Gazlı Yiyecekler

Vücudumuzda yediklerimiz ve içtiklerimiz gaz oluşumuna sebep olabilir. Özellikle çok acıktığımız zaman hızlı yemek yediğimizde midemizde gaz olur ve sindirim sistemini alt üst eder. Gazın oluşmasını önlemek için lokmaları yavaş ve tam çiğneyerek yutmak, yemekten sonra kısa mesafeli yürüyüşler yapmak gerekir. Peki gaz yapan yiyecekler ve içecekler nelerdir? Gaz yapan besinler neler? İşte merak edilenler

GAZ YAPAN YİYECEK VE İÇECEKLER NELERDİR?

Günlük hayatta yediğimiz ve içtiklerimiz gaz oluşumuna sebebiyet verebilir. Haberimizin devamında gaz yapan yiyecek ve içeceklerin listesine yer verdik.

İŞTE GAZ YAPAN YİYECEKLER;

Soğan,

Fasulye,

Brüksel lahanası,

Brokoli,

Karnabahar,

Kuşkonmaz,

Enginar,

Elma,

Erik,

Armut,

Şeftali,

Sakız,

Tam tahıllı buğday ekmeği,

Kepekli tahıllar,

PEKİ GAZ YAPAN İÇECEKLER NELER?

Gazlı içecekler,

Süt,

Bira

ŞİŞKİNLİK VE GAZ PROBLEMLERİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Mide ve barsak hastalıkları

Hava yutmak

Sindirilmemiş besinler – besin intoleransları

Kronik kabızlık-ishal

İrritabl barsak sendromu

Gaz, sindirim sistemimizde biriken hava boşlukları olarak bilinir. Vücudumuzda gazın yer edinmesinin en büyük sebebi ise yediğimiz ve içtiğimiz şeylerdir. Gün içerisinde vücudumuzda litreye kadar gaz oluşabilir. Hangi yiyecek ve içeceklerin gaz yaptığı kişiden kişiye göre değişebilir. Bunları tespit ettiğinizde, gaz sıkışması ihtimalinde ortadan kaldırabilirsiniz.

Gaz yapan yiyecekler ve içecekler nelerdir?

Gaz oluşumunu engellemek için beslenme şeklinizi çok dikkat etmeniz gerekiyor. Her insanda gaz oluşumu farklı yiyecek ve içeceklerden kaynaklı olsa da genellikle gaz yapan besinler bellidir. Bunlar genellikle;

Gazlı içecekler,

Soğan,

Fasulye,

Brüksel lahanası,

Brokoli,

Karnabahar,

Kuşkonmaz,

Enginar,

Elma,

Erik,

Armut,

Şeftali,

Sakız,

Tam tahıllı buğday ekmeği,

Kepekli tahıllar,

Bira,

Süt,

Kremadır.

Şişkinlik yapan besinler nelerdir?

Vücudumuzda şişkinliğe neden olacak besinlerden ve içeceklerden de olabildiğince az tüketmeniz gerekmektedir. Şişkinlik gaz ile ilişkilendirilebilir. Özellikle kadınlarda yoğun olarak görülen şişkinlik, uzun süreli devam ettiğinde ciddi bir sağlık probleminin habercisi olabilir. Şişkinliğine neden olan besinler;

Fasulye,

Nohut,

Mercimek,

Brokoli,

Lahana ve Brüksel Lahanası,

Süt ürünleri,

Buğday ve işlenmiş beyaz unlu ürünler,

Soğan,

Elma,

Kurutulmuş meyveler,

Doymuş yağlar, trans yağlar ve içerisinde omega 6 yağı olan besinler ve son olarak sakız çiğnemek şişkinliğe neden olmaktadır.

Gaz ve şişkinliği engellemek için nelere dikkat etmeliyiz?

Vücutta oluşabilecek gazı ve şişkinliği minimum düzeye indirmek için besinleri daha yavaş yemeyi ve iyice çiğnemeyi unutmamalısınız. Besinleri küçük porsiyonlarda tüketin ve gereğinden fazla yememeye özen göstermelisiniz. Özellikle akşam yemeklerinden sonra bir saat kadar yürüyüş yapmak hem gaz ve şişkinliği engelleyerek rahatlamanızı sağlar hem de stresi azaltır.

Kimyon, anason, kakule, kişniş, sarımsak, tarçın, rezene ve zencefil gibi şişkinlik önleyici bitki ve baharatları yemeklerde kullanabilirsiniz. Bunlar sindirime yardımcı olarak gaz oluşumunu da engeller. Ayrıca şişkinlik hissine kapıldığınızda bir bardak nane çayı içebilirsiniz. Pırasa, salatalık, ıspanak gibi sebzeler ise şişkinlik derdine deva gibidir. Bu sebzeler pişirildiğinde lif oranı düştüğü için sindirimi kolaylaştırır.

Ayrıca probiyotik açısından zengin olan besinleri tüketerek ya da bu besinlerden takviye alarak şişkinliği ve gaz oluşmasını engelleyebilirsiniz. Probiyotikler aynı zamanda şişkinliğin diğer nedenleri için de etkili bir çözüm olacaktır. Karın şişkinliğinin en büyük sebeplerinden biri de vücutta oluşan ödemlerdir. Ödemleri vücudunuzdan atmak için probiyotiklerden en verimli şekilde yararlanabilirsiniz.

Yiyecek ve içecekler haricinde gaz oluşumuna neden olan etmenler nelerdir?

Gaz problemleri ve çoğu kez şişkinlikle karşı karşıya geliyorsanız bunun sebebi her zaman yediğiniz ya da içtiğiniz besinler olmayabilir. Her zaman tükettiğiniz bir yiyecek yalnızca o gün gaz yapmaya başlamış olamaz. Bunun farklı nedenleri de olabilir. Örneğin;

Stres dolu bir yaşam tarzının içerisinde bulunmak, kendini strese sokmak,

Yiyecek yerken ya da bir şeyler içerken konuşmak,

Hareketsiz bir hayat benimsemek, özellikle bilgisayar başında çalışan insanlarda şişkinlik ve gaz birikmesine sıkça karşılaşılmaktadır,

Egzersiz ve spor faaliyetlerinden uzak durmak,

Vücudu sıkan dar giysiler tercih edilmesi,

Kadınların adet günlerinin yaklaşması ve bu dönem içerisindeki zamanlarda,

Gastrit, reflü ve ülser gibi mide hastalıklarına sahip olmak da bağırsaklarda daha fazla gaz birikmesine sebep olmaktadır.

Gaz sorununu ortadan kaldırmak için hangi bitkiler iyi gelir?

Bitkiler genellikle şifa kaynağıdır. Farklı bitkiler pek çok hastalığın tedavisinde kullanılır. Eğer vücudunuzda gaz birikmesi söz konusu ise ya da aşırı şişkinlik hissediyorsanız bazı bitkileri kullanarak bu şişkinliği yok edebilirsiniz. Bu bitkilerden biri mutlaka evinizde vardır.

Nane çayı; gaz giderici dendiğinde akla ilk gelen nanedir. Taze ya da kuru fark etmeksizin naneyi bir cezve içerisinde içine su ekleyerek kaynatın ve daha sonra içerisine hiçbir şekilde şeker eklemeden içebilirsiniz.

Melisa Çayı; gaz giderici bitkiler ailesine mensup olan melisa bitkisi sindirim sisteminizi rahatlatarak aynı zamanda kaliteli bir uyku almanızı sağlar. Sabahları da zinde uyanmak için uzmanlar akşam saat 6 gibi bir bardak melisa çayı önermektedirler.

Rezene Tohumu Çayı; çay rezenenin kendisinden değil tohumlarından yapılmalıdır. Gaz oluşumunu engellemesinin yanı sıra gazın geçişini de kolaylaştırmaktadır. Etkisini arttırmak için anason tohumu ve dereotu ilave edebilirsiniz. Böylece gaz yapan besinlerin de etkisini azaltarak daha rahat bir gün geçirebilirsiniz.

Gaz Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Yaşama yeni gözlerini açmış bebeklerin sindirim sistemi enzimleri henüz tam gelişmemiştir. Farklı besinlerle karşılaştıklarında gaz problemi yaşamaları çok doğaldır. Zamanla yeni besinleri tüketmeye başladıkça bu sorun kısa zamanda ortadan kalkabilir. Ancak yetişkinlerde gaz problemi görülmesi altta herhangi bir neden yoksa tamamen tükettikleri besine karşı bağırsakların gösterdiği aşırı tepkiden kaynaklanır. Bazı yiyeceklerde diğer besinlere oranla daha yüksek oranda gaz bulunur. Yetişkinlerde gaz yapan yiyecekler kişiden kişiye farklılık gösterir. Gaz problemi yaşıyorsanız gaz yapan besinler hakkında detaylı bilgiye sahip olmanız önemlidir.⁽²⁾

Gaz Yapan Yemekler Nelerdir?

Bazı yemekler tüketildikten sonra şişkinlik yapabilir. Özellikle bağırsaklarda gaz yaparak rahatsızlık hissi yaratabilir. Bu yiyecekleri beslenme programından çıkararak rahatsızlığın giderilmesini sağlayabilirsiniz. Bağırsakta gaz yapan yiyecekler şunlardır:

Kuru Baklagil Yemekleri

Kuru fasulye, nohut, barbunya, yeşil mercimek gibi kuru baklagiller sindirimi güç olan rafinoz denilen bir bileşen içerir. Rafinoz, mideden sindirilemez ve ince bağırsaklardan kalın bağırsağa sindirilmeden geçer. Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından sindirilerek karbondioksit ve metan gazı açığa çıkmasına neden olur.

Süt ve Süt Ürünleri ile Hazırlanan Yemekler

Süt ve süt ürünlerinde laktoz adı verilen bir çeşit karbonhidrat bulunur. Laktaz enzimi yardımıyla bağırsaklarda parçalanır. Ancak bazı kişilerde bu enzim yetersizdir ve laktoz sindirimi tam anlamıyla gerçekleşmez ve gaz oluşumuna neden olabilir.

Tahıllar ile Hazırlanan Yemekler

Buğday, çavdar, yulaf gibi tahıllar ile yüksek oranda lif, rafinoz ve nişasta içeriğine sahiptir. Bu bileşenler midede sindirilemez ve ince bağırsaktan kalın bağırsağa geçerek bakteriler tarafından parçalanır. Sindirim sonrası açığa gaz çıkar. Gaz yapmayan tek tahıl kepeğinde arındırılan pirinçtir.

Bazı Sebzeler ile Hazırlanan Yemekler

Brüksel lahanası, brokoli, lahana, kuşkonmaz ve karnabahar gibi bazı sebzeler, içerdikleri rafinoz nedeniyle en çok gaz yapan yiyecekler arasındadır. Bu besinlerle hazırlanan yemekler bağırsaklarda gaz oluşumuna yol açabilir.

İşlenmiş Gıdalar

Salata sosu, hazır makarna, hazır köfte, tahıl gevreği gibi paketli ürünler, raf ömrünü uzatmak amacıyla fruktoz, laktoz başta olmak üzere pek çok farklı sentetik bileşen içerir. Bu bileşenler bağırsaklarda gaza neden olabilir.⁽³⁾

Gaz Yapan Sebzeler Nelerdir?

Hemen hemen tüm sebzeler yüksek lif içeriğine sahiptir. Turpgiller olarak adlandırılan bazı sebzeler rafinoz denilen ve midede sindirilemeyen karbonhidrat molekülü içerir. Midede gaz yapan yiyecekler arasında şunlar yer alır:

• Brokoli
• Karnabahar
• Pırasa
• Lahana
• Brüksel lahanası
• Turp
• Şalgam
• Kuşkonmaz

Bunlara ek olarak vücutta gaz yapan yiyecekler arasında soğan ve sarımsak bulunur. En çok kullanılan lezzet vericilerden biri olan soğan, fruktoz denilen bir karbonhidrat içerir. Fruktoz midede sindirilemez ve ince bağırsaktan kolona geçerek bakteriler tarafından parçalanır. Parçalanma sonucu açığa çıkan gaz, şişkinliğe neden olur. Sarımsak içindeki koku veren sülfürlü bileşenler nedeniyle bazı insanlarda intoleransa neden olabilir. Bu kişiler sarımsak tükettikleri zaman şişkinlik ve gaz problemi ile karşı karşıya kalabilir.⁽¹⁾

Gaz Yapan Meyveler Nelerdir?

Bazı meyveler doğal olarak içerdikleri sorbitol nedeniyle aşırı gaz yapan yiyecekler arasında yer alır. Sorbitol mide tarafından sindirilemez ve bağırsaklarda bakteriler tarafından parçalanarak gaz oluşumuna neden olur. Bu meyveler aynı zamanda meyve şekeri olarak adlandırılan früktoz karbonhidratı açısından da zengindir. Fruktoz da tıpkı sorbitol gibi kalın bağırsakta parçalanır ve metan ve karbondioksit gazı açığa çıkararak şişkinliğe neden olur. Aşağıdaki meyveler gaz yapan besinler arasında başı çeker:

• Elma
• Kayısı
• Mango
• Portakal
• Şeftali
• Armut
• Erik
• Karpuz
• Böğürtlen
• Ahududu

Bunlara ek olarak kuru kayısı, kuru incir, kuru erik, kuru üzüm gibi fruktoz oranı yüksek kuru meyvelerde gaz yapan besinler arasında yer alır.^(3)(4)(5)

Gaz Yapan İçecekler Nelerdir?

Gaz yapan yiyecekler dışında tüketilen içecekler de bağırsaklarda hava tutulmasına yol açarak gaza neden olabilir. Gaz yapan içecekler şunlardır:

• Soda, maden suyu ve gazoz gibi karbonatlı içecekler
• Kahve
• Süt ve süt ürünleri ile hazırlanan içecekler(muzlu süt, ayran, kefir vb.)
• Ksilitol ve mannitol gibi tatlandırıcı kullanılarak hazırlanan diyet içecekler.^(3)(4)(5)

Yediklerimiz Neden Gaz Yapar?

Bağırsaklarda gaz ve şişkinlik hissi hemen her yaş ve cinsiyette görülebilir. Ancak bazı kişilerde gaza bağlı semptomlar daha ağırdır. Her bireyin sindirim sistemi kendine özgüdür ve besinlere karşı farklı tepkiler verir. Bazı besinlerin gaz içeriği fazladır ancak herkeste gaz yapar diye bir söylem doğru değildir. Yemek yeme şekli, besinlerin ne zaman tüketildiği, besinleri hazırlama ve pişirme şekli de gaz oluşumu için önemli bir etkendir. Mide gazı ya da geğirme şeklindeki gaz genellikle yemek yerken acele eden ve hızlı bir şekilde besin tüketirken yutulan havadan kaynaklanabilir. Bağırsaklarda meydana gelen gaz ise genellikle yüksek posa içeriğine sahip sindirilmesi zor besinlerden kaynaklanır. Besinlerdeki gaz yapıcı bileşenler, mide tarafından sindirilemez ve ince bağırsaktan geçip kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından parçalanır. Sindirim sonucu açığa çıkan karbondioksit ve metan gazı bağırsaklarda şişkinliğe ve gaza neden olur.

Çözünür posadan zengin sebze ve meyveler, özellikle çiğ tüketildiğinde sindirimi zorlaşır. Ancak bu durum bireyden bireye farklılık gösterir. Bir kişide gaz yapan besin bir başka kişi tarafından rahatlıkla sindirilebilir. Vücudun gaz yapan besinlere verdiği tepki, midenin karbonhidratları ne kadar iyi sindirdiğine ve bağırsaklardaki bakteri çeşidine göre farklılaşır. Bazı kişilerde gaz yapan yiyecekler, gaz probleminin yanı sıra ishal, karın ağrısı ve aşırı şişkinlik gibi istenmeyen durumlara yol açabilir. Bu durum aşağıdaki hastalıkların da habercisi olabilir:

• Çölyak hastalığı
• Fonksiyonel dispepsi
• Pankreas yetmezliği
• Huzursuz bağırsak sendromu
• Kolon kanseri
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH)
• Kabızlık
• Bağırsak tıkanıklığı
• Laktoz intoleransı
• Gastroparezi (mide duvarının kaslarının düzgün çalışmadığı, sindirime müdahale ettiği bir durum)
• Crohn hastalığı
• Diyabet
• Ülseratif kolit (bir tür inflamatuar barsak hastalığı)
• Dumping sendromu
• Yeme bozuklukları
• İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
• Yumurtalık kanseri
• Ülser.⁽⁶⁾⁽⁷⁾

Gaz Yapan Besinleri Nasıl Tespit Ederiz?

Mide va bağırsaklarda gaz sorunu ile karşı karşıya kaldığınızda öncelikle bu sorunun altında ciddi bir sağlık problemi olup olmadığını anlamanız gerekir. Konusunda uzman bir doktordan gaza neden olabilecek ülseratif kolit, ülser, dumping sendromu gibi sindirim sistemi problemi olup olmadığını belirlemesini isteyebilirsiniz. Herhangi bir sağlık problemi yok ise sindirim rahatsızlığına neden olan gaz yapan yiyecekler ve içecekleri belirlemeniz gerekir. Öncelikle geğirmenize ve karında gaz hissine neden olan yiyecekleri listelemek için bir yemek günlüğü tutmalısınız. Yemek yedikten sonra hissettiğiniz belirtileri kaydetmeli ve hangi yemeklerin bu belirtilere neden olduğuna karar vermelisiniz. Gaz yaptığı bilinen belirli gıdaları diyetinizden teker teker çıkararak hangi besinlerin sizin için rahatsız edici olduğunu bulabilirsiniz. Genellikle gaz yapan besinler tamamen diyetten çıkarılır ve teker teker besleme programına eklenerek semptomlar yiyecek günlüğüne not edilir. Bir nevi deneme yanılma adı verilen bu yöntem sayesinde gaz yapan besinler kolayca tespit edilebilir.

Gaz yapan yiyecekler ve içecekleri belirlerken nasıl yediğinize de dikkat etmeniz gerekir. Besinleri hızlı tüketmek, iyi çiğnemeden yutmak da mide ve bağırsaklarda gaza neden olabilir. Besinleri hızlı yediğinizde ve iyi çiğnemediğinizde ağız içinde sindirimden sorumlu olan enzimlerin aktif hale gelmesini engelleyebilirsiniz. Besinler ağızda yeterince sindirilmeden mideye geçer ve mide asitleri besinleri sindirmede zorlanarak gaz ve şişkinliğe neden olabilir. Buna ek olarak bir öğünde midenin kapasitesinin üzerinde besin tüketmek de gaz oluşumuna neden olabilir. Uzun süre açlık sonrası birden boş midenin dolması, mide stresini artırır ve midenin sindirim yeteneğini azaltarak besinlerin tam anlamıyla sindirilmeden kalın bağırsağa geçmesine neden olur. Normalde sindirim problemi yaratmayan bazı besinler çok soğuk ya da çok sıcak tüketildiğinde de mide ve bağırsaklarda gaza neden olabilir. Gaz yapan besinler belirlenirken yeme alışkanlıklarının da gözden geçirilmesi büyük önem taşır.⁽⁵⁾⁽⁸⁾

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça

Önerilen Bloglar