Entübe Nedir

entübehavasolunumzorlanmaksağlıkyoğunbakım

Entübe hasta entübasyon işleminin uygulandığı vaka olarak adlandırılabilir. Normal solunum yolları ile nefes alamayan hastanın nefes alış verişini sağlamak adına solunum yollarına yerleştirilen tüple nefes alması kolaylaşıyor. Hasta tedaviye olumlu yanıt verdiği takdirde taburcu edilebilecek durumda ise entübe edilen aletler hastadan alınıyor.

ENTÜBE NEDİR?

Entübe durumu, solunum sıkıntısı çeken hastalarda solunum yoluna ağız ya da burun yoluyla özel bir tüp yerleştirilmesi. Kendi kendine yeterli soluk alamama durumu olarak da tanımlanabilen entübasyon durumu ayrıca, ameliyat süresince hastanın solunum cihazına bağlanmasını da ifade eder.

Entübasyon, solunumun veya solunum yolunun güvenliğinin bozulması ya da bozulma riskinin oluşması durumunda hava yolunun korunması, devamlı havalandırma sağlanması, gerekirse ilaç verilmesi amacıyla, suni solunuma geçmek için laringoskopi veya özel aparatlar yardımıyla solunum yoluna (trakea) içine ağız ya da burun yoluyla özel bir tüp yerleştirilmesi işlemidir.

Kendi kendine yeterli soluk alamama durumu olarak da tanımlanabilen solnum yetmezlikli hastaları solunum cihazına bağlayabilmek için ağızdan nefes borusuna ulaşan bir boru takmak gerekir. Bu boru takma işlemine "entübasyon" denir.

Ayrıca pek çok ameliyatta, ameliyatı yapabilmek için hastayı uyutmak ve kaslarını gevşetici ilaçlar vermek gerekir. Bu ilaçlar hastanın kendi kendine nefes almasına engel olduğundan ameliyat süresince hastanın solunum cihazına bağlanması ve bunun için de entübe edilmesi gerekir.

Hızlı ve seri entübasyon medikal acil durumlar nedeniyle yaşamı tehdit altında olan hastalarda güvenle uygulanabilecek bir hava yolu açma yöntemidir. Yöntemin literatürde tanımı ve geliştirilmesi, acil tıbbın ayrı bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmesi süreci ile paraleldir. Bunun nedenleri araştırıldığında 30 yıllık geçmişi acil servis hekimlerinin hastanın ve hekimin güvenliği açısından diğer uzmanlık alanlarından farklı bir tanım ve uygulama deneyimi kazandıklarını görmek olasıdır. Bu deneyimi süreç içinde her konuda olduğu gibi literatürde yayınlanmaktadır.

Entübe nedir? Hasta ne zaman entübe edilir?

Entübe hasta kalıbını çok sık duyar hale geldik. Bu, hastaya entübasyon işleminin uygulanmış olduğu anlamına gelir. Hava kontrolünü sağlayamayan veya yardım almadan solunumunu gerçekleştiremeyen hastalar için uygulanır.

Ameliyatlar çoğu zaman genel anestezi altında gerçekleştirilir. Bu süreçte hastaya uygulanan anestezik ilaçlar pek çok kası etkisiz hale getirdiği gibi, solunumda görev alan diyafram kasını da etkisiz hale getirir. Dolayısıyla, hasta anestezinin etkisindeyken solunumunu devam ettiremeyebilir. Birçok hastada entübasyon için takılan endetrakeal tüp, ameliyat sonrasında çıkarılır ve hasta solunumunu tek başına sürdürmeye devam eder. Fakat, geçirilen ameliyat açık kalp gibi ciddi bir operasyon ise ya da solunumu engelleyecek ciddi bir rahatsızlık mevcut ise tüp hemen çıkarılmaz ve hasta solunumunu bir süre daha ventilatör yardımıyla gerçekleştirir.

Solunum yetmezliği bulgusu durumlarında da entübasyona ihtiyaç duyulur. Akciğerlerin ciddi düzeyde yaralanması, şiddetli zatürre ve Covid gibi durumlar; oksijen ihtiyacını karşılanması adına entübasyon işlemini gerektirebilir.

Entübasyonun riskleri nelerdir?

Pek çok girişimsel işlemde olabileceği gibi hastanın entübe edilmesi de bazı riskleri yanında getirebilir. Ayrıca, entübasyon süresinin uzaması; bu risk veya komplikasyonların görülme ihtimalini artırır. Bu riskleri şöyle sıralayabiliriz:

• Diş, dil, ağız ve gırtlakta yaralanma
• Tüpün yanlışlıkla soluk borusu yerine yemek borusuna ilerletilmesi
• Soluk borusunun yara alması
• Kanama
• Ventilatörden ayırırken sorun yaşanması
• Tükürük gibi salgıların aspire edilmesi
• Aspirasyona bağlı akciğerde enfeksiyon gelişimi ve zatürre
• Boğazda ağrı

Komplikasyonların gelişmemesi için sağlık personelleri tüm tedbirleri alsa bile entübasyonun hastaya zarar verme ihtimali vardır. Entübasyon uygulanmadan önce hasta ve hasta yakınlarına işlemin risklerinden bahsedilir. Entübasyonun zorunlu durumlarda uygulanan ve hastanın solunumuna devam edebilmesi için önemli bir işlem olduğu unutulmamalıdır.

Entübasyon sürecinde beslenme nasıl gerçekleştirilir?

Kısa süreli operasyonlar için; örneğin entübe edilen hastanın tüpü birkaç saat içinde çıkarılacak ise beslenme ihtiyacı olmayacaktır. Böyle durumlarda hastanın tüpü çıkarıldıktan sonra, doktorun uygun gördüğü an itibariyle hasta normal beslenmesine dönebilir. Fakat, entübasyonun uzun sürmesi durumunda, beslenme ihtiyacı; damar yolu (IV) veya mideye yerleştirilecek tüp yardımıyla karşılanabilir.

Covid pandemisi ile “Entübe nedir?” sorusu sıklıkla gündeme gelmeye başladı. Hastanın durumunu ifade etmek adına kullanılan bu durum entübasyon olarak da adlandırılır. Entübasyon, hastanın bedeni kendi başına nefes alma fonksiyonunu gerçekleştiremediğinde uygulanan bir prosedürdür. Bu prosedürde doktor, nefes alma güçlüğü yaşayan hastanın soluk borusuna boğaz yolu ile bir tüp yerleştirir ve böylelikle havanın ciğerlere girip çıkması kolaylaşmış olur. Bu hastanın ciğerlerine ekstra oksijen de pompalanmış olur. Yerleştirilen bu tüp ayrıca ciğerlerde bulunan karbondioksitin dışarı verilmesini de kolaylaştırır. Tüm bu işlemlerin sonunda hastanın ciğerlerinde bulunan karbondioksit ve oksijen seviyeleri normal bir düzeye getirilir. Konu hakkında bilinmesi gereken bazı terimler de bulunur. Bu terimler:

• Endotrakeal tüp (Entübasyon tüpü): Entübasyon işleminde kullanılarak ağızdan soluk borusuna yerleştirilen tüptür.
• Entübasyon: Herhangi bir nedende ötürü yaşanan solunum yetersizliğinde, kendi kendine rahat nefes alamayan ve hayati organlara oksijen gönderemeyen kişinin solum borusuna tüp yerleştirme işlemidir.
• Entübe (hasta): Entübe işlemi uygulanmış kişinin durumunu ifade eder.
• Entübe etmek: Entübasyon tüpünü hastanın soluk borusuna yerleştirme işlemidir.
• Ekstübasyon: Soluk borusuna takılmış tüpün çıkarılmasıdır. Hasta kendi kendine nefes alıp verebilir duruma geldiğinde uygulanır.

Entübe Hangi Durumlarda Uygulanır?

Hastanın solunum yolunun hasar görmesi, tıkanması, akciğerin işlevini gerçekleştirememesi, hastanın bilincini kaybetmesi sonucu solunum kontrolünün olmaması, kalp fonksiyonunun aniden kaybolması, genel anestezi gerektiren cerrahi operasyonlar, solunuma engel olan travmalar ve hastalıklar olması durumunda bu işlem uygulanır.

Entübasyon Nasıl Uygulanır?

“Entübe nedir nasıl yapılır?” sorusu da konu hakkında merak edilenler arasında. İşlem öncesinde hasta sedasyonda tutulur ya da hastanın bir nedenden ötürü bilinci kapalıdır. Bu durumlar hastanın hava yolu ve ağzının gevşek olmasını sağlar. İşlem için hasta sırt üstü ve düz yatırılır. Ardından hastanın ağzı açılır ve hastanın diline hafif basınç uygulanır. Bu işlem sırasında da hastanın ağzından boğazına doğru ucunda ışık olan bir tüp ile ilerlenir. Bu tüp hastanın solunum yoluna kadar indirilir. Tüp istenen yer geldiğinde tüpte bulunan balona benzer yapı açılır ve sabitlenir. Bu işlemin ardından stetoskop ile hastanın akciğerleri dinlenerek işlemin doğruluğu kontrol edilir. Ek olarak hastanın göğüs röntgeni de çekilir. İşlem doğru yapıldığından tüpün girdiği nokta bantlanır. Bazı durumlarda ağız ya da boğazda bir ameliyat durumu varsa solunum tüpü burundan da geçirilebilir. Bu işlem de nazal entübasyondur. Peki entübe hasta uyutulur mu? İşlem sırasında hasta uyku durumunda anestezili ya da sedasyon halindedir.

Entübasyon Kaç Gün Sürer?

“Entübasyon kaç gün sürer?” diye merak ediyorsanız hastanın kaç gün entübede kalma süresinin yaşanan hastalık ve genel sağlık durumu ile yakından ilgili olduğunu bilmelisiniz.

Entübenin Riskleri Nelerdir?

“Entübe nedir tıp uygulamalarında riskli midir?” sorusu da merak edilen konular arasında. Bu işlem genel olarak güvenlidir ve hastanın hayatını kurtarabilen bir prosedür olarak kabul edilir. Fakat nadiren görülen bazı komplikasyonlar da bulunur. Tüm bu komplikasyonlar işlemden hemen önce hasta ya da hasta yakınlarına anlatılır. İşlem uygulanırken ve tüp gırtlaktan geçirilirken ses tellerinin zarar görmesi sonucu ses kısılması olabilir. Bunun yanında cihaz ağızdaki dokuların tahriş olmasına da neden olabilir. Tüp yanlış sabitlendiğinden yemek borusundan soluk borusuna maddeler gidebilir. Bunun yanı sıra işlemin beraberinde getirdiği riskler şöyledir:

• Aspirasyon nedeniyle akciğerde enfeksiyon gelişimi
• Boğazda ağrı
• Diş, dil, ağız ve gırtlakta yaralanma
• Kanama
• Sesin kabalaşması
• Soluk borusunda yaralanma
• Tükürük benzeri salgıların yanlışlıkla solunum yoluna girmesi
• Tüpün yanlışlıkla yemek borusuna ilerletilmesi
• Zatürre

Entübasyon İşlemini Kim Uygular?

“Entübe nedir yoğun bakım bölümünde kim tarafından uygulanır?” sorusu da merak edilir. Bu işlemi yoğun bakım, anestezi ve acil servis doktorları uygular.

Entübasyon İşlemi Sırasında Beslenme Nasıl Olur?

Hastaya kısa süreli entübasyon uygulandıysa hastanın beslenmeye ihtiyacı olmaz. Bu türden durumlarda tüp çıkarıldıktan sonra hasta doktorun önerdiği zamanda normal beslenmesini uygulayabilir. Ancak entübasyon uzun sürecekse hastanın beslenme ihtiyacı giderilmelidir. Bu nedenle hastanın beslenmesi damar yolu ile ya da mideye yerleştirilen tüple yapılır. Damar yolu ile yapılan beslenmede hastanın ihtiyacı olan miktarda protein, karbonhidrat, makromolekül ve sıvıyı içeren karışım hazırlanır. Hastanın midesine tüp yerleştirilmesi durumunda hastanın beslenmesi nazogastrik yöntemle sağlanır.

Koronavirüs ve Entübe

“Entübe nedir ne işe yarar? Koronavirüs hastalığında kullanılır mı?” diye merak ediyorsanız bu işlemin koronavirüs belirtileri sonrasında hastalara solunum desteği sağladığını bilmelisiniz.