Açık Lise Coğrafya 5 Çıkmış Sorular

T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi YABANCI DİL BİLGİSİ SEVİYE TESPİT SINAVI (YDS) (İlkbahar Dönemi) RUSÇA 6 NİSAN Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkezimizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

AÇIKLAMA 1. Bu soru kitapçığındaki test 80 sorudan oluşmaktadır. 2. Bu test için verilen cevaplama süresi dakikadır (2,5 saat). 3. Bu kitapçıktaki testte yer alan her sorunun sadece bir doğru cevabı vardır. Bir soru için birden çok cevap yeri işaretlenmişse o soru yanlış cevaplanmış sayılacaktır. 4. İşaretlediğiniz bir cevabı değiştirmek istediğinizde, silme işlemini çok iyi yapmanız gerektiğini unutmayınız. 5. Bu sınavın değerlendirilmesi doğru cevap sayısı üzerinden yapılacak, yanlış cevaplar dikkate alınmayacaktır. 6. Cevaplamaya istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz. Bir soru ile ilgili cevabınızı, cevap kâğıdında o soru için ayrılmış olan yere işaretlemeyi unutmayınız. 7. Sınavda uyulacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında belirtilmiştir.

RUSÇA Bu testte 80 soru vardır. 1. - 6. sorularda, cümlede boş bırakılan yerlere uygun düşen sözcük veya ifadeyi bulunuz. 5. 1. 2. 6. Мне известна одна печальная быль о двух охотниках, которые лихорадкой и погибли. A) подхватили B) перенесли C) боролись D) пережили E) заразились DOĞRU CEVAP: E 7. - sorularda, cümlede boş bırakılan yerlere uygun düşen sözcük veya ifadeyi bulunuz. 7. 3. 8. 4. 1

9. Мы часто были несогласны , но наши разногласия не мешали нам быть хорошими друзьями. A) B) друг другу друг на друга C) друг с другом D) E) друг о друге друг за друга DOĞRU CEVAP: C 2

- sorularda, aşağıdaki parçada numaralanmış yerlere uygun düşen sözcük veya ifadeyi bulunuz. 3

- sorularda, aşağıdaki parçada numaralanmış yerlere uygun düşen sözcük veya ifadeyi bulunuz. 4

- sorularda, verilen cümleyi uygun şekilde tamamlayan ifadeyi bulunuz. 5

Он на минуту зажмурил глаза, A) B) C) D) E) потому что блеск от свечей, ламп и дамских платьев был страшный чтобы блеск от свечей, ламп и дамских платьев был страшный что блеск от свечей, ламп и дамских платьев был страшный будто блеск от свечей, ламп и дамских платьев был страшный поэтому блеск от свечей, ламп и дамских платьев был страшный DOĞRU CEVAP: A - sorularda, verilen Rusça cümleye anlamca en yakın Türkçe cümleyi, Türkçe cümleye anlamca en yakın Rusça cümleyi bulunuz. 6

7

Ankara&#;nın en büyük doğal gölü Mogan&#;da, tüm dünyada soyu tükenmek üzere olan beş kuş türü barınmaktadır. A) На самом большом в Анкаре естественном озере Моган каждый год останавливается пять видов перелётных птиц. B) Самый большой искуственный водоём в Анкаре озеро Моган стало местом зимовки для пяти видов птиц, вымирающих во всём мире. C) На самом большом в Анкаре естественном озере Моган обитает пять видов птиц, находящихся на стадии вымирания во всём мире. D) Более пяти видов редких птиц обитает на озере Моган, являющемся самым грубоким в Анкаре водоёмом. E) Благодаря благоприятным условиям, сложившимся на самом большом в Анкаре озере Моган, численность обитающих на нём птиц постоянно увеличивается. DOĞRU CEVAP: C 8

- soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 9

- soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 10

- soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 11

- soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 12

- soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 13

- sorularda, karşılıklı konuşmanın boş bırakılan kısmını tamamlayabilecek ifadeyi bulunuz. 14

Юлия: Извините, вы не могли бы мне помочь? Я приехала из другого города погостить у друзей, решила пройтись по городу и заблудилась. Прохожий: Конечно, а по какому адресу проживают ваши друзья? Юлия: Прохожий: Это недалеко. Вам нужно повернуть налево вон на том перекрёстке и минут двадцать идти прямо. A) Я перерыла всю сумку, но так и не нашла записки с их адресом. B) C) D) E) Я могу позвонить и уточнить их адрес по телефону. Я забыла название улицы, но помню, что их дом стоит напротив городской библиотеки. Я знаю их фамилию, а адрес вылетел у меня из головы. Они совсем недавно разменяли квартиру и сменили своё место жительства. DOĞRU CEVAP: C - sorularda, verilen cümleye anlamca en yakın cümleyi bulunuz. 15

В отличие от российских инвесторов, жители западных стран предпочитают вкладывать деньги в иностранную недвижимость исключительно при посредничестве банков. A) Российские инвесторы в отличии от жителей западных стран, избегают банковских услуг при купле и продаже иностранного имущества. B) C) Вкладчики, проживающие в западных странах, отличаются от российских тем, что стараются делать денежные вклады в недвижимое имущество за рубежом только через банки. Как российские так и западные инвесторы при покупке иностранной недвижимости всегда прибегают к помощи, оказываемой банками. D) E) Отличительный признак российских инвесторов от иностранных заключается в том, что при покупке иностранного имущества они пользуются банковскими услугами. В отличие от жителей восточных стран российские инвесторы не обходятся без банковских консультаций при вложении денежных средств в недвижимость за границей. DOĞRU CEVAP: B 16

- sorularda, boş bırakılan yere, parçada anlam bütünlüğünü sağlamak için getirilebilecek cümleyi bulunuz. В XVII веке в России подсолнечник использовался как декоративное растение, его семечки были одним из любимых лакомств. А через сто лет всю страну облетела весть о том, что какой-то крестьянин придумал способ приготовления превосходного масла из семян подсолнечника. Крепостной крестьянин Бочкарёв на самом деле выжал несколько вёдер подсолнечного масла на самодельной маслобойке. Вскоре в России началось массовое производство подсолнечного масла, часть которого сбывалась за границу. A) B) C) D) E) Подсолнечник был завезён в Европу испанскими моряками. Крестьяне вырабатывали масло в домашних условиях и продавали его на рынке. Весь огород был засажен красивыми ярко жёлтыми цветами подсолнечника. Подсолнечное масло является уникальным пищевым продуктом. Этот слух, казавшийся в те времена невероятным, оказался правдой. DOĞRU CEVAP: E 17

- sorularda, cümleler sırasıyla okunduğunda parçanın anlam bütünlüğünü bozan cümleyi bulunuz. (I) Я думаю, что мои родители встретились по принципу притяжения противоположностей. (II) Мама училась в институте инженеров транспорта. (III) В те годы конкурсы в консерваторию были очень большие. (IV) Окончила с красным дипломом, в ней очень сильно практическое начало. (V) Папа совершенно оторван от практической жизни, он всегда жил эмоциями и ощущениями. A) I B) II C) III D) IV E) V DOĞRU CEVAP: C 18 TEST BİTTİ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.

SINAVDA UYULACAK KURALLAR 1. Sınav salonları kamera ile kayıt altına alınacaktır. Kamera kayıtlarının incelenmesinden sonra sınav kurallarına uymadığı tespit edilen adayların sınavları ÖSYM Yönetim Kurulunca geçersiz sayılacaktır. 2. Cep telefonu ile sınava girmek kesinlikle yasaktır. Çağrı cihazı, telsiz, fotoğraf makinesi vb. araçlarla; cep bilgisayarı, kol ya da cep saati gibi her türlü bilgisayar özelliği bulunan cihazlarla; silah ve benzeri teçhizatla; müsvedde kâğıdı, defter, kitap, sözlük, sözlük işlevi olan elektronik aygıt, hesap cetveli, hesap makinesi, pergel, açıölçer, cetvel vb. araçlarla sınava girmek kesinlikle yasaktır. Bu araçlarla sınava girmiş adayların adı mutlaka Salon Sınav Tutanağına yazılacak, bu adayların sınavı geçersiz sayılacaktır. Sınava kalem, silgi, kalemtıraş, saat vb. araçla ve kulaklık, küpe, broş vb. takı, herhangi bir metal eşya ile girmek de kesinlikle yasaktır. Yiyecek, içecek vb. tüketim malzemeleri de sınava getirilemez. Adaylar sınava şeffaf şişe içerisinde su getirebilecektir. 3. Bu sınav için verilen toplam cevaplama süresi dakikadır. Sınav başladıktan sonra ilk ve son 15 dakika içinde adayın sınavdan çıkmasına kesinlikle izin verilmeyecektir. Bu süreler dışında, cevaplamayı sınav bitmeden tamamlarsanız cevap kâğıdınızı ve soru kitapçığınızı salon görevlilerine teslim ederek salonu terk edebilirsiniz. Bildirilen sürelere aykırı davranışlardan adayın kendisi sorumludur. 4. Sınav salonundan ayrılan aday, her ne sebeple olursa olsun, tekrar sınava alınmayacaktır. 5. Sınav süresince görevlilerle konuşmak, görevlilere soru sormak yasaktır. Aynı şekilde görevlilerin de adaylarla yakından ve alçak sesle konuşmaları ayrıca adayların birbirinden kalem, silgi vb. şeyleri istemeleri kesinlikle yasaktır. 6. Sınav sırasında, görevlilerin her türlü uyarısına uymak zorundasınız. Sınavınızın geçerli sayılması, her şeyden önce, sınav kurallarına uymanıza bağlıdır. Kurallara aykırı davranışta bulunanların ve yapılacak uyarılara uymayanların kimlik bilgileri Salon Sınav Tutanağına yazılacak ve sınavları geçersiz sayılacaktır. 7. Sınav sırasında kopya çeken, çekmeye kalkışan, kopya veren, kopya çekilmesine yardım edenlerin kimlik bilgileri Salon Sınav Tutanağına yazılacak ve bu adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. Adayların test sorularına verdikleri cevapların dağılımları bilgi işlem yöntemleriyle incelenecek, bu incelemelerden elde edilen bulgular bireysel ya da toplu olarak kopya çekildiğini gösterirse kopya eylemine katılan adayın/adayların sınavı geçersiz sayılacak ayrıca 2 yıl boyunca ÖSYM tarafından düzenlenen tüm sınavlara başvurusu yasaklanabilecektir. Sınav görevlileri bir salondaki sınavın, kurallara uygun biçimde yapılmadığını, toplu kopya girişiminde bulunulduğunu raporlarında bildirdiği takdirde, ÖSYM bu salonda sınava giren tüm adayların sınavını geçersiz sayabilir. 8. Cevap kâğıdında doldurmanız gereken alanlar bulunmaktadır. Bu alanları doldurunuz. Cevap kâğıdınızı başkaları tarafından görülmeyecek şekilde tutmanız gerekmektedir. Cevap kâğıdına yazılacak her türlü yazıda ve yapılacak bütün işaretlemelerde kurşun kalem kullanılacaktır. Sınav süresi bittiğinde cevapların cevap kâğıdına işaretlenmiş olması gerekir. Soru kitapçığına işaretlenen cevaplar geçerli değildir. 9. Soru kitapçığınızı alır almaz kapağında bulunan ilgili alanları doldurunuz. Size söylendiği zaman, sayfaların eksik olup olmadığını, kitapçıkta basım hatalarının bulunup bulunmadığını ve soru kitapçığının her sayfasında basılı bulunan soru kitapçık numarasının, kitapçığın ön kapağında basılı soru kitapçık numarasıyla aynı olup olmadığını kontrol ediniz. Soru kitapçığınızın sayfası eksik ya da basımı hatalıysa değiştirilmesi için salon başkanına başvurunuz. Size verilen soru kitapçığının numarasını cevap kâğıdınızdaki Soru Kitapçık Numarası alanına yazınız ve kodlayınız. Cevap kâğıdınızdaki Soru kitapçık numaramı doğru kodladım. kutucuğunu işaretleyiniz. Soru kitapçığı üzerinde yer alan Soru Kitapçık Numarasını doğru kodladığınızı beyan eden alanı imzalayınız. Sınav sonunda soru kitapçıkları toplanacak ve ÖSYM de incelenecektir. Soru kitapçığınızın sayfalarını koparmayınız. Soru kitapçığının bir sayfası bile eksik çıkarsa sınavınız geçersiz sayılacaktır. Cevap kâğıdına ve soru kitapçığına yazılması ve işaretlenmesi gereken bilgilerde bir eksiklik ve/veya yanlışlık olması hâlinde sınavınızın değerlendirilmesi mümkün olamamaktadır, bu husustaki özen yükümlülüğü ve sorumluluk size aittir. Soru kitapçığının sayfalarındaki boş yerleri müsvedde için kullanabilirsiniz. Soruları ve/veya bu sorulara verdiğiniz cevapları ayrı bir kâğıda yazıp bu kâğıdı dışarı çıkarmanız kesinlikle yasaktır. Sınav salonundan ayrılmadan önce, soru kitapçığınızı, cevap kâğıdınızı ve sınava giriş belgenizi salon görevlilerine eksiksiz olarak teslim etmeyi unutmayınız. Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkezimizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve doğacak tüm mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

новый идеальный комфорт от истикбаль

идеальный для Татьяны и Александра!

О ЛЮТН АБСО НЫЙ ЕН ОСОБ ОРТ КОМФ

В ОДНОЙ КРОВАТИ ДВОЙНОЙ КОМФОРТ идеальный комфорт, матрац с двумя сторонами, одна мягкая, а другая твердая. Для тех, кто ищет настоящий комфорт. Всем парам сладких снов!

ТВЕРДЫЙ КОМФОРТ

МЯГКИЙ КОМФОРТ

ЗДОРОВЫЙ ʄɷʆɶɽ ɼɾɽʃɾ

t ɾʚʛʖʡʲʣʱʟ ʠʤʢʪʤʦʨ ʢʖʨʦʖʬ ʧ ʚʘʩʢʵ ʧʨʤʦʤʣʖʢʞ ʤʚʣʖ мягкая, а другая твердая. Для тех, кто ищет настоящий ʠʤʢʪʤʦʨ t ʈʠʖʣʞ ʦʖʝʦʖʗʤʨʖʣʣʱʛ ʥʤ ʧʥʛʬʞʖʡʲʣʤʟ ʨʛʫʣʤʡʤʙʞʞ ʠʞʧʡʤʦʤʚʣʤʟ ʨʛʦʖʥʞʞ ʤʗʛʧʥʛʭʖʨ ɸʖʢ ʦʖʧʧʡʖʗʡʵʴʯʩʴ ʖʨʢʤʧʪʛʦʩ ʧʣʖ t ʇʥʛʬʞʖʡʲʣʖʵ ʚʘʩʫʧʨʤʦʤʣʣʵʵ ʥʦʩʜʞʣʣʖʵ ʧʞʧʨʛʢʖ ʥʤʢʤʜʛʨ ʧʤʫʦʖʣʞʨʲ ʛʧʨʛʧʨʘʛʣʣʤʛ ʥʤʡʤʜʛʣʞʛ ʨʛʡʖ t ʅʤʠʦʱʨʞʛ ʠʤʨʤʦʤʛ ʤʗʛʧʥʛʭʞʨ ʠʤʢʪʤʦʨ ʞ ʥʦʤʧʨʤʨʩ ʞʧʥʤʡʲʝʤʘʖʣʞʵ

содержание / içindekiler ГЛАВНАЯ ТЕМА DOSYA

Кто ты? Kimsin sen? Миграция в Евразии. Толерантность: мы разные – мы вместе! Avrasya’da göçmenlik. Tolerans: farklıyız, ama beraberiz! 14 Здесь живут не местные Burası yabancıların yaşadığı yer Олег Рогозин / Oleg Rogozin

İÇERİK

22 Надо не перевоспитывать, а налаживать отношения с диаспорами Azınlıkları yeniden eğitmek değil, onlarla sağlam ilişkiler kurmak gerekir Олег Белов / Oleg Belov 32 Языковой барьер Dil engeli Наталья Гранина / Natalya Granina 38 Педагогический эксперимент Pedagojik deney Кирилл Артеменко / Kirill Artemenko 46 Храм, который построил мулла Molla’nın Yaptığı Kilise Кирилл Артеменко / Kirill Artemenko 54 Встречали с музыкой Müzikli karşılama Неввал Севинди / Nevval Sevindi 60 Оралманы возвращаются на родину Oralmanlar Memleketine dönüyorlar Майра Кабакова - Мира Маульшариф Mayra Kabakova - Mira Maulşerif

64 За лучшей долей – на чужбину Gurbette daha iyi bir kaderi ararken Толкунбек Турдубаев / Tolkunbek Turdubayev 70 Помнить свои корни. Украинцы в мире Köklerini hatırlamak dünyada ukraynalılar Владимир Сергейчук / Vladimir Sergeyçuk 74 Великое переселение молдаван: благо или беда для народа? Moldovalıların büyük göçü: Halk için fayda mı felaket mi? Борис Мариан, Феридун Тюфекчи Boris Marian, Feridun Tüfekçi 80 Право на въезд Giriş hakkı Разиль Валеев / Razil Valeev 82 Богатая родословная Zengin şecere Лениза Мухамедзянова / Leniza Muhametzyanova 84 Миграция в цифрах Sayılarla göç Сакит Гусейнов / Sakit Guseynov

содержание / içindekiler

> 6 Цепная реакция Zincirleme reaksiyon Г. Исаев / G. İsayev А. Сотниченко / A. Sotniçenko

> 88 Два берега одного моря Bir denizin iki kıyısı С. Кормилицын / S. Kormilitsin

> 92 Что в имени твоем? Adının manası ne? Т. Алекс / T. Aleks

> 95 Музыкой завоевали сердца молодежи Gençler gönülleri müzikle fethettiler Анна Холостенко / Anna Holostenko

> 96 Место под солнцем Güneşin aydınlattığı yer Cергей Kормилицын Sergey Kormilitsin

> 98

> Бросок через Босфор Boğaz'dan bir atış Олег Рогозин / Oleg Rogozin

> Диалог Евразия на вершинах! Diyalog Avrasya zirveye çıktı! Aнна Гвантцеладзе Anna Gvantseladze

> Мир в нашем доме Evimizde huzur Дмитрий Шерих / Dmtriy Şerih

> Стал известен новый председатель «ПДЕ» DAP'ın yeni Dönem Başkanı belli oldu Дмитрий Шерих / Dmtriy Şerih

>

>

Платформа – Таллин Talin de platformDA Владимир Мельников V ladimir Melnikov

Кони во сне и наяву Düşlerdeki ve gerçek hayattaki atlar Борис Мариан / Boris Marian

Диалог без границ Diyalog Sınır Tanımaz

,*ư r 4":* DA

3

Ń€одакŃ
Ор / editĂśr

Đ
ОП ĐžŃ
крŃ&#x;Ń
Ń&#x;Ń&#x; двоŃ€оК KapÄąlarÄą açĹk ev Đ&#x;ĐžŃ€Đ¸Ń Đ&#x;НоПонŃ
Ń&#x;ов

Boris Klementyev

ĐНавнŃ&#x;Đš Ń€одакŃ
Ор ĐśŃ&#x;Ń€наНа ÂŤĐ
Đ?Âť

DA Dergisi Genel YayÄąn YĂśnetmeni

Đ&#x;

H

ʧĘ
ʢ ĘžĘ?Ę˜Ę
ʧʨʣĘ&#x;Ęľ ĘŚĘŠĘ§Ę§Ę Ę&#x;Ęľ ĘŁĘ&#x;ʌʤĘ&#x;ĘŁĘ&#x;Ęľ Ę§Ę Ę&#x;Ę?Ę Ę&#x; jĘˆĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę¤Ę x ʼʤ ʧʊʨĘž o ʧʤĘ˜ĘŚĘ
ʢĘ
ĘŁĘŁĘ&#x;Ęľ Ę Ę¤ĘŁĘŹĘ
ʼʏʞʾ ʢĘ
Ę&#x;ĘŁĘ&#x;ĘŹĘžʤʣĘ&#x;ʥʲʣʤĘ&#x;ʤ ʤĘ&#x;ĘŻĘ
Ę&#x;Ęžʨʞʾ Ę&#x;ʨʤĘžʨ Ę
ʧʥĘž ʼʤʢʣĘžʨĘ
 Ę˜ ʼʤʥĘ
 ʨĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę¤Ę ĘŁĘ
 ĘŁĘžĘ?Ę¤Ę ĘŁĘ
 Ę˜ĘąĘ§Ę¤Ę ÉˇĘ
Ę&#x;Ęžʨ ʢĘžʢʤ Ę˘ĘąĘŽĘ Ę&#x; ĘŁĘ¤ĘŚĘŠĘŽĘ Ę&#x; ĘŠĘ˜ĘžĘ&#x;Ę
ĘĄĘ&#x; Ę?Ę&#x;ĘžʣʨĘ
ĘŚĘ
ʧʤĘ˜Ę&#x;ĘĄĘ&#x;ʧʲ o Ę€ʨʤ Ę˜ ʨĘ
ĘŚĘ
ʢĘ
 Ę&#x;ĘžĘ˜Ę
ʨ Ę&#x;ĘžĘ Ę¨Ę¤ ĘŁĘ
 ʤʨĘ?ĘąĘ˜Ę&#x;Ę
ʨʧʾ ɸʤʎʥĘ&#x; Ę˘ĘąĘŽĘ Ę&#x; Ę˜ ʨĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę¤Ę Ę&#x;Ę&#x; ʨĘ&#x;Ę Ę˜ ĘŁĘ
ʢ Ęž ʤʧʨĘ&#x;ĘĄĘ&#x;ʧʲ Ę&#x;Ę Ę&#x;Ę Ę&#x;ĘĄĘ&#x; ʢĘžʢʤ ĘĄĘľĘ&#x;ĘŠĘŽĘ Ę&#x; Ę Ę˜Ę&#x;Ę ĘŠĘŽĘ Ę&#x; Ę?Ę&#x;ʍʤʨĘ
ʥʤʧʲ Ęž Ę
Ę&#x; Ę˜ Ę&#x;ʤʢĘ
 Ę&#x;Ęžʨʲ Ę&#x;ĘĄĘ
Ę&#x;ʤʢ Ę?Ę&#x;Ę&#x;Ę­ĘžĘ ĘĽĘ¤Ę&#x;Ę
Ę&#x;Ę&#x;Ę&#x;Ę­ĘžĘ É¸Ę§Ę
ĘŤ Ę˘ĘąĘŽĘ Ę&#x; ʼʊʧʨʞʥĘ&#x; Ę&#x;ʤʨʤʢ Ę˜ ʼʤʧʨʤʾʥʲʏʹ ĘŁĘ&#x;ʼʌʤʧʞʥʞʧʲ ĘĄĘžʧĘžĘ­Ę Ę&#x; ʧĘ
ʧʨʌĘžĘ­Ę Ę&#x; Ę˜Ę¤ĘĄĘ­Ę¤Ę Ę§Ę
ĘŚĘąĘ&#x; Ę&#x;Ę¤Ę­Ę¤Ę Éž Ę˜ʤʨ ĘŠĘ&#x;Ę
 Ę˜ ʨĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę Ę
 ʼʾʨĘ
ʌʤ jĘ Ę˜Ę&#x;ʌʨĘžʌʤʧʰĘ
ʢʯĘžĘ Ę¤Ę˜x Ę&#x;ʤĘ?ĘľĘ&#x;ʧʨĘ˜ʤ Ę˜Ę
Ę&#x;ʊʨ ĘĽĘ
ʧʣĘž ʼʤʴʨ ɸʧĘ
 Ę&#x;Ęą ʍʤʌʤʎʤ Ę&#x;Ę&#x; Ę˜Ę&#x;ĘŚĘŠĘ&#x; ʢĘ
Ę&#x;Ę˜Ę
Ę&#x;ʲ ĘŚĘ
ʎʞʥ jĘ˜ĘĽĘžʧĘ&#x;ʨʲʧʾx Ę˜ Ę&#x;ĘĽĘ&#x;ʌʨĘ&#x;ʢĘ
ʣʨʹ Éś ʢĘ
ʧʨĘ&#x; Ę&#x;ʤʥʲʎʤʢʊ Ę Ę¤Ę§Ę¤ĘĄĘ&#x;ʼʤʢʊ Ę˜ ʨĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę Ę
 ĘŠĘ&#x;Ę
 ĘŁĘ
ʨ ĘˆʤĘ&#x;Ę&#x;Ę&#x; Ę?Ę&#x;ĘĄĘ
Ę? ʤʣ ĘŁĘ&#x; Ę ĘŚĘąĘŽĘŠ ɡĘ&#x;ĘŹ É˝Ę&#x;ʨʌĘ
ĘŻĘ&#x;ĘĄ Ę&#x;ʤʢ Ęž ĘŚĘ&#x;Ę?Ę˜Ę&#x;ĘĄĘžʥʧʾ ɸʧʼʤʢʣʞʥ Ęľ ʼʌʤ jĘˆĘ
ĘŚĘ
Ę˘Ę¤Ę x ĘŁĘ
 ʧʥʊʭĘ&#x;Ę&#x;ʣʤ Ę€Ę&#x;Ę ĘĽĘ¤ ĘĽĘžʧĘ&#x;ʣʤʢʊ ĘĽĘŚĘžĘ&#x;ʤĘ&#x;ʞʥĘ&#x;ʧʲ Ę§Ę Ę&#x;Ę?Ę Ę&#x; o ʼʌʾʢʤ Ę˜ ʨĘ
ʢʊ ʼʌʤ ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʏʞʴ ɸĘ
Ę&#x;ʲ Ę˜ ʢĘ&#x;ʨĘ
ĘŚĘžĘ&#x;ĘĄĘ&#x;ĘŤ ʼʤʧʨʊʼĘžĘ˜ĘŽĘžĘŤ Ę˜ Ę&#x;ĘŠĘŚĘŁĘ&#x;ĘĄ ĘžĘ? ĘŚĘ&#x;Ę?ʣʹʍ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁ Ę˜ʧʨʌĘ
Ę­Ę&#x;Ę
ʨʧʾ ʤĘ&#x;ʣʤ Ęž ʨʤ Ę&#x;Ę
 Ę˜Ę&#x;Ę&#x;ʣʤĘ
 ĘĽĘŚĘžʢĘ
Ę­Ę&#x;ĘŁĘžĘ
 o ĘĽĘŠŃ ĐşĐ°Đš ĐłĐžŃ Ń
Ń? в дОП (гОŃ€Од, Ń Ń
ранŃ&#x;), нО но пороŃ&#x;Ń ĐľŃ€Đ´Ń Ń
вŃ&#x;Đš. Đ? Ę
ʧʥĘž ĘĽĘŚĘžĘ&#x;ĘĄĘ&#x;ʧʞʥ ʤĘ&#x;Ę
ʧʼĘ
ʭʲ ĘĽĘŚĘžĘ
Ę?Ę&#x;Ę
Ę&#x;ʤ Ę˜ĘŁĘžʢĘ&#x;ĘŁĘžĘ
ʢ Ę?Ę&#x;Ę&#x;ʤʨʤĘ&#x; Ę&#x; Ę&#x;ĘĄĘ&#x;Ę˜ʣʤĘ
 o Ę&#x;ĘžʥʲĘ
ʢ ʭʨʤĘ&#x; ʨʤʨ Ę Ę&#x;Ę Ę˘Ę
Ę&#x;Ę˜Ę
Ę&#x;ʲ ĘŁĘ&#x; Ę ĘŚĘąĘŽĘŠ ĘŁĘ
 ʼʤʥĘ
Ę? Ęž ʨĘ
Ę&#x;Ę
 Ę&#x;Ę
 ĘŁĘ&#x; ĘŽĘ
Ę´ ĘŁĘ
 ʧĘ
ĘĄ É˝Ę˜ĘŠĘ­Ęžʨ Ę˜ ʧʨĘ&#x;ʨʲʾʍ Ęž ʨʌĘ
Ę˜ʤĘ&#x;Ę&#x; o ʭʨʤ Ę
ʧʥĘž Ę˜ Ę&#x;ʤʢĘ
 Ę&#x;ʤʌʤĘ&#x;Ę
 ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘ
 ʤĘ&#x;Ę°ĘľĘ˜Ęžʨʧʾ ĘŁĘ
Ę?Ę˜Ę&#x;ĘŁĘąĘ&#x; ĘŁĘ
ʼʌʤʎĘ
ĘŁĘąĘ&#x; Ę&#x;ʤʧʨʲ Ę&#x;Ę˜ʤĘž ʼʤʌʾĘ&#x;Ę Ęž ʊʧʨĘ&#x;ʣʤĘ˜Ęžʨ ĘĽĘŚĘ&#x;Ę˜ĘžĘĄĘ&#x; ʤĘ&#x;ĘŻĘ
Ę&#x;Ęžʨʞʾ ĘŁĘ&#x;Ę­ĘŁĘ
ʨ ĘŁĘ&#x;ĘŚĘŠĘŽĘ&#x;ʨʲ Ę?ʨʤ ʨʤĘ&#x;Ę&#x;Ę&#x; Ę&#x;Ę
ĘĄĘ&#x;ʨʲ ʧ ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʣʨʤʢ ʼʌʞʎĘ
ʥʲʏĘ
ʢ Ęž Ę Ę&#x;Ę ĘĽĘ¤ Ę?Ę&#x;Ę Ę¤ĘŁĘŠ jĘ
ʢʊ ĘŁĘ&#x; Ę&#x;Ę˜Ę
ʌʲ ĘĽĘ¤Ę Ę&#x;Ę?Ę&#x;ʨʲx ɸ ʳʨʤʢ Ę˜ĘąĘĽĘŠĘ§Ę Ę
 Ę&#x;ĘŠĘŚĘŁĘ&#x;ĘĄĘ&#x; ʢʤĘ&#x;ʣʤ ĘŁĘ&#x;Ę&#x;ʨĘž ʤʨĘ˜Ę
ʨʹ ĘŁĘ&#x; ʳʨĘž Ęž Ę&#x;ĘŚĘŠĘ&#x;ĘžĘ
 Ę˜ʤʼʌʤʧʹ Ę&#x;ʤʭĘ
ʢʊ ʧʤĘ&#x;ʧʨĘ˜Ę
ʣʣʤ ĘĄĘ´Ę&#x;Ęž ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘžʌʊʴʨ ĘžĘ? ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘą Ę˜ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘŠ ĘʧʨĘ&#x;Ę˜ʥʾʴʨ ʌʤĘ&#x;ʞʣʊ ʧĘ
ʢʲĘž Ę?ʨʤ Ę˜ʧĘ
 ʨĘ&#x;Ę Ęž ʞʯĘ
ʢ ʢʹ Ę˜ Ę ĘŚĘ&#x;Ę´ Ę&#x;Ę&#x;ĘĄĘ
Ę Ę¤Ę˘ Ęž ʭʨʤ Ę˜ ĘŚĘ
Ę?ʊʥʲʨĘ&#x;ʨĘ
 ĘŁĘ&#x;ʍʤдиП? ɸ ʧʨĘ&#x;ʌʤʢ ĘĽĘ
ʨĘ
ĘŚĘ&#x;ĘŠĘŚĘ&#x;Ę§Ę Ę¤Ę˘ Ę&#x;ʤʢĘ
 Ę&#x;Ę&#x;Ę
 Ęľ Ę&#x;ĘžĘ˜ĘŠ ĘŁĘ
Ę&#x;Ę&#x;Ę˜ʣʤ ĘŚĘ
ʎʞʥʞ ʤʨʌĘ
ʢʤʣʨĘžʌʤĘ˜Ę&#x;ʨʲ ĘĽĘ&#x;ĘŚĘ&#x;Ę&#x;ĘŁĘąĘ
 Ę&#x;ʌʞʎʥʞ ʢĘ&#x;ʥʾʌʹ o ĘľĘ˜ʣʤ ĘŁĘ
 ʢĘ
ʧʨʣʹĘ
 Ę&#x;ʤĘ?ĘŁĘ&#x;Ę Ę¤Ę˘ĘžĘĄĘžʧʲ ÉśĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʨ ĘĽĘŚĘžĘ
ĘŤĘ&#x;ĘĄ ĘŁĘ&#x; Ę?Ę&#x;ĘŚĘ&#x;Ę&#x;Ę¤Ę¨Ę Ęž ĘžĘ? ʀʞʌĘ&#x;ĘžĘ?ʞʞ ĘŽĘ
ĘŚĘ?ʤĘ&#x; o ĘžĘ? Ę&#x;Ę?Ę&#x;ĘĄĘž ʼʤĘ&#x;Ę&#x;Ę
ʎʲ ĘŠĘ­Ęžʨʲʧʾ Ę˜ ĘŚĘŠĘ§Ę§Ę ĘŠĘ´ ĘŽĘ Ę¤ĘĄĘŠ Ę&#x;ĘŠĘ&#x;Ę
ʎʲ Ę?ĘŁĘ&#x;ʨʲ ʳʨʤʨ ĘľĘ?ĘąĘ o ĘŁĘ
 ʼʌʤʼĘ&#x;Ę&#x;Ę
ʎʲ Ę&#x;ĘŚĘ&#x;Ę˜Ęą Ę&#x;ʹʥĘž ɸ ĘŁĘ&#x;ĘŽĘ
ʢ ʧĘ
ĘĄĘ
 Ę&#x;Ę
ĘŁĘ
Ę&#x; ĘŁĘ
 Ę?ĘĽĘŚĘžĘ
Ę?Ę&#x;ʞʍ ĘŁĘ
 ʍʤʨʾʨ ĘŠĘ­Ęžʨʲ ĘľĘ?ĘąĘ Ę&#x;ĘžĘ˜ʊʨ ĘŁĘ
ĘĄĘ
Ę&#x;Ę&#x;ʥʲʣʤ o ʧĘ
Ę&#x;Ę
 Ęž Ę&#x;ĘŚĘŠĘ&#x;Ęžʢ ĘŤĘŠĘ&#x;Ę
 Ę&#x;Ę
ĘĄĘ&#x;ʴʨ ÉşĘ&#x; Ę
ĘŻĘ
 Ę˜ʤĘ&#x;Ę ĘŠ ʼʲʴʨ Ę?Ę&#x;Ę Ę¤ĘŁ ĘŁĘ&#x;ĘŚĘŠĘŽĘ&#x;ʴʨ o ĘŁĘ&#x;ʧ jʣʤʌʢĘ&#x;ʥʲʣʹʍx ʼʤĘ?ʤʌʾʨ ÉžĘ? Ę?Ę&#x; ʨĘ&#x;Ę ĘžĘŤ Ęž ĘŁĘ
 ĘĄĘ´Ę&#x;ʾʨ ĘŁĘ&#x;ʧ Ę&#x;Ę&#x;ʧʨĘ&#x;ĘŚĘ&#x;Ę&#x;Ę&#x;ʨĘ
ʌʤĘ˜ Ę&#x; ʼʌʤʏĘ
ʧʧĘ&#x; ʳʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʏʞʞ ʼʤʢĘžʢʤ ʢĘžʣʊʧʤĘ˜ Ę
ʧʨʲ Ęž ʼʥʴʧʹ Ę&#x;Ę¤Ę ĘžĘ&#x;Ę&#x;Ę´ĘŻĘžĘ
 ĘŁĘ&#x;ĘĽĘŚĘžʢĘ
ĘŚ ʀʞʌĘ&#x;ĘžĘ?ʞʴ ʨʌʊĘ&#x;ʤĘ˜ĘąĘ
 ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʣʨʹ ʼʤĘ&#x;Ę&#x;Ę
ĘŚĘ&#x;ĘžĘ˜Ę&#x;ʴʨ Ę?Ę&#x;ĘŚĘ&#x;Ę&#x;ʤʨĘ&#x;ʣʣʹʢĘž Ę&#x;Ę
ʣʲĘ&#x;Ę&#x;ʢĘž ĘŁĘ
 Ę¨Ę¤ĘĄĘ˛Ę Ę¤ ʧʤĘ&#x;ʧʨĘ˜Ę
ĘŁĘŁĘąĘ
 ʧĘ
ʢʲĘž ʣʤ Ęž ĘłĘ Ę¤ĘŁĘ¤Ę˘ĘžĘ ĘŠ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘą Ę
ʣʤĘ&#x;ĘžĘ
 ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘą ʼʌʤʎʥĘž Ę­Ę
ĘŚĘ
Ę? ʳʨʤ ɞʨĘ&#x;ʥʞʾ o Ę˜ o Ę
 Ę&#x;ʤĘ&#x;Ęą ʢĘžĘŁĘŠĘ˜ĘŽĘ
Ę&#x;ʤ ʧʨʤʥĘ
ʨʞʾ ĘˆĘŠĘŚĘŹĘžĘľ o Ę˜ Ę
 ʀʞʨĘ&#x;Ę&#x; o ʧ ĘŤ Ęž Ę&#x;ʤ ʧʞʍ ʼʤʌ ɡʥĘ&#x;Ę&#x;ʤĘ&#x;Ę&#x;ĘŚĘľ Ę˜ Ę­Ę&#x;ʧʨʣʤʧʨĘž ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʏʞʞ ʤĘ?Ę&#x;ʤʌʤĘ˜ĘĄĘľĘ
ʨʧʾ ĘłĘ Ę¤ĘŁĘ¤Ę˘ĘžĘ Ę&#x; ʼʤʾĘ˜ʥʾʴʨʧʾ ʣʤĘ˜ĘąĘ
 ʨĘ
ʍʣʤʥʤĘ&#x;ʞʞ Ęʨ ʢĘžʌʤĘ˜ʤĘ&#x; ʢĘžĘ&#x;ĘŚĘ&#x;ʏʞʞ ĘŁĘžĘ ĘŠĘ&#x;Ę&#x; ĘŁĘ
 Ę&#x;Ę
ʨʲʧʾ o ĘŁĘ&#x; Ę?Ę
ʢʥĘ
 Ę˜ʧĘ
 Ę
ĘŻĘ
 Ę&#x;ʊʎʊʴʨ Ę˜ʤĘ&#x;ĘŁĘą ʧʥʊʭĘ&#x;ʴʨʧʾ ĘĽĘŚĘžʌʤĘ&#x;ĘŁĘąĘ
 Ę Ę&#x;ʨĘ&#x;Ę ĘĄĘžĘ?ʢʹ ʨʌĘ
ĘŻĘ&#x;ʨ ĘłĘ Ę¤ĘŁĘ¤Ę˘ĘžĘ Ęž jĘ
ʞʌ ʧĘ
Ę&#x;ʤĘ&#x;ĘŁĘľ o ʼʞʎĘ
ʨ ʤĘ&#x;ʞʣ ĘžĘ? Ę&#x;Ę˜ʨʤʌʤĘ˜ ĘŁĘ&#x;ĘŽĘ
Ę&#x;ʤ Ę&#x;ĘŠĘŚĘŁĘ&#x;ĘĄĘ&#x; o ĘŠĘ&#x;Ę
 ĘŁĘ
 Ę Ę&#x;Ę&#x;Ę
ʨʧʾ ʨĘ&#x;Ę Ęžʢ ʤĘ&#x;ʌʤʢʣʹʢ Ę Ę&#x;Ę Ę§Ę¤ĘŚĘ¤Ę ĘĄĘ
ʨ ĘŁĘ&#x;Ę?Ę&#x;Ę&#x; Ęž Ę˜ʧĘ
 ʢʹ ʤĘ&#x;ʞʣĘ&#x;Ę Ę¤Ę˜ʤ Ę&#x;ĘĄĘžĘ?Ę Ęž Ę ĘĄĘ´Ę&#x;ʤʢʊ ʢĘ
ʧʨʊ ĘŁĘ&#x; ĘĽĘĄĘ&#x;ĘŁĘ
ʨĘ
x Ę&#x;Ę
ʤĘ&#x;ʍʤĘ&#x;Ęžʢʤ Ę¨Ę¤ĘĄĘ˛Ę Ę¤ ʧʤĘ&#x;ĘĄĘ´Ę&#x;Ę&#x;ʨʲ ʤĘ&#x;ʣʤ ʊʧʥʤĘ˜ĘžĘ
 Ę&#x;ĘžĘ˜Ęž Ęž Ę&#x;Ę&#x;Ę&#x; Ę&#x;Ęžʨʲ Ę&#x;ĘŚĘŠĘ&#x;Ęžʢ

4 Đ
Đ? ɪɍɯɢ r ɰɹɯɨɳ

erkesin bildiÄ&#x;i bir olan Rus masalÄą â€&#x;Teremokâ€? (â€&#x;KĂśĹ&#x;kâ€?) esasen uluslararasÄą yurt konseptini kendi içerisinde taĹ&#x;Äąr. MasalÄą hatÄąrlarsanÄąz "bir varmÄąĹ&#x; bir yokmuĹ&#x;, yerde ne yĂźksek ne alçak bir yerde bir ev varmÄąĹ&#x;," diye baĹ&#x;lar, Teremok masalÄą. Evin yanÄąndan geçen fare â€&#x;Burada kim yaĹ&#x;Äąyor?â€? diye merakla sormuĹ&#x;. Kimse ona cevap vermemiĹ&#x;. Fare evin içerisine girmiĹ&#x;, evi beÄ&#x;enmiĹ&#x; ve orada yaĹ&#x;amaya baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;. Evin ĂśnĂźnden bir kurbaÄ&#x;a sĹçraya sĹçraya geçerken orada yaĹ&#x;amak istemiĹ&#x;. ArkasÄąndan bir tavĹ&#x;an gelmiĹ&#x;. Fare hepsini eve almÄąĹ&#x;. Daha sonra da o evde tilki ve kurt yaĹ&#x;amÄąnÄą sĂźrdĂźrmek istemiĹ&#x;. ArtÄąk evi beĹ&#x; arkadaĹ&#x; paylaĹ&#x;ÄąyormuĹ&#x;. HerĹ&#x;ey ayÄą gelene kadar gĂźzel ve uyum içindeymiĹ&#x;. Oysa koca ayÄą evde kalacak yer bulamamÄąĹ&#x;. O zaman ayÄą evin çatÄąsÄąna çĹkÄąp orada kalacaÄ&#x;ÄąnÄą sĂśylemiĹ&#x;. Bir bakmÄąĹ&#x;lar ayÄąnÄąn aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;Äąna dayanamayan ev yerle bir olmuĹ&#x;. AslÄąnda, bu masalÄą tesadĂźfen dile getirmiĹ&#x; deÄ&#x;ilim. Bu sayÄąda iĹ&#x;lenen gÜç konusunun dolaylÄą bir gĂśstergisi olarak bize bir fikir verir. Zira dergimize farklÄą Ăźlkelerden gelen yazÄąlarda benzer ama Ăśnemli bir ifade gĂśrĂźlĂźr: eve (Ĺ&#x;ehre, Ăźlkeye) misafir almada fazla ileri gitme. Bir kere misafir çaÄ&#x;ÄąrÄąrken onlarÄąn kalacaÄ&#x;Äą yeri bulmaktan baĹ&#x;layarak, gereken tĂźm koĹ&#x;ullarÄą gĂśz ĂśnĂźne alarak ilgi ve Ăśzen gĂśster. Gelen misafir masaldaki ayÄą gibi evinin çatÄąsÄąna çĹkÄąp evini yÄąkmasÄąn. AynÄą zamanda gelen makalelerde "bir evde (Ĺ&#x;ehir, Ăźlkede) davetsiz konuklar oluĹ&#x;uverince kendi kurallarÄąnÄą koyup geldikleri yerde hakim olan kurallarÄą bozarlar" diye bir kaygÄą ve endiĹ&#x;e var. Ortaya çĹkan bu durumda gÜçmene nasÄąl davranmalÄą? Yasal yolla kapÄą ona nasÄąl gĂśsterilir? Dergimizin bu sayÄąsÄąnda bu ve buna benzer sorulara cevap aradÄąk. Ä°nsanÄą memleketini, ailesini terk edip gÜçe iten nedenleri, gurbette ne arayÄąp neler bulduklarÄąmÄązÄą ĂśÄ&#x;renmeye çaba gĂśsterdik. YaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äąm ev eski Petersburg apartmanlarÄąndandÄąr. Geçenlerde apartmanÄąmÄązÄąn ana giriĹ&#x;inin tamiratÄą baĹ&#x;ladÄą. AnlaĹ&#x;Äąlan iĹ&#x;çiler yabancÄąydÄąlar. Gittim tanÄąĹ&#x;tÄąm kendileriyle. Birisinin adÄą Ayrat, çalÄąĹ&#x;ma sebebiyle KÄąrgÄązistanâ€&#x;dan Petersburgâ€&#x;a gelmiĹ&#x;. Ă&#x;bĂźrĂźnĂźn ismi Ĺžerzod, Ă&#x;zbekistanâ€&#x;dan gelmiĹ&#x;. â€&#x;Benim gibi Petersburgâ€&#x;da yĂźzlerce, tĂźm Rusyaâ€&#x;da ise binlerce insan çalÄąĹ&#x;Äąr. Bizi buraya çalÄąĹ&#x;maya çaÄ&#x;ÄąrÄąrlar ama yaĹ&#x;amak için gereken koĹ&#x;ullarÄą oluĹ&#x;turmazlar.â€? diye anlatÄąr Ayrat. â€&#x;Rus dilini ĂśÄ&#x;renirsen ileride zorluk çekmezsinâ€? diye çocukken annemler beni Rus okuluna verdiler. HaklÄą çĹktÄąlar. Bizim kĂśyĂźmĂźzde yapacak iĹ&#x; yoktu ve para kazanÄąlmaz hale geldi. Ama sizin bĂźyĂźk Ĺ&#x;ehirlerinizde iĹ&#x;çilere ihtiyaç duyulur. SokaklarÄą temizlemek, kÄąĹ&#x;Äąn apartmalarÄąn çatÄąlarÄąndan kar temizlemek, binalarÄąn duvarlarÄąnÄą boyamak gibi iĹ&#x;leri yapacaklara ihtiyaç duyulur. Rusçaâ€&#x;yÄą bildiÄ&#x;im için iĹ&#x; bulmakta zorlanmadÄąm. Fakat gelen gÜçmenlerden çoÄ&#x;u inatla RusçayÄą ĂśÄ&#x;renmek istemiyorlar. Burada yasa dÄąĹ&#x;Äą olarak kalÄąp hem kendi hayatlarÄąnÄą hem de çevredekilerin hayatlarÄąnÄą zorlaĹ&#x;tÄąrÄąyorlar. Ă&#x;stelik, vodka içip sarhoĹ&#x; oluyor, yasalarÄą ihmal ediyorlar. BĂśylelikle bizim gibi â€&#x;normalâ€? gÜçmenlerin yĂźzlerini kÄązartÄąyorlar. Bu tĂźr gÜçmenler yĂźzĂźnden esas çalÄąĹ&#x;maya gelenleri yerli halk sevmiyor. Ä°talya geçen yĂźzyÄąlÄąn 20 â€ 30â€&#x;lu yÄąllarÄąnda, TĂźrkiye 60â€&#x;lÄą yÄąllarda yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą gibi birçok dĂźnya Ăźlkeleri bu tecrĂźbeyi yaĹ&#x;adÄąlar. Ă&#x;in 50â€&#x;li yÄąllardan itibaren bugĂźne kadar bu sĂźreci yaĹ&#x;amaktadÄąr. UluslararasÄą gÜçten kaçmak mĂźmkĂźn deÄ&#x;il. Zira insanlarÄą ona iten savaĹ&#x;, doÄ&#x;al afetler, ekonomik kriz gibi faktĂśrleri hala yaĹ&#x;amaktayÄąz. Dergi yazarlarÄąmÄązdan birinin sĂśylediÄ&#x;i gibi â€&#x;KÄąrk yÄąl Ăśncesi gibi dĂźnyamÄąz bana o kadar bĂźyĂźk gelmiyor. Sanki dĂźnyamÄąz kßçßlmĂźĹ&#x; da her birimiz dĂźnyanÄąn her noktasÄąna eĹ&#x;it yakÄąnlÄąktayÄąz.â€? Tek bir Ĺ&#x;art, tek bir kurala uymalÄąyÄąz: â€&#x;YaĹ&#x;a ve diÄ&#x;erlerinin yaĹ&#x;amasÄąna izin verâ€?.

Sergey TeluĹ&#x;in Đ&#x;НаŃ
ŃОрПа Đ
иаНОг Đ&#x;вŃ€аСиŃ? Diyalog Avrasya Platformu

ÉťĘ&#x;Ę
Ę Ę˜Ę&#x;ʌʨĘ&#x;ʥʲʣʹĘ&#x; ʢĘ
Ę&#x;Ę&#x;ĘŠĘŁĘ&#x;ʌʤĘ&#x;ĘŁĘąĘ&#x; Ę ĘŠĘĄĘ˛Ę¨ĘŠĘŚĘŁĘ¤ ĘžʣʨĘ
ĘĄĘĄĘ
Ę Ę¨ĘŠĘ&#x;ʥʲʣʹĘ&#x; Ę&#x;ĘŠĘŚĘŁĘ&#x;ĘĄ

Đ&#x;Ń€ĐľĐ´Ń ĐľĐ´Đ°Ń
оНŃ&#x; BaĹ&#x;kan Đ&#x;НадиПиŃ€ ХоргоКŃ&#x;Ń&#x;Đş Vladimir Sergeyçuk ХОпŃ€ĐľĐ´Ń ĐľĐ´Đ°Ń
оНŃ&#x; EĹ&#x;baĹ&#x;kan ĐĽĐ°Ń€Ń&#x;Đ˝ ТОкак Harun Tokak ĐонораНŃ&#x;Đ˝Ń&#x;Đš Ń ĐľĐşŃ€ĐľŃ
Đ°Ń€Ń&#x; Genel Sekreter Đ˜Ń ĐźĐ°Đ¸Đť Đ˘Đ°Ń Ä°smail Tas

Ă&#x;ç aylÄąk uluslararasÄą dĂźĹ&#x;Ăźnce ve kĂźltĂźr dergisi

РодкОННогиŃ? YayÄąn Kurulu

Đ
иаНОг наŃ&#x;инаоŃ
Ń Ń? Ń ÂŤĐ´Đ°Âť. Diyalog ‘evetâ€&#x;le baĹ&#x;lar. ɟʊʌʣĘ&#x;ĘĄ jɺɜx o ĘžĘ?Ę&#x;Ę&#x;ĘŁĘžĘ
 Đ&#x;НаŃ
ŃОрПŃ&#x; Đ
иаНОг Đ&#x;вŃ€аСиŃ? DA dergisi bir Diyalog Avrasya Platformu yayÄąnÄądÄąr.

Đ&#x;иПа , 33 нОПоŃ€ KÄąĹ&#x; , SayÄą: 33 YaygÄąn SĂźreli YayÄąn / T. C. KĂźltĂźr BakanlÄąÄ&#x;Äą Sertifika No:

ĐŁŃ&#x;Ń€одиŃ
оНи Ä°mtiyaz Sahibi: Đ&#x; ТŃ&#x;Ń€Ń&#x;ии: ĐžŃ
 иПони Đ?Đž ФОн Đ
Đ° Đ?ĐśĐ°Đ˝Ń ĐĽĐ¸ĐˇĐź. ĐĄĐ°Đ˝. во ТидМ.Âť Đ­Ń€каП ТŃ&#x;ŃĐ°Đ˝ Đ?ĐšŃ
ав. Đ&#x; РФ: Đ?Đž ФОнд Ń ĐžĐ´ĐľĐšŃ Ń
виŃ? Ń€аСвиŃ
иŃŽ ЌонŃ
ра Đ˛ĐžŃ Ń
ĐžŃ&#x;нОК НиŃ
ораŃ
Ń&#x;Ń€Ń&#x; Đ ĐžŃ Ń Đ¸ĐšŃ ĐşĐžĐš ĐłĐžŃ Ń&#x;Đ´Đ°Ń€Ń Ń
воннОК йийНиОŃ
оки Fon Da Ajans Hizm. San ve Tic. AĹž. adÄąna Erkam Tufan Aytav ĐžŃ
воŃ
Ń Ń
воннŃ&#x;Đš Ń€одакŃ
Ор Sorumlu YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrĂź: Đ˜Ń ĐźĐ°Đ¸Đť Đ˘Đ°Ń Ä°smail Tas ĐНавнŃ&#x;Đš Ń€одакŃ
Ор YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrĂź: Đ&#x;ĐžŃ€Đ¸Ń Đ&#x;НоПонŃ
Ń&#x;ов Boris Klementyev РодакŃ
ОрŃ&#x; Ń€Ń&#x;Ń Ń ĐşĐ¸Ń&#x; Ń
ĐľĐşŃ Ń
Ов Rusça RedaktĂśrleri: Đ?Đ°Ń
Đ°ĐťŃ&#x;Ń? Đ?йоНŃ&#x;Ń ĐşĐ°Ń? Natalya Abelskaya Đ?ĐťĐľĐşŃ Đ°Đ˝Đ´Ń€ Đ&#x;ОНоŃ&#x;Ń&#x;Đş Aleksandr PoleĹ&#x;uk Đ&#x;Đ°Ń€ина Đ&#x;оНанŃ&#x;ина Marina Melanina РодакŃ
ОрŃ&#x; ĐžŃ
доНОв Alan EditĂśrleri: CĐžŃ&#x;иОНОгиŃ? Sosyoloji: УПиŃ
 Đ&#x;ориŃ&#x; Ă&#x;mit Meriç KŃ&#x;ĐťŃ&#x;Ń
Ń&#x;ра KĂźltĂźr: Đ
МоПаНŃ&#x; ĐŁŃˆĐ°Đş Cemal UĹ&#x;ak ЭкОнОПика Ekonomi: Đ&#x;адиŃ€ Đ
икйаŃˆ Kadir DikbaĹ&#x; Đ?ĐžĐ˛ĐžŃ Ń
и Haberler: Шайан ĐŃŽĐťŃ&#x; Ĺžaban GĂźl Đ&#x;Ń€и Ń&#x;Ń&#x;Đ°Ń Ń
ии KatkÄąda Bulunanlar: ОНŃ&#x;га ĐžнаŃ€ Olga Onar Đ?нна ĐванŃ
Ń&#x;оНадСо Anna Gvantseladze Đ&#x;ĐžĐ˝Ń Ń&#x;ĐťŃ&#x;Ń
Đ°Ń
ивнŃ&#x;Đš Ń ĐžĐ˛ĐľŃ
 DanÄąĹ&#x;ma Kurulu: Đ?наŃ€ Anar (Đ?СоŃ€йаКдМан Azerbaycan) Đ?йиŃˆ Đ&#x;окиНŃ&#x;йаов AbiĹ&#x; Kekilbayev ĐĐ°Ń€иŃŃ&#x;ННа Đ&#x;Ń Đ¸Đź Garifulla Esim Đ?Ń&#x;Ń€Нан ОраСаНин Nurlan Orazalin (Đ&#x;аСаŃ&#x;Ń Ń
Đ°Đ˝ Kazakistan) Đ?Ń Đ°Đ˝ ОрПŃ&#x;Ńˆов Asan OrmuĹ&#x;ev (Đ&#x;иŃ€гиСиŃ? KÄąrgÄązistan) Đ ĐžŃ Ń
Đ¸Ń ĐťĐ°Đ˛ Đ Ń&#x;йакОв Rostislav RÄąbakov (Đ ĐžŃ Ń Đ¸ĐšŃ ĐşĐ°Ń? ФодораŃ&#x;иŃ? Rusya Federasyonu) маНиНŃ&#x; Đ˜наНдМик Halil Ä°nalcÄąk Đ&#x;оПаНŃ&#x; Đ&#x;Đ°Ń€паŃ
 Kemal Karpat Đ˜ĐťŃ&#x;йоŃ€ ОрŃ
аКНŃ&#x; Ä°lber OrtaylÄą Đ&#x;ĐľŃ
Đľ ТŃ&#x;Đ˝Ń&#x;Đ°Đš Mete Tunçay (ТŃ&#x;Ń€Ń&#x;иŃ? TĂźrkiye) ĐžŃ
воŃ
Ń Ń
Đ˛ĐľĐ˝Đ˝ĐžŃ Ń
Ń&#x; Са Ń Ń
Đ°Ń
Ń&#x;и, ОпŃ&#x;йНикОваннŃ&#x;Đľ в ĐśŃ&#x;Ń€наНо, Đ˝ĐľŃ Ń&#x;Ń
 авŃ
ОрŃ&#x;. YazÄąlarÄąn sorumluluÄ&#x;u yazarlarÄąna aittir, dergiyi baÄ&#x;lamaz.

Đ&#x;ООŃ€динаŃ
Ор ĐśŃ&#x;Ń€наНа в Đ&#x;аСаŃ&#x;Ń Ń
ано Kazakistan KoordinatĂśrĂź: ХаНиŃ&#x; Đ?ĐşŃ&#x;Đ°Đš Salik Akçay Đ&#x;ООŃ€динаŃ
Ор ĐśŃ&#x;Ń€наНа в Đ?нкаро Ankara KoordinatĂśrĂź: ФаŃ€Ń&#x;Đş Đ­Ń€йиНŃ&#x;гин Faruk Erbilgin Управ. инŃОрПаŃ&#x;иОннŃ&#x;Đź ĐžŃ
доНОП Ä°stihbarat ve Haber BĂślĂźm Ĺžefi: ХаНиŃ&#x; ЯКНадМŃ&#x; Salih YaylacÄą Đ
иСаКн GĂśrsel TasarÄąm: Đ&#x;Đ°Ń€ина Đ&#x;Đ°ĐźĐ¸Đ˝Ń ĐşĐ°Ń? Marina Kaminskaya ĐžŃ
доН ПаŃ€коŃ
инга Abone, Reklam ve DaÄ&#x;ÄątÄąm: ХорвоŃ
 Đ&#x;аНкаŃ&#x; Servet Balkaç ([email protected]) Đ?Đ´Ń€ĐľŃ YĂśnetim Yeri, Ä°mtiyaz Sahibi ve Sorumlu MĂźdĂźr Adresi: TophanelioÄ&#x;lu Cad. AygĂźn Sok. Altunizade Plaza, No: 4 Altunizade-Ă&#x;skĂźdar/Ä°stanbul-TĂźrkiye ТоН Tel: +90 () 90 25 Đ¤Đ°ĐşŃ Faks: +90 () 90 26 BaskÄą: AvcÄąlar-Ä°stanbul Tel: +90 () 89 89 Đ&#x;Ń€ĐľĐ´Ń Ń
авиŃ
оНŃ&#x;Ń Ń
ва Temsilcilikler: ТŃ&#x;Ń€Ń&#x;иŃ? TĂźrkiye +90 () 14 42 Đ?СоŃ€йаКдМан Azerbaycan + (12) 46 40 Đ&#x;оНаŃ€Ń&#x;Ń Đ¸Ń? Belarus + (17) ĐŃ€Ń&#x;СиŃ? GĂźrcistan + (32) 93 43 76 Đ&#x;аСаŃ&#x;Ń Ń
Đ°Đ˝ Kazakistan +7 () 31 60 Đ&#x;иŃ€гиСиŃ? KÄąrgÄązistan + () 59 65 30 Đ&#x;ОНдавиŃ? Moldova + (79) 76 70 83 Đ ĐžŃ Ń Đ¸ĐšŃ ĐşĐ°Ń? ФодораŃ&#x;иŃ? Rusya Federasyonu +7 () 13 83 ТаŃ
Đ°Ń€Ń Ń
Đ°Đ˝ Tataristan +7 () 18 47 Đ˘Đ°Đ´ĐśĐ¸ĐşĐ¸Ń Ń
Đ°Đ˝ Tacikistan + () 24 91 83 ТŃ&#x;Ń€ĐşĐźĐľĐ˝Đ¸Ń Ń
Đ°Đ˝ TĂźrkmenistan +99 () 41 14 Украина Ukrayna +38 () 66 53 TĂźrkiyeâ€&#x;de fiyatÄą: YTL. KKTCâ€&#x;de fiyatÄą: YTL. YÄąllÄąk abone bedeli: 28 YTL. Ă&#x;Ä&#x;renciler için: 25 YTL. Avrupa: 30 EURO ABD: 35 USD Abone hesap numaralarÄą: Asya KatÄąlÄąm BankasÄą A.Ĺž. Taksim Ĺžubesi, YTL: USD: EURO: Posta çeki no: Đ&#x;ĐžĐ´ĐżĐ¸Ń Đ˝ĐžĐš Đ¸Đ˝Đ´ĐľĐşŃ : Đ&#x;Đ°Ń
аНОг Đ&#x;Ń€ĐľŃ Ń Đ° Đ ĐžŃ Ń Đ¸Đ¸ Đ&#x;Ń&#x;Ń€наН ÂŤĐ
Đ?Âť СаŃ€ĐľĐłĐ¸Ń Ń
Ń€иŃ€Ован в Đ&#x;Đ¸Đ˝Đ¸Ń Ń
ĐľŃ€Ń Ń
во пО доНаП поŃ&#x;Đ°Ń
и, Ń
оНоŃ€адиОвоŃ&#x;аниŃ? и Ń Ń€ĐľĐ´Ń Ń
в ĐźĐ°Ń Ń ĐžĐ˛Ń&#x;Ń&#x; кОППŃ&#x;никаŃ&#x;иК Đ ĐžŃ Ń Đ¸ĐšŃ ĐşĐžĐš ФодораŃ&#x;ии ХвидоŃ
оНŃ&#x;Ń Ń
вО Đž Ń€ĐľĐłĐ¸Ń Ń
раŃ&#x;ии: Đ&#x;Đ˜ Ä° ĐžŃ
 Đ&#x; Đ ĐžŃ Ń Đ¸Đ¸ и Ń Ń
Ń€анаŃ&#x; ĐĄĐ?Đ Ń&#x;она дОгОвОŃ€наŃ? Đ&#x;Ń&#x;Ń€наН ÂŤĐ
Đ?Âť СаŃ€ĐľĐłĐ¸Ń Ń
Ń€иŃ€Ован в Đ&#x;Đ¸Đ˝Đ¸Ń Ń
ĐľŃ€Ń Ń
во ĐşŃ&#x;ĐťŃ&#x;Ń
Ń&#x;Ń€Ń&#x;, инŃОрПаŃ&#x;ии и Ń ĐżĐžŃ€Ń
Đ° Đ ĐľŃ ĐżŃ&#x;йНики Đ&#x;аСаŃ&#x;Ń Ń
Đ°Đ˝. ХвидоŃ
оНŃ&#x;Ń Ń
вО Đž Ń€ĐľĐłĐ¸Ń Ń
раŃ&#x;ии: Đ&#x;

XXX EBQMBUGPSN PSH t Ć&#x;OGP!EBQMBUGPSN PSH

Đ?СоŃ€йаКдМан Azerbaycan Đ?иСаПи Đ
МаŃĐ°Ń€Ов Nizami Caferov Đ˜Ń Đ° майиййоКНи Ä°sa Habipbeyli Đ&#x;Ń&#x;Ń Ń
Đ°ŃĐ° ĐĄĐ°Đ°Ń
Ń&#x;и Mustafa Saatçi Đ&#x;оНаŃ€Ń&#x;Ń Đ¸Ń? Belarus Đ˜Ń&#x;Ń Đ°Đ˝ Đ
иНокŃ&#x;и Ä°hsan Dilekçi ХоргоК ТраŃ&#x;иПОнак Sergey Trahimonak ХвоŃ
Нана Đ&#x;инОкŃ&#x;Ń€Ова Svetlana Vinokurova Đ­Ń Ń
ОниŃ? Estonya Đ?Нан Đ?НакŃ&#x;На Allan Alakyla ФаŃ
иx ĐŃŽННŃŽ Fatih GĂźllĂź ĐŃ€Ń&#x;СиŃ? GĂźrcistan ĐиŃ&#x;Ни Đ?ĐťĐ°Ń Đ°Đ˝Đ¸Ń? Giuli Alasania ТаПаС ĐаПкŃ€оНидСо Tamaz Gamkrelidze Đ?Она ĐаПйаŃˆидСо Nona GambaĹ&#x;idze ФаŃ
иŃ&#x; Đ
оПиŃ€ Fatih Demir Đ&#x;аСаŃ&#x;Ń Ń
Đ°Đ˝ Kazakistan Đ&#x;Đ°Đ˝Ń ĐľĐ¸Ń
 Đ?йдоСŃ&#x;Ни Kanseyit AbdezulÄą ĐžĐťĐśĐ°Ń ĐĄŃ&#x;НоКПонОв Olcas SĂźleymenov Đ?ĐşŃ
ОНкин Đ&#x;Ń&#x;ĐťŃ Đ°Ń€иова Aktolkin Kulsarieva Đ
иŃ&#x;Đ°Đ˝ Đ&#x;аПСайокŃ&#x;ĐťŃ&#x; Dihan KamzabekulÄą Đ&#x;иŃ€гиСиŃ? KÄąrgÄązistan Đ&#x;. Đ&#x;ĐžĐťĐ´ĐžĐşĐ°Ń Ń&#x;ПОв K. MoldokasÄąmov Đ&#x;Đ°kŃˆŃ&#x;ĐťŃ&#x;k Đ&#x;opoŃ&#x;opoв JĐ°hsÄąlÄąk Đ&#x;oroçorov Đ&#x;ОНдавиŃ? Moldova ФоŃ€идŃ&#x;Đ˝ ТŃŽŃокŃ&#x;и Feridun TĂźfekçi Đ&#x;ĐžŃ€Đ¸Ń Đ&#x;Đ°Ń€иaĐ˝ Boris Marian Đ ĐžŃ Ń Đ¸ĐšŃ ĐşĐ°Ń? ФодораŃ&#x;иŃ? Rusya Federasyonu Đ&#x;иŃ&#x;аиН Đ&#x;оКоŃ€ Mihail Meyer Đ
оОнид ĐĄŃŽкиŃ?Кнон Leonid SĂźkiyainen ТаŃ
Ń&#x;Ń?на ФиНиппОва Tatyana Filippova Đ?ĐťĐľĐşŃ Đ°Đ˝Đ´Ń€ Đ Ń&#x;Ń&#x;кин Aleksandr Ruçkin Đ&#x;вгониК Đ
Ń&#x;гин Yevgeniy Dugin Đ
аПиŃ€ Đ˜Ń Ń&#x;акОв Damir Ä°shakov РаСиНŃ&#x; Đ&#x;аНоов Razil Valeyev Đ Đ°Ń Đ¸Đź ĐĽŃ&#x;Ń Đ˝Ń&#x;Ń
динОв Rasim Husnutdinov Đ&#x;ĐžŃ€Đ¸Ń Đ&#x;НоПонŃ
Ń&#x;ов Boris Klementyev Đ˘Đ°Đ´ĐśĐ¸ĐşĐ¸Ń Ń
Đ°Đ˝ Tacikistan Đ&#x;ĐľŃ&#x;ПОн Đ&#x;Đ°Ń&#x;Ń
и Mehmon Bahti Đ&#x;Ń&#x;Пин Đ&#x;анОаŃ
 Mumin Kanoat Đ­ĐźŃ Đ°Đť Đ&#x;ĐžŃ&#x; Emsal Koç ТŃ&#x;Ń€Ń&#x;иŃ? TĂźrkiye Đ&#x;ĐľŃ&#x;ПоŃ
 Đ?ĐťŃ
Đ°Đ˝ Mehmet Altan ТОкŃ
Đ°ĐźŃ&#x;Ńˆ Đ?Ń
ĐľŃˆ ToktamÄąĹ&#x; AteĹ&#x; Đ&#x;ĐľŃˆиŃ€ Đ?КваСОгНŃ&#x; BeĹ&#x;ir AyvazoÄ&#x;lu Đ?иŃ?Си ОкŃ
оП Niyazi Ă&#x;ktem Đ?вни ĐžСгŃ&#x;Ń€оНŃ&#x; Avni Ă&#x;zgĂźrel Эдийо ХОСон Edibe SĂśzen ТŃ&#x;Ń€кПониcŃ
Đ°Đ˝ TĂźrkmenistan ĐžŃ ĐźĐ°Đ˝ ЯСŃ&#x;Đ´ĐśŃ&#x; Osman YazÄącÄą Украина Ukrayna Đ&#x;НадиПиŃ€ ХоргоКŃ&#x;Ń&#x;Đş Vladimir Sergeyçuk Đ&#x;НадиПиŃ€ Đ&#x;аСаŃ€ин Vladimir Kazarin ĐОкŃ&#x;Đ°Đ˝ Đ
оПиŃ€ GĂśkhan Demir Đ?ĐťĐľĐşŃ ĐľĐš ЧойŃ&#x;кин Aleksey Ă&#x;ebukin Đ˜ван Đ
раŃ&#x; Ä°van Draç ХоргоК ТоНŃ&#x;Ńˆин Sergey TeluĹ&#x;in

,*Ć° r 4":* DA

5

диалог / евразия > политика

Цепная реакция Zincirleme reaksiyon 6 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

diyalog/avrasya > siyaset

Đ&#x;Ń Đľ наŃ&#x;Đ°ĐťĐžŃ Ń&#x; Ń ĐźĐ°ĐťĐľĐ˝Ń&#x;кОК Ń ĐľĐ˛ĐľŃ€ОаŃŃ€Đ¸ĐşĐ°Đ˝Ń ĐşĐžĐš Ń Ń
ранŃ&#x; Ń Đ˝Đ°Ń ĐľĐťĐľĐ˝Đ¸ĐľĐź Đ˛Ń ĐľĐłĐž 10 ПНн Ń&#x;оНОвок и Ń Ń
айиНŃ&#x;Đ˝Ń&#x;Đź Ń?кОнОПиŃ&#x;ĐľŃ ĐşĐ¸Đź пОНОМониоП HerĹ&#x;ey, sadece 10 milyon nĂźfuslu ve ekonomik durumu istikrarlÄą olan kßçßk bir Kuzey Afrika Ăźlkesinden baĹ&#x;ladÄą

ТŃ&#x;Đ˝Đ¸Ń ÉžĘ§ĘŤĘ¤Ę&#x;Ęľ ĘžĘ? Ę&#x;Ę&#x;ʣʣʹʍ ʧʨĘ&#x;ʨĘžʧʨĘžĘ Ęž Ę˜ ĘˆĘŠĘŁĘžʧĘ
 ĘŁĘ
 ʢʤĘ&#x;ʥʤ ʼʌʤĘžĘ?ʤĘ&#x;ʨĘž ʣʞʭĘ
Ę&#x;ʤ ʼʤĘ&#x;ʤĘ&#x;ʣʤĘ&#x;ʤ Ę&#x;ʤ Ę¤Ę Ę&#x;Ę?Ę&#x;ʥʤʧʲ ʭʨʤ ĘŁĘ&#x;Ę Ę¤ĘĽĘžĘ˜ĘŽĘ
Ę
ʧʾ ĘŁĘ
Ę&#x;ʤĘ˜ʤʥʲʧʨĘ˜ʤ Ę Ę¤Ę¨Ę¤ĘŚĘ¤Ę
 ĘŁĘ
 ĘžĘ?ʢĘ
ĘŚĘľĘ
ʨʧʾ ĘŁĘžĘ Ę&#x;Ę ĘžʢĘž ʏʞʪʌĘ&#x;ʢĘž ʧʼʤʧʤĘ&#x;ʣʤ Ę˜ĘąĘ˜Ę
ʧʨĘž ĘŁĘ&#x; ʊʥʞʏʹ ʨʹʧʾʭĘž ʢʤʥʤĘ&#x;ʹʍ ĘĄĘ´Ę&#x;Ę
Ę&#x; Ęž ĘĽĘŚĘžĘ˜Ę
ʧʨĘž Ę Ę¤Ę¨Ę§Ę¨Ę&#x;Ę˜Ę Ę
 ĘĽĘŚĘ
Ę?ĘžĘ&#x;Ę
ʣʨĘ&#x; Ę&#x;ʤʧʥĘ
 ĘŁĘ
Ę§Ę Ę¤ĘĄĘ˛Ę ĘžĘŤ ʧĘ&#x;ʢʤʧʤĘ&#x;Ę&#x;Ę
ĘŁĘžĘ&#x; Ę&#x;Ę
Ę?ĘŚĘ&#x;Ę&#x;ʤʨʣʹʍ ĘŁĘ&#x;Ę­Ę&#x;ĘĄĘžʧʲ ʧʨʞʍʞĘ&#x;ĘŁĘąĘ
 ĘŁĘ&#x;ʌʤĘ&#x;ĘŁĘąĘ
 Ę˜ʤʥʣĘ
ʣʞʾ ʧ Ę Ę¤Ę¨Ę¤ĘŚĘąĘ˘Ęž Ę˜ĘĄĘ&#x;ʧʨĘž ĘŁĘ
 ʧʢʤĘ&#x;ĘĄĘž ʧʼʌĘ&#x;Ę˜Ęžʨʲʧʾ Ę
Ę&#x;ʣʞʪĘ
ʧʨĘ&#x;ʣʨĘ&#x;ʢ ĘŠĘ&#x;Ę&#x;ʥʤʧʲ ĘžĘ?Ę&#x;Ę&#x;Ę˜Ęžʨʲʧʾ ʤʨ ĘŁĘ
ĘŁĘ&#x;Ę˜ĘžʧʨʣʤĘ&#x; Ę Ę¤ĘŚĘŚĘŠĘ˘ĘĽĘžʌʤĘ˜Ę&#x;ʣʣʤĘ&#x; ʧĘ
ʢʲĘž ĘĽĘŚĘ
Ę?ĘžĘ&#x;Ę
ʣʨĘ&#x; ʤĘ&#x;ĘŁĘ&#x;Ę Ę¤ Ę
ʧʥĘž ʼʤʧʢʤʨʌĘ
ʨʲ ĘŁĘ&#x; Ę˜ĘŚĘ
ʢĘ
ĘŁĘŁĘąĘ&#x; ʧʤʧʨĘ&#x;Ę˜ ĘŚĘŠĘ Ę¤Ę˜ʤĘ&#x;ʧʨĘ˜Ę&#x; ĘˆĘŠĘŁĘžʧĘ&#x; ʢʹ ĘŠĘ˜ĘžĘ&#x;Ęžʢ ʨĘ&#x;ʢ ʧʼʥʤʎʲ Ę&#x;ʤʧʊĘ&#x;Ę&#x;ʌʧʨĘ˜Ę
ʣʣʹʍ Ę&#x;Ę
ʾʨĘ
ĘĄĘ
Ę&#x; ʳʼʤʍĘž ɡĘ
ĘŁ ɜʥĘž o ĘŁĘž ʤĘ&#x;ʣʤĘ&#x;ʤ ʣʤĘ˜ʤгО НиŃ&#x;Đ°! Ę&#x;Ę
Ę˜ʤʥʴʏʞʾ Ę˜ ĘˆĘŠĘŁĘžʧĘ
 ʨĘ&#x;Ę Ęž ĘŁĘ
 ʼʌʤĘžĘ?ʤʎʥĘ&#x; o ĘĄĘ´Ę&#x;Ęž ĘŠĘŽĘĄĘž ʧ ʼʥʤʯĘ&#x;Ę&#x;Ę
Ę&#x; ĘŠĘ&#x;ʤĘ˜ĘĄĘ
ʨĘ˜ʤʌĘ
ĘŁĘŁĘąĘ
 ʨĘ
ʢ ʭʨʤ ɡĘ
ĘŁ ɜʥĘž ʧĘ˜Ę
ĘŚĘ&#x;ʣʊʨ ĘĘ&#x;ĘŁĘ&#x;Ę Ę¤ ĘŚĘ
Ę&#x;ʥʲʣʹʍ ĘĽĘŚĘ
Ę&#x;ĘĽĘ¤Ę§ĘąĘĄĘ¤Ę ĘžĘ?ʢĘ
ĘŁĘ
ʣʞʾ ʧʤʏĘžĘ&#x;ʥʲʣʤ ĘłĘ Ę¤ĘŁĘ¤Ę˘ĘžĘ­Ę
Ę§Ę Ę¤Ę&#x; ʧĘžʨʊĘ&#x;ʏʞʞ ĘŁĘ
ʨ Ę&#x;ĘĄĘľĘ&#x;Ęž ʼʊʧʨʹ Ęž ĘŠĘ&#x;Ę
Ę&#x;Ęžʨʲ ĘžʣʤʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘŹĘ
Ę˜ Ę˜Ę
ʌʣʊʨʲʧʾ ʧʴĘ&#x;Ę&#x; ʤʨĘ&#x;ʹʍĘ&#x;ʨʲ Ę&#x;ĘŠĘ&#x;Ę
ʨ ĘŁĘ
ĘĄĘ
Ę&#x;Ę Ę¤ Ę&#x;Ę
Ę?ʤʣ ĘŠĘ&#x;Ę
 ĘŁĘ&#x;ʭʞʣĘ&#x;Ę
ʨʧʾ ʣʤ ĘžʧʼʊĘ&#x;Ę&#x;ĘŁĘŁĘąĘ
 ʧʤĘ&#x;ʹʨĘžʾʢĘž Ę˜ ɜʪʌĘžĘ Ę
 Ę
Ę˜ʌʤʼĘ
Ę&#x;ĘŹĘą ĘŁĘ
 ʍʤʨʾʨ ʤʨĘ&#x;ʹʍĘ&#x;ʨʲ Ę˜ ĘŁĘ
Ę§ĘĽĘ¤Ę Ę¤Ę&#x;ʣʤʢ ĘŚĘ
Ę&#x;ĘžʤʣĘ
 Ę&#x;ʤʨĘ
ĘŚĘľ Ę&#x;ʤʍʤĘ&#x;ʤĘ˜ ʤʨ ʨʊʌĘžĘ?ʢĘ&#x; Ę
ĘŻĘ
 Ę&#x;ʤʥʲʎĘ
Ę
 Ę Ę¤ĘĄĘžĘ­Ę
ʧʨĘ˜ʤ Ę&#x;Ę
Ę?ĘŚĘ&#x;Ę&#x;ʤʨʣʹʍ ĘŁĘ&#x; ʊʥʞʏĘ&#x;ĘŤ o Ę˜ʧĘ
 ʳʨʤ Ę&#x;ʤʥĘ&#x;ʣʤ Ę?Ę&#x;ʧʨĘ&#x;Ę˜Ęžʨʲ ʣʤĘ˜ĘąĘ
 Ę˜ĘĄĘ&#x;ʧʨĘž ĘĽĘŚĘ
Ę&#x;ĘĽĘŚĘžʣʾʨʲ ĘŽĘ&#x;Ę&#x;Ęž Ę&#x;ĘĄĘľ ʨʤĘ&#x;ʤ ʭʨʤĘ&#x;Ęą ʤʭĘ
ĘŚĘ
Ę&#x;ĘŁĘ&#x;Ęľ Ę˜ʤʥʣĘ&#x; ĘŁĘ
Ę&#x;ʤĘ˜ʤʥʲʧʨĘ˜Ę&#x; ĘŁĘ
 Ę?Ę&#x;ʧʨĘ&#x;Ę˜ĘžĘĄĘ&#x; ʤʭĘ
ĘŚĘ
Ę&#x;ʣʤĘ&#x;ʤ ĘĄĘžĘ&#x;Ę
ĘŚĘ&#x; Ę&#x;Ę
Ę&#x;Ę&#x;ʨʲ Ę?Ę&#x; Ę&#x;ĘŚĘ&#x;ʣʞʏʊ

ТŃ&#x;Đ˝Đ¸Ń / Tunus

Đ?ĐťĐľĐşŃ Đ°Đ˝Đ´Ń€ ĐĄĐžŃ
ниŃ&#x;онкО ĐŃ&#x;ПоŃ€ Đ˜Ń Đ°ĐľĐ˛ кандидаŃ
Ń&#x; Đ¸Ń Ń
ОриŃ&#x;ĐľŃ ĐşĐ¸Ń&#x; наŃ&#x;Đş, ХанкŃ
-Đ&#x;ĐľŃ
орйŃ&#x;Ń€ĐłŃ ĐşĐ¸Đš ĐłĐžŃ Ń&#x;Đ´Đ°Ń€Ń Ń
воннŃ&#x;Đš Ń&#x;нивоŃ€Ń Đ¸Ń
ĐľŃ


Dr. Aleksandr Sotniçenko Dr. Gumer Ä°sayev Yrd. Doç. Dr. Tarihçi St. Petersburg Devlet Ă&#x;niversitesi ФĐžТĐž: Đ?ĐĐ&#x;Đ?ТХТĐ&#x;Đž Đ
Đ&#x;Đ˜ĐĽĐ?Đ? / FOTOÄžRAF: CHA

Tunus Ä°statistik verilerine gĂśre, Tunusâ€&#x;ta bĂśyle birĹ&#x;eyin olmasÄą mĂźmkĂźn deÄ&#x;ildi. Ancak durum, hiçbir Ĺ&#x;eyle Ăślçßlemeyen birikmiĹ&#x; olan hoĹ&#x;nutsuzluÄ&#x;un, binlerce genç insanÄą sokaklara çĹkarÄąp baĹ&#x;kanÄąn istifasÄąna neden olabildiÄ&#x;ini gĂśsterdi. Birkaç iĹ&#x;sizin kendini yakmasÄąndan sonra yetkililerin baĹ&#x; edemediÄ&#x;i kendiliÄ&#x;inden baĹ&#x;layan halk ayaklanmalarÄą baĹ&#x;ladÄą. GĂśstericiler, nefret ettikleri baĹ&#x;kanÄąn ailesinden kurtulmayÄą baĹ&#x;ardÄąlar. Fakat Tunusâ€&#x;taki geçici yĂśnetim ekibine bakarsak, içinde yeni yĂźzlerin olmadÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve tamamen Ben Ali zamanlarÄąndan kalan devlet adamlarÄąndan oluĹ&#x;tuÄ&#x;unu gĂśreceÄ&#x;iz! Tunusâ€&#x;ta devrim bir tĂźrlĂź olmadÄą. Ä°nsanlar, Ben Aliâ€&#x;nin gĂśrevinden alÄąnmasÄąndan memnun kalÄąp meydanlarÄą terk ettiler. Ancak, sosyo-ekonomik durumunun deÄ&#x;iĹ&#x;mesi için gerçek ĂśnkoĹ&#x;ullar oluĹ&#x;madÄą. Plajlar boĹ&#x;, ve burada tatil yapmak için yabancÄąlarÄą geri dĂśnmeye ikna etmek zor olacaktÄąr. Sezon artÄąk baĹ&#x;lÄąyor fakat Afrikaâ€&#x;daki olaylardan korkan AvrupalÄąlar, bĂśyle huzursuz bir bĂślgede tatil yapmak istemiyorlar. Turizmden gelir kaybÄą, sokaklarda daha fazla iĹ&#x;siz sayÄąsÄą vb. sÄąradaki hoĹ&#x;nutsuzluk dalgasÄąnÄąn yeni liderin yurtdÄąĹ&#x;Äąna kaçĹĹ&#x;Äąna sebep olmamasÄą için yetkilileri gerekli adÄąmlarÄą atmaya zorlamaktadÄąr.

,*Ć° r 4":* DA

7

диалог / евразия > политика Египет ʀʤʙʚʖ ʘʤʡʣʛʣʞʵ ʥʛʦʛʠʞʣʩʡʞʧʲ ʣʖ ɻʙʞʥʛʨ ʧʨʖʡʤ ʥʤʣʵʨʣʤ ʭʨʤ ʧʤʗʱʨʞʵ ʘ ʈʩʣʞʧʛ ʣʛʡʲʝʵ ʦʖʧʧʢʖʨʦʞʘʖʨʲ ʠʖʠ ʧʡʩʭʖʟʣʤʧʨʲ ɾ ʧʩʨʲ ʚʖʜʛ ʣʛ ʘ ʨʤʢ ʭʨʤ ʦʛʘʤʡʴʬʞʵʢʞ ʢʤʙʡʞ ʩʥʦʖʘʡʵʨʲ ʞʝʘʣʛ ʧʠʤʡʲʠʤ ʘ ʝʣʖʭʞʢʤʧʨʞ ʞ ʞʧʨʤʦʞʭʣʤʧʨʞ ʥʦʤʞʧʫʤʚʵʯʞʫ ʥʦʤʬʛʧʧʤʘ ʠʤʨʤʦʱʛ ʧʡʛʚʩʛʨ ʦʖʧʧʢʖʨʦʞʘʖʨʲ ʘ ʙʡʤʗʖʡʲʣʤʢ ʠʤʣʨʛʠʧʨʛ ɷʛʙʧʨʘʤ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʖ ʈʩʣʞʧʖ ʥʩʧʨʲ ʞ ʣʛ ʥʦʞʘʛʚʮʛʛ ʠ ʙʡʩʗʞʣʣʱʢ ʞʝʢʛʣʛʣʞʵʢ ʘ ʥʤʡʞʨʞʭʛʧʠʤʟ ʧʞʧʨʛʢʛ ʧʨʦʖʣʱ ʘʚʤʫʣʤʘʞʡʤ ʢʣʤʙʞʫ ʣʛʚʤʘʤʡʲʣʱʫ ʘ ʖʦʖʗʧʠʤʢ ʢʞʦʛ ʂʤʡʤʚʱʛ ʡʴʚʞ ʘ ʖʦʖʗʧʠʞʫ ʧʨʦʖʣʖʫ ʘʤʧʥʦʞʣʵʡʞ ʩʧʥʛʫʞ ʧʘʤʞʫ ʨʩʣʞʧʧʠʞʫ ʛʚʞʣʤʢʱʮʡʛʣʣʞʠʤʘ ʠʖʠ ʥʦʞʝʱʘ ʠ ʚʛʟʧʨʘʞʴ jɻʧʡʞ ʘ ʈʩʣʞʧʛ ʥʤʡʩʭʞʡʤʧʲ ʥʤʭʛʢʩ ʩ ʣʖʧ ʣʛ ʥʤʡʩʭʞʨʧʵ x o ʨʖʠ ʦʖʧʧʩʜʚʖʡʞ ʛʙʞʥʨʵʣʛ ʘʱʮʛʚʮʞʛ ʣʖ ʙʡʖʘʣʩʴ ʥʡʤʯʖʚʲ Каира мейдан Ат-Тахрир. ɸ ʦʛʝʩʡʲʨʖʨʛ ʂʩʗʖʦʖʠ ʗʱʡ ʘʱʣʩʜʚʛʣ ʩʟʨʞ ʧ ʥʤʧʨʖ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʖ ʃʤ ʭʨʤ ʜʛ ʥʦʤʞʝʤʮʡʤ ʚʖʡʲʮʛ ɸʡʖʧʨʲ ʘʝʵʡʞ ʡʞʚʛʦʱ ʣʖʦʤʚʣʱʫ ʢʖʧʧ ʃʛʨ ʩ ʘʡʖʧʨʞ ʤʠʖʝʖʡʞʧʲ ʘʤʛʣʣʱʛ ʠʤʨʤʦʱʛ ʘʧʛ ʘʦʛʢʵ ʛʙʞʥʛʨʧʠʞʫ ʘʤʡʣʛʣʞʟ ʣʞʠʖʠ ʧʛʗʵ ʣʛ ʥʦʤʵʘʡʵʡʞ ʪʖʠʨʞʭʛʧʠʞ ʧʤʗʡʴʚʖʡʞ ʣʛʟʨʦʖʡʞʨʛʨ ʘ ʥʦʤʨʞʘʤʧʨʤʵʣʞʞ ʛʙʞʥʛʨʧʠʞʫ ʚʛʢʤʣʧʨʦʖʣʨʤʘ ʞ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʖ ʂʩʗʖʦʖʠʖ ɺʖ ʛʙʞʥʨʵʣʛ ʦʖʚʤʘʖʡʞʧʲ ʨʤʢʩ ʭʨʤ ʋʤʧʣʞ ʂʩʗʖʦʖʠ ʠʤʨʤʦʱʟ ʗʤʡʲʮʛ ̓ʡʛʨ ʗʱʡ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʤʢ ʧʨʦʖʣʱ ʥʤʠʞʣʩʡ ʧʘʤʟ ʥʤʧʨ ʃʛ ʧʨʖʡ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʤʢ ʞ ʛʙʤ ʧʱʣ ɹʖʢʖʡʲ ʘ ʥʛʦʘʱʛ ʜʛ ʚʣʞ ʘʤʡʣʛʣʞʟ ʩʡʛʨʛʘʮʞʟ ʘ ʁʤʣʚʤʣ ʗʤʡʛʛ ʦʤʚʣʤʟ ʚʡʵ ʣʛʙʤ ʭʛʢ ʀʖʞʦ ɸʤʛʣʣʱʛ ʝʖʵʘʞʡʞ ʭʨʤ ʗʩʚʩʨ ʢʛʣʵʨʲ ʠʤʣʧʨʞʨʩʬʞʴ ʙʤʨʤʘʞʨʲ ʧʨʦʖʣʩ ʠ ʣʤʘʱʢ ʘʱʗʤʦʖʢ ʅʤʠʖ ʛʙʞʥʨʵʣʛ ʦʖʚʩʴʨʧʵ ʧʘʛʦʜʛʣʞʴ ʥʦʛʝʞʚʛʣʨʖ ʳʠʤʣʤʢʞʭʛʧʠʖʵ ʧʞʨʩʖʬʞʵ ʘ ʧʨʦʖʣʛ ʨʤʡʲʠʤ

8 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

ʩʫʩʚʮʞʡʖʧʲ ɻʙʞʥʛʨ ʛʯʛ ʗʤʡʲʮʛ ʝʖʘʞʧʞʢ ʤʨ ʨʩʦʞʧʨʤʘ ʭʛʢ ʈʩʣʞʧ o ʞ ʢʞʡʡʞʖʦʚʣʱʛ ʩʗʱʨʠʞ ʤʨ ʥʩʧʨʩʴʯʞʫ ʙʤʧʨʞʣʞʬ ʞ ʥʡʵʜʛʟ ʘʦʵʚ ʡʞ ʠʨʤ ʨʤ ʧʢʤʜʛʨ ʘʤʝʢʛʧʨʞʨʲ ɸʛʦʫʩʮʠʖ ʘʡʖʧʨʞ ʧʢʛʣʞʡʖʧʲ ʣʤ ʠʤʦʛʣʣʱʛ ʥʦʤʗʡʛʢʱ ʣʛ ʦʛʮʛʣʱ ʍʨʤ ʗʩʚʛʨ ʘ ʧʨʦʖʣʛ Вопрос ʤʧʨʖʛʨʧʵ ʤʨʠʦʱʨʱʢ

Mısır Ayaklanma Mısır’a sıçrayınca, Tunus’taki olayların bir tesadüf olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır. Önemli olan devrimlerin dışarıdan kışkırtma ihtimalinden çok, küresel bir bağlamda değerlendirilmesi, meydana gelen süreçlerin önemi ve tarihi oluşudur. Tunus Cumhurbaşkanının kaçması, ülkenin siyasal sisteminde köklü değişikliklere yol açmadıysa bile Arap dünyasında hoşnutsuzların birçoğu için bir ilham kaynağı olmuştur. Arap ülkelerindeki gençler, Tunus’lu hemfikirlerinin başarısını bir eylem çağrısı olarak algılamışlardır. Kahire'de AlTahrir meydanına çıkan Mısır’lılar, "Tunus’ta olduysa, neden bizde de olmasın?" diye düşünüyorlardı. Mısır’ın, Arap dünyasında özel bir yeri vardır. Her zaman görüşünün bölgedeki diğer ülkeler üzerinde önemli etki bıraktığı bu ülkeye boş yere "Arap dünyasının başı" dememişler. Bunun sebepleri Mısır’ın denizler ve kıtalar arasındaki stratejik konumu, 80 milyonluk nüfusu ve Arap Ülkeleri Birliğindeki otoritesidir. Son altmış yıldır Mısır'ın karşılaştığı en ciddi problem, yük-

diyalog/avrasya > siyaset

Египет / Mısır

sek nüfus artışı ve insanların çoğuna iş sağlama imkanlarının olmamasıdır. ’li yıllardan bu yana ülke nüfusu üç kat arttı, Mısır’da en yüksek doğum oranı ise – döneminde meydana geldi ve palmiye devriminin asıl itici gücü bu gençler oldu. Mübarek rejimi, işgücü kaynaklarının rasyonel dağıtımı için büyük çaba gösteriyordu, istihdam oluşturuyordu, sanayi ve tarımın gelişmesini teşvik ediyordu. Ancak bu tedbirler yetersiz kaldı. Bunda toplumun devasa tabakalaşması, az sayıdaki zengin ile çok sayıdaki fakir arasındaki uçurum da kendi rolünü oynamıştı. Fakat Mübarek’e karşı harekatın temelinde sadece yoksullar yoktu. Hoşnutsuzların çoğunu, Tunus’taki gibi eğitimli, hırslı, fakat hayatlarında perspektifleri olmayan gençler oluşturmuştu. Mısır'da, her yıl onbinlerce öğrenci mezun veren çok sayıda yüksek öğretim kurumları vardır fakat bu öğrencilerin çoğunun, kariyer perspektiflerini içeren ve mesleklerine uygun iyi bir iş bulma şansı yoktur.

Sonuç olarak Mübarek, Cumhurbaşkanlığını bırakmak zorunda kaldı. Fakat sonra ne oldu? İktidarı, halk liderleri mi ele aldı? Hayır, iktidar, Mısır’daki karışıklıklar sırasında kendilerini hiçbir şekilde göstermeyen, Mısır’lı göstericiler ile Cumhurbaşkanı Mübarek arasındaki yüzleşme sırasında tarafsız kalan askerlere geçti. Evet, Mısır’lılar, ülkenin 30 yıl dan fazla Cumhurbaşkanlığı yapan Hüsnü Mübarek’in görevinden istifa etmesine sevindiler. Karışıklıkların başladığı ilk günlerde kendisi için Kahire’den daha yakın olan Londra’ya giden oğlu Gamal da Cumhurbaşkanı olmadı. Askeri güçler, anayasayı değiştireceğini ve ülkeyi yeni seçimlere hazırlayacağını söyledi. Mısır’lılar, Cumhurbaşkanının istifasına sevinirken ülkedeki ekonomik durum daha da kötüye gitti. Tunus’a göre Mısır, turistlere daha bağlı olup, otellerin ve plajların boş olmasından dolayı oluşan milyarlık zararı hiç kimse tazmin edemez. İktidardakiler değişti fakat temel sorunlar çözülmedi. Tunus ve Mısır’daki devrimlerin devamı olacak mı? Bu soru hala cevapsız kalıyor.

,*ư r 4":* DA

9

диаНОг / овŃ€аСиŃ? > пОНиŃ
ика Đ
ивиŃ?

Libya

Ę&#x;ʨʌĘ&#x;ĘŁĘ&#x; ĘŁĘ&#x;ʍʤĘ&#x;ʾʯĘ&#x;ʾʧʾ ʢĘ
Ę&#x;Ę&#x;ĘŠ ĘˆĘŠĘŁĘžʧʤʢ Ęž ÉťĘ&#x;Ęžʼʨʤʢ ʨʤĘ&#x;Ę
 Ę¤Ę Ę&#x;Ę?ʧĘ&#x;ʢʹʍ Ę&#x;ĘĄĘ&#x;Ę&#x;ʤʼʤʥʊʭʣʹʍ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁ ɜʪʌĘžĘ Ęž ĘžʢĘ
Ę´ĘŻĘ&#x;Ęľ ĘŁĘ
ʢĘ&#x;ĘĄĘąĘ
 Ę&#x;ʤʍʤĘ&#x;Ęą ʤʨ ʼʌʤĘ&#x;Ę&#x;Ę&#x;Ęž ĘŁĘ
ʪʨĘž Ęž Ę&#x;Ę&#x;Ę?Ę&#x;ĘĄĘ&#x;ʧĘžĘ˜ ĘŚĘ
ʧʼʊĘ&#x;ĘĄĘžĘ ĘŠ o ʨĘ
ĘĽĘ
ʌʲ ʧʼʊʧʨʾ Í&#x;Ę&#x;ʤĘ&#x;Ę&#x; Ę˜ʤʧʧʨĘ&#x;ĘŁĘžĘ
 Ę˜ ɡĘ
ĘŁĘ&#x;Ę&#x;Ę?Ęž ĘŚĘ&#x;Ę§Ę Ę¤ĘĄĘ¤ĘĄĘ¤ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘŠ ĘŁĘ&#x; Ę&#x;Ę˜Ę
 Ę­Ę&#x;ʧʨĘž Ę€Ę&#x;Ę ĘłĘ¨Ę¤ Ę­Ę&#x;ʧʨʤ Ę&#x;ĘąĘ˜Ę&#x;Ę
ʨ Ę˜ ʢĘ
Ę&#x;Ę&#x;ĘŠĘŁĘ&#x;ʌʤĘ&#x;ʣʹʍ ʤʨʣʤʎĘ
ĘŁĘžʾʍ ʧĘžʨʊĘ&#x;ĘŹĘžĘ
Ę&#x; ʼʤʧʼĘ
ʎʞʥʞ Ę˜ʤʧʼʤʥʲĘ?ʤĘ˜Ę&#x;ʨʲʧʾ Ę˜ĘŁĘ
ĘŽĘŁĘžĘ
 ʧʞʥʹ o Ę&#x;ĘŽÉś Ęž ʞʍ ʧʤʴĘ?ĘŁĘžĘ Ęž Ę?Ę&#x;ĘžʣʨĘ
ĘŚĘ
ʧʤĘ˜Ę&#x;ĘŁĘŁĘąĘ
 Ę˜ ʨʤʢ ʭʨʤĘ&#x;Ęą Ę˜ Ę&#x;ʤĘ&#x;Ę&#x;ʨʤĘ&#x; ĘŁĘ
ʪʨʲʴ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘ
 ʧʢĘ
ʣʞʥĘ&#x;ʧʲ Ę˜ĘĄĘ&#x;ʧʨʲ Ę&#x;Ę˜ʤĘž ĘžʣʨĘ
ĘŚĘ
ʧʹ Ęž ʤĘ?

Tunus ile MÄąsÄąr arasÄąnda bulunan bu Ăźlke de devrimci sĂźreçlere dahil oldu (alltaki foto). Ă&#x;zellikle de Tunus ve MÄąsÄąrâ€&#x;daki devrimlerin etkisinde Sirenayka bĂślgesinin bĂźyĂźk kentlerinde 17 Ĺžubat tarihinde hĂźkĂźmete karĹ&#x;Äą ayaklanma baĹ&#x;ladÄą. Birçok komĹ&#x;unun aksine, Libya çok daha az sosyo-ekonomik sorunlara sahiptir. Libya, petrol ve gaz satÄąĹ&#x;Äąndan Ăśnemli gelirleri olan Afrika'nÄąn en zengin Ăźlkelerinden biridir. Ancak bu Libyaâ€&#x;nÄąn yeni bir Kuveytâ€&#x;e dĂśnĂźĹ&#x;mesini ve Libya devrim lideri Muammer Kaddafiâ€&#x;nin çekilmesini isteyen isyancÄąlarÄą durduramadÄą. Bir zamanlar 27 yaĹ&#x;Äąndaki subay Kaddafi Libya kralÄąnÄą bir Cumhuriyet ilan ederek devirmiĹ&#x;ti. Ĺžimdi, 42 yÄąl sonra, Bengaziâ€&#x;de yĂźkselen ayaklanma Ăźlkeyi ikiye bĂśldĂź. UluslararasÄą iliĹ&#x;kilerde sÄąk sÄąk olduÄ&#x;u gibi dÄąĹ&#x; gßçler, petrol bakÄąmÄąndan zengin bir Ăźlkede yĂśnetimin deÄ&#x;iĹ&#x;mesini isteyen ABD ve iĹ&#x;birlikçileri durumdan faydalanmak istediler. Rusyaâ€&#x;nÄąn da Libyaâ€&#x;daki bu durumdan dolayÄą merak ve endiĹ&#x;eleri var. Hemen hemen her gĂźn Ăźlkede yeni geliĹ&#x;meler olmakta. Kaddafi gßçlerinin ve isyancÄą muhalefetinin sonunun nereye varacaÄ&#x;ÄąnÄą ise zaman gĂśsterecek.

ĐŁ Ń?ĐşŃ ĐżĐľŃ€Ń
Ов вОСник вОпŃ€ĐžŃ : но поŃ€окинŃ&#x;Ń
Ń Ń? Ни пОдОйнŃ&#x;Đľ Ń€овОНŃŽŃ&#x;ии на Đ&#x;НиМноП Đ&#x;ĐžŃ Ń
Око, напŃ€иПоŃ€, в ТŃ&#x;Ń€Ń&#x;иŃŽ иНи Đ ĐžŃ Ń Đ¸ŃŽ?

UzmanlarÄąn gĂźndeminde yeni bir soru var: Orta DoÄ&#x;udaki devrimler, TĂźrkiye veya Rusyaâ€&#x;ya da sĹçrar mÄą?

TŃ&#x;Ń€Ń&#x;иŃ? Ę
Ęą ʧʭĘžʨĘ&#x;Ę
ʢ ʭʨʤ ʼʌʞʭʞʣ Ę&#x;ĘĄĘľ ʳʨʤĘ&#x;ʤ Ę˜ ĘˆĘŠĘŚĘŹĘžĘž ĘŁĘ
ʨ Ę&#x;ʢĘ
ĘŁĘ&#x; ʳʥĘžʨ ʼʌʤĘžĘ?ʤʎʥĘ&#x; Ę˜ ʧʨʌĘ&#x;ĘŁĘ
 Ę˜ Í&#x;Ę&#x;ʤĘ&#x;ĘŠ Ę&#x;Ę
Ę§Ę ĘŚĘ¤Ę˜ʣʤ Ę˜ ĘŚĘ
Ę?ʞʏʞʞ Ę
ʣʤĘ&#x;ĘžĘ
 ĘŚĘ
ʪʤʌʢʹ ʼʌʤĘ˜Ę
Ę&#x;Ę
ʣʞʾ Ę Ę¤Ę¨Ę¤ĘŚĘąĘŤ ʨʌĘ
Ę&#x;ʊʴʨ ʤʨ ʧĘ˜ʤʞʍ ĘŚĘ
Ę&#x;ĘžʢʤĘ˜ Ę&#x;ĘŚĘ&#x;Ę&#x;Ęą ĘŠĘ&#x;Ę
 ʧʤʧʨʤʾʥĘžʧʲ Ę˜ ʼʤʧʥĘ
Ę&#x;ĘŁĘžĘ
 Í&#x;ĘĄĘ
ʨ Ę€ʤʣĘ
ʭʣʤ ʤʼʼʤĘ?ʞʏʞʾ ʼʹʨĘ&#x;ĘĄĘ&#x;ʧʲ Ę˜ʤʧʼʤʥʲĘ?Ę&#x;ĘĄ ĘŚĘ
ĘŞĘ
ĘŚĘ
ĘŁĘ&#x;ʊʢ Ę˜ ʧĘ
ʣʨʾĘ&#x;ĘŚĘ
 Í&#x;Ę&#x;ʤĘ&#x;Ę&#x; Ęž ĘŁĘ
 ʧʼĘ
ĘŽĘžʨ Ę˜ʹʍʤĘ&#x;Ęžʨʲ ĘŁĘ&#x; ʊʥʞʏʹ

10 Đ
Đ? ɪɍɯɢ r ɰɹɯɨɳ

dialog/avrasya > siyaset Россия Здесь ситуация немного иная, хотя и есть много схожих черт. Как и во многих арабских странах, основа благосостояния российского общества – нефть и газ. В России существуют партия власти и системная оппозиция, однако реформистская идеология «Единой России» вызывает непонимание большинства населения. В стране высокий уровень социального расслоения. Средний доход на душу населения невелик, однако по количеству миллиардеров мы на третьем месте после США и Китая. В чем-то это напоминает ситуацию в Египте, где секулярная прозападная элита, владеющая львиной долей национальных богатств, противопоставляет себя огромной массе населения, пребывающего в бедности. Однако есть и существенные отличия. Россия – все же не ближневосточная страна. Как выяснилось, беспорядки затронули в первую очередь арабские страны, обладающие собственной спецификой. В России нет таких проблем с безработицей, как в Северной Африке. Революции всегда совершаются в столицах. Символом противостояния власти и народа на Ближнем Востоке стала площадь Тахрир, на которую вышли все обездоленные Каира. В Москве такое невозможно в первую очередь потому, что здесь нет безработицы и голода, нет бедняцких кварталов и трущоб, где проживает местное население. Средний уровень дохода на человека в Москве вполне достиг европейского и превышает провинциальный в 10 и более раз (именно поэтому люди стремятся сюда из вымирающих провинциальных городов). Единственное восстание, возможное в российской столице – это бунт москвичей против рабочих с Кавказа и из Центральной Азии, а единственная политическая альтернатива – вульгарно понятый национализм, что показали события 11 декабря прошлого года на Манежной площади. Существуют в Москве и сторонники либеральной оппозиции, мечтающие о повторении событий в Киеве. Однако их слишком мало, а западническую концепцию развития, которую они проповедуют, общество не приветствует. Несмотря на резкую критику современного политического режима, их мировоззрение не так сильно отличается от взглядов Кремля: и те, и другие воспринимают современный Запад в качестве примера для подражания. Есть еще один немаловажный фактор, способствующий стабильности политической обстановки. Если в Египте, Иране, Тунисе, Марокко и Алжире средний возраст населения немногим больше двадцати лет, то в России он приближается к сорока. Революционный запал должен поддерживаться возрастом митингующих, а в России приехавшие в Москву молодые люди с окраин озабочены в первую очередь тем, как обустроиться в столице. ■

Türkiye Biz, Türkiye için böyle bir neden göremiyoruz. Ülkedeki elit değişimi özgür demokratik seçimlerin sonucunda yılında gerçekleşti. Birçok Arap ülkesinin aksine, Türkiye'deki eski laik milliyetçi taraftarları yönetimde olmayıp, muhalefettedir. Arapların kendi yönetimlerinden istemiş oldukları reformların birçoğu Türkiye'de zaten son 10 yılda yapıldı. Muhalefet güney komşularının örneğini kullanmayı deneyip 4 Martta büyük bir protesto gösterisi yaptı fakat gerisi gelmedi. Eylül tarihindeki referandumunda gösterdiği gibi, halk yönetimdeki partiyi desteklemektedir ve caddelere çıkmak için acele etmemektedir.

Rusya Buradaki durum biraz farklı, fakat birçok benzerlikler de vardır. Birçok Arap ülkesinde olduğu gibi Rus toplumunun da zenginliği gaz ve petroldür. Rusya'da iktidar partisi ve sistematik muhalefet vardır, ancak «Birleşik Rusya Partisi’nin» reformist ideolojisi toplumun büyük çoğunluğu tarafından anlaşılmamaktadır. Ülkede sosyal farklılıklar üst seviyededir. Kişi başına düşen milli gelir çok yüksek değil fakat milyarderler bakımından ABD ve Çin’in ardından 3. sıradayız. Bazı açılardan bu durum, ülke zenginliğinin aslan payını alan Batı yanlısı seküler elitlerin olduğu ve kendilerine düşman büyük fakir kitlelerin bulunduğu Mısır’ı andırmaktadır. Ancak, önemli farklılıklar da vardır. Rusya, Orta Doğu ülkesi değildir. Anlaşıldığı gibi ayaklanmalar ilk başta spesifik özelliklere sahip Arap ülkelerini etkilemiştir. Rusya’da Kuzey Afrika’da olduğu gibi işsizlik problemi yoktur. Devrimler her zaman başkentlerde sahne almıştır. Kahire’nin bütün işsizlerinin çıktığı Tahrir Meydanı ayaklanmaların ve karşı çıkmaların sembolü haline gelmiştir. Moskova’da böyle birşeyin olması imkansız çünkü burada işsizlik ve açlık söz konusu değildir. Yerel halkın yaşadığı varoşlar burada yoktur. Kişi başına düşen milli gelir Moskova’da Avrupa standartlarına ulaşıp küçük ilçelere göre 10 kat ve daha fazladır (özellikle bu sebepten dolayı fakir ilçelerden insanlar, buraya gelmektedir). Rusya’nın başkentinde isyan ancak Kafkasya’dan ve Orta Asya’dan gelen işçilere karşı olabilir. Tek politik alternatif ise geçen yılın 11 Aralığında kendini Manejnaya Meydanında gösteren yanlış anlaşılmış milliyetçiliktir. Aynı zamanda Moskova’da Kiev’deki olayların tekrarını hayal eden liberalizm yanlıları da vardır. Ancak onlar oldukça azdır, Toplum onların getirmeye çalıştığı Avrupa tipi kalkınma şeklini desteklememektedir. Modern siyasi sistemin keskin eleştirilerine rağmen, onların görüşleri Kremlin’inkinden pek de farklı değildir: her ikisi de modern Batıyı örnek olarak almaktadırlar. Politik istikrara katkıda bulunan küçümsenmeyecek derecede önemli olarak bir faktör daha var. Eğer Mısır, İran, Tunus, Fas ve Cezayir’de halkın ortalama yaşı 20 den biraz fazla iken Rusya’da yaş ortalaması 40’a yaklaşmaktadır. Devrimci ateşlilik protestocuların yaşıyla desteklenmektedir. Oysa Rusya’da Moskova’ya diğer yerlerden gelen gençler, ilk etapta başkentte nasıl tutunacaklarının hesabını yapmaktadır. ■ ,*ư r 4":* DA

11

Kimsin sen? Кто ты?

Миграция в Евразии. Толерантность: мы разные – мы вместе! / Avrasya’da göçmen olmak. Tolerans: farklıyız, ama beraberiz!

ФОТО: АГЕНТСТВО ДЖИХАН / FOTOĞRAF: CHA

ФАКТ:

OLGU:

Согласно отчету Международной организации по миграции, число международных мигрантов в году составило млн человек или 3,1% населения мира. Если рост этого показателя продолжится с прежней скоростью, то к году он достигнет млн человек.

IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı) istatistik bilgilerine göre yılında uluslararası göç edenlerin sayısı milyon kişi veya dünya nüfusunun %’idir. Eğer bu göstergelerin aynı hızda artış devam ederse yılına kadar uluslararası göçmenlerin sayısı milyon kişiye ulaşacaktır.

С КАРТИНЫ ФОРДА МЭДОКСА БРАУНА () MEDOC VA BRAUN KOLEKSIYONUNDAN

словарь

sözlük bilgileri

МИГРАЦИЯ населения (лат. мigratio – переселение) – перемещение людей из одного региона (страны, мира) в другой, в ряде случаев большими группами и на большие расстояния. Люди, совершающие миграцию, называются мигрантами, или, в зависимости от характера миграции, эмигрантами, иммигрантами или поселенцами.

(MIGRATION)MIGRASYON (Göç): Latince taşınma anlamındaki «migratio» kelimesinden gelen bu kavram, insan gruplarının bir yerden başka bir yere taşınması anlamına gelir. Göç eden insanlara genel olarak göçmen, veya gerçekleştirdiği göç türüne göre emigrant (ülkeden çıkan göçmen), immigrant (ülkeye gelen göçmen) veya yerleşikler denir.

ИММИГРАЦИЯ (от лат. immigro – «вселяюсь») – въезд населения одной страны в другую на временное или постоянное проживание. В большинстве стран установлены специальные иммиграционные ограничения и квоты – так называемые иммиграционные законы.

(İMMIGRATION)İMMIGRASYON (Yurt dışından göç): kökü Latince «yerleşiyorum», «geliyorum» anlamına gelen «immigro» sözcüğünden gelen bu kavram, kişilerin yaşadıkları ülkeden bir başka ülkeye geçici veya kalıcı olarak gitmesidir. Çoğu ülkede imigrasyon sınırları ve kotaları belirlenmektedir. Bu kurallara imigrasyon yasaları denir.

ЭМИГРАЦИЯ (от лат. emigro – «выселяюсь») – переселение из одной страны в другую по экономическим, политическим, личным обстоятельствам. Причины эмиграции – война, голод, бедность, политические репрессии, этнические конфликты, межконфессиональные противоречия, природные и экологические катастрофы, воссоединение семьи, дискриминация (национальная, религиозная, социальная и т. д.), невозможность получить образование, профессию, работу, трудности в реализации творческих, профессиональных, экономических и других личных и семейных планов в стране проживания. ДЕПОРТАЦИЯ (от лат. deportatio – увоз) – изгнание, ссылка, принудительная высылка лица или целой категории лиц в другое государство или другую местность.

(EMIGRATION)EMIGRASYON (Yurt dışına göç): kökü Latince «terk ediyorum», «çıkıyorum» anlamına gelen «emigro» sözcüğünden gelir. İktisadi, siyasi, sosyal ve kişinin ferdi sebeplerinden dolayı kişinin veya grubun bir ülkeden başka bir ülkeye taşınmasıdır. İnsanı bu tür göçe iten başlıca sebepler arasında: savaş, açlık, yoksulluk, siyasi baskı, dinsel sebepler, milletlerarası çatışmalar, doğal ve ekolojik felaketler, aile birleşmesi, milli, dini ve sosyal ayrımcılık, iyi eğitim alamaması, işsizlik, bireyin potansiyelini gösterememesi, kişisel veya ailevi planlarının gerçekleşememesi bulunur. DEPORT: Latince «götürmek» manasına gelen «deportatio» kelimesinden gelen bu kavram, kovulma, sürgün, bir kişi veya grubu zorunlu bir şekilde bir bölge veya ülkeden sınırdışı edilmesidir.

,*ư r 4":* DA

13

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Здесь живут не местные Burası yabancıların yaşadığı yer ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

14 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

Олег Рогозин

Oleg Rogozin

корреспондент газеты «Известия» (Санкт-Петербург)

Muhabir, «İzvestiya» Gazetesi (St. Petersburg)

П

A

риезжим Алишеру, Николе или Махмуду работу на родине не найти, а в России можно не только заработать на жизнь, но и помочь родным. Почти каждый иммигрант или высылает часть заработка домой, или откладывает про запас, чтобы стать «богачом». И потому всеми правдами и неправдами приезжие остаются. Даже среди тех, кто серьезно болен, у кого выявлены особо опасные инфекции (по закону они обязаны покинуть страну) – уезжают три человека из ста. Остальные стараются исчезнуть из поля зрения сотрудников милиции и органов здравоохранения. Но такой порядок, точнее, беспорядок, не устраивает ни российские власти, ни население. Тема привлечения трудовых ресурсов из-за рубежа и миграционного законодательства обсуждалась на заседании «Сенатор-клуба» в Петербурге. – Эксперты прогнозируют в России эконо-

lişer, Nikola yada Mahmud memleketinde iş bulamazlar. Rusya’da ise kendilerine geçim kaynağı sağlayacak ve hatta memleketlerinde kalan ailelerine yardım edebilecek bir iş bulabilirler. Neredeyse göçmenlerin tamamı kazanılan paranın bir kısmını evlerine gönderir veya bir gün "zengin olurum" düşüncesiyle bir kısmını ayırır. O yüzden de buraya gelenler, kalmak için bütün yolları kullanırlar. Ciddi hastalıkları ve tehlikeli enfeksiyonları olanlardan –kanunlara göre ülkemizi terk etmeliler– %3’ü ülkeyi terk ederler. Geri kalanlar, polis ve sağlık görevlilerinin dikkatini çekmemek için ortadan kaybolmaya kadar ellerinden geleni yaparlar. Ancak, bu düzen ya da düzensizlik ne Rus hükümeti ne de halkın hoşuna gidiyor. Petersburg’da "Senator-klub"un (Senatör kulübü) toplantısında yurtdışından işçileri getirme ve Göçmenlik Kanunu gibi konular konuşulurken Federasyon Konseyi (Rusya Federasyonu

В двадцатке самых востребованных специальностей – водители, слесари, продавцы, механики seafoodplus.infoburg'ta en çok talep edilen mesleklerin ilk 20sine şoför, tesisatçı, esnaf, makine mühendisi gibi meslek grupları giriyor ,*ư r 4":* DA

15

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! мический рост, и предприятиям потребуются дополнительные трудовые ресурсы. Однако демографы предупреждают о сокращении в стране трудоспособного населения. Привлечение рабочей силы из бывших южных республик – вопрос проблемный. Мигранты покрывают дефицит кадров, но во многих регионах они вызывают раздражение. Не из-за национальности, а в связи с обострением вопросов безопасности, эпидемиологической ситуации, демпинга, то есть согласия работать за небольшую плату – такую оценку ситуации дал член Совета Федерации Виктор Евтухов.

Вновь дефицит кадров

Трудовые мигранты, проработав в России год, возвращаться на родину не спешат. Почти все они хотят задержаться – одни на несколько лет, другие навсегда

16 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Квота Петербурга на привлечение иностранцев в году – тыс. работников – одна из самых больших в России, больше, чем в Москве. В северной столице на рынке труда вновь ощущается дефицит кадров, как и до кризиса. В двадцатке самых востребованных специальностей – водители, слесари, продавцы, механики. Неудивительно, что за рулем маршруток мы видим в основном лица «южных национальностей». – А как может быть иначе? – комментирует руководитель одной из крупнейших городских компаний-перевозчиков Михаил Богданов. – В Ленинграде готовили профессиональных водителей ежегодно, в Петербурге – около Система профтехобразования полностью разрушена. Поэтому мы стали одним из главных потребителей услуг миграционной службы. К нам обращаются многие желающие поработать, но проходят аттестацию только двое из десяти. Но и эти двое после стажировки уходят. Во-первых, у них разрешение на работу только на год, во-вторых, находят более высокооплачиваемую службу.

Каждый пятый – иностранец И все же на многих предприятиях рады новым работникам, независимо, петербуржцы ли они, приехали из других городов России или иностранцы. Сколько точно мигрантов в городе, не знает никто. Более осведомлены представители землячеств. Президент узбекского землячества в Петербурге Алиджан Хайдаров рассказал журналу «ДА», что официальные разрешения на работу в северной столице в этом году оформили свыше тыс. узбеков. Но приехали, по словам Хайдарова, в несколько раз больше: сейчас в городе проживают около тыс. узбеков. И

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Parlamentosu) Üyesi Viktor Yevtuhov durumu şöyle değerlendirdi: "Uzmanlar, gelecekte Rusya’nın ekonomik gelişmesinden bahsediyorlar. Bu durumda şirketlerin ekstra çalışanlara ihtiyacı ortaya çıkabilir. Oysa, demograflar ülkenin çalışabilir nüfusun azaldığını vurguluyorlar. Rusya'nın güney cumhuriyetlerine işçi kaynağı olarak bakılması problemli bir durum meydana getirir. Göçmenler kadro sıkıntısını çözmekle beraber ülkenin birçok bölgelerinde yerli halkı isyan ettirebilir. Halkın öfkelenmesi göçmenlerin kendilerinden başka millete ait olduğundan değil, güvenlik sorununun artması, epidemiyolojik durumun kötüleşmesi, göçmenlerin düşük maaşla çalışmasından kaynaklanır."

Yine bir kadro açığı yılında St. Petersburg’un yabancı işçi kotası ile Moskova’nınkini aşan Rusya’nın en büyük kotası oldu. Rusya’nın kuzey başkentinde işçi piyasasında kriz öncesi de olduğu gibi bir kadro eksikliği hissedilmektedir. En çok ihtiyaç hissedilen mesleklerin ilk 20sine şoför, tesisatçı, esnaf, makine mühendisi gibi meslek grupları giriyor. Dolayısıyla dolmuş şoförü olarak "güney milletler"i görmemiz gayet doğaldır. "Tabii ki durum böyle olacak! Başka türlü nasıl olabilir ki?" – diyen şehrin en büyük taşıma şirketinin müdürü Mihail Bogdanov durumu şöyle açıklıyor: "Leningrad’da her yıl profesyonel şöfor yetiştirilmesinin yanı sıra Petersburg’da da yaklaşık profesyonel şöfor yetiştiriliyor. Bugünlerde meslek okulları sisteminin dağılıp çökmesi söz konusudur. Bunun doğal bir sonucu olarak, göçmenlerin hizmetine en fazla ihtiyaç duyan ülke olduk. Burada çalışmak isteğiyle birçok yabancı uyruklu vatandaş bize başvurur ama kontrolden sonra on kişiden ancak ikisi çalışma izni alır. İzni alan bu iki kişi de stajlarını geçtikten sonra bir yıllık çalışma izni ve daha çok para kazandıran bir iş buldukları için bizden ayrılırlar."

İş bulma amacıyla Rusya’ya göç edenler, burada bir yıl kadar çalıştıktan sonra memleketine dönmek için acele etmiyorlar. Çoğu, burada daha uzun zaman kalmayı arzu ediyor: Bazıları bir yıl bazıları da bir hayat boyunca

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

Her beş kişiden biri yabancı Yine de söylememiz gerekir ki birçok şirkete Rusya'nın başka şehirlerinden yada yabancı olarak gelen çalışanlara seafoodplus.infoburlular iyi gözle bakıyor. Şehirde kaç göçmenin çalıştığı hakkında kimsenin kesin bir bilgisi yok. Bu konuda daha açıklayıcı bir cevabı ancak Azınlık dernekleri verebilir. Özbek Derneği Başkanı Alican Haydarov Da Dergisine verdiği röportajda bu yıl Rusya’nın kuzey başkentinde binden fazla Özbeğin çalışma izni almasından söz etti. Ama Haydarov’un

,*ư r 4":* DA

17

Кто ты?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Сейчас в городе проживают около тыс. узбеков. И очень многие оказываются нелегалами – работают без оформления или становятся безработными Bugün Petersburg’da yaklaşık bin Özbek yaşıyor. Çoğu da burada kaçak veya çalışma izni olmadan çalışıyor yada işsiz kalıyorlar

18 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

очень многие оказываются нелегалами – работают без оформления или становятся безработными. «80% и рады бы уехать, – говорит Алиджан Джахангирович, – да не могут. Просто потому, что у них нет денег на дорогу». Узбекская диаспора в Петербурге самая большая, но много и таджиков, и украинцев, и молдаван. Всего у нас в городе не менее миллиона гастарбайтеров. Если верить словам главы диаспоры, в Петербурге сегодня каждый пятый – приезжий. А то и нелегал. В том, что мигранты мечтают уехать домой, сомневается начальник отдела эпидемиологического надзора Роспотребнадзора по Петербургу Олег Парков: «По нашим данным, только 3% мигрантов с выявленными особо опасными инфекционными заболеваниями, такими как ВИЧ, туберкулез, брюшной тиф, покидают страну, как положено по закону. Остальные или «теряются», или где-то добывают справки, что они здоровы. В результате в России половина случаев заражения брюшным тифом приходится на Петербург». Все участники заседания «Сенатор-клуба» согласились с тем, что система квот на привлечение рабочей силы уже не работает. Требуется серьезная корректировка миграционного законодательства. Во-первых, мигранты должны приезжать к нам с медицинскими страховками. Сейчас их здесь лечат только за их же счет, поэтому большинство просто не обращаются к

söylediğinden daha fazla Özbekistan vatandaşı gelmişti. Bugün Petersburg’da yaklaşık bin Özbek yaşıyor. Çoğu da burada kaçak veya çalışma izni olmadan çalışıyor yada işsiz kalıyorlar. Alican Haydarov, "Burada kaçak yaşayan Özbeklerin %80’i seve seve memleketine dönebilirlerdi ama yol parası bile olmayınca mecburen kalıyorlar. Petersburg’da en büyük diaspora özbek diasporasıdır. Bunun yanında şehirde Tacikler, Ukraynalılar, Moldovalılar yaşıyorlar." dedi. Şehrimizde en az bir milyon yabancı işçi çalışmaktadır. Özbek Derneği Başkanının söylediğine göre Petersburg’da her beş insandan biri yabancı, hem de burada kaçak çalışarak kalmaktadırlar. Petersburg Rospotrebnadzor (Tüketici Koruma ve İnsan Refahı Sağlama Federal Dairesi) Epidemiyolojik kontrol bölümü başkanı Oleg Parkov yabancı işçilerin seve seve memleketine dönme isteğine şüphe ile bakıyor. Parkov durumu şöyle açıklıyor: "Elimizdeki verilere göre AİDS, verem, tifo gibi vahim bulaşıcı hastalıkları bulunan göçmenlerden sadece %3’ü bu konudaki mevcut yasal düzenlemelere göre ülkemizi terk ederler. Diğer kalan %97’si ya ortadan kaybolur yada hasta olmadığına dair sağlık raporu alırlar. Doğal bir sonuç olarak ülkemizdeki istatistiklere göre tifo hastalarının %50’si St. Petersburg’da bulunmaktadır." Senator-Klub'un toplantısına katılımcıların hepsi yabancı işçilerin getirilmesine yönelik

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

Россия стремится уменьшить наплыв трудовых мигрантов. 30 декабря года Министерство здравоохранения и социального развития объявило, сколько иностранных работников может быть привлечено в страну в году: будут выданы 1 разрешения на работу. Это почти на тыс. меньше, чем в прошлом году – тогда квота составляла 1,9 млн. В м поначалу предполагалось позволить привлечь в Россию 3,9 млн иностранцев. Впрочем, когда разразился кризис, квоту уменьшили до 2 млн человек. Квота на трудовых мигрантов формируется по заявкам предприятий. На год регионы подали заявки на 1 млн тыс. работников, но Минздравсоцразвития заложило 30%-ный резерв. По словам заместителя министра Максима Точилина, Москва запросила на удивление немного – всего тыс. разрешений, тогда как прошлогодняя московская квота составила тыс. трудовых мигрантов. Но чиновник не исключает, что столица еще попросит дополнительных квот в течение года. Для таких случаев резерв и предусмотрен.

KOTA LİMİTİ Rusya, yabancı işçilerin akınını azaltmaya çalışıyor. 30 Aralık yılında Sağlık ve Sosyal Gelişim Bakanlığı yılında ülkeye gelebilecek yabancı işçilerin sayısını bilirledi. yılında 1. çalışma izni verilecek. Bu rakam yılının kotası olan milyon kişiye göre azaltılmıştır. yılının planlarına göre Rusya’da milyon yabancıya çalışma izni verilecekti. Kriz patladığı zaman bu sayı 2 milyona düştü. Yabancı işçilerin kontenjan sayısı şirketlerin taleplerine göre şekillendirilmektedir. yılı için toplam talep sayısı 1 milyon bine çıktı. Fakat Sağlık ve Sosyal Gelişim Bakanlığı bu rakama ek olarak %30’luk bir rezerv öngördü. Bakan Yardımcısı Maksim Toçilinin söylediğine göre Moskova’nın bu yılki talebi olan bin çalışma izni müracatı geçen yılın bin kontenjanına göre çok düşük çıktı. Ama Bakan Yardımcısı, başkentin yıl boyunca daha çok yedek kotalara müracaat edebileceğinin gözardı edilmemesi gerektiğin söyledi. Zaten yedek kotalar da bu tür durumlar için yapılır.

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

БАРЬЕР ИЗ КВОТ

,*ư r 4":* DA

19

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! Познакомившись с программой «Толерантность», местное население и приезжие сразу не возьмутся за руки и не начнут брататься. Процесс сближения разных культурных групп – долгий, но необходимый

врачам. Во-вторых, по окончании срока трудового контракта иностранцы обязаны уезжать на родину. Однако в то, что эти ограничения когда-нибудь заработают, верят немногие.

млн рублей на толерантность Медицинские проблемы для мигрантов не самые главные. Основная проблема – адаптация к стране, отношения с коренным населением российских городов, о чем говорил Виктор Евтухов. В году петербургское правительство запустило рассчитанную на пять лет программу «Толерантность». В ее рамках были открыты бесплатные курсы по изучению русского языка, напечатаны брошюры, разъясняющие правила проживания иностранцев в городе, прошли национальные фестивали и многое другое. На финансирование программы потрачено млн рублей из бюджета северной столицы. В прошлом году подводили итоги. – Доля школьников, не считающих русский

20 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

kota sisteminin artık çalışmadığını ve Göçmenlik Kanununun tahsis edilmesine ciddi ihtiyaç duyulduğunu itiraf ettiler. Öncelikle, yabancı işçiler ülkemize ellerinde sağlık sigortaları hazırken gelmeliler. Şuanda, bir yabancı işçi hastalandığında tedavi masraflarını kendisi karşıladığı için çoğu rahatsızlandığı halde doktora gitmiyor. İkinci olarak, çalışma izni süresi bittiğinde memleketlerine dönmeleri gerekir. Fakat bu kurallara bazıları inanmamaktadır.

Tolerans programına milyon ruble Göçmenler için birinci problem sağlık problemi değil Viktor Yevtuhov’un dediği gibi ülkeye alışma, bölgenin insanlarıyla anlaşma problemidir. yılında Petersburg Hukümeti beş yıllık "Tolerans" adlı programı başlattı. Programda ücretsiz Rusça kursları açıldı, yabancı vatandaşların şehirde yaşama ve davranış kurallarını açıklayan broşürler çıkarıldı. Azınlıkların kültürünü tanıtan festivaller ya-

Kimsin sen?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

язык родным, в Петербурге увеличилась до 8%, – отметил председатель комитета по внешним связям администрации города Александр Прохоренко. – Главной целью программы было предотвращение ксенофобии по отношению к иностранцам. Это не значит, что познакомившись с программой «Толерантность», местное население и приезжие сразу возьмутся за руки и начнут брататься. Процесс сближения разных культурных групп – долгий, но необходимый. Руководство города признало программу полезной и решило продлить ее до года. «Мы получили высокую оценку петербургской программы «Толерантность» от ЮНЕСКО, – заявила губернатор города Валентина Матвиенко. – Ксенофобия, национализм сегодня имеют широкое распространение во многих странах, мы должны этому противостоять». Основная задача новой программы – гармонизация межэтнических и межкультурных отношений. Программа вновь получит финансирование из городского бюджета. ■

pıldı. Kuzey başkentinin bütçesinden milyon ruble verilen programın sonuçları geçen sene değerlendirildi. Petersburg yönetimi Dış İlişkiler Kurulu Başkanı Aleksandr Prohorenko: "Petersburg’da Rus Dilini ana dili olarak görmeyen öğrencilerin sayısı %8’e çıkmış. Gerçekleştirilen programın amacı yabancılara karşı zenofobiyi önlemekti. Bu, tabi ki, "Tolerans" programını tanıdıktan sonra yerli insanlarla gelen göçmen halkın el ele tutuşarak hemen dost olması beklenemez. Birbirinden farklı kültüre sahip olan insanların yakınlaşması uzun ama olması gereken bir süreçtir". Şehir yönetimi bu programın faydalı olduğunu kabuledip yılına kadar onu uzatmaya karar verdi. Petersburg Valisi Valentina Matveenko "UNESCO bizim Tolerans programımıza büyük önem verdi. Bugünlerde birçok ülkede zenofobi, milliyetçilik sıkıntıları çok yaygın. Bu duruma karşı çıkmalıyız. Yeni programın amacı milletler ve kültürlerarası ilişkilerde uyum sağlamaktır. Bunun gerçekleşmesi için şehir bütçesinden yeniden para ayrılacak." diye konuştu. ■

«Tolerans» programını tanıdıktan sonra yerli insanlarla gelen göçmen halkın el ele tutuşarak hemen dost olması beklenemez. Birbirinden farklı kültüre sahip olan insanların yakınlaşması uzun, ama olması gereken bir süreçtir ,*ư r 4":* DA

21

Кто ты?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

22 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Руководитель управления Федеральной миграционной службы по Петербургу и Ленобласти Елена Дунаева: Rusya Federal Göçmenlik Bürosu Müdürü Yelena Dunaeva:

Надо не перевоспитывать, а налаживать отношения с диаспорами Azınlıkları yeniden eğitmek değil, onlarla sağlam ilişkiler kurmak gerekir

О

сложностях взаимоотношений иностранцев с коренным населением города, о проблемах миграционного законодательства и воспитании толерантности корреспондент журнала «ДА» Олег Белов беседует с руководителем управления Федеральной миграционной службы по Петербургу и Ленинградской области Еленой Дунаевой. Елена Владимировна, как можно охарактеризовать отношение к мигрантам в Петербурге, в других российских регионах? – Отношение населения к иностранным гражданам не будет отрицательным, если люди видят позицию, работу государственных структур. Сегодня не все рабочие места востребованы российскими специалистами, в определенных сферах без привлечения иностранной рабочей силы обойтись сложно. И потому предприятия оформляют заявку на набор мигрантов, из этих заявок формируется квота на иностранных рабочих в каждом из регионов России. Но если жители видят, что мигранты живут

D

a Dergisi muhabiri Oleg Belov Petersburg’un yerlileri ve yabancılar arasındaki ilişki zorlukları, Göçmenlik Kanunu ve hoşgörü eğitimi konularında Petersburg ve Leningrad Bölgesi Rusya Federal Göçmenlik Bürosu Müdürü Yelena Dunayeva ile röpartaj yaptı. Yelena Vladimirovna, Petersburg’ta veya Rusya’nın diğer şehirlerinde yabancılara bakış nasıldır? Eğer yabancı uyruklu vatandaşlar konusunda devletin pozisyonu ve ilgili çalışmalara bakılırsa, yabancılara olumsuz yaklaşılamaz. Günümüzde mesleklerinde uzman Rusları ilgilendirmeyen bazı sektörler var ki yabancı işçileri kullanmamak mümkün değil. Bu yüzden birçok şirket, yabancı işçi alma talebinde bulunuyor. Bu talepler Rusya’nın her bölgesine has yabancı işçi kotasını oluştuyor. Ama vatandaşlarımız yabancıların apartmanların bodrum ya da çatı katlarında yaşadıklarını, suç işlediklerini, insanları türlü sıkıntı veya rahatsızlığa uğrattıklarını, güvensizliğe yol açtıklarını görünce, göçmenlere olumsuz bakıyorlar. Bu nedenle yabancılara karşı tepkileri tabii ki negatif oluyor.

,*ư r 4":* DA

23

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

в подвалах, на чердаках, совершают правонарушения, создают горожанам неудобства и даже угрозу безопасности, тогда реакция, конечно, негативная.

Не все работодатели оформляют приезжих строго по трудовому кодексу. Они избегают этого, чтобы меньше платить налогов, не отвечать за условия труда иммигрантов

24 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Количество трудовых мигрантов регулируется квотами. На год для Петербурга и Ленинградской области они сократились? Для Петербурга квота сократилась, хотя и ненамного. В этом году петербургские предприятия смогут привлечь тыс. иностранных работников вместо тыс. в м, хотя тогда квота не была выбрана полностью. В прошлом году в Петербурге оформлены только около тыс. разрешений на работу. В Ленинградской области, напротив, в середине года пришлось делать корректировку квоты в сторону увеличения – с 18 тыс. до 22–23 тыс. На й квота составляет около 20 тыс. Конечно, нарушения миграционного и трудового законодательства есть, и их немало. Не все работодатели оформляют мигрантов стро-

Yabancı işçilerin sayısı kota sistemiyle kontrol ediliyor. yılında Petersburg ve Leningrad bölgesi için kotalar azaldı mı? Petersburg için kota azaldı fakat kısıtlamalar çok fazla değil. yılının kişilik kotasına oranla yılında Petersburg şirketleri yabancı işçi çalıştırabilecekler. İtiraf etmek gerekir ki yılında bize ayrılan kotayı % kullanamadık. yılında Petersburg’da sadece çalışma izni verildi. Leningrad bölgesinde ise yılın ortasında kotanın 18 binden 22–23 bin’e kadar arttırılması ihtiyacı hissedildi. Ayrıca, Göçmenlik Kanunu ve Çalışma Mevzuatının ihlalleri de söz konusudur. Birçok iş sahibi yabancı çalışanları Çalışma Mevzuatına uygun olarak işe almıyorlar. Bunu daha az vergi ödemek, işçilerin çalışma koşullarından sorumlu olmamak için yapıyorlar. Dairemizde Göçmenler Denetimi Bölümü bulunuyor. Bu tür bölümler Rusya Federal Göçmenlik Bürosunun bütün şubelerinde yer almaktadır. Petersburg ve Leningrad bölgesinde Göçmenler Denetimi

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

ФОТО: БОРИС КЛЕМЕНТЬЕВ / FOTOĞRAF: BORIS KLEMENTIEV

го по Трудовому кодексу. Они избегают этого, чтобы меньше платить налогов, не нести ответственность за условия труда иностранных рабочих. В аппарате нашего управления работает отдел иммиграционного контроля, отделения иммиграционного контроля есть и в каждом районном подразделении ФМС, хотя численность их сотрудников невелика, всего по городу и области – человек. Но эффективность определяется не количеством, а хорошей организацией, качеством работы. Мы стараемся скоординировать свою деятельность с правоохранительными органами, местными властями. Не всегда это получается безупречно. Тем не менее в году выявлены около 90 тыс. нарушителей, незаконных мигрантов. Это большая цифра, она превышает показатели предыдущего года. И как нарушителей наказывают? Выявить нарушителя – одна сторона проблемы. Главное – он должен понести наказа-

Bölümünde çalışanların sayısı kişiyi aşmamaktadır. Ama bilindiği gibi, etkinlik çalışanların sayısına değil de çalışmanın iyi organize edilmesi ve kalitesine bağlıdır. Çalışmalarımızı emniyet organları ve yerel idare organlarının desteğiyle koordine ediyoruz. Her zaman her şey istediğimiz gibi olmuyor ama yılında yasalarımızı ihlal eden göçmeni açığa çıkarttık. Bu, geçen senenin göstergelerini aşan büyük bir rakamdır. Yasaları ihlal edenler nasıl cezalandırılıyor? Yasayı ihlal edeni bulmak işin sadece bir yönü. En önemlisi ise uygun bir cezayı vermek. İdari Kanun gereğince Göçmenlik Kanunu ihlal edildiğinde ihlal eden yabancı uyruklu vatandaşa ile ruble arası bir ceza verilir. İşin ilginç yanı yabancılar, bu cezayı ödüyor fakat yasayı da ihlal etmeye devam ediyorlar. Çoğunlukla burada yasadışı olarak çalışan göçmenler ortadan kaybolmuş gibi davranırlar. Bu durum-

Zira iş verenlerin hepsi, yabancı işçileri Çalışma Mevzuatı gereğince işe almıyorlar. Bunu daha az vergi ödemek, işçilerin çalışma koşullarından sorumlu olmamak için yapıyorlar

,*ư r 4":* DA

25

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! ние. Кодексом об административных правонарушениях за нарушение миграционного законодательства предусмотрено привлечение иностранного гражданина к ответственности в виде штрафа размером от 2 до 5 тыс. рублей. В лучшем случае он этот штраф заплатит, но нарушать закон не перестанет. А чаще нелегал просто «растворится» в городе. Ни его, ни денег не увидишь. Самый действенный способ – выдворить нарушителя с территории Российской Федерации. Решение принимает суд. Но опять же наивно думать, что, получив на руки постановление суда, гражданин помчится в аэропорт или на вокзал и покинет Россию. Все понимают, что это иллюзия. Фактически выдворение возможно, только если иностранного гражданина по решению суда помещают в специальное учреждение – Центр для иностранных граждан (у нас есть такой в Красном Селе). Но там только мест. Это очень мало – притом, что многие живут там месяцами. Если нарушитель заявляет, что у него нет документов, его личность устанавливается со слов. Потом мы связываемся с консульским учреждением, проверяем данные по этому гражданину. Нередко бывает, что человек называет в суде неверно, например, фамилию. А когда мы получаем правильную информацию, приходится снова обращаться в суд, чтобы получить новое решение по новым установочным данным. Кому в итоге помогли «собрать чемоданы»? За весь прошлый год удалось выдворить из Петербурга и Ленинградской области более человек, это почти на 20% больше, чем в м. Есть еще одна категория – депортированные иностранные граждане. Решение о депортации выносит Министерство юстиции по лицам, судимым за преступления, а также Роспотребнадзор по тем гражданам, у которых выявлены особо опасные заболевания. В году мы депортировали более 80 человек. Казалось бы, немного, но по этому показателю мы занимаем первое место среди регионов России. В Петербург едут не только для того, чтобы устроиться на работу, но и туристы, студенты. Из каких стран больше всего приезжих? – По данным пограничного контроля, в году в Петербург и Ленинградскую область въехали более 2 млн иностранных граждан. С разными целями – туризм, получение образования, трудоустройство. Из них на ми-

26 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

da ise ne o göçmeni, ne de ödemesi gereken ceza miktarını bulamazsınız. En etkili ceza Rusya Federasyonu topraklarından yasayı ihlal edenleri sınırdışı etmektir. Bu konuda ilgili kararı mahkeme verir. Ama yine de, mahkeme kararı eline teslim edildikten sonra yasadışı olarak çalışan göçmenlerin havaalanına ya da tren istasyonuna koşup ülkemizden ayrılacağını düşünmek büyük bir saflık olur. Bunun bir hayal olduğu bellidir. Ülkede yasadışı olarak kalan göçmen, mahkeme kararı üzerine Yabancı Uyruklu Vatandaşlar Merkezine (bölgemizde böyle bir merkez Krasnoye Selo’da bulunur.) gönderildiği zaman ancak sınırdışı edilebilir. (Bu merkez sadece kişi alabiliyor.) Eğer ihlal eden kişi, pasaportunun yanında olmadığını söylüyorsa onun kimliği sözleri üzerinden saptanır. Daha sonra Konsolosluk ile irtibata geçip yabancı vatandaşla alakalı elimizdeki bilgileri kontrol ettiriyoruz. Bazen insanlar, mahkemede soyadını, yanlış söyleyebiliyorlar. Doğru bilgileri elde edilince yeni bilgiler

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! üzerinden yeni bir mahkeme kararı almak için tekrar mahkemeye başvurmak zorunda kalıyoruz.

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

Sonuçta kaç kişinin "valizlerini toplamasına" yardım etmişsinizdir? Geçen sene Petersburg ve Leningrad bölgesinden kişi sınırdışı edildi. Bu yılının sayılarından %20 daha fazla bir rakamdır. Sınırdışı edilen yabancı vatandaşlar ayrı bir grup oluşturur. Bu konuda ilgili kararı suç işleyen ve yargılanmış yabancı vatandaşlar hakkında karar Adalet Bakanlığı, tehlikeli hastalıkları olan yabancı vatandaşlar hakkında ise kararı Rospotrebnadzor (Tüketici Koruma ve İnsan Refahı Sağlama Federal Dairesi) verir. yılında 80'i aşkın kişiyi sınırdışı ettik. Aslında, büyük bir sayı değil bu, ama bu konuda Rusya’nın tüm bölgelerinde yüksek göstergelerimiz var. Petersburg’a sadece iş bulma amacıyla değil gezmek, okumak niyetleriyle de insanlar geliyor. En fazla hangi ülkelerden insan geliyor? Gümrük ve Sınır Kontrolü organlarının verilerine göre yılında Petersburg ve Leningrad bölgesine okumak, gezmek, iş bulmak amacıyla 2 milyon yabancı uyruklu vatandaş geldi. Onlardan sadece 1 milyon bin kişi göçmenlik bürosuna kayıt oldular. (Yedi günden daha az kalacak olan turistlerin bu kayıda geçmesi

грационный учет встали 1 млн тыс. человек (туристы, приезжающие на срок менее сeми суток, на такой учет не становятся), а снялись с учета за год около 1 млн человек. Таким образом, на законных основаниях у нас находятся около тыс. граждан – это трудовые мигранты, студенты, туристы с гостевой визой длительного срока. Наибольшее количество гостевых приглашений в году оформлено для граждан Финляндии – 17 , затем следуют Китай – , Эстония – , США – , на почетном пятом месте Турция – приглашений. Из оформленного разрешения на работу в году граждане Узбекистана получили 58%, Таджикистана – 19%, Украины – 8%, Молдавии – 5%. Из стран с визовым режимом лидируют китайцы – 60,5%, далее идут финны – 13%, турки – 10%, вьетнамцы – 4%.

,*ư r 4":* DA

27

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! Программа «Толерантность» – насколько она эффективна? Первая программа была ориентирована в основном на формирование положительного отношения россиян к иностранным гражданам. Но практика показала, что этого недостаточно. Оказалось, надо одновременно учить толерантности и зарубежных гостей. Со своей стороны они должны понимать, что следует соблюдать законы принимающей страны, уважать местные традиции и культуру. Вы полагаете, что приезжающих к нам гостей можно перевоспитывать? Перевоспитывать не надо. Необходимо вести активную работу с диаспорами, и она проводится. Считаю, что в обязательном порядке иммигрант должен хотя бы немного владеть русским языком. Еще мне нравится идея организации доходных домов для их проживания. Два таких должны открыться в Петербурге буквально в начале нынешнего года. Если создать нормальные условия, дать возможность зарабатывать, иметь доход, человек не попадет в мир криминала. Сейчас все чаще говорят, что в отношении мигрантов, особенно нелегальных, нужно принимать более строгие меры. Причиной этого, в частности, стали декабрьские события в Москве на Манежной площади (после стычки выходцев с Кавказа с болельщиками клуба «Спартак» погиб москвич, и футбольные болельщики устроили акцию устрашения в центре города).

Из оформленного разрешения на работу в году граждане Узбекистана получили 58%, Таджикистана – 19%, Украины – 8%, Молдавии – 5%. Из стран с визовым режимом лидируют китайцы – 60,5%, далее идут финны – 13%, турки – 10%, вьетнамцы – 4% yılında çalışma izni verildi. Onlardan %58’i Özbekistan uyruklu vatandaşlara, %19’u Tacikistan uyruklu vatandaşlara, %8’i Ukrayna uyruklu vatandaşlara, %5’i Moldova uyruklu vatandaşlara verildi. Vize sistemi uygulanan ülkelerden gelen işçilere verilen çalışma izinlerinden %’i Çinlilere, %13’ü Finlandiyalılara, %10’u Türklere, %4’ü Vietnamlılara verildi

28 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

gerekmiyor.) Yılın sonunda 1 milyon kişi, kaydını sildirdi. Demek oluyor ki şimdi şehrimizde kanunlara uygun olarak sadece bin kişi bulunmaktadır. Bunlar yabancı işçiler, öğrenciler ve davetiye üzerinden uzun süreli vize ile gelen turistler. yılında davetiye alarak en fazla giriş Finlandiya’dan yapıldı: kişi. İkinci sırada Çin – , sonra Estonya – , daha sonra ABD – , beşinci sırada ise Türkiye – kişi davetiye ile gelmiştir. Ayrıca, yılında toplam çalışma izni verildi. Bunlardan %58’i Özbekistan uyruklu vatandaşlara, %19’u Tacikistan uyruklu vatandaşlara, %8’i Ukrayna uyruklu vatandaşlara, %5’i Moldova uyruklu vatandaşlara verildi. Vize sistemi uygulanan ülkelerden gelen işçilere verilen çalışma izinlerinden %’i Çinlilere, %13’ü Finlandiyalılara, %10’u Türklere, %4’ü Vietnamlılara verildi.

Kimsin sen?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

Считаете ли вы, что миграционное законодательство должно ужесточаться? Напомню, что события в Москве были вызваны конфликтом между гражданами Российской Федерации: одни живут в Центральной России, другие – в южных регионах. Мигранты тут ни при чем. Вызваны эти события были в том числе неправильными или не слишком активными действиями правоохранительных органов. С этого, кстати, мы и начали наш разговор: люди должны видеть, что власти не бездействуют. Необходимость пересмотреть отдельные положения миграционного законодательства активно обсуждается после заседания Государственного совета, прошедшего в Рязани. Думаю, в первую очередь необходимо менять подходы к трудовой миграции. Если установить четкий и прозрачный механизм привлечения иностранной рабочей силы на наши предприятия, то масса вопросов ре-

"Tolerans" programı ne kadar başarılıoldu? Birinci program Rus halkının gelen yabancılara karşı bakışını olumlu sağlamaya yönelikti. Ama pratikte bunun yeterli olmadığını gördük. Anlaşıldı ki aynı zamanda hoşgörü temelleri yabancılara da öğretilmeliydi. Zira göçmeler, geldikleri ülkenin kanun ve kurallarına uymaları, kültür ve geleneklerine saygı göstermeleri gerektiğini anlamalılar. Bize gelen yabancı misafirleri bu konuda yeniden eğitmenin mümkün olduğunu düşünüyor musunuz? Yeniden eğitilmelerine gerek yok. Sadece diasporalar ile aktif bir şekilde ilgili çalışmalar yapılmalı, aslında bunlar yapılıyor da. Düşüncem şu ki, her gelen yabancı az da olsa Rusçayı bilmeli. Bundan başka, göçmenlere kiraya verilecek apartmanları kurma fikri çok hoşuma gidi,*ư r 4":* DA

29

Кто ты?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

шится сама собой. Когда при приеме на работу с иммигрантами заключают трудовой договор, обеспечивают им достойные условия проживания, социальный пакет, в который входит медицинское обслуживание, проблем не возникает. И подобные примеры есть. Недавно наша служба проверяла условия, созданные для иностранных граждан на Киришском нефтеперерабатывающем заводе (мигранты привлекаются там к строительным работам). В основном там служат белорусы и строители из Волгограда. Прежде чем привлечь их, завод перестроил несколько зданий под общежития – причем такие, что не всякая гостиница сравнится – чисто, комфортно. На работе люди одеты в спецовки с надписями, поясняющими, к какому подразделению они относятся. Обеспечен социальный пакет: завод заключил договор с медицинским учреждением для оказания лечебных услуг. Неудивительно, что никаких трений ни у администрации завода, ни у горожан с этими мигрантами нет. Когда же трудовой договор не оформляется, руководители предприятий сами вынуждают мигрантов нарушать закон. Считаю, что необходимо законодательно закрепить жесткую ответственность нанимателя за выполнение трудового законодательства в отношении мигрантов. ■

30 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

yor. Petersburg’da başında bu tarzda iki ev açılacak. Eğer uygun çalışma koşulları, para kazanma imkanı sağlanırsa o, yanlış yola sapmazlar. Bugünlerde göçmenler, yabancı işçiler ve özellikle de burada kaçak olarak kalanlara karşı daha sıkı tedbirlerin alınmasından bahsediliyor. Aralık ayında Moskova’daki Manejnaya meydanında ortaya çıkan olaylar kısmen buna sebep olmuştur. (Maçtan sonra «Spartak» taraftarları ile Kafkasyalılar arasında geçen kavga sırasında bir Moskovalı çocuk öldürüldü. Futbol taraftarları ise buna bir karşılık olarak şehrin merkezinde, korkutma amacıyla bir protesto yaptılar). Sizce, Göçmenlik Kanunları daha mı belirgin olmalı? Unutmamız gerekir ki Moskova’da yaşanan bu olay Güney ve Merkez bölgelerde yaşayan Rusya Federasyonu vatandaşları arasında çıktı. Dolayısıyla göçmenler burada söz konusu değiller. Olayın ana sebebi emniyet müdürlüğünün doğru veya yeterince aktif davranmaması. Aslında, konuşmamızın başında bunu bir kere daha ifade etmiştik: insanlar, hükümetin durmadığını görmeli. Ryazan’da geçen Devlet Konseyi toplantısından sonra Göçmenlik Kanununun bazı maddelerinin değişme gerekliliği konusu sık sık konuşulur oldu. Bana göre, birinci sırada yabancı işçileri kullanma ile ilgili değişiklikler yapılmalı. Eğer şirketimizde yabancı işçileri çalıştırma ile ilgili net ve kurallı bir sistem kurulsa bu birçok sorunu ortadan kaldırır. Bir yabancı işçi işe alındığı zaman onunla iş akti izmalandığı, sağlık sigortası dahil sigorta paketi verildiği, uygun yaşama koşulları verildiği zaman bir problem çıkarmaz. İnanın, böyle örnekler de var. Daha geçenlerde Kiriş petrol rafinerisinde çalışan yabancı işçilerin çalıştıkları koşulların uygun olup olmadığını kontrol ettik. Yabancı işçiler orada daha çok inşaatta çalışıyorlar. Genelde Belorusya ve Volgograd şehrinden işçiler çalışıyor. Onları fabrikaya getirmeden önce yetkililer yurt olarak kullanma amacıyla birkaç ek bina yaptırmışlar. Yurtlar o kadar güzel, temiz, pırıl pırıl olmuş ki bazı otelleri bile bu seviyede yapamazlar. İnsanlar özel uniformalar giyerek çalışıyorlar. Uniformaların üzerinde hangi bölümde çalıştıklarını anlatan yazılar var. Ayrıca, fabrika bir sağlık kurumu ile çalışanların tedavi görebilmesi için anlaşma yaptı. Haklı olarak ne fabrika müdürünün ne de yerli insanların fabrikada çalışan yabancı işçiler ile arasında bir sıkıntı ve anlaşmazlık çıkmamaktadır. Şirket sahipleri, yabancıları çalışma kontratını yazdırmadan işe aldıkları zaman işçilerine suç işlettiriyorlar. Bence bu konuda yabancı işçileri işe aldıkları zaman çalışma mevzuatının kurallarını ihmal eden iş sahiplerine ciddi ceza verme sistemi geliştirilmelidir. ■

ēûĀĭûĩĻċ Ćýĭýħăĩć

Кто ты?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Языковой барьер Dil engeli 32 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Наталья Гранина

Natalya Granina

Корреспондент газеты «Известия» (Москва)

Muhabir, «İzvestiya» Gazetesi (Moskova)

О

бщественный совет правительства Москвы проведет мониторинг городских школ в самых «интернациональных» столичных округах. Как отмечают в московском департаменте образования, в последнее время в спальных районах появилось много учебных заведений, где больше половины учеников – дети мигрантов. Многие из них либо с трудом говорят по-русски, либо вовсе не знают государственного языка. Сколько именно детей мигрантов учится в московских школах – неизвестно. Единой статистики просто не существует. Сейчас при приеме в учебное заведение официально регистрация ребенка в Москве не требуется. Временная прописка должна быть лишь у матери или отца. По данным комиссии по делам национальностей Общественного совета правительства Москвы, ежегодно в столицу вместе с родителями приезжают не меньше 37 тыс. несовершеннолетних из стран СНГ. Около тыс. иностранцев посещают гимназии и колледжи. И больше половины не знают русский. Несколько лет назад в каждом округе Москвы открылись специальные классы для приезжих, плохо знающих русский. Предполагалось, что за два года обучения малыши и подростки подтянут язык и успеваемость. Однако многие мигранты не желают отдавать своих чад в «спецзаведения». Родители считают, что ребенок лучше адаптируется к столичной действительности в обычных учебных заведениях. – В результате школы в самых населенных мигрантами районах на окраине Москвы превращаются в национальные анклавы, – говорит председатель комиссии по делам национальностей Общественного совета при правительстве Москвы Мария Котовская. – Не знающие русского ребята тормозят учебный процесс. А педагоги не знают, как обращаться с такими школьниками. Ведь многие из них даже не понимают, как нужно вести себя на уроке, не отличают урока от перемены. Например, не знают, что нужно поднять руку и попроситься выйти в туалет, не могут сказать по-русски – поэтому просто встают и выходят. Или надоело сидеть – тоже встал и пошел. Москвичи бегут из таких школ. И в дошкольных заведениях картина не лучше. Мы сейчас по жалобам населения провели выборочный мониторинг детсадов. Выяснилось, что многие нянечки и воспитатели с трудом общаются на русском. Чему они могут

M

oskova Hükümeti Kamu Konseyi, başkentin azınlık mensuplarının en fazla bulunduğu bölgelerdeki okulları inceleyecek. Moskova Eğitim Müdürlüğünün kayıtlarına göre Moskova’nın birçok bölgesinde öğrencilerinin yarısını göçmenlerin çocuklarının oluşturduğu okulların sayısı arttı. Bir kısım çocuklar Rusça’yı ya çok az biliyorlar ya da hiç bilmiyorlar. Moskova okullarında tam olarak kaç yabancı çocuğun okuduğuna dair kimsenin elinde net bir bilgi ya da tek bir istatistiki bilgi yok. Bugünlerde bir çocuğu okula vermek için onu Moskova’da kayıt ettirmeye gerek yok. Annesinin veya babasının geçici ikamet izni alması yeterli. Moskova Hükümeti Kamu Konseyi Azınlık Halkları Komitesinin verdiği verilere göre Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinden Rusya’nın başkenti Moskova'ya her yıl velileriyle beraber 37 bin reşit olmayan çocuk geliyor. bin civarında çocuk yabancı lise ve kolejlerde okuyor. Bu çocuklardan yarısı Rusça’yı bilmiyor. Geçen yıllarda Moskova’nın tüm bölgelerinde yabancılar için Rusça kursları açıldı. İki yıl içinde küçük çocuklar ve gençlerin Rusça’ya hakim olabileceğini ve dolayısıyla yabancı öğ-

Несмотря на то, что в столице созданы десять специальных школ для мигрантов, где русский изучается как иностранный, популярностью у приезжих они не пользуются Başkent Moskova'da yabancılar için 10 tane okul açıldı. Bu öğretim kurumlarında Rusça yabancı dil olarak öğretilmesine rağmen göçmenler arasında popüler olamadı rencilerin başarı oranının artması planlanılıyordu. Fakat, göçmen ailelerin çoğu, çocuklarını bu özel kurumlara vermek istemediler. Veliler, çocuklarının normal okullara giderek yerel yaşam tarzına daha iyi alışacaklarını düşünüyorlar. "Bunun bir sonucu olarak Moskova’da yaşayan göçmenlerin en yoğun yaşadığı kenar

,*ư r 4":* DA

33

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! научить малышей, какие навыки привить? Все это создает почву для ксенофобии.

Толерантность провалилась

Не знающие русского ребята тормозят учебный процесс. А педагоги не знают, как обращаться с такими школьниками

34 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

По заказу столичного правительства социологи Российского гуманитарного университета исследовали процесс этнокультурной адаптации детей из семей мигрантов. В соцопросе приняли участие детей в возрасте от 12 до 17 лет, половина которых – приезжие. Почти 80% гостей признались, что испытывают трудности в общении со сверстниками-москвичами. Друзей среди русских имеют лишь 14%. А 37% коренных горожан неприязненно относятся к мигрантам. И только 20% местных искренне рады представителям этнических меньшинств. – Для объективной оценки мы предложили подросткам представить, что в их класс пришел новенький, не знающий русского, – поясняет автор исследования, аспирант социологического факультета РГГУ Александр Макаров. – Готовность помочь выразили только 14% «немигрантов», а большинство (41%) посчитали дружбу с ним невозможной и неприятной. Большинство негативно настроенных русских детей так и не смогли описать, представителей каких этносов и почему они не любят. Ответы были маркерами негативных стереотипов: «азиаты», «кавказцы», «горцы». Это свидетельствует о невежестве и ксенофобии, царящих среди взрослых, нежелания и неумения принимать ничего и никого чужого, что передается порой и детям.

Трудности общения Главные трудности московских школьников в общении с приезжими: проблемы с языком и коммуникацией (39%), неприятные манера поведения или тон «чужаков» (26%), нежелание мигрантов общаться с русскими сверстниками («общаются только между собой» – 22%), агрессивное поведение (11%) и непонимание местных традиций и обычаев (9%). Еще 13% школьников не могут назвать конкретных препятствий, но негативно воспринимают то, что «чужие люди приехали в нашу страну». Без труда межэтническое общение удается только 20% опрошенных детей. Еще одна проблема межэтнического взаимодействия заключается в том, что дети мигрантов и местных жителей по-разному смотрят на нормы поведения людей в чужой стране. «Хозяева» в 55% случаев твердо уверены в том, что приезжим следует принимать традиции, уклад жизни и обычаи местного населения. При этом полную ассимиляцию счи-

bölgelerde bulunan okulların azınlık okullarına dönüştüğünü görüyoruz." diye açıklama yapan Moskova Hükümeti Kamu Konseyi Azınlık Halkları Komitesi Başkanı Mariya Kotovskaya, "Rusça’yı bilmeyen öğrenciler eğitim sürecini frenliyorlar. Öğretmenler ise bu öğrencilere nasıl yaklaşmaları gerektiğini bilmiyorlar. Çocukların çoğu ise derste nasıl davranmaları gerektiğini anlamıyor, dersi teneffüsle karıştırıyorlar." dedi. Mariya Kotovskaya şöyle devam etti: "Mesela, tuvalete gitmek istedikleri zaman önce el kaldırıp öğretmenden izin alınması gerektiğini bilmedikleri için direk yerlerinden kalkıp sınıftan çıkıyorlar. Ya da oturmaktan sıkılınca yine yerlerinden kalkıp gidiyorlar. Moskovalılar böyle okullara çocuklarını vermek istemiyorlar. Kreşlerde de durum farklı değil. Velilerin şikayetleri üzerine seçilmiş birkaç kreşde inceleme yaptık. Bakıcı ve öğretmenlerden bazılarının Rusça’yı tam olarak bilmedikleri ortaya çıktı. Bu tür hocalar küçüklere ne anlatabilir, ne öğretebilirler? Bütün bu sorunlar zenofobiye yol açıyor."

Tolerans tutunamadı Rusya Sosyal Bilimler Üniversitesi sosyologları Moskova Hükümeti isteğiyle göçmen çocuklarının yeni topluma etnik ve kültür adaptasyonu sürecini incelediler. Araştırma, yarısı yabancı olan 12 ile 17 yaş arası çocuk üzerinde yapıldı. Yabancıların %80’ni aynı yaşta olan Moskovalı arkadaşları ile iletişim kurmakta zorlandığı ortaya çıktı. Rus arkadaşları olanlar %14 civarında. Rus çocuklardan %37’si yabancılara düşmanlık duyuyor. Yerlilerin ancak %20’si azınlıklara olumlu ve içten bakıyorlar. "Sonuçların objektif olması için çocuklara sınıflarında Rusça’yı bilmeyen yeni öğrencilerin olmadığını düşünmelerini söyledik." diye anlatan Rusya Devlet Sosyal Bilimler Üniversitesi Sosyoloji Fakültesi asistanı Aleksandr Makarov yaptığı araştırmanın sonucu şöyle açıkladı: "öğrencilerin %14'ü yeni gelen öğrenciye yardım edeceğini söyledi. Pekçok çocuk (%41) ise yabancıları dost edinmenin imkansız olduğunu ve hoşnut olmayacaklarını anlattılar. Negatif tepki gösteren Rus çocuklarının çoğu hangi milletleri ve niçin sevmediklerini tam anlatamadılar. Onların kullandığı "Asyalılar", "Kafkasyalılar" gibi cevaplar önyargı kalıplarıdır. Bunlar, aslında büyüklerin arasında yaygın olan cahillik ve zenofobi, kendisinden farklı olan hiçbir şeyi ve hiçkimseyi kabul edememesi ve kabul etmek istememesinin göstergesidir. Sık sık büyüklerin arasına yayılmış olan bu önyargılar çocuklara aktarılıyor."

Kimsin sen?

ФОТО: ИНТЕРПРЕСС / FOTOĞRAF: INTERPRESS

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

тают оптимальной лишь 20% приезжих детей. 30% автохтонов голосуют за разумный баланс собственных традиций и местных норм, для мигрантов «сбалансированный» вариант оптимален в 58% случаев. Еще 15% школьниковмигрантов считают, что в чужой стране приезжие должны всеми способами сохранять и отстаивать свои обычаи и культурные нормы.

«Культурный шок» Как показало исследование, тяжелее всего приезжим детям приходится, когда они живут в Москве от 2 до 7 лет: именно в этот период дети больше всего хотят вернуться обратно на родину (49% опрошенных). Это объясняется тем, что первому этапу адаптации к новым условиям жизни обычно сопутствуют энтузиазм и приподнятое настроение – у ребенка много надежд и новых впечатлений. А вот дальше, с запозданием, наступает «культурный шок» и, как следствие, подавленность. Уверенность приходит только с опытом, через некоторое время. Имеет значение и возраст детей: старшеклассникам сложнее адаптироваться в чужой стране, чем младшим школьникам. Возможно, поэтому подростки интересуются родной культурой чаще, чем их маленькие земляки. Но делают

İletişim zorlukları Moskovalı öğrencilerin gelen yabancı öğrencilerle münasebetini engelleyen başlıca faktörler arasında dil ve iletişim sorunları (%39), «yabancıların» hoşnutsuz davranışları (%26), göçmen çocukların aynı yaşta Rus çocuklarıyla arkadaşlık etmek istememesi (sadece kendi aralarında görüşenler – %22), saldırgan davranışlar (%11), yerli gelenek ve adetleri anlamamaları (%9) sıralanabilir. Okul öğrencilerinin %13’ü yabancı öğrencilerle irtibat kurmalarına engel olan nedenleri söyleyemediler. Ama bu durumda bile "ülkemize yabancı insanların gelmelerine" olumsuz bakıyorlar. Ankete katılan çocuklardan %20’si diğer milletlerin halklarıyla problemsiz ilişki kurabiliyor. Farklı milletlerin çocuklarının iletişimini zorlaştıran nedenlere bir de yabancı ülkede nasıl davranılması gerektiği konusunda Rus ve yabancı çocukların farklı görüş açıları ve kriterleri ekleniyor. Yerliler, %55 oranında yabancıların yerel ortamın geleneklerini, örf adetlerini kabullenip toplumda hakim kurallara uymaları gerektiğini düşünüyorlar. Aynı zamanda, yabancı çocuklardan ancak %20’si asimilasyonu kabul ediyor. Yerli çocukların %30’u yabancıların kendi geleneklerinin ve yerel davranış kurallarının dengeli olarak birleşmesini gerektiğini düşünüyorlar. Göçmenler, bu seçeneği %58 civarında kabul ediyorlar. Yabancı öğren-

Rusça’yı bilmeyen öğrenciler eğitim sürecini frenliyorlar. Öğretmenler ise bu öğrencilere nasıl yaklaşmaları gerektiğini bilmiyorlar ,*ư r 4":* DA

35

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

До 80% приезжих подростков имеют высокую мотивацию овладения русским. Школьники осознают важность изучения государственного языка для успешной жизни в российском обществе Yabancı öğrencilerin %80’i Rusça’yı öğrenmek için yüksek motivasyona sahipler. Zira Rusya’da başarılı olabilmeleri için Rus dilini iyice öğrenmek gerektiğinin farkındalar. это довольно вяло – только 10% мигрантовстаршеклассников регулярно читают книги и журналы о родной культуре и истории, 21% делает это время от времени. Лишь 9% называют в числе любимых книг произведения национальной литературы. При этом родной язык доминирует или используется наравне с русским в трети иммигрантских семей. Однако до 80% приезжих подростков имеют высокую мотивацию овладения русским. Школьники осознают важность изучения государственного языка для успешной жизни в российском обществе. Интересно, что дети мигрантов стыдятся своей этнической принадлежности: 12% опрошенных иностранцев испытывают внутренний дискомфорт, 8% предпочли бы родиться людьми другой национальности. Социологи делают вывод, что подростки боятся негативного отношения к ним этнического большинства.

Кто виноват? Во многом в трудностях адаптации маленьких иностранцев виноваты их мамы и папы, безразлично относящиеся к успехам своих детей. Родители трети опрошенных не проявляют никакого интереса к их успеваемости. Что еще хуже, около 40% приезжих ребят считают, что их родственникам абсолютно все равно, с кем они общаются и с кем заводят дружбу. Большая ответственность за судьбу детей-мигрантов лежит на принимающем государстве и, в частности, на учебных заведениях: система адаптации у нас, к сожалению, пока не разработана. Но дети не смогут увидеть будущего в другой стране до тех пор, пока к этому будущему равнодушны их собственные семьи. ■

36 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

cilerin %15’i yabancı ülkede kendi örf - adetlerini ellerinden geldiği kadar korumak, kültür ve geleneklerine sahip çıkmak gerektiğine inanıyorlar.

Kültür Şoku Yapılan araştırmanın sonuçları en çok zorluğu Moskova’da yaşayan 2 ile 7 yaş arasındaki çocukların çektiğini gösterdi. Bu yaştaki çocuklar memleketlerine dönmek isterler (%49). Bunun şöyle bir açıklaması var: Yeni bir ortama adaptasyonun ilk aşamasında belli bir coşkunluk yaşanır. Zira çocuğun birçok hayal ve heyecanı vardır. Sonra ise "kültür şoku" denen zaman gelir ve eziklik hissi ortaya çıkar. Zamanla yeni kültür ortamında çocuk, kendini yeniden emin hissetmeye başlar. Çocukların yaşı da çok önemlidir. Örneğin, lise öğrencileri ana sınıf öğrencilerine göre yeni ortama daha zor alışırlar. Belki de buyüzden ana okul öğrencileri lise öğrencilerine göre kendi kültürünü daha az merak ediyor. Aslında, gençlerin ilgisi de çok değil. Yabancı lise öğrencilerinin sadece %10’u memleketleri hakkında tarihi – kültürel dergi ve kitapları takip ediyorlar. Bunlardan %21’i bunu zaman zaman yapıyorlar. Yabancı çocukların %9’u en sevdikleri kitapları sayarken milli edebiyat kitaplarından birkaç tanesini söylüyorlar. Aynı zamanda, göçmen ailelerin üçte biri ana dillerini günlük konuşmalarında Rusça’dan daha fazla veya aynı oranda kullandıklarını söylüyorlar. Yabancı öğrencilerin %80’i Rusça’yı öğrenmek için yüksek motivasyona sahipler. Zira Rusya’da başarılı olabilmeleri için Rus dilini iyice öğrenmek gerektiğinin farkındalar. Göçmen çocukların farklı millet mensubu olmaktan çekinme durumu merak uyandırıcıdır. Ankete katılan kişilerden %12’si rahatsız olmalarının yanı sıra %9’u başka millet mensubu olarak doğmayı arzu ediyor. Sosyologlar çıkardığı sonuca göre, yabancı çocuklar yerel çoğunluğun kendilerine olumsuz bakması ve soğuk davranmasından endişe duyuyor.

Kim Suçlu? Küçük yabancıların yeni ortama alışmasında çektikleri zorlukların kısmen sorumlusu çocukların başarısına ilgisiz kalan velilerdir. Anket sorularını cevaplayan çocukların üçte birinin anne babaları çocuklarının başarılarına ilgi göstermiyorlar. Üstelik, çocukların %40’ı kiminle arkadaşlık ettiklerinin ailelerinin umurunda olmadığını düşünüyorlar. Göçmen çocukların hayatından, geldikleri devlet ve bizzat eğitim kurumları sorumludur. Maalesef, elimizde yeni ortama adaptasyon sistemi yok. Ama kendi aileleri çocukların geleceğine ilgisiz olduklarından, göçmen çocuklar da yaşadıkları ülkede kendi geleceklerini göremiyorlar. ■

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Проректор Педагогического университета Сергей Гончаров со студентами / Pedogoloji Üniversitesi rektör yardımcısı Sergey Gonçarov öğrencileri ile

Доктор филологических наук Ирина Лысакова / Filolog, Dr. Irina Lısakova

Педагогический эксперимент Pedagojik deney Впервые в России провели своеобразный педагогический эксперимент. Чтобы мигранты и их дети могли учиться русскому языку и осваивать азы петербургской культуры, специально для них в городе на Неве изданы азбука и букварь Rusya’da kendi alanında ilk olan pedagojik bir deney gerçekleştirildi. Göçmenlerin ve çocuklarının Rusça’yı öğrenmesi ve Petersburg kültürünü tanıması için Neva nehri üzerindeki şehirde bir alfabe kitabı çıkarıldı 38 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Кирилл Артеменко

«Р

усский букварь для мигрантов» создан как дополнение к обычному школьному учебнику русского языка. Он помогает детям приезжих освоиться в иноязычной среде. Авторы учебника – сотрудники Российского государственного педагогического университета имени А. И. Герцена. В этом вузе национальному вопросу уделяют особое внимание. – У нас обучаются студенты тридцати национальностей, – говорит проректор университета Сергей Гончаров. – Львиная доля иностранцев – студенты из Китая. Три года назад Европейский союз выделил грант на создание «Русской азбуки для цыганских школ». Сотрудники кафедры межкультурной коммуникации университета под руководством Ирины Лысаковой выпустили учебник. Вскоре в университет позвонили из московского издательства: педагогам предлагали издать книгу в лучшем качестве и новом формате. Они с готовностью откликнулись и решили разработать учебник русского языка

Kirill Artemenko

"Y

abancılar için Rusça alfabe kitabı" müfredata göre Rusça ders kitabına ek olarak çıkartıldı. Bu ek ders kitabı yabancı çocukların dile hakim olmasına ve yabancı dil konuşulan ortama alışmasına yardım ediyor. Ek ders kitabı Rusya Devlet Hertsen Pedagoji Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından hazırlandı. Üniversite azınlık sorunlarına büyük önem veriyor. Rektör Yardımcısı Sergey Gonçarov, "Üniversitemizde 30 milletten öğrenci okumaktadır ve büyük çoğunluğunu Çinliler oluşturmaktadır." diyor. Üç yıl önce Avrupa Birliği, hazırlanan "Roman okulları için Rusça alfabe kitabı"na ödül verdi. Rusya Devlet Hertsen Pedagoji Üniversitesi Uluslarası ilişkiler bölümü öğretim üyeleri İrina Lısakova önderliğinde bir ders kitabı hazırladılar. Bir süre sonra üniversiteye özel hazırlanan bu ders kitabını farklı bir format ve kalitede yeniden çıkartmak isteğiyle bir Moskova yayınevinden telefon gelir. Eğitimciler bu teklifi kabul edip ilkokulda Rusça’yı yabancı dil olarak öğrenen çocuklara özel bir ders kitabı üzerinde heyecanla çalışmaya başlarlar.

Для начала хватит и этого / Başlangıç için bu kadar yeterli ,*ư r 4":* DA

39

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе! Профессор Гончаров: Дезориентированный человек может совершить любую глупость. Поэтому в обществе важно вести просветительскую работу. Чтобы родители понимали: здоровье ребенка, его безопасность за пределами квартиры связаны с тем, насколько он готов к восприятию иного

как иностранного для младших школьников из ближнего зарубежья. В изданном в прошлом году «Русском букваре для мигрантов» материал подан весьма строго: простые диалоги, схематичные и внятные рисунки, точно расставленные над общеупотребительными словами ударения. В конце учебника – русские народные сказки, стихи Маршака и Чуковского. Словаря же нет, потому что по такому букварю русской грамоте должен выучиться и маленький таджик, и азербайджанец, и армянин. – Есть проблема – обучение детей, родители которых сами плохо владеют русским языком, – говорит Ирина Лысакова. Поэтому для взрослых при поддержке городского комитета по культуре придумали свой учебник – «Азбуку начинающего петербуржца». Кроме главной задачи издания – изучения русского языка – в нем не без юмора рассказывается о достопримечательностях Петербурга. Это уже для тех, кто освоит начальную языковую грамоту. Пролистываю первые страницы учебника: буква «А». «Аврора» – статья об истории революционного крейсера. Открываю один из последних разворотов – есть тут и о музее с мировым именем «Эрмитаж». Немало места уделено заметкам о корректном словоупотреблении: например, слов «булка» и «хлеб». Это разные вещи, – утверждают авторы. Самая большая статья посвящена памятнику Чижику-Пыжику, который, как поется в народной песенке, «на Фонтанке водку пил» (Чижик-Пыжик – маленькая птичка, Фонтанка – река. – Прим. автора). Впрочем, большой вопрос, станут ли разбираться в фольклорных образах и традиционных обычаях петербуржцев мигранты-гастарбайтеры и сумеют ли они понять не самый простой язык статей «Азбуки». Проректор университета Сергей Гончаров уверен, что невозможно привить приезжим общепринятые культурные нормы эдаким учебным экспресс-курсом за короткое время, и также невозможно быстро воспитать толерантность у горожан. – Нельзя острейшую проблему решить «на раз», сиюминутно, можно разве что пригасить, притупить. Есть три основных культурносоциальных сегмента, посредством которых можно предупредить ксенофобию, – это семья, воспитание и образование, – говорит Сергей Александрович. Гончаров сетует, что в Советском Союзе проблема межэтнических отношений не рассматривалась по политическим причинам. НыЭтнокалендарь для школьников

40 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Geçen yıl basılan "Yabancılar için Rusça alfabe kitabı" itina ile hazırlandı: basit diyaloglar, net resimler, en çok kullanılan kelimeler ve üzerindeki vurgulamalar Kitabın sonuna Rus masalları, Marşak ve Çukovskiy’in şiirleri eklendi. Ders kitabının arkasına sözlük eklenmedi. Zira bu kitap küçük Tacik, Azeri, Ermeniler için yani Rusça’yı öğrenen bütün yabancı çocuklar için hazırlandı. İrina Lısakova, "Rusça’yı yeterince bilmeyen anne babaların çocuklarına Rusça’yı öğretmek gibi bir sorunla karşı karşıyayız." dedi. Dolayısıyla bu sorunu çözmeye yönelik büyükler için de "Petersburglu’nun Kılavuzu" isimli bir ders kitabı hazırlandı. Büyüklere Rusça öğretmek amacıyla bazen mizah yardımıyla Petersburg’un tarihi ve görülmeye değer yerleri anlatılıyor. Bu ekstra bilgiler Rus dilinin temelini öğrenenler için eklendi. Ders kitabının sayfalarını şöyle bir karıştırdım. "A" harfi ile alakalı sayfayı açıp devrimin ünlü kruvazörü "Avrora"nın tarihi hakkında bir makale gördüm. Kitabın son sayfalarına göz atıp dünyaca tanınmış "Ermitaj" isimli müzeyi anlatan bir yazı gördüm. Kelimelerin kullanılma biçimlerine önem verildiği belliydi. Mesela, yazarlar "bulka" (beyaz ekmek) ve "hleb" (ekmek) kelimelerinin aynı anlama gelmediğini açıklamışlar. Kitabın en büyük makalesi bir şarkıda söylendiği gibi Çijık-Pıjık yazısı. (Çijık-Pıjık minicik kuş, Fontanka bir nehir / yazarın dipnotu). Çalışmak üzere buraya göç edenler Petersburg’un örf ve adetlerini veya "Alfabe kitabı"nın süslü dilini ne kadar anlayabilirler? Bu başlı başına bir sorudur. Rusya Devlet Hertsen Pedagoji Üniversitesi Rektör Yardımcısı Sergey Gonçarov, çok kısa zaman içerisinde yoğunlaştırılmış program yardımıyla göçmenlere alışılagelmiş, genel olarak kabul edilen kültür kurallarının öğretilmesinin, seafoodplus.infoburglularda yabancılara karşı hoşgörü yaklaşımının oluşmasına katkı yapmadığını düşünüyor. "Bu sorunu kısa sürede çözmek mümkün değil. Oysa, durumu biraz gevşetmek mümkün. Zenofobi: aile, terbiye ve öğretim olmak üzere üç temel kültürel ve sosyal yoldan önlenebilir." diye açıklıyor Sergey Aleksandroviç. Sayın Gonçarov Sovyetler Birliği zamanında milletlerarası ilişkiler sorununa siyasi nedenlerden dolayı dikkat edilmediğinden şikayetçi. Tarafsız, etnik sorunların olmadığı ortamda büyüyen bugünkü anne babalar çocukların ve gençlerin başına gelen süreçlerin özünü anlayamazlar. «Yanılgıya düşen insan her türlü yanlışı yapar. Bu açıdan toplumu aydınlatmaya yönelik etkinliklerin çok büyük önemi var. Ana-babalar, çocuklarının sağlıklarının ve evin dışındaki güvenliklerinin

Prof. Dr. Gonçarov: Yanılgıya düşen insan her türlü yanlışı yapar. Bu açıdan toplumu aydınlatmaya yönelik etkinliklerin çok büyük önemi var. Ana-babalar, çocuklarının sağlıklarının ve evin dışındaki güvenliklerinin onların farklılıkları kabullenme ve farklılıklara açık olma derecesine bağlı olduğunu anlamalılar ,*ư r 4":* DA

41

Кто ты?

ВЯЧЕСЛАВ ШИЛОВ. seafoodplus.info

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

нешние родители, сами выросшие в нейтральной, благополучной межэтнической среде, не понимают сути процессов, происходящих с детьми и молодыми людьми. – Дезориентированный человек может совершить любую глупость, – продолжает профессор Гончаров. – Поэтому в обществе важно вести просветительскую работу. Чтобы родители понимали: здоровье ребенка, его безопасность за пределами квартиры связаны с тем, насколько он готов к восприятию иного. Ведь азы толерантности – это способность воспринимать иное не как враждебное. Тематическое образование, похоже, и впрямь важно: в ноябре года «Левадацентр» провел опрос россиян в 46 регионах России с целью выяснить их отношение к гастарбайтерам. Негативно относятся к приезжим рабочим 35% общего числа опрошенных.

Должна быть жесткая правовая реакция, вплоть до депортации. А по отношению к националистам – преследование в рамках закона. Закон не может быть добрым или злым. Если его нет, возникает ситуация неопределенности, которая идеальна для манипулирования людьми 42 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

onların farklılıkları kabullenme ve farklılıklara açık olma derecesine bağlı olduğunu anlamalılar. Zira hoşgörü temelleri, farklılıkları düşman unsur olarak görmemek anlayışında yatar." diye devam ediyor Prof. Gonçarov. Tematik eğitim önemlidir. yılının Kasım ayında "Levada-tsentr" merkezi Rusya’nın 46 bölgesinden kişiye yabancı işçilere bakışlarını öğrenmek amacı ile anket yaptı. Ankete katılan insanlardan %35’nin gelen yabancı işçilere olumsuz baktıkları ortaya çıktı. Genelde orta eğitim ve düşük gelire sahip olan Rusya vatandaşları böyle bir düşünceye sahipler. Gonçarov büyük ülkenin kültür farklılığını sağlayan, milli geleneklerin parçası olan aile geleneklerinin korumasından ve üniversitede öğrenciler için hazırlanmış olan birkaç "etnik takvim"den söz ediyor. "seafoodplus.infoburg bir çok milletlerin yaşadığı bir şehir" açıklamasında bulunuyor rektör yardımcısı. Takvimin rengarenk sayfalarında milli bayramları anlatan resim ve kısa yazılar da bulunuyor. Mesela Mart ayında, Japonya’da kutlanan Kukla Günü’nü Uluslararası Kadınlar Günü takip ediyor. Takvimin bir sonraki sayfasında ise Yahudilerin bayramı olan Purim Bayramı var. "Diyaloğu insani prensiplerin yardımıyla kurmalıyız. Bu da, yaptıklarımı sizin ahlak ve değer prensiplerinize uyarak gerçekleştiriyorum demektir." diye vurguluyor Rusya Devlet Hertsen Pedagoji Üniversitesi rektör yardımcısı. "Yabancılar için Rusça alfabe kitabı"nı ve "et-

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz! Это по большей части россияне со средним образованием и низкими доходам. Гончаров говорит о сохранении семейных традиций, которые вписываются в национально-этнические и составляют культурное многообразие большой страны. Он рассказывает о серии разработанных в университете «этнокалендарей» для дошкольников. «Петербург – город многонациональный», – объясняет проректор. На пестрых страницах настенного календаря – рисунки и короткие справки о разнообразных национальных праздниках. В марте за японским Днем Кукол следует Международный женский день, а на следующей странице – еврейский праздник Пурим. – Нам требуется строить диалог на основе гуманитарных технологий, – отмечает проректор. – Это значит, что я стараюсь согласовать свои действия с вашей этической и ценностной позицией. Авторы «Русского букваря для мигрантов» и этнокалендарей стараются заложить фундамент толерантного многонационального общества. Но как быть с одним из грубых, но убедительных аргументов националистически ориентированной части общества: «Зачем нам быть толерантными, если приезжие не уважают наши законы и нормы поведения?» Сергей Александрович хмурится: – До тех пор, пока мигранты будут временщиками психологически и юридически, нам не избежать проблем. Нужны мощное законодательство и воля исполнительной власти: жесткий паспортный режим, соблюдение миграционных требований, контроль прибывающих в страну. Давайте честно признаем, что приезжает к нам, в основном, не интеллектуальная элита. И уж если мы пускаем людей, то они должны иметь право на медобслуживание, на страхование – словом, все те права, которые способствуют честной работе. Нужно проводить семинары, сотрудничать с влиятельными диаспорами, учить уважать местную культуру, традиции, законы и порядок. Пока это не выполняется: посмотрите на Москву с чудовищным количеством нелегалов! Если приезжие не захотят вести себя в соответствии с местными нормами, должна быть жесткая правовая реакция, вплоть до депортации. А по отношению к националистам – преследование в рамках закона. Закон не может быть добрым или злым. Если его нет, возникает ситуация неопределенности, которая идеальна для манипулирования людьми. А когда люди еще и боятся… Ведь страх перед иным – архаическое чувство первобытного че-

Yabancılar burada hakim olan kurallara göre hareket etmek istemedikleri taktirde ülkeden sınırdışı edilecek kadar sert hukuki yaptırım uygulanmalı. Milliyetçilere karşı ise yasalara göre uygun ceza verilmeli. Yasalar iyi ya da kötü olamaz. Yasalar uygulanmazsa asıl ozaman insanları kullanmaya, onlarla kukla gibi oynamaya elverişli durum ortaya çıkar

nik takvimleri"ni hazırlayanlar hoşgörüyle birçok milletin bir arada yaşadığı toplumun temellerini oluşturmaya çalışıyorlar. Fakat, milliyetçiliği destekleyenlerin "Yabancılar, kurallarımıza ve geleneklerimize saygı göstermemelerine rağmen onlara karşı niye hoşgörülü olalım ki?" gibi sert ama gerçekçi sorusuna karşı nasıl bir cevap vermeliyiz. Sergey Aleksandroviç kaşlarını çatarak şöyle devam ediyor: "Göçmenlerin topraklarımızda kısa süreli bulunmalarına rağmen psikolojik ve hukuki problemleri bitmiyor. Sert pasaport kontrollerine, göçmenlik kurallarına, ülkeye gelenleri kontrol altına alabilecek güçlü mevzuat ve yürütme organlarının kuvvetli iradesine ihtiyacımız var. Açıkça itiraf etmemiz gerekirki ülkemize gelenler kültürlü değiller. Eğer yabancılara ülkemize gelme iznini veriyorsak, onlara ülkemizin vatandaşları gibi sağlık, sigorta ve yasal çalışmalarını sağlayacak olan bütün hakları vermeliyiz. Diasporalar ile ortak çalışmalar, seminerler düzenlemeli, yabancılara yerli kültür, gelenek, örf adetlere saygılı olmayı öğretmeliyiz. Şimdilik bütün bunlar yapılmamaktadır. Üstelik, Moskova’ya bakın: kim bilir orada yasadışı kaç insan çalışıyor? Yabancılar, burada hakim olan kurallara göre hareket etmek istemedikleri taktirde ülkeden sınırdışı edecek kadar sert hukuki yaptırım uygulanmalı. Milliyetçilere karşı ise yasalara göre uygun ceza verilmeli. Yasalar iyi ya da kötü olamaz. Yasalar uygulanmazsa asıl o zaman insanları kullanmaya, onlarla kukla gibi oynamaya elverişli durum ortaya çıkar. Hele de insanlar korkuyorsa… Çünkü değişik bir şeye karşı duyulan korku ilkel

,*ư r 4":* DA

43

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

ловека. И излечение только одно – формирование культуры взаимопонимания. Сергей Гончаров несколько лет прожил в Германии. Он вспоминает, как ходил за мясом на рынок к одному и тому же турецкому продавцу. У русского и турка завязались неформальные, дружеские отношения. «Мы каждый день общались, обсуждали разные темы, словом, находились в «гуманитарном бульоне», – комментирует Сергей Александрович, видимо, вспомнив вкусное турецкое угощение. – Это человеческие отношения представителей разных культур: да, в первую очередь постоянного покупателя и заинтересованного продавца, но наполненные живыми эмоциями. Там, где появляется интерес друг к другу, возникает цепная реакция добра. Мне становится понятно, почему не стоит бояться работы, результат которой можно будет увидеть, дай Бог, через десять лет. К «Русскому букварю для мигрантов» приложена интерактивная обучающая программа. ■

44 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

insanların arkaik duygusudur. Bu korkuyu aşabilecek tek tedbir ise karşılıklı anlayış kültürünü oluşturmaktır". Sergey Gonçarov birkaç yıl Almanya’da yaşamış. Uzun zaman et almak için hep aynı Türk esnafa gittiğini hatırlıyor. Ruslar ve Türkler arasında dostluk ilişkileri kurulmuş. "Her gün sağdan soldan konuşurduk, farklı konuları tartışırdık, böylece "sosyal etkileşim" de bulunurduk" diye Sergey Aleksandroviç konuşmasına devam ediyor. "Bu farklı kültüre sahip olan iki insanın ilişkilerinin örneğidir. Evet, tabiki ikimizden biri devamlı müşteri, öbürü ise esnaf, ama aramızdaki ilişkili canlı ve duygu doluydu. İnsanların birbirine karşı ilgi, merakları sayesinde zincirleme iyilik tepkisi oluşur." İlk sonuçları on yıl sonra ortaya çıkacak olan çalışmalardan korkmamamın sebeplerini anlamaya başladım. "Yabancılar için Rusça alfabe kitabı"na ek olarak interaktif öğretme programı da veriliyor. ■

,*動 r 4":* DA

45

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Храм, который построил мулла Кирилл Артеменко

В

поселке Рахья под Петербургом по промыслу Божьему, благодаря епархии и местным священникам, на деньги прихожан возвели православный храм святой великомученицы Варвары. Его построили таджикские строители. Их бригадир мулла Гулмахмад Бобохонов дружен с настоятелем церкви отцом Ильей – оба считают, что ничего удивительного в таком святом деле для мусульман и христиан нет. – Господь шире всяких канонов и правил! Кто вправе проводить границы церкви? – звучит под сводами деревянного храма глубокий и сильный голос. Отец Илья – высокий, видный мужчина – рассуждает на непростые темы. – Я не хочу, чтобы думали, что Бог замкнулся на одной нации, а на остальных ему плевать! Ведь и верующие бывают паршивцами, и неверующие порой живут по Христу. Хотя понимаю, что спасение – только в церкви, и только одно имя под небом, которым можно спастись, – имя Божие.

46 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Kimsin sen?

avrasya’da göçmen olmak. tolerans: farklıyız ama beraberiz!

Kirill Artemenko

P

etersburg’un yakınlarında bulunan Rahya kasabasında Tanrı’nın izni ile, eparşi ve yerli din adamlarının sayesinde, cemaat üyelerinin de parasal desteğiyle Aziz Varvara Ortodoks Kilisesi inşaa edildi. Kiliseyi Tacik inşaatçılar inşaa ettiler. Ekip başkanı Molla Gülmehmet Bobohonov ve kilisenin başrahibi Peder İlya iyi arkadaş olmuşlar. İkisi de bir ibadet yeri kurma gibi hem Hıristiyanlar, hem de Müslümanlar için kutsal sayılan bir işte çalışmayı şaşılacak bir şey olarak görmüyorlar. "Tanrı bütün kurallardan daha üsttedir! Kiliseye sınırlar koymak kimin elindedir ki!" diyen Peder İlya’nın derin ve güçlü sesi ahşap kilisede duyuluyor. Peder İlya uzun boylu, iri yapılı bir adam. Değindiği konular sıradan ve basit değil. "İnsanların, Tanrı’nın bir millete odaklandığından, diğerlerinin de Onun umurunda olmadığını düşünmelerini istemiyorum. Bazı inananlar var ki dinin uyulması gereken kurallarının bütününe uymazlar, iman etmeyen insanlar da var ki Hz. İsa’nın sözlerine uyarak yaşarlar. Bununla beraber bizim kurtarıcımızın kilise ve mavi semada tek isim olduğunu anlıyorum. O da''Tanrı!''. diyor Peder İlya.

Molla’nın Yaptığı Kilise ФОТО: БОРИС КЛЕМЕНТЬЕВ / FOTOĞRAF: BORIS KLEMENTIEV

,*ư r 4":* DA

47

Кто ты?

миграция в евразии. толерантность: мы разные – мы вместе!

Храм возвела бригада таджикских строителеймусульман. Их бригадир Гулмахмад Чутович Бобохонов – мулла, причем потомственный, как и Илья Дмитриевич Амбарцумов – потомственный православный священник

48 ДА ɪɫɯɢ r ɰɱɯɨɳ

Дорога жизни – нить, в Великую Отечественную войну, в блокаду соединявшая Ленинград с большой землей, и сегодня насквозь прошивает маленький поселок Рахья. Здесь, в двадцати пяти километрах от большого города, живут всего три тысячи человек. Вплоть до «перестройки» в этих краях гудели заводы по переработке торфа. Во время войны жители поселка спасали топливом осажденный Ленинград. В июльский зной земля в Рахье начинает дымиться, и торфяной смог туманит горизонт до середины сентября. Братская могила да обелиск в честь Героя Советского Союза Алексея Севастьянова, таранившего фашистские самолеты, – вот и все достопримечательности Рахьи, если бы не православная церковь святой великомученицы Варвары. Храм возвела бригада таджикских строителей-мусульман. Их бригадир Гулмахмад Чутович Бобохонов – мулла, причем потомственный, как и Илья Дмитриевич Амбарцумов – потомственный православный seafoodplus.info дружат с тех пор, как Гулмахмад, приехав из соседнего Всеволожска в Рахью, с десятком товарищей взялся за строительство деревянного храма. В родном Душанбе он построил каменную мечеть. Вопросу, как относятся единоверцы к его дружбе с православными, Гулмахмад удивляется:

"Hayat yolu" denen ve İkinci Dünya Savaşı süresince devam eden Leningrad blokajı yıllarında, şehri dünyaya bağlayan yol bugünlerde de küçük Rahya kasabasında aşağıdan yukarıya doğru uzanır. Büyük şehre 25 kilometre uzaklığında olan bu kasabada 3 insan yaşıyor. "Perestroyka" ("Yeniden Yapılanma", Sovyetler Birliğinde ’li yıllardan itibaren gerçekleştirilen ekonomik ve siyasi sistemi yeniden yapılandırma ve reform hareketleri) yıllarına dek burada turba işleme fabrikaları harıl harıl çalışıyordu. Savaş zamanında bu küçük kasaba Leningrad’ın yakıt kaynağı olarak, naziler tarafından sarılmış şehri kurtardı. Temmuz sıcaklığında Rahya topraklarında dumanlar yükselir. Turba dumanı gökyüzünü Eylül’ün ortasına kadar kaplar. Aziz Varvara Ortodoks Kilisesi olmasaydı Rahya’nın ünlü yerleri; toplu mezarlar ve nazi uçaklarını mahmuzlayan Sovyetler Birliği Kahramanı Aleksey Sevastyanov’un adına yaptırılan bir anıttan ibaret olurdu. Kiliseyi müslüman Tacik ekibi inşaa etti. İlya Dmitriyeviç Ambartsumov’un atadan gelme bir papaz olması gibi, inşaatçıların başı Gülmehmet Çutoviç Bobohonov da atadan gelme bir molla. Gülmehmet, komşu Vsevolojsk şehrinden Rahya’ya on kadar arkadaşıyla geldiği ve kilise inşaa etmeye başladıkları andan itibaren Peder İlya ile dost olmuş. Memleketi Duşanbe şehrinde de bir camii inşaa etmiş. Gülmehmet

Kimsin sen?