIKLAR TÜYLENME ARTIŞINA NEDEN OLABİLİR

Hormonal dengesizliklerin yanı sıra bazı hastalıklar da kadınlarda aşırı tüylenmeye neden olabilirler.

Bu hastalıklar;

– Böbrek üstü bezi hastalıkları gibi androjen hormonunun aşırı salgılanmasından kaynaklanan hastalıklar.
– Tiroid hastalıkları sonucu östrojen hormonunda yaşanan sorunlar
– Yumurtalık tümörü veya kistleri
– Polikistik over sendromu
– Hipofiz bezi hastalıkları

İLAÇLARA BAĞLI TÜYLENME ARTIŞI

Kullanılan ilaçların yaptığı tüylenme artışı özellikle kadınlar için üzücü olabilir. Yüzde beliren bu tüyler az miktarda veya çok sık görülebilir ancak onları traş etmek, ağda kullanmak sadece geçici bir çözüm sağlar ve bu tip işlemler genellikle ileri dönemlerde sürekli tekrar etmenizi gerektirebilir. Kortizon gibi tüylenme artışına neden olan bazı ilaçları kullanmayı bıraktığınızda kendiliğinden dökülür ve kaybolabilirler. Bu nedenle yüzünüzde oluşan tüyleri bu dönemde almak yerine ilaç kullanımınızın sona ermesini bekleyebilirsiniz.

TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Ömür boyu tedavi görmek ya da uzun süre tüy artışına neden olacak ilaçları kullanmak zorunda olan kişiler tüylenme sorununu kalıcı olarak tedavi etmenin yollarını arayabilirler çünkü yüzde ve vücutta oluşan tüylenmenin dışarıdan net bir şekilde fark edilir olması utanç vericidir. Onlara müdahale etmeden önce doktorunuzda danışmanızda fayda bulunur. Bunun yanı sıra kalıcı çözüm sağlamak isteyenler lazer epilasyon yönteminden yararlanabilirler. Ancak bu işlem öncesi yine doktorunuza danışmayı unutmayın.

epilasyonSağlıktip

Kortizon kullanma korkusu

Kortikofobi; kortizon içeren ve kortikosteroid olarak isimlendirilen ilaçların kullanımına bağlı oluşan korkudur. Kortizonlu ilaçlar, insanda böbreküstü bezlerinden salınan kortizol adlı hormonun sentetik olarak üretilmesi ile elde edilirler. Tıpta birçok hastalıkta uzman hekimlerin önerdiği doz ve sürede kullanıldıklarında hastalıkların çok büyük kısmında tam düzelmeler sağlanabilmektedir.

Kortikosteroidler yine hekimlerin önerdiği biçimde idame(devam) tedavilerinde de kullanılmaktadır.

Normalde her gün miligram kortizol hormonu böbreküstü bezlerinden salgılanır. Bu hormon vücudumuzun tüm fonksiyonlarının düzenli olarak gerçekleşmesindeki ana hormonlardandır. Birçok deri hastalığında gerekli testler yapıldıktan sonra hekimlerin önerdikleri doz ve sürelerde kortizonlu ilaçlar kullanılabilir. Hatta bazı deri hastalıklarında sürekli düşük doz (günde 7,5 mg dan az) ağızdan veya enjeksiyon biçiminde kortizonlu haplar veya iğnelerin kullanımı önerilmektedir.

Deri hastalıklarında, deriye doğrudan sürülen kortizonlu kremler ise birçok deri hastalığında kullanılagelen türde ilaçlardır. Bu ilaçlar dermatologlar tarafından tarif edildikleri biçimde kullanıldıklarında oldukça güvenli ilaçlardır. Deri hastalıkları için kullanılan kortizonlu ilaçlar; krem, pomad, losyon veya solusyon biçimindedir. Genelde bu ilaçların kullanım süreleri, deri hastalığına bağlı olmakla beraber kısa sürelidir. Kortizonlu kremler hekim tarafından günde 1 veya 2 kez olmal üzere gün süreyle kullanılacak şekilde önerilir. Uzun süreli kullanımlarda ise aralıklı kullanım biçimleri önerilir. Bu kullanım şekilleri 5 gün kullanım, 2 gün ara ya da 2 hafta kullanıp bir hafta ara gibi periodları içerir. Sedef hastalığı, Ala (Vitiligo) hastalığı gibi bazı deri hastalıklarında daha uzun süreler kullanılması gerekebilir. Bu süreyi dermatologunuz belirleyecektir.

Kortizonlu kremler hastalara miktar olarak bir parmak ucunu kaplayan alan ile (ki yaklaşık 0,5 gram kadardır) tarif edilerek önerilir. Yani sürülecek miktar, tedavi edilecek alana göre bir ya da birkaç parmak ucu ünitesi kadar olabilir. Bu kullanım şekli hastalığa, hastanın yaşına, hastalığın bulunduğu vücut bölgesine göre dermatolog tarafından tarif edilecektir. Kortizonlu kremlerin dermatolog tarafından önerildiği şeklin dışında bilinçsiz şekilde kullanılması sonucunda öncelikle deride yanma hissi, kaşıntı, kuruluk, kızarıklık, damarlanma, deride incelme hissi, morluk ve bazen kıllanma artışı ortaya çıkabilir.

Kortizonlu kremler, dermatologlar tarafından özellikle çocuklarda daha da dikkatli kullanılmaktadır. Çocukların belirli bölgeleri ilaç kullanımı için özellik göstermektedir. Bu alanlar; yüz, boyun bölgesi, dirsek iç kısmı, diz arka kısmı ve genital bölgedir. Bu alanlar için önerilen kortizonlu kremler en fazla 7 gün kullanılmalı eğer hastalıkta düzelme olmaz ise hekime tekrar başvurulmalıdır.

Günümüzde tıbbi bilgilerin elde edilmesinde internet kullanımı giderek artmaktadır ancak bu oranda artan başka bir konu ise yanlış, tıbbi olmayan bilgilere ulaşılmasıdır. Bu konuda ulaşılması gereken kaynaklar hekimlerin yazdığı veya kontrol ettiği, güncel tıbbi bilgileri sunan siteler olabilir. Diğer bilgi kaynakları sağlığınız açısından yanlış bilgiler içermektedir uzak kalınmasında fayda vardır.

Özetle; dermatologların önerdiği şeklide kortizonlu krem, pomad veya losyon gibi ilaçları belirtilen sürelerde kullanmak son derece güvenlidir. Tarif edilen kullanım şekli ve süresi dışında ilaç kullanmamak gerekir. Bu ilaçların oluşabilecek yan etkileri, hekim kontrolu dışında hastaların veya hasta yakınlarının kendileri tarafından yapılan uygulamalar ile olmaktadır..

Türk Dermatoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Osman Köse

Dermatologlar Cevaplıyor

İKI UCU KESKİN KILIÇ: KORTİZON

funduszeue.info Ahmet Mesut Onat

Romatolojik hastalıkların tedavisinde özellikle son 10 yıldır yaşanan değişim göz kamaştırıcı boyutlardadır. Halk arasında ‘iltihaplı romatizma’ olarak bilinen özellikle romatoid artrit, ankilozan spondilit, sistemik lupus ve Behçet hastalığı bu hastalıkların ilk akla gelenleridir. Ön planda eklem şişliği ve ağrısı ile seyreden hastalıklar, hastaların hayat kalitesini ve günlük yaşam aktivitelerini de hızlı bir şekilde kısıtlamaktadır. Kişi, kendisini hayli rahatsız eden bu şikayetinden bir an evvel kurtulmaya çalışmakta ve bunun yollarını aramaktadır. Önce ağrı kesiciler ve derken kortizonlu tedaviler hayatına girmektedir. Hele de başvurduğu romatoloji uzmanı hastalığının uzun yıllar süreceğini kendisine söylemiş ise bir anda bu ilaç hasta için korkutucu bir hal almaktadır.

Bizlere başvuran hastalarımızın kortizondan bu denli korkmalarının pek çok nedeni vardır. Ancak en etkili sebep, çevrede bu ilacı kullanan birisinin yüzü ve vücudunda gelişen değişikliklerdir. Bir de bu ilacın kemik erimesine yol açtığı kendisine söylenmiş ise, mutlak bir çöküntü hali gelişir.

Peki hastalarımız kortizondan gerçekten bu kadar korkmalı mıdır, ya da, ölürüm de bu ilacı almam diye doktoruna karşı koyması normal bir tepki midir.

Malesef ki, ülkemizde gelişen boş magazin anlayışı ve yanlış sağlık haberleri biz hekimleri zor durumda bırakmaktadır. Hastalarımızın konu-komşu, eş-dost ve gezmelerdeki sohbetlerden edindikleri mesnetsiz bilgiler, kafalarında aşılmaz engeller oluşturmakdır.

Romatizmal hastalıklarda sıklıkla başvurduğumuz, bazen uzun bazen de kısa süre kullandığımız kortizonlu ilaçlar, şu anda insanlığın kullandığı tüm diğer ilaçlar kadar yan etkilere sahiptirler. Nasılki araba kullanırken uyduğumuz trafik kuralları bizlerin kaza yapmasını önlemekteyse, her türlü tedavi yöntemi de hastaların belli kurallara uymasını zorunlu kılar.

Kortizonlu ilaçlar, kendi içlerinde kısa-orta ve uzun etkili olarak ayrılırlar. Özellikle iltihabi romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan diğer ilaçların etkileri yavaş ortaya çıkmaktadır. Şikayetlerin yoğun olduğu zamanda belki de birkaç ayı bulacak bu etkisizlik döneminde kullanılan kortizon tedavileri hastaları rahatlatmaktadır. Zaman içinde tedavide kullanılan temel ilaçların etkileri geliştikçe kortizon dozları da azaltılır. Her zaman ihtiyacı karşılayan en düşük doz verilmeli ve uygun olur olmaz da azaltılmaya çalışılmalıdır. Uzun süreli tedavilerde tablet seçenekleri tercih edilmelidir. En sık kullanılan kortizonlar metilprednizolon ve prednizolondur. Düşük doz olarak kast edilen ise 10 mg’ın altındaki dozlardır. Lupus, damar iltihabı (vaskülitler) ve Behçet hastalıklarında bazen çok yüksek dozlarda kortizon ihtiyacı gelişir. Burada günde 60 mg tablet veya mg serum dozları kullanılır. Amaç hastanın hayati tehlikesini gidermektir. Yüksek dozların kullanıldığı bu durumlarda ise ilaç dozu çok daha yavaş olarak azaltılır. Aksi takdirde benzer sorunlar yeniden ortaya çıkacaktır.

Uzun etkili kortizon enjeksiyonları da, özellikle eklem içine veya mecburi haller var ise romatizmanın tedavisinde kullanılan yöntemlerdir.

Tehlike, tanısı konmayan hastaların sürekli olarak bu ilaçları kullanmaya devam etmeleriyle başlar. Hasta kortizon ile rahatladığını düşünür, ancak bu ilaç hastalığı tedavi edemez sadece maskeler. Zamanla gelişecek eklem hasarları önlenemez hal alır. Burada unutulmaması gereken nokta ise, bu ilaçların bazı hastalıkları tedavi edebildikleri bazılarında ise temel tedavilerin yanında destek amacıyla kullanıldıkları gerçeğidir. Örneğin lupus hastalığında, vaskülitlerde tedavi edici iken romatoid artritte destek amacıyla önerilirler.

Kortizonlu ilaçlar hangi yöntemle kullanılırlarsa kullanılsınlar (tablet, enjeksiyon, damla veya solunum yoluyla ör: astım) değişmeyen bir gerçek vardır. Uzun süreli kortizon kullanımında doz aşımı var ise yan etkiler gelişir. Peki o halde neden hala doktorlar bu ilaçta ısrarcı olmaktadırlar… Kortizonun uzun süreli kullanımında kemik erimesi (osteoporoz), katarakt, damar sertliği ve hipertansiyon, kalp hastalıkları, kan şekeri yüksekliği, tüylenmede artış, sivilcelenme, iştah artması neticesinde kilo alma ve özellikle yüz ve gövdede farklı yerlerde yağ birikimleri başlar.

Hayatı, normal ve sağlıklı yaşamı korumak biz doktorların temel hedefi iken bu yan etkiler bizleri de hastalarımız adına korkutmaktadır. Şu anda belli hastalıklarda ve belli amaçlar için daha iyi alternatifleri bulunana kadar kortizon tedavileri çok kıymetli ilaçlardır.  Vazgeçemediğimiz kortizonlu ilaçları kullanırken eğer tedavi süresi 1 ayı geçecek ise mutlaka hastalarımıza tavsiyelerde bulunuruz. Bu tavsiyeler:

1. Tuzsuz ve uygun kalorili bir diyet: mutlaka bir diyetisyenden yardım alınarak ve hastanın günlük ihtiyaçlarına göre gıdasını düzenlemek, sofra kültürümüzde tuzun hangi gıdalarda olduğunu güzelce anlatmak ve salçayı gerekirse yasaklamak.
2. Düzenli bir egzersiz: yürüyüş başta olmak üzere hafif spor alışkanlığı kazanmak.
3. Düzenli kilo takibi.
4. Yağlı gıdalardan kaçınmak.
5. Tansiyon ve gerekiyora kan şekerlerini izlemek.
6. Düzenli göz muayenesi (en az yılda bir kez)
7. Kemik erimesini (osteoporoz) önlemek için kalsiyum ve gerekiyorsa kemik erimesi ilaçları.
8. Özellikle uzun süreli tedavi alan kişiler bu ilaçların aniden bırakılmaması…

Neticede hasta, hastalığı ile ilgili doğru bilgileri ilgili uzmandan aldığı sürece ve dikkat edilmesi gereken hususlarda iradesini kullanarak takiplerini sürdürebilirse sorunlar ve yan etkiler minimuma inecektir. Hekim de hastanın ihtiyacı olan en az kortizon dozunu vermeye çalışacaktır. Hastanın sağlığı ve hasta olmaması için gayret sarfetmek biz doktorların en temel görevidir, bunula beraber hastalarımızı da zaman zaman bilgilendirmek kötü sonuçlara engel olacaktır.