Eğitim, bilgi ve kültür sitesi / 2003 - 2023 © dersimiz.com
© Tüm hakları saklıdır. Sitemizi kullanmaya devam ederek kullanım sözleşmesini ve site politikasını kabul etmiş sayılırsınız. İçeriklerimizi izinsiz kullanan web siteleri hakkında yasal işlem yapılmaktadır.
A. Sıfatların Özellikleri
B. Sıfat Çeşitleri
1. Niteleme Sıfatları
2. Belirtme Sıfatları
a. İşaret Sıfatları
b. Sayı Sıfatları
– Asıl Sayı Sıfatları
– Sıra Sayı Sıfatları
– Kesir Sayı Sıfatları
– Üleştirme Sayı Sıfatları
– Topluluk Sayı Sıfatları
c. Belgisiz Sıfatlar
d. Soru Sıfatları
C. Sıfatlarda Anlam
– Sıfatlarda Anlam Kuvvetlendirme
– Sıfatlarda Anlam Daraltma
– Sıfatlarda Karşılaştırma
D. Yapı Bakımından Sıfatlar
1. Basit Sıfatlar
2. Türemiş Sıfatlar
3. Birleşik Sıfatlar
a. Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar
b. Kurallı Birleşik Sıfatlar
4. Pekiştirilmiş Sıfatlar
5. Kelime Grubu Hâlindeki Sıfatlar
Sıfatlar
Annem belediye doktoruydu. Penceresinden kavak ağaçları görünen bir sağlık ocağında çalışır, çoğu günler beni de yanında götürürdü. Orada tek çocuk olmanın krallığını yaşar, oyalanır; haşarılıklarımın, afacanlıklarımın hoş görüleceğini bilmenin kolaylıklarından fazlaca yararlanır, buna karşılık beni mıncıklamalarına, yanaklarımı pembeleştiren makaslar almalarına ses çıkarmazdım. Pencereden uzanır, uçuşan pamukçukları yakalamaya çalışırdım. Kavakları silkeleyen rüzgâr oyun arkadaşım olurdu. Koca bahçe, önümde mülkümmüş gibi uzanır, bense onu tasasız gözlerle izlerdim. Annemin masasında, güzel çerçeveler içinde benim ve babamın resmi dururdu. Gurur duyardım. Kocaman bir masası ve koltuğu vardı annemin. Annemi makamında daha çok severdim sanki, ya da sevgim başka bir boyut kazanırdı. (Murathan Mungan; Pamukçuklar)
Yukarıdaki parçada en az iki kelimeden oluşan ve koyu harflerle yazılmış olan kelime gruplarının ilk kelimelerinin (sıfatların) yazılmadığını, son kelimelerin kaldığını düşünelim:
Annem belediye doktoruydu. Sağlık ocağında çalışır, çoğu günler beni de yanında götürürdü. Orada çocuk olmanın krallığını yaşar, oyalanır; haşarılıklarımın, afacanlıklarımın hoş görüleceğini bilmenin kolaylıklarından fazlaca yararlanır, buna karşılık beni mıncıklamalarına, makaslar almalarına ses çıkarmazdım. Pencereden uzanır, pamukçukları yakalamaya çalışırdım. Rüzgâr oyun arkadaşım olurdu. Bahçe, önümde mülkümmüş gibi uzanır, bense onu gözlerle izlerdim. Annemin masasında, çerçeveler içinde benim ve babamın resmi dururdu. Gurur duyardım. Masası ve koltuğu vardı annemin. Annemi makamında daha çok severdim sanki, ya da sevgim boyut kazanırdı.
Öncesindeki kelimeler çıkarıldığında kalanların anlamları eksilmiş oldu. Kelime anlamı olarak değil de cümleye kattığı anlam bakımından eksilme oldu.
Bu kelimelerin (asıl unsur olan kelimeler, isimler) tam olarak anlaşılması ve tanınması için onlardan önce bazı kelimeler getirerek anlamlarını nitelik ve nicelik yönünden tamamlarız.
İşte, isimlerden önce gelerek onların anlamlarını sayı, renk, durum, hareket, biçim, yer, işaret ve soru yönlerinden tamamlayan; onları niteleyen ve belirten kelimelere sıfat (ön ad) denir. Bu iki kelimenin (sıfat ve isim) oluşturdukları kelime grubuna da sıfattamlaması denir ki bütün sıfat çeşitleriyle sıfat tamlaması oluşturulabilir.
A. Sıfatların Özellikleri
1. Sıfatlar isimlerden önce gelerek onları sayı, renk, durum, hareket, biçim, yer, işaret ve soru yönlerinden tamamlar; onları niteler veya belirtir:
“O zaman gördü ki, küçük çocuk, memleketlisi, minimini yavru ağlıyor… Sessizce, titreye titreye ağlıyor. Yanaklarından gözyaşları birbiri arkasına, temiz vagon pencerelerindeki yağmur damlaları nasıl acele acele, sarsıla çarpışa dökülürse öyle, bağrının sarsıntılarıyla yerlerinden oynayarak, vuruşarak içlerinde güneşlimavi gök, pırıl pırıl akıyor.”
2. Tek başlarına kullanıldıkları zaman isim değerindedirler. Çünkü ancak bir isimden önce geldikleri zaman sıfat oldukları anlaşılabilir:
3. Tek başlarına kullanıldıklarında isim değerinde oldukları için alabildikleri isim çekim eklerini, yani hâl eklerini, iyelik eklerini ve çoğul ekini, bir isimden önce gelerek onu niteledikleri ya da belirttikleri zaman, yani sıfat olarak kullanıldıkları zaman alamazlar:
4. Bir sıfatla onun nitelediği ya da belirttiği bir isim arasına noktalama işareti (özellikle virgül) konmaz. Virgül konursa ilk kelime tek başına kalmış olur, dolayısıyla isimleşir.
5. Birkaç sıfat, arka arkaya sıralanarak bir ismi niteleyebilir veya belirtebilir:
6. Sıfatın varlığından bahsedildiği her yerde mutlaka sıfat tamlaması vardır; o sıfatla (soru sıfatı da olsa) bir tamlama oluşturulmuştur.
B. Sıfat Çeşitleri
Sıfatlar görev ve anlam yönünden, yani kendilerinden sonra gelen isme kattıkları anlam yönünden önce ikiye, sonra daha alt başlıklara ayrılırlar:
1. Niteleme Sıfatları
2. Belirtme sıfatları
a.İşaret sıfatları
b. Sayı sıfatları
– Asıl sayı sıfatları
– Sıra sayı sıfatları
– Kesir sayı sıfatları
– Üleştirme sıfatları
c. Belgisiz sıfatlar
d. Soru sıfatları
1. Niteleme Sıfatları
İsimlerin şeklini, durumunu, hareketini, rengini, kısacası kalıcı özelliklerini gösteren sıfatlardır. Nitelene sıfatları isimlere sorulan “nasıl” sorusunun cevabıdır:
2. Belirtme Sıfatları
İsimleri sayı yönünden tamlayan; yerlerini işaret eden; özelliklerini belli belirsiz olarak bildiren; onların özelliklerini soran sıfatların tümüne belirtme sıfatları denir. Belirtme sıfatları varlıkların geçici özelliklerini bildirirler:
Belirtme sıfatları alt başlıklara ayrılır:
a. İşaret Sıfatları
İsimleri işaret ederek belirten ve yerlerini bildiren sıfatlardır.
“bu, şu, o, öteki, beriki, böyle, şöyle…”
b. Sayı Sıfatları
İsimlerin sayılarını, bölümlerini, sıralarını, parçalarını kesin olarak belirten sıfatlardır. Sayı sıfatlarının çeşitleri şunlardır:
– Asıl Sayı Sıfatları
İsimlerin sayılarını kesin olarak belirten sıfatlardır:
] Başında asıl sayı sıfatlarından biri bulunan bir isme çoğul eki getirilmez.
] Sayı sıfatlarıyla niteleme sıfatları art arda kullanılırsa sayı sıfatı önce gelir:
– Sıra Sayı Sıfatları
“-ncİ” eki ya da nokta kullanılır. İsimlerin sıralarını, derecelerini belirten sıfatlardır.
] “ilk” kelimesi birinci anlamındadır:
] “son, sonuncu, ortanca” kelimeleri de sıra sayı sıfatıdır:
– Kesir Sayı Sıfatları
İsimlerin, bütünün kaçta kaçı olduğunu gösteren sıfatlardır.
] Bu tamlamalarda tamlanan çoğul yapılabilir.
] Tamlayan çoğul yapılıp tamlananla yeri değiştirilebilir:
– Üleştirme (paylaştırma) Sayı Sıfatları
İsimlerin bölümlere ayrıldığını, bölüştürüldüğünü gösteren sıfatlardır. “-(ş)er” ekiyle yapılır.
– Topluluk Sayı Sıfatları
Bir defada doğan birden fazla kardeşler için kullanılır. Bunlardaki “z” sesi çokluk bildirir. Tamlanan çoğul olabilir. üçüz bebek, beşiz çocuklar.
c. Belgisiz Sıfatlar
İsimlerin sayılarını ve miktarlarını kesin olarak değil, yaklaşık, aşağı yukarı, belli belirsiz bildiren sıfatlardır.
“bir, birkaç, birçok, az, çok, biraz, birtakım, bütün, bazı, tüm, her, hiçbir, herhangi bir, kimi…”
Bunlardan bazılarının belirttiği isimler çoğul eki alamaz, bazılarının tamlananları çoğul olmak zorundadır; bazılarınınki de yerine göre tekil de olabilir, çoğul da.
Not: Asıl sayı sıfatı olan “bir” ile belgisiz sıfat olan “bir” karıştırılabilir. “bir” kelimesi “tek” kelimesinin karşılığı ise asıl sayı sıfatıdır. Değilse belgisiz sıfattır:
d. Soru Sıfatları
Soru sıfatları, isimlerin nitelik ve niceliklerini soru yoluyla öğrenmeyi amaçlayan, cevapları da herhangi bir sıfat olan kelimelerdir.
“ne, nasıl, nice, ne gibi, ne biçim, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne türlü…”
Soru Sıfatlarının Özellikleri
] Soru sıfatları cümleyi soru cümlesi yapar. Bazı durumlarda da yapmaz:
] Soru sıfatlarıyla da sıfat tamlaması oluşturulur.
Örnekler
Not: “ne” kelimesi sıfat, zarf ve zamir olarak kullanılabilir.
C. Sıfatlarda Anlam
1. Sıfatlarda Anlam Kuvvetlendirme
] Zarflarla ve edatlarla anlam kuvvetlendirilebilir:
Burada “cennet kadar” kelime grubu “güzel” sıfatını; sonra hepsi birden “vatan” kelimesini nitelemiş.
] Pekiştirme sıfatları ile de anlam kuvvetlendirilebilir: Bir sıfatın ilk iki sesine “m, p, r, s” ünsüzlerinden biri eklenip, oluşan hecenin o sıfatın başına getirilmesiyle oluşur. Ünlüyle başlayan sıfatlarda ilk ünlüye “m, p, r, s” ünsüzlerinden biri eklenir.
Bu kurala uymayan pekiştirme sıfatları da vardır:
] Tekrar yoluyla da anlam kuvvetlendirilebilir. Tekrar edilen kelimeler arasına “mİ” soru eki de konabilir:
2. Sıfatlarda Anlam Daraltma:
] Sıfatların anlamlarında, bazı eklerden yararlanarak kısma, daraltma, küçültme yapılabilir.
Bunun için “-Cİk, -ÇE, -cEk, -(İ)msİ, -(İ)mtırak” ekleri kullanılır:
“-Cİk” eki küçüklük, azlık anlamı taşıyan sıfatlara getirilir ve aşırılık anlamı katar:
3. Sıfatlarda Karşılaştırma (Derecelendirme):
Aynı özelliklere sahip olan varlıkları karşılaştırarak o özelliğe hangisinin daha çok sahip olduğunu göstermek için sıfatın başına “en, daha, pek” kelimeleri getirilir.
D. Yapı Bakımından Sıfatlar
Sıfatlar da isimler gibi yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılır:
1. Basit Sıfatlar
Herhangi bir yapım eki almamış ve başka bir kelimeyle birleşmemiş sıfatlardır.
2. Türemiş Sıfatlar
İsim ya da fiil köklerine ve gövdelerine getirilen isim yapım ekleriyle oluşturulmuş sıfatlardır.
3. Birleşik Sıfatlar
Yapısında birden fazla kelime barındıran sıfatlardır.
Birleşik sıfatlar ikiye ayrılır:
a. Kaynaşmış birleşik sıfatlar
Anlamca kaynaşmış sıfatlardır. Birden fazla kelimenin sözlük anlamlarından az ya da çok uzaklaşarak, aralarına ek ya da kelime girmeyecek şekilde birleşerek oluşturdukları sıfatlardır.
b. Kurallı birleşik sıfatlar
Çeşitli yollarla oluşurlar:
Sıfat tamlaması + “-lİ” yapım eki
Sıfat tamlaması + “-lık -lik -luk -lük” eki
İsim + iyelik eki + sıfat
Takısız isim tamlaması + “-lİ” yapım eki
İsim + “-DEn” ayrılma hâl eki + isim-fiil:
İkileme + isim
İsim + ek + fiilimsi + isim
Deyim + isim
SÖZCÜK TÜRLERİ:
Fiilimsiler
a) İsim-fiiller (Ad-Eylem)
b) Sıfat-Fiiller (Ortaç)
c) Zarf-Fiiller (Bağ-Fiil, Ulaç)
 4. Sınıf sıfatlar, canlı ve cansız varlıkların özelliklerini belirten sözcüklere sıfat (ön ad) denir. Sıfatlar mutlaka bir isim ile kullanılmalıdır. Sıfatlar yapım eki alabilir fakat çekim eki alamazlar. Sıfatlar niteleme sıfatlar ve belirtme sıfatları olmak üzere iki gruba ayrılır. A) Niteleme sıfatı, varlıkları renk, biçim, şekil gibi özelliklerini belirten sıfatlara denir. İsme sorulan 'nasıl' sorusuna cevap verir. Kütüphaneden kırmızı kitabı aldım. Büyük adam koşarak gitti. Sıfatların nasıl sorusuna cevap verir. B) Belirtme sıfatı, varlıkların yerini işaret yoluyla gösteren, durumu belli belirsiz veya soru yoluyla belirten sıfatlara denir. Sıfatlar da isme sorulan 'hangi' sorusuna cevap verir. Bunlarda kendi aralarında dört gruba ayrılmaktadır. 1) İşaret sıfatı, varlıkları işaret yoluyla gösteren sıfatlara ne denir. Sınıftaki herkes bu kitabı okuyor. 2) Belgisiz sıfat, varlıkların durumlarını sayılarını yerlerini kesin bir şekilde bildirmeyen sıfatlara belgisiz sıfat denir. Diğer, bütün, başka, bazı, her, çok, fazla gibi sözcükler belgesiz sıfattır. Bazı işçiler erkenden gelmişti. Dünkü toplantıya birçok kişi katılmamıştı. 3) Soru sıfatı, varlıkların yerini sayısını durumunu soru yoluyla bildiren sıfatlara denir. Ne, hangi, kaç, kaçıncı, nasıl ne kadar gibi sözcükler soru sıfatıdır. Ahmetlerin yanında kaç gün kalacaksın? Okula nasıl gitmeyi düşünüyorsun? 4) Sayı sıfatı, varlıkların sayılarını, sıralarını ve bölümlerini bildiren sıfatlardır. Bunlar da kendi içinde dörde ayrılır.
Her öğrenciye iki kalem hediye ettiler. Okulun bitmesine yirmi bir gün kaldı.
Okulun beşinci haftasında eğlence düzenlenecek. Denemelerden beşinci ve yedinci soruları yanlış yaptım.
Bu sınavı da yüzde yüz kazanırım. Mirastan ona dörtte bir pay kalmış.
Bu yıl hepimiz beşer gün tatil yapacağız. Öğretmenlerimiz ikişer kitap okumamızı söyledi. Sıfatlarda Pekiştirme, sıfatların anlamlarını güçlendirilmek ve kuvvetlendirmek amacıyla yapılan bir yöntemdir. Sıfatın ilk hecesinin sonuna 'm, p, r, s' ünsüzlerinden uygun olanı getirilerek yapılır. Bembeyaz elbise, yemyeşil orman. İkilemeler arasına 'mi' soru edatı getirilerek yapılır. Sıfatlarda Küçültme ''-cik,-ce,-(i) msi,-(i) mtrak'' ekleriyle sıfatların anlam bakımından küçültülmesi veya anlamını daraltılmasına denir. Okulun büyükçe bir bahçesi vardı. Ev de küçücük bir mutfak masası vardı. Son Güncelleme : 24.06.2023 22:32:48 4 Sınıf Sıfatlar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. |
0 Yorum Yapılmış "4 Sınıf Sıfatlar" Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin |
 |
| Sıfat Fiil Ekleri |
| Sıfat Fiil Ekleri, Bir fiilin herhangi bir cümlede sıfat görevinde kullanılması ile ortaya çıkan hal veya durum özetidir. Türkçede ise üç fiilimsi grubundan birini oluşturur. Fiillerin sonuna sıfat-fiil getirilmesi sonucu oluşur.-ası -esi -an -en-maz... |
 |
| Sıfat Fiil |
| Sıfat fiil, fiilin cümle içinde sıfat görevinde kullanılmış halidir. Sıfat fiil Türkçede bulunan üç fiilimsi grup içerisinde yer alır. Fiilerin sonuna -esi, -en (-an), -ar (-er, -r), -mez, -di (ği), -di (k), -miş, -ecek sıfat fiil ekleri getirilerek ... |
 |
| Sıfat Nedir |
| Sıfat nedir, isimlerin önüne gelerek onları niteleyen ve belirten sözcüklerin tümüne denilir. Bir sözcüğün sıfat sayılabilmesi için bir ismi nitelemesi ya da belirtmesi gerekir. Kısa bir örnek verilecek olursa, beyaz kalem ile yazı yazdı. Orada ka... |
 |
| Sıfat Tamlaması |
| Sıfat tamlaması, bir isimle ilgili bilgi veren ve ismin önüne eklenerek oluşan kelime grubudur. Bu şekilde oluşturulan sıfat tamlaması ismin sayısını, ismini, rengini, şeklini, konumunu, durumunu ya da isimle ilgili olan başka bir şeyi anlatır. Sıfat... |
 |
| İsim Sıfat Tamlaması |
| İsim sıfat tamlaması: Türkçenin dil bilgisi konuları arasında yer alan isim ve sıfat tamlamaları son derece önemli olan bir konudur. Çünkü genel olarak öğrencilerin çoğu isim ya da sıfat tamlaması sorularında çocuklar çok yanlış yapmaktadır. Aslında ... |
 |
| Peygamberlerin Sıfatları |
| Peygamberlerin sıfatları, Peygamberlerin diğer insanlardan bazı farklı özellikleri vardır. Buna Peygamberlerin sıfatları denir. Peygamberlerin en önemli özelliği Allah' tan vahiy almaktır. Bir diğeri ise peygamberlerin mucizeler gösteriyor olmasıdır.... |
 |
| İngilizce Sıfatlar |
| İngilizce Sıfatlar, İsimleri niteleyen kelimelere sıfat denir. Sıfat kelimesinin İngilizce karşılığı adjective olarak kullanılır. Bir ismin önüne gelerek, o ismi sahip olduğu özellikler nedeniyle belirten sözcüklerdir. Sıfatlar belirtecekleri ismi ta... |
 |
| İsim Ve Sıfat Tamlamaları |
| İsim ve sıfat tamlamaları, Çeşitli şekillerde yapılan isim ve sıfat tamlamaları dil bilgisinin vazgeçilmez konuları arsında yerini almaktadır. İsim ve sıfat tamlamaları birbirinden farklı konulardır. Her iki konunum mantığı aynı olsa da isim tamlamal... |
 |
| Zati Ve Subuti Sıfatlar |
| Zati Ve Subuti Sıfatlar; Allahu Teala Zatının bir nebzede olsa tanıması için esmalarından ve sıfatlarından bazılarını biz kullarına bildirmiştir. Bu esmalar ve sıfatlar ışığında Rabbinin yüceliğini ve sonsuz kudretini bir kez daha tefekkür eder, Rabb... |
 |
| Sıfatlar Konu Anlatımı |
| Sıfatlar konu anlatımı, sıfatlar bir ismi nitelendirmek ve bir şeyi daha iyi ifade edebilmek adına kullanılan sözcüklere verilen bir addır. Bu kelimeler kullanılan ismin rengini, şeklini, sayısını, niteliğini anlatırlar. İsimlerin önüne gelerek isiml... |
 |
| Zati Sıfatlar |
| Zati Sıfatlar; Allahu Teala kuluna olan sonsuz merhameti ile bazı esmalarını ve sıfatlarını kullarına bildirmiştir. Yaratıcısını tamamen bilmeyen kişi, yaratıcısı hakkında şüphelere düşebilir. Buna sebebiyet vermemek için, kişinin sınırlı aklı ve idr... |
 |
| Sıfatlar Ve Zarflar |
| Sıfatlar Ve Zarflar; Sıfatlar isimlerden önce gelmeleriyle birlikte onları, durum, renk, sayı, yer, hareket, biçim, soru ve işaret yöntemleri ile tamamlar. Onları belirtir veya niteler. Tek başlarına kullanılırlar ise isim değerinde sayılırlar. Çünkü... |
| Tekvin Sıfatı |
| Allahın Sıfatları |
| Sıfatlar Ve Çeşitleri |
| Türkçe Sıfatlar |
| İşaret Sıfatı |
| Dil Anlatım Sıfatlar |
| Sıfat Ve Zamir |
| Sıfatlar Ve Türleri |
| Sıfat Çeşitleri |
| Durum Bildiren Sıfatlar |
| Sıfatın Tanımı |
| Selbi Sıfatlar |
| Kesir Sayı Sıfatı |
| 10 Sınıf Sıfatlar |
| Asıl Sayı Sıfatı |
| Allahın Zati Ve Subuti Sıfatları |
| Niteleme Sıfatı |
| Adlaşmış Sıfat |
| Sıfat Fiil Ekleri |
| Sıfat Fiil |
| Sıfat Nedir |
| Sıfat Tamlaması |
| İsim Sıfat Tamlaması |
| Peygamberlerin Sıfatları |
| İngilizce Sıfatlar |
| İsim Ve Sıfat Tamlamaları |
| Zati Ve Subuti Sıfatlar |
| Sıfatlar Konu Anlatımı |
| Zati Sıfatlar |
| Sıfatlar Ve Zarflar |
 Kesir Sayı Sıfatı; Sıfat; isimlerin önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, zaman, biçim, renk gibi türlü yönlerden tanımlayan sözcüklere sıfat veya... |
 10 Sınıf Sıfatlar, Cümle içinde isimlerin özellik veya niteliğini belirten sözcükler sıfat olarak adlandırılır. Günlük konuşma ihtiyacımızı giderirken... |
 Asıl sayı sıfatı, bir ismi tam sayı olarak belirten sıfatlardır. İsme sorulan kaç ve ne kadar sorusu ve ile tespit edilmektedir. Türkçe dilimiz hem ö... |
 Allahın Zati Ve Subuti Sıfatları Allahın zati ve subuti sıfatları, insan bu dünyada iradesi dışında kavrayamadığı bazı şeyler vardır ve hakkı tam olarak kavrayamaz. Allahın zati ve... |
 Niteleme sıfatı, varlıkların nasıl olduğunu belirten yani niteleyen sıfatlara verilen addır. Niteleme sıfatları varlığın durumunu, rengini, şeklini be... |
 Adlaşmış Sıfat, Sıfat isimleri niteleyen yada belirten sözcüklerdir. Tek başlarına kullanılamaz. O nedenle mutlaka ya bir isme yad bir başka sıfata ih... |
Varlıkları daha iyi anlatabilmek için bazen daha tanıtıcı sözcükler kullanırız. Bu sözcükleri isimlerin önüne getirerek varlıkların rengini, şeklini, durumunu, sayısını belirtiriz.
İsimlerin önüne gelerek isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen veya belirten sözcüklere sıfat denir.
Örnek(ler)
»Bu akşam eski bir arkadaşımla masmavi denizi seyrettik.
> Sıfatlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır:
Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.
İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
» Gökyüzünü aniden karabulutlar kaplamıştı.
Bu cümlede “kara” sözcüğü, önüne geldiği ismin nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır.
» Yolun kenarı, kurumuşyapraklarla doluydu.
NOT Özel isimlerle birlikte kullanılan akrabalık, meslek, saygı unvanları da niteleme sıfatıdır.
Örnek(ler)
» Aslı yenge, Doktor Mehmet, Süleyman Bey
Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme sıfatları dörde ayrılır:
Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.
Örnek(ler)
» Arkadaşlarım ötekiotobüse binmiş.
UYARI İşaret sıfatları mutlaka isim soylu bir sözcüğü etkilemelidir ve ek almamalıdır, yoksa bu sözcükler sıfat olmaktan çıkar.
Örnek(ler)
»O benim değil.
İşaret zamiri
Bu cümlelerin birincisinde “o” sözcüğü “araba” adını belirttiği için işaret sıfatı; ikinci cümledeki “o” sözcüğü ise bir varlığı karşıladığı için zamirdir.
Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:
Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “kaç?” sorusuyla bulunur.
Örnek(ler)
»Binatlı akınlarda çocuklar gibi şendik.
Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
»On ikincisoruyu çözemedim.
» “AltıncıHis” adlı filmi çok beğendim.
Yukarıdaki cümlelerde koyu renkli yazılan sözcükler sıra sayı sıfatıdır.
Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “kaçar?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
» Baba her oğluna üçertarla bıraktı.
» Hepimize yirmi altışarceviz düştü.
Bu cümlelerde “üçer, yirmi altışar” sözcükleri, “tarla, ceviz” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için üleştirme sayı sıfatıdır.
Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
» Senelik kârdan beşte üçpay aldı.
» Alım satımdan yüzde ikikomisyon alıyor.
Bu cümlelerde “beşte üç, yüzde iki” sözcükleri, “pay, komisyon” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için kesir sayı sıfatıdır.
NOT “yarım, çeyrek” sözcükleri bir ismi belirttiğinde kesir sayı sıfatı olur.
Örnek(ler)
» Yatmadan önce yarım bardak süt içer.
Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.
Örnek(ler)
» Yarın birkaçkişiyle köye gidiyoruz.
»Her gün düzenli olarak koşu yapar.
Bu cümlelerdeki “birkaç, her” sözcüğü “kişi, gün” isimlerini, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” ve “her” sözcükleri belgisiz sıfattır.
UYARI “Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamında kullanılırsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıp ismin sayısını ifade ediyorsa asıl sayı sıfatıdır.
Örnek(ler)
»Birgün sonra tatil bitiyor.
Asıl sayı sıfatı
İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.
Örnek(ler)
»Hangiyoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun?
Bu cümlede, “hangi” soru sözcüğünün “yol” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “şu yol” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.
UYARI “Hangisi?, kaçı?” soru zamirleriyle “hangi?, kaç?” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir.
Örnek(ler)
Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.
»Kaçöğrenci gelmedi.
» Öğrencilerin kaçı gelmedi.
Cümlelerde “kaç” sözcüğü “öğrenci” adını belirttiği için soru sıfatı; “kaçı” sözcüğü, bir sayı adının yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.
NOT Bir ad, hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.
Örnek(ler)
Birinci cümlede “yeni” niteleme sıfatıyla “bir” belgisiz sıfatı, “araba” adının sıfatı olarak; İkincide “bu” işaret sıfatıyla “küçük” niteleme sıfatı, “köy” adının sıfatı olarak kullanılmıştır.
NOT Sıfatlar, adılları da niteleyebilir.
Örnek(ler)
» Ahmet, gerçekten dürüstbirisidir.
» O, her zaman deneyimli kimselerle çalışır.
Bu cümlelerin birincisinde “dürüst” sıfatı “birisi” adılını nitelemektedir. İkinci cümlede “deneyimli” sıfatı, “kimse” adılını nitelemektedir.
NOT İlgi eki (-ki), yer ve zaman bildiren sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar.
Örnek(ler)
»Sınıftakiöğrenciler dışarı çıkmış.
»Yarınkisınava hazır mısın?
Bu cümlelerde “sınıf” sözcüğü, ilk önce bulunma durumu (-de, -da, -te, -ta) ekini alıp ardından sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “öğrenciler” adını; “yarın” sözcüğü, sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “sınav” adını belirttiği için sıfat görevindedir.
Niteleme sıfatlarından sonra gelen isim kaldırıldığında sıfat, isim yerine kullanılmış olur, dolayısıyla sıfat adlaşır.
Örnek(ler)
»Renklileri şu sepete, beyazları bu sepete ayır.
Bu cümlede “renkliler” ve “beyazlar” sözcükleri, “çamaşır” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “çamaşır” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.
NOT Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.
Örnek(ler)
»Hasta, çocuğu yanına çağırdı.
Bu cümlede “hasta” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “çocuk” adı geldiğinde virgül konulmazsa “hasta” sözcüğü “çocuk” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “hasta” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır.
Sıfatlarda küçültme anlamı ”-ce, -cik, -(i)msi, -(i)mtırak” ekleriyle yapılır. Bu ekler sıfata “…e yakın” anlamı katar.
Örnek(ler)
»Küçücükevleri vardı.
cümlesinde “-cik” eki almış “küçücük” sözcüğü de niteleme sıfatıdır. Buradaki “küçücük” sözcüğün “küçük” sözcüğünden farkı, eklendiği ismin anlamında küçültme yapmış olmasıdır.
»İri bir karpuz → İricebirkarpuz (İriye yakın)
»Ekşierik → Ekşimsierik (Ekşiye yakın)
»Küçük çocuk → Küçücükçocuk (Küçüğe yakın)
Niteleme sıfatlarının anlamca kuvvetlendirilmesiyle pekiştirilmiş sıfatlar oluşturulur.
Sıfatlarda pekiştirme, yani anlamın kuvvetlendirilmesi iki şekilde yapılır:
1. Pekiştirilecek sıfatın ilk hecesi (ilk ünlüye kadar olan kısmı) alınır, “p, r, s, m” (PıRaSaM şeklinde kodlayabiliriz.) harflerinden uygun olanı getirilir ve sözcüğün tamamı yazılır.
Örnek(ler)
» Çocuklar tertemizelbiseler giymişlerdi.
»Dümdüzyolda ilerliyorduk.
» Şöyle yemyeşil çimenlerin üzerine uzansam!
2. Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi diğer pekiştirme yöntemimizdir.
Örnek(ler)
»Kara karabulutlar gökyüzünü kapladı.
Sıfatlarda derecelendirme “pek, çok, daha, en…” gibi sözcüklerle yapılır.
Örnek(ler)
»En güzelkitap buydu.
cümlesinde “en” sözcüğü en üstünlük,
»Çok güzelçiçekleri vardı.
cümlesinde “çok” sözcüğü aşırılık anlamı katmıştır.
SÖZCÜK TÜRLERİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒İsim Konu Anlatımı
⇒Zamir Konu Anlatımı
⇒Sıfat Konu Anlatımı
⇒ Zarf Konu Anlatımı
⇒ Edat Konu Anlatımı
⇒ Bağlaç Konu Anlatımı
⇒ Ünlem Konu Anlatımı
⇒ Fiil Konu Anlatımı
⇒ Fiilimsi Konu Anlatımı
119496 119497 119498 119499 119500
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası