Karın Ağrısı
Karın ağrısının, bazıları çok ciddi olabilen birçok nedeni vardır. Karın ağrısı hissi, karın bölgenizdeki hergangi bir organdan veya sindirim sisteminizin dışında bir kaynaktan geliyor olabilir. Karın ağrınızın sebebi açıklanamıyorsa, ağrı sürekli devam ediyorsa veya çok şiddetli ise tıbbi yardım alın.
Karın Ağrısı Nedir?
Karın ağrısı, karın bölgesinin herhangi bir yerinde – kaburgalarınız ve pelvisiniz arasında – oluşabilen rahatsızlıktır. Karın ağrısını genellikle “mide ağrısı” ile karıştırılır, ancak ağrı karnınızdaki başka organlardan da geliyor olabilir.
Karnınız aşağıdaki organlara ev sahipliği yapar:
- Mide.
- Karaciğer.
- Safra kesesi.
- Pankreas.
- İnce bağırsak.
- Kalın bağırsak.
Yukarıdaki organların hepsi sindirim sisteminizdeki organlardır, ancak ağrı karın duvarınızdan ya da karnınızdaki deri, kaslardan da kaynaklanabilir. Ve bazen karnınızda hissettiğiniz ağrı göğsünüz, pelvisiniz veya sırtınız gibi başka bir yerden geliyor olabilir.
Karın ağrısı birçok farklı şekilde oluşabilir ve birçok anlama gelebilir.
Yaşadığınız karın ağrısı aşağıdaki tipte olabilir:
- Hafif veya şiddetli.
- Donuk veya keskin.
- Yanan veya ağrıyan.
- Kramplı veya kolik.
- Sabit veya aralıklı.
- Yerelleştirilmiş (bir noktada) veya genelleştirilmiş (her yerde).
Sonuç olarak, karın ağrısı, yalnızca sizin tanımlayabileceğiniz öznel bir semptomdur.
Karın ağrısı ne kadar yaygındır?
Hemen hemen herkes hayatının bir noktasında karın ağrısı yaşamaktadır. Çoğu zaman, karın ağrısı ciddi değildir ve kendi kendine iyileşir. Bununla birlikte, karın ağrısı ciddi bir hastalık belirtisi veya hatta acil bir durum olabilir. Karın ağrısı, acil servis ziyaretlerinin %5'inden sorumludur.
Karın Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?
Karnınız birçok organa ev sahipliği yaptığı için, doktorunuz ağrıyı hissettiğiniz net olarak keşfederek ağrınızın türünü belirlemek isteyebilir. Doktorlar genellikle karnınızı dört bölüm şeklinde inceler. Ağrınızın aşağıdaki bölgelerden hangisinde olduğu önem taşır:
- Karnın sağ üst tarafında ağrı
- Karnın sol üst tarafında ağrı
- Karnın sağ alt tarafında ağrı
- Karnın sol alt tarafında ağrı
Karın ağrısının yeri ağrı açısından ne gibi bilgiler verir?
Karın ağrısının yeri, tek faktör olmasa da karın ağrınızın tedavisi için önemli bir ipucudur. Hangi organların karın ağrısına neden olduğunu gösterebilir. Örneğin, karnın sağ üst kısmındaki ağrı, karaciğerinizde veya safra kesenizde bir sorun olduğunu gösterebilir.
Bununla birlikte, doktorunuz karın ağrınızın nasıl hissettirdiği, ne sıklıkta bu ağrıyı yaşadığınız ve karın ağrısının ne kadar şiddetli olduğu hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyecektir. Bu bilgiler doktorunuza ne tür bir problemle karşı karşıya olabileceğinize dair ek ipuçları verecektir.
Karın Ağrısı Nedenleri?
Karın ağrısının birçok nedeni vardır. Karın ağrısı sindirim, yaralanma, enfeksiyon veya hastalık ile ilgili olabilir. İçerideki bir organdan veya karın duvarınızdaki kaslardan, deriden kaynaklanabilir. Veya yakınlardaki başka bir yerden yayılmış olabilir.
Doktorunuz, karın ağrısının nedenini belirlemek için ağrınız hakkında size ayrıntılı sorular soracaktır. Ağrının ne kadar kötü hissettirdiği, her zaman ağrının nedeninin ciddi olduğunu göstermez. Bazı yaygın, geçici koşullarda karın ağrısı yoğun olabilir ve yaşamı tehdit eden bazı koşullarda ise ağrı hafif hissedilebilir.
Karın ağrısının en yaygın nedenleri nelerdir?
Karın ağrısının çoğu nedeni geçicidir ve ciddi değildir. Sindirim, menstrüasyon veya bir virüs enfeksiyonu sonucunda karın ağrınız oluşmuş olabilir. Örneğin:
Karın Ağrısına Neden Olabilen Sindirim Sorunları
Yemekten sonra oluşan karın ağrısı şunlardan kaynaklanabilir:
İltihaplanma ve Karın Ağrısı
Organlarınızdaki tahriş veya enfeksiyon geçici iltihaplanmaya neden olabilir, örneğin:
Adet Döngüsü Kaynaklı Karın Ağrısı
Adet dönemlerin, aşağıdaki sebepler nedeniyle ara sıra ağrı yaşayabilirsiniz:
Karın ağrısının daha ciddi nedenleri nelerdir?
Bazen karın ağrısı, tedavi gerektirecek ciddi bir tıbbi duruma işaret eder. Karnın farklı bölgelerindeki ağrı, farklı organların tutulduğunu gösterebilir. Örneğin:
Sağ Üst Karın Ağrısı
Sağ üst karnınız karaciğerinize, safra kesesine ve safra kanallarına ev sahipliği yapar. Sağ böbreğiniz de bu bölgede bulunur. İnce ve kalın bağırsağınızın ilk bölümleri de buradan geçer.
Sağ üst karın ağrısı büyük olasılıkla karaciğer hastalığı veya safra kesesi hastalığı ile ilişkilidir, örneğin:
Ayrıca oniki parmak bağırsağınızda, yükselen kolonda veya sağ böbreğinizde aşağıdaki gibi lokalize bir sorun olabilir:
- Böbrek enfeksiyonu.
- Böbrek taşı.
- Oniki parmak bağırsağı ülseri.
- Kalın bağırsak tıkanıklığı.
Sol Üst Karın Ağrısı
Sol üst karnınız midenize, pankreasınıza ve dalağınıza ev sahipliği yapar. Sol böbreğiniz karın boşluğunuzun arkasında, kalbiniz ve sol akciğeriniz ise hemen üstündedir.
Sol üst karın ağrısı şu anlamlara gelebilir:
- Pankreatit (iltihaplı pankreas).
- Pankreas kanseri.
- Splenomegali (genişlemiş dalak).
- Gastrit.
- Mide ülseri.
- Safra reflüsü.
- Mide kanseri.
- Böbrek enfeksiyonu.
- Böbrek taşı.
Ağrı göğsünüzden kaynaklanıyorsa, aşağıdakiler sebep olabilir:
Alt Karın Ağrısı
Alt karnınız ince bağırsağınızın ve kalın bağırsağınızın büyük bir kısmını içerir. Buradaki ağrının büyük olasılıkla gastrointestinal hastalıklarla ilişkili olması muhtemeldir. Alt karın ağrısı ayrıca üreterleriniz, yumurtalıklarınız veya rahminiz ile de ilgili olabilir.
Karın bölgesiyle ilişkili alt karın ağrısının nedenleri şunlardır:
Pelvik organlardan kaynaklanan alt karın ağrısı şunlardan kaynaklanabilir:
Sol Alt Karın Ağrısı
Özellikle sol alt karnınızda olan ağrı, çoğunlukla kolonun divertikülozu ve divertiküliti ile ilişkilidir. Divertikül (bağırsak duvarında küçük çıkıntılar) kolonunuz boyunca oluşabilir, ancak genellikle sol alt kısımda gelişirler.
Sağ Alt Karın Ağrısı
Özellikle sağ alt karnınızda olan karın ağrısı, apandisit ile ilgili olabilir. Sağ alt karın ağrısının nedeni apandisit veya daha nadiren apendiks kanseri olabilir.
Genele Yayılmış Karın Ağrısı
Karın ağrısının diğer genel nedenleri şunlardır:
- Stres (psikosomatik ağrı).
- Viseral aşırı duyarlılık.
- Karın şişkinliği.
- Travmatik yaralar.
- Kas gerginliği.
- Zona hastalığı.
Akut karın ağrısı genellikle birkaç saat ila birkaç gün içinde düzelir. Kronik karın ağrısı ise aralıklı (epizodik) olabilir, yani gelip gidebilir. Bu tür ağrı haftalar, aylar, hatta yıllar boyunca mevcut olabilir. Bazı kronik durumlar, zamanla giderek kötüleşen progresif (ilerleyici) ağrıya neden olur.
Akut Karın Ağrısı Nedenleri
Akut karın ağrısına neden olan çeşitli durumlara genellikle diğer semptomlar eşlik eder. Akut karın ağrısının nedenleri, herhangi bir tedavi olmaksızın çözülen küçük durumlardan ciddi tıbbi acil durumlara kadar değişebilir, bu nedenlerden bazıları:
- Abdominal aort anevrizması
- Apandisit
- Kolanjit (safra kanalı iltihabı)
- Kolesistit
- Sistit (mesane iltihabı)
- Diyabetik ketoasidoz
- Divertikülit
- Duodenit (ince bağırsağın ilk bölümünde iltihaplanma)
- Ektopik gebelik (dış gebelik)
- Fekal impaksiyon (atılamayan sertleştirilmiş dışkı)
- Kalp krizi
- Yaralanma
- Bağırsak tıkanıklığı
- Intususepsiyon (çocuklarda)
- Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit)
- Böbrek taşı
- Karaciğer apsesi (karaciğerde irin dolu cep)
- Mezenterik iskemi (bağırsaklara kan akışının azalması)
- Mezenterik lenfadenit (karın organlarını yerinde tutan zarın kıvrımlarında şişmiş lenf düğümleri)
- Mezenterik tromboz (bağırsaklarınızdan kan taşıyan bir damardaki kan pıhtısı)
- Pankreatit (pankreas iltihabı)
- Perikardit (kalp çevresindeki dokunun iltihabı)
- Peritonit (karın zarının enfeksiyonu)
- Plörezi (akciğerleri çevreleyen zarın iltihabı)
- Zatürre
- Pulmoner enfarktüs (akciğerlere kan akışının kaybı)
- Yırtılmış dalak
- Salpenjit (fallop tüplerinin iltihabı)
- Sklerozan mezenterit
- Zona hastalığı
- Dalak enfeksiyonu
- Dalak apsesi (dalakta irin dolu cep)
- Yırtık kolon
- İdrar yolu enfeksiyonu (İYE)
- Viral gastroenterit (mide gribi)
Kronik (aralıklı veya epizodik) Karın Ağrısı Nedenleri
Kronik karın ağrısının spesifik nedenini belirlemek genellikle zordur. Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişebilir, ağrı gelip gidebilir, ancak zamanla kötüleşmesi şart değildir. Kronik karın ağrısına neden olabilecek durumlar şunlardır:
Progresif (Gittikçe Kötüleşen) Karın Ağrısı Nedenleri
Zamanla sürekli kötüleşen ve genellikle diğer semptomların eşlik ettiği karın ağrısı genellikle ciddidir. Progresif karın ağrısının nedenleri şunlardır:
Karın ağrısı ile ilişkili daha ciddi durumlardan bazıları şunlardır:
- Akut pankreatit, üst karın bölgesinde genel, sürekli ve kötüleşen ağrıya neden olabilir. Bazen ağrı sırtın üst kısmına doğru hareket eder. Diğer olası semptomlar halsizlik, nefes darlığı ve mide bulantısıdır.
- Apandisit, sağ alt tarafa yerleşen genel karın ağrısı olarak başlar.
- Biliyer kolik, sağ üst karında sabit bir ağrıya neden olabilir. Bazen ağrı sırtın üst kısmına yayılır. Hastalar ayrıca mide bulantısı ve kusma yaşayabilir.
- Crohn hastalığı, apandisite benzer semptomlar gösterebilir. Bunlara sağ alt taraftaki ağrı ve kanlı ishal dahildir.
- Divertikülit, karnın sol alt tarafında zamanla kötüleşen orta derecede ağrıya neden olabilir.
- Safra taşları, karnın sağ alt kısmında şiddetli, kramp şeklinde ağrı üretebilir. Ağrı sırta yayılabilir.
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), yemek yedikten sonra yanma hissine veya rahatsızlığa neden olur. Bu, özellikle hasta yatarken veya eğilirken ortaya çıkar. GÖRH ayrıca göğüste hastayı geceleri uyandıran ağrı üretebilir. Diğer belirtiler kalp krizi belirtilerine çok benzer olabilir.
- Hepatit, sağ üst karında ağrı, bulantı ve kusmaya neden olabilir.
- Pankreas kanseri, pankreatit ile aynı semptomları üretebilir.
Karın ağrısı nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz size ağrınız hakkında ayrıntılı sorular soracaktır. Şunları bilmek isteyeceklerdir:
- Karın ağrısı nerede hissediliyor?.
- Ağrı nasıl bir ağrı?
- Ağrı ne süredir devam ediyor?
- Ağrının düzeni nasıl?
- Ağrı kötüleşiyor mu?
- Ağrının sabit mi hareketli mi?
- Ağrıyı azaltani iyileştiren bir şey var mı?
- Ek başka belirtiler var mı?
Cevaplarınızdan, doktorunuz acil tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirlemeye çalışacaktır. Bazen doktorunuz ağrınızın geçici olduğunu ve ciddi olmadığını hemen söyleyebilir. Bazen daha ciddi bir durumdan şüphelenebilirler ve bazı testler yapmak isteyebilirler. Ağrınız azalabilir veya daha fazla araştırma için geri dönmeniz gerekebilir.
Karın Ağrısına Ne İyi Gelir?
Karın ağrısının çok çeşitli nedenleri ve tedavileri vardır. Safra taşı veya apandisit gibi bazı durumlar ameliyat gerektirebilir. Ülserler veya enfeksiyonlar gibi diğer durumlar ise ilaçla hafifletilebilir. Ve bazen, karın ağrısı geçene kadar bir mide gribi veya böbrek taşı nöbeti atlatmanız gerekebilir.
Karın ağrınıza neyin sebep olduğunu bilmediğiniz durumlarda, özellikle karın ağrınız kendi kendine geçmiyorsa, nedeni keşfetmek önemlidir. Hafif vakaların bile ciddi nedenleri olabileceğini unutmayın. Ancak, karın ağrınızın sindirimle ilgili bir problemden kaynaklı olduğu konusunda bir fikriniz varsa, kendinizi aşağıdakilerle tedavi ederek başlayabilirsiniz:
- Bağırsak dinlendirme. Yemek yemeyi bırakın veya sadece kraker, muz gibi sindirimi kolay yiyecekleri yiyin.
- Sıvı alımı. Bol su için.
- Sıcak tedavisi.Sıcak su torbasını karnınıza koyun veya sıcak bir banyo yapın.
- Evde yapılan ilaçlar. Gaz için meyan kökü, hazımsızlık için zencefil veya bağırsak kaslarınızı gevşetmeye yardımcı olması için nane tüketin.
- Ağrıyı daha da kötüleştirebilecek kahve, çay ve alkol tüketimini azaltın.
- Tekrar yemek yemenize izin verildiğinde, berrak sıvıları tüketerek yemeye başlayın, ardından kraker, pirinç, muz veya tost gibi hafif yiyeceklere geçin. Doktorunuz bazı gıdalardan kaçınmanızı tavsiye edebilir.
- Bol bol dinlenin.
- Bazı ağrı türlerini azaltmaya yardımcı olabilecek reçetesiz satılan antasitleri deneyin.
- Parasetamol gibi hafif ağrı kesiciler alın. Bir doktor tarafından tavsiye edilmedikçe aspirin veya iltihap önleyici ilaçlardan kaçının. Bu ilaçlar bazı karın ağrısı türlerini daha da kötüleştirebilir.
Karın Ağrısı Varlığında Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Karın ağrınızın nedeni açıklanamıyorsa, ağrı kalıcıysa, şiddetliyse veya hamileyseniz daima doktorunuza görünün.
Ayrıca, karın ağrınıza aşağıdaki belirtilerden herhangi biri eşlik ediyorsa doktorunuza görünün:
- Sürekli devam eden yüksek ateş.
- Kalıcı mide bulantısı veya kusma.
- Dışkıda, idrarda veya kusmukta kan.
- Karında şişme ve hassasiyet.
- Sarılık (gözlerin ve cildin sararması).
- Vücudunuzun herhangi bir yerinde ağrı.
- Nefes darlığı veya eforla kötüleşen semptomlar.
Karın ağrısına o kadar çok şey neden olabilir ki, bu ağrıyı zaman zaman hepimizin yaşaması kaçınılmazdır. Gaz ve hazımsızlık, adet krampları ve hatta gıda zehirlenmesi, grip gibi yaygın nedenler anında fark edilebilir. Diğer nedenler ise daha gizemli olabilir. Bazı durumlarda karın ağrısı, şüphelenilmeyen veya ciddi bir durumun işaretidir.
Doktorunuz, özellikle nedenini açıklayamıyorsa, karın ağrınızla daha fazla ilgilenecektir. Karın ağrısının yaygın nedenlerin tedavisi genellikle kolaydır ve durumunuzun teşhis edilmesi rahatlama bulmanıza yardımcı olabilir. Karın ağrınız hiç hafiflemiyorsa, sürekli tekrarlıyorsa veya kötüleşiyorsa mutlaka doktorunuza görünün.
