Agnostisizm
kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir Zaten Destekçiyim
Blog Yazısı
Evrim Ağacı Blog, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Her Evrim Ağacı üyesi, Evrim Ağacı Blog üzerinden kendi köşe yazılarını, denemelerini ve makalelerini özgürce yayınlayabilir. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, Evrim Ağacı Blog üzerinden yayınlanan blog yazılarının içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Daha fazla göster
Evrim Ağacı Blog, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Her Evrim Ağacı üyesi, Evrim Ağacı Blog üzerinden kendi köşe yazılarını, denemelerini ve makalelerini özgürce yayınlayabilir. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, Evrim Ağacı Blog üzerinden yayınlanan blog yazılarının içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan blog yazılarını herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz bilgiler içeren blog yazılarını, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha isabetli ve bilimsel değeri yüksek blog yazılarını kendiniz kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Genel Bakış
Agnostisizm terimi köken (etimolojik) olarak Yunancada “bilinmeyen, bilememe” anlamlarına gelen “agnostos” kelimesinden türemiştir.
İlk olarak yılında İngiliz Metafizik Derneği’nde Thomas Huxley tarafından yaptığı bir konuşmada Hristiyanlar tarafından “gnostisizm” olarak adlandırılan “Evrenin ve Tanrı’nın hakkında kesin bilgi sahibi olma” iddiasına karşıt olarak bu kelimeyi bulduğunu söylemiştir. Ancak Agnostisizm terimi ilk defa yılında kullanılsa da resmen yazılı olarak bir yapıtta yer alması 'de olmuştur. Huxley ateist ve teistleri aynı derecede görmekte ve Agnostisizm kavramını bütün mezhep ve inançlara karşıt olarak ileri sürmektedir.
Kısaca Agnostisizm, genel anlamıyla Tanrı’nın var olma ya da var olmama inancını ispatlamak için gereken insanların yeterli kapasite ve akli melekelere sahip olmadığını, yani Tanrı’nın var olup olmadığının bilinemeyeceğini savunan bir felsefi temelli görüştür. Bir agnostiğe göre “Tanrı yoktur” veya “Tanrı vardır” demek iddiaları aynı derecededir.
Fakat Agnostisizm’in Thomas Huxley tarafından icat edildiğini ve sadece birkaç yüzyıllık bir geçmişi olduğunu düşünülmemelidir. Huxley bu görüşünü öne sürmeden önce tarihte birçok agnostik olmuştur. Mesela ilk agnostik Protagoras’dır. Yaşadığı dönemde henüz Agnostisizm kelimesi icat edilmemesine rağmen yapıtlardaki felsefesinde Agnostik bir tutum göstermiştir:
“Tanrılarla ilgili olarak ne var olduklarını söyleyebilirim ne de var olmadıklarını; çünkü bunu bilmeyi engelleyen çok şey var: belirsizlik İnsan yaşamının kısa oluşu”
Agnostisizm hakkında genel bir fikir vermesi açısından etimolojik ve tarihi olarak bu kadar bilgi yeterlidir; daha geniş, detaylı ve kapsamlı yazılarımı daha sonra sizlerle paylaşacağım. Şimdi Agnostisizm’in alt dalları olarak tasnif edilen kavramlara bir bakalım.
Agnostisizm’in Sınıflandırılması Ve Alt Dalları
Agnostisizm bazı yazarlar örneğin; William Rowe, Anthony Kenny tarafından; zayıf, ılımlı ve güçlü olarak üçe ayrıldılar. Ancak agnostik-teist ve agnostik-ateist seçeneklerini zayıf agnostisizm alt bölümleri olarak, İgnostisizm kavramını da Agnostisizm’in biraz daha üst bölümü olarak ekleyebiliriz. Hazır yeri gelmişken sınıflandırmadan önce İgnostik, agnostik-teist ve agnostik-ateist gibi terimlerinin neler oldukları hakkında bir açıklık getirelim. İgnostisizm, etimolojik olarak İngilizce “ignore” fiilinden türetilmiştir, bu fiilin anlamları ise “yok saymak, görmezden gelmek, aldırmamak, önemsememek” demektir. İgnostikler “var olup olamayacağını bilemediğimiz bir Tanrı’yı askıya almak” gibi bir düşünceye sahiptirler. Ancak bu görüş Apateizm ile karıştırılmamalıdır. Temelde apateistler için tanrıya inanma veya inanmamanın bir önemi yoktur; bu vaktimizi boşa harcayıp zaman öldürmekten bir farkı olmaz. Şimdi ise agnostik-teist ve agnostik-ateist kavramlarına gelelim. Hiç uzatmadan kısaca anlatmak gerekirse, agnostik-teizm ve agnostik-ateizm Tanrı’nın varlığı hakkında yeterince delilin olmadığının ancak var olmasına ya da var olmamasına daha yakın olunmasıdır. Agnostik-teistler Tanrı’nın varlığının bilinemeyeceğini ama var olması fikrine daha yakın olduklarını söylerler. Agnostik-ateistler ise Tanrı’nın varlığının bilinemeyeceğini ama var olmaması fikrine daha yakın olduklarını dile getirirler.
Reklamsız Deneyim
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %% reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır. Kreosus Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık Daha fazla göster
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, % reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Destek Ol
Şimdi ise sırada en başta tasnif olarak belirttiğim zayıf, ılımlı ve güçlü agnostiklere gelelim. Zayıf-agnostikler, Tanrı’nın bilinebilirliği konusunda fikrini değiştirme ihtimali yüksek olan kişilerdir ve agnostik-teist ve agnostik-ateist gibi görüşleri de bu sınıfa alt bölüm olarak dahil edebiliriz. Bir diğer görüş ise “şuan Tanrı’nın varlığı hakkında yeterli bir delil olmayabilir ama, gelecekte çok gelişmiş teknolojiler icat edersek veya farklı bir şekilde yapabilirsek Tanrı’nın var olup olmadığı hakkında yeterli deliller bulabiliriz” derler. Bu düşüncede olan kişiler genelde Agnostik dediğimiz kişiler olan ılımlı agnostikler başka deyişlerle orta ya da genel-agnostikler ise Tanrı’nın var olup olmadığı şu anlık bilinmese de, ileride bu konu hakkında kesin bir bilgiye ulaşılabileceğine ihtimal verirler. Kısacası Tanrı’nın bilenemeyeceği konusunda çok kararlı değillerdir ve bu konu hakkında şüphe duyarlar. Ancak güçlü-agnostikler ise böyle bir görüşü yok sayar; yani bir güçlü-agnostiğe göre binlerce, milyonlarca yıl geçsin veya çok üst düzey teknolojiler icat edelim veyahut şimdikinden daha da yüksek bir zeka ve algılama kapasitesine erişelim yine de Tanrı’nın varlığı hakkında kesin bir bilgiye ulaşamayız yani ne olursa olsun bilemeyiz.
Bu tasnifi -sınıflandırmayı- bir de Tuncay Akgün tarafından hazırlanan bir yazıda Anthony Kenny’e göre Teizm, Ateizm ve Agnostisizm’in sınıflandırılmasını basitçe açıklayan tabloda görelim.
Yukardaki tabloda Agnostisizm’in diğer inanç ve alt dallarıyla farklarını ya da benzerliklerini basitçe görebilirsiniz.
Agnostisizm Ne Değildir?
Agnostisizm genellikle çoğunlukla dogmatik teistler olmak üzere bazı dogmatik ateistler tarafından “iki arada bir derede kalmak, aslında inanıp veya inanmayıp bunu belli etmek yerine Agnostisizm arkasında saklanmak veya ne yapacağını bilememek” olarak tanımlanır. Ancak agnostik-teistlerin ve agnostik-ateistlerin biraz diyeceklerimin dışında olmasıyla beraber agnostikler iki arada bir derede kalanlar veya ne yapacağını bilemeyenler değillerdir; Agnostikler Tanrı’nın var olması veya var olmaması hakkında yeterli ve kesin bir bilginin olmadığını ve güçlü-agnostikler tarafından da bu bilgiye hiçbir zaman ulaşılamayacağını savunan kişilerdir. Her ne kadar Richard Dawkins gibi şahsiyetler Tanrı’nın bilimin konusu ve varlığının bilimle açıklanabileceğine inanıp, savunsa da bu görüş çok doğru değildir. Çünkü bilim fiziksel, varlığı kanıtlanmış şeylerle ilgilenir; fiziksel olmayan, varlığı veya yokluğu kanıtlanmayan metafiziksel -duyu organlarıyla algılanamayan ve fizik ötesi- bir şey olan Tanrı fikri, bilimle kanıtlanması olası bir şey değildir. Agnostikler bilimle de kanıtlanması olası olmayan bir şeyin, insanların kapasitesi veyahut zekasının da Tanrı varlığı hakkında bir delil bulmasının olası olmadığını, insanların sadece; efsane, mitler veya rivayetlerden Tanrı’nın varlığını veya yokluğunu “bilebilir”; dediğim takdirde yanlış olacaktır. Bu yüzden bilebilir değil, ancak “inanabilir” diyebiliriz.
Kısacası Agnostikler inançlarına, dinlerine henüz karar verememiş olanlar değillerdir; aksine karar vermiş ve Tanrı’nın olup olmadığı konusunda görüşünü Agnostik yani bilenemez olduğu görüşünü benimsemiştir.
Diğer Blog yazılarımda görüşmek üzere…
Kaynaklar:
[2]Anthony Kenny, What I Believe, London: Continuum, , s
[3]Anthony Kenny, “What is Faith? Essays İn The Philosophy of Religion”, Oxford University Press, Oxford, New York, s
[1]Diamond Tema, “Agnostisizm ve İlahi Tragedya”, Mitra Yayınları, , s–12–14–23–24–29–36–37
[5]Tuncay Akgün “Anthony Kenny’e Göre Tanrı’yı Bilmenin İmkânı Ve Agnostisizm”, AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Bahar , Cilt:6, Sayı
[4]Thomas Huxley, ”Agnosticism“, Collected Essays: Volume V: Science And Christian Tradition, D. Appleton And Company, New York, s
[6]William L. Rowe, “Agnosticism”, Routledge Encyclopedia of Philosophy, ed. by E. Craig, London.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
Bu blog yazısıyla ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
funduszeue.info
Agnostik teizm
Agnostik teizm, tanrı veya tanrısal varlıklara inanan ama tanrının olup olmadığına dair bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığını, tanrının varlığının bilinemez olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Esasen dinsiz bir felsefe olan agnostik teizm, agnostisizm ve teizmi belli özellikleriyle birleştirdiği için bu ismi almıştır. Akıl ve mantığın tanrısal bilgiye ulaşmakta yetersiz kaldığını savunarak deizmden ayrılır.
Bu düşünce "bilmek" ve "inanmak" kavramlarının arasındaki farka vurgu yapar. "Bir insanın tanrının varlığını bilemeyiz demesi ama var olduğuna inanması" manasına gelmektedir. Agnostisizm esasen tanrının varlığına dair bilinmezcilik üzerine kurulu olup bir şeye inanmayı veya inanmamayı katı olarak reddetmediği için agnostisizm bazı teistik inanışlarla uyumlu olabilir.
Agnostik teizm, monoteist veya politeist değildir. Tek tanrının veya çok tanrının var olduğu yorumundan kaçınır. En azından bir yaratıcı olduğunu inanılır ama bunun tekil mi yoksa çoğul mu olduğu konusunda genellikle agnostik bakış açısı bulunmaktadır.
İsimlendirme (Agnostik teizm ve agnostik deizm)[değiştir Son Güncellenme: Ateistlere göre, evrenin özü maddeden meydana gelir. Bu inanca göre, Tanrı kesinlikle yoktur. Evren ise, Big Bang ile oluşmuştur ve madde ise, ezelidir. Ama agnostikler Tanrının var olup olmadığının kesin olarak insanlar tarafından bilinemeyeceğini savunur. Deizm ise, bir yaratıcının varlığını kabul ederek çok tanrılı ve tüm semavi dinleri reddeder.
Agnostisizm Nedir?
Agnostisizm akımının temelinde ''belirsizlik ilkesi'' bulunan bir disiplindir. Bu ilkeye göre ise, insanların gerçek bilgiye ulaşması mümkün değildir. Duyu organları tarafından algılanan pek çok şey illüzyon ve gerçek zannedilebilir. Aynı zamanda tam tersi pek çok göz yanılgısı da gerçek olarak kabul edilebilir. Bunun için de ''Evrenden önce ne vardı?'' ya da ''Tanrı var mı?'' gibi sorularına cevap verilemez.
Agnostisizm Neyi Savunur?
Agnostisizm, Tanrı’nın var ya da yok olduğunun kanıtlanamayacağına, Tanrı’nın var olup olmadığını bilmenin mümkün olmadığına inanır. Agnostisizm bu özelliği nedeni ile, önemli bir doğruluk payı taşır. Tanrı’nın var olduğu ya da yok olduğu deneysel olarak kanıtlanabilir bir durum değildir. Aynı zamanda bu akım belirsizlik ilkesini savunur.
Agnostik Kime Denir?
Tanrı, ahiret ve melek gibi metafiziğin konusunu ortaya çıkaran varlıkların, gerçekte var olup olmadığının aslında asla bilinemeyeceğini savunan filozoflara agnostik ismi verilir. Agnostikler, metaryalistlerden ve ateistlerden farklı olarak Tanrı'nın varlığını reddetmez. Ama bunun asla bilinemeyeceğini savunur. Agnostisizm ile ateizm aynı düşünceye sahip değildir. Ateizm, tanrının var olmadığını ya da var olamayacağını savunan bir düşünce akımıdır. Ama agnostisizm, tanrının var olup olmadığı hakkında bir bilinmezlik olduğunu ya da bunun asla bilinemeyeceğini savunan bir düşüncedir.
Ateistlere göre, evrenin özü maddeden meydana gelir. Bu inanca göre, Tanrı kesinlikle yoktur. Evren ise, Big Bang ile oluşmuştur ve madde ise, ezelidir. Ama agnostikler Tanrının var olup olmadığının kesin olarak insanlar tarafından bilinemeyeceğini savunur. Deizm ise, bir yaratıcının varlığını kabul ederek çok tanrılı ve tüm semavi dinleri reddeder.
Agnostisizm Nedir?
Agnostisizm akımının temelinde ''belirsizlik ilkesi'' bulunan bir disiplindir. Bu ilkeye göre ise, insanların gerçek bilgiye ulaşması mümkün değildir. Duyu organları tarafından algılanan pek çok şey illüzyon ve gerçek zannedilebilir. Aynı zamanda tam tersi pek çok göz yanılgısı da gerçek olarak kabul edilebilir. Bunun için de ''Evrenden önce ne vardı?'' ya da ''Tanrı var mı?'' gibi sorularına cevap verilemez.
Agnostisizm Neyi Savunur?
Agnostisizm, Tanrı’nın var ya da yok olduğunun kanıtlanamayacağına, Tanrı’nın var olup olmadığını bilmenin mümkün olmadığına inanır. Agnostisizm bu özelliği nedeni ile, önemli bir doğruluk payı taşır. Tanrı’nın var olduğu ya da yok olduğu deneysel olarak kanıtlanabilir bir durum değildir. Aynı zamanda bu akım belirsizlik ilkesini savunur.
Agnostik Kime Denir?
Tanrı, ahiret ve melek gibi metafiziğin konusunu ortaya çıkaran varlıkların, gerçekte var olup olmadığının aslında asla bilinemeyeceğini savunan filozoflara agnostik ismi verilir. Agnostikler, metaryalistlerden ve ateistlerden farklı olarak Tanrı'nın varlığını reddetmez. Ama bunun asla bilinemeyeceğini savunur. Agnostisizm ile ateizm aynı düşünceye sahip değildir. Ateizm, tanrının var olmadığını ya da var olamayacağını savunan bir düşünce akımıdır. Ama agnostisizm, tanrının var olup olmadığı hakkında bir bilinmezlik olduğunu ya da bunun asla bilinemeyeceğini savunan bir düşüncedir.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası