Delik Fobisi

Genel Kültür

Bilim

Sahip Olduğunuz Takdirde Size Hayatı Zindan Edebilecek İllet Bir Fobi: Tripofobi

funduszeue.info

Tripofobi Nedir?

Tripofobi Neden Olur?

Tripofobi Gerçek mi?

Tripofobi Neden Olur?

Tripofobi Belirtileri Nelerdir?

Tripofobiyi Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

Tripofobi Tanısı Nasıl Konur?

Tripofobi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Eğer tripofobikseniz, delikli yüzeyler nerede olursa olsun canınızı sıkar.

İster bir mercanın yüzeyi

İster bu masum bal peteği ve arılar

Deliklerin olduğu her yüzey sizi aşırı derecede rahatsız edecektir.

En masum görünen manzaralar bile kabus malzemesi olacaktır.

Siz ne olup bittiğini anlamazsınız ama, bir tripofobik anlar.

Bazı örnekleri tahammül edilecek türden değildir.

En güzel lezzetler dahi zehir olabilir.

Kahve ile ilgili ilginç videolar izlerken kendinizi öğürürken bulabilirsiniz.

Doğanın güzelliğini göstermesi gereken görüntüler gününüzü alt üst edebilir.

Değişik coğrafyalarda yaptığınız gezileri gözden geçirmek isteyebilirsiniz.

Gerçekten lanet bir şeydir bu. Bazen siz ne yaparsanız yapın bırakmaz peşinizi.

Sarımsak seviyor muydunuz? Bir daha düşünün.

Ha bir de, çileğin her aşaması bu korkuyu barındırıyor.

Yahu kendi halimizde makarna da mı yapamayacağız?!

Ve anlaşılan Apple, hayatlarımızı kolaylaştırmaya çalışırken tripofobikleri hiç düşünmemiş.

Sıradan detaylar da, çok, can, sıkıcı, olabiliyor.

Ve anlaşılan bazı insanlar, dünyayı yanarken görmek istiyor

Ee, bu noktaya kadar gelmek bile başarıdır gerçi. Yine de soralım: Siz de bir tripofobik misiniz?

Görsellerden fazlasıyla rahatsız olduysanız önermiyoruz ama kendini test etmek isteyenler için Tripofobi testi hazırladık. İsterseniz kendinizi test edebilirsiniz.

Hiç süngerden ya da çilekten korktuğunuz oldu mu? Ya da arı kovanına bakmak istemediğiniz anlar. İşte bu tarz anlarınız varsa sizde de tripofobi adlı delik korkusu olabilir. Hayatın bir bölümünde hemen hemen herkesin bir fobisi olmuştur. Kimisi uçaktan korkar, kimisi örümcekten. Fakat siz hiç delik fobisi olan birilerini gördünüz mü?

Halk arasında çok bilinmeyen hatta duyulduğunda “ya bırak öyle korku mu olur” denilen delik korkusu tripofobi çok da az rastlanan bir durum değil. Literatürde hakkında az bilgi bulunan tripofobi ya da halk değimiyle delik fobisi hakkında bu yazımızda okurlarımızı aydınlatmaya çalışacağız.

Tripofobi Nedir?

Tripofobi (delik fobisi), yüzeylerde bulunan çoklu boşlukların kişiyi rahatsız etmesine verilen addır. Tripofobi en basit tabiriyle “delik fobisi” olarak tanımlanır. Halk arasında ise tripofobi, “delikli el korkusu” olarak bilinmektedir.

Kişiye hoşnutsuzluk veren bu detaylar aslında tehlikesi olmayan, zararsız yuvarlakların ya da deliklerin medyana getirdiği kümelerdir. Örneğin delik korkusunu tetikleyen en önemli uyaranlardan birisi çileklerdir. Çileğin üzerindeki delikler, kişide iğrenme, hoşnutsuzluk oluşturabilir.

Delik fobisi olan insanlar bu duruma farklı tepkiler gösterebilir. Bu tepkiler mide bulantısı, ciltte kaşınma, stres gibi durumların yanı sıra panik atağa kadar uzanabilmektedir. Bunun yanında tripofobik bireylerin rahatsız olduğu görsellerde birbirinden farklı olabilir. Kimisi nar ya da çilekten rahatsızlık duyarken, kimi de bu nesnelerden rahatsızlık duymaz.

Tripofobi ne demek?

Tripofobi kelime kökeni olarak Yunanca’ya dayanır. Trýpa yani “delik” ve phóbos yani “korku” kelimelerinden meydana gelmektedir.

Halk arasında delik fobisi olarak bilinen Tripofobi, düzensiz desenler ve deliklere karşı duyulan rahatsızlık olarak adlandırılmaktadır.

Halk arasında yaygın olarak delik korkusu olarak bilinen tripofobide sadece delikli nesnelerden değil süngerimsi yapılardan, kabarcıklardan ve köpüklerden de korkmayı ifade eder.  

Delik fobisi hakkında sınırlı sayıda bilgi vardır. Herkes tarafından çok duyulmayan tripofobiye insanların %16’sında rastlanır. Buna rağmen birçok araştırmacı tarafından mercek altına alınan tripofobi tıbbi literatürde hastalık olarak henüz yer almamaktadır.

Tripofobinin nedenleri?

Tripofobi ile ilgili araştırmalar sınırlı olduğu için tam olarak neden kaynaklı ortaya çıktığına henüz yanıt verilememektedir. Bunun dışında ise ruh sağlığı uzmanlarının tripofobinin nedenleri hakkında bazı teorileri bulunmaktadır. Bunlar arasındaki en yaygın olan ise “insanın hastalık ve tehlikelere karşı verdiği evrimsel tepki” teorisidir.

 Amsterdam Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, rahatsızlığın tehlikeli olarak gördüğümüz kalıplara karşı doğal bir tepkinin aşırı abartılmış ve genelleştirilmiş versiyonu olarak görüldüğünü söylüyorlar. Yani burada anlatılmak istenen bir kişinin delikli bir nesneyi bilinç altında olumsuz bir şeyle ilişkilendirmesi sonucu rahatsızlık duyduğu ifade ediliyor. Örneğin delikli bir yüzeyin zihinde zehirli bir yılanla eşleştiği için korku ya da rahatsız yarattığı vurgulanıyor.

Tripofobi neden olur?

Tripofobi, halk arasında delik fobisinin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar sonucun da ortaya konan bazı teorilerde aslında bilinçaltında delikli yüzeylerin olumsuz çağrışımlar yarattığı bu sebeple kişide rahatsızlık ve korku oluşturduğu düşünülmektedir.

Tripofobiyi tetikleyen unsurlar:

Tripofobi daha çok bir dizi nesne ya da kalıp tarafından tetiklenmektedir. Bunların yüzeyinde düzensin oluşan delikler bireyi oldukça rahatsız eder. Birkaç örnek vermek gerekirse;

• Cilt üzerindeki kabarcıklar,
• Çileklerin üzerindeki delikler,
• Süngerin görsel yapısı,
• Bal petekleri,
• Arı kovanı, gibi gözenekli ve delikli yapılar delik korkusunu tetiklemektedir.

Tripofobi belirtileri nelerdir?

Delik fobisi diğer fobilerle fiziksel ve psikolojik açıdan benzerlik göstermektedir. Belirtileri de birbirine oldukça yakındır. Belirtiler ise bazı bireylerde gündelik hayatı etkileyecek düzeyde olurken bazı bireylerde daha normal hayatın akışına uygundur.

İlginizi çekebilir:Psikolog Nedir, Ne İş Yapar?

 Ancak bazı kişilerde bu durum gündelik hayatı etkileyebilir. En sık yaşanan belirtiler arasında duygusal rahatsızlık ve tiksinme, kaşınma, titreme ve ürperme, mide bulantısı, baş dönmesi, çarpıntı, sıcak basması, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, ölüm korkusu görülmektedir.

Tripofobi testi:

Daha önce de bahsettiğimiz üzere tripofobi hastalığı hakkında araştırmalar oldukça sınırlı. Bu sebeple tanıya net bir teşhis koyacak bir testin varlığından bahsetmek mümkün değil.

İnternette bulunan testler olsa da bunlar bir uzman tarafından gerçekleştirilmediği için ne kadar güvenli ve doğru olduğu konusunda sıkıntılar yaşanacaktır. Fakat Tripofobi olduğumu nasıl anlarım? Diye merak ediyorsanız, yanıt bulmak için görsellerden yararlanabilirsiniz.

Tripofobi olduğumu nasıl anlarım?

Tripofobi olduğunuzu anlamak istiyorsanız ilk yapmanız gerekendeliklere baktığınızda ya da deliklerle karşılaştığınızda vücudunuzda oluşan fiziksel ve psikolojik tepkileri incelemek olmalıdır. Bununla birlikte yukarıda belirtilen duygusal rahatsızlık ve tiksinme, kaşınma, titreme ve ürperme, mide bulantısı, baş dönmesi, çarpıntı, sıcak basması, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, ölüm korkusu gibi belirtiler sizde de varsa uzman bir doktora görünmenizde fayda var.

Tripofobi Teşhisi

Tripofobi (delik korkusu) teşhisini tanımlamadan önce kişinin belirtilerini takip edip delik korkusu olduğuna dair kuvvetli şüpheye yönlenmelidir. Yazımızda belirttiğimiz belirtilerin olması ya da örnek olarak verdiğimiz hastalığı tetikleyen nesnelere karşı duyulan tiksinti ya da rahatsızlık durumu birey tarafından gözlemleniyorsa hemen uzman bir doktora başvurulmalıdır. Çünkü her hastalıkta olduğu gibi durumu önceden tespit etmek ve tedavisine başlamak ciddi durumlar oluşmadan hastalığın giderilmesini kolaylaştıracaktır.

Uzman desteğine başvurmak içintıklayın.

Delik fobisi için spesifik bir tedavi olmamasına rağmen, diğer fobiler için uygulana tedavi yöntemlerinin birçoğu tripofobi tedavisi içinde kullanılabilir. Bir fobinin tedavisi kolay olmamakla birlikte fobinin tedavisinde; psikoterapi, hipnoz, maruz bırakma ve psikolojik danışmanlık yöntemleri kullanılmaktadır.

Psikoterapi yöntemi bir uzman tarafından doğru metotlarla kullanılmalıdır. Bu terapi de bilişsel davranışçı terapi yöntemi izlenir. Maruz bırakma tedavisinde ise, bireyler rahatsızlığı tetikleyen durumlara maruz bırakılarak korkularıyla yüzleşmesi sağlanır. Bunun yanında tetikleyicilere uyum sağlama fırsatı verilerek korkularını daha iyi yönetmesi sağlanır.

Bireyin tedaviye yanıt verme düzeyi ve geçmiş tedavilere bakılarak gerektiği yerlere uzman ilaçlı tedaviye de tercih edebilir. Psikoterapiyle eş zamanlı olarak panik atak ya da anksiyete semptomlarını azaltacak ilaçlar kullanılabilir.

Tripofobi tedavi edilebilir mi?

Tripofobi yani küçük ve düzensiz delik fobisi gerçekdışı bir korkudur. Ruhsal hastalıkların yanı sıra fobilerin tedavisinde psikolojik danışmanlık, hipnoz ve psikoterapi teknikleri gibi pek çok farklı yöntem kullanılmaktadır.

Psikoterapi teknikleri hastaların gerçek olmayan kaygı ve korkularını değiştirmek üzere uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu korkuların aslında gerçek olmadığını gördükleri ve rahatsız oldukları delikli nesnelerin onlara zarar veremeyeceğini, bu durumun kendi hayal güçlerinin birer ürünü olduğunu ayırt etmelerini sağlar. Psikoterapi tekniklerinin temel amacı hayal ürünlerinden arınmaktır. 

Maruz bırakma terapisi ise bazen olumlu bir şekilde sonuçlanmıştır. Kişiye fobisi olduğu delik fotoğrafları alıştıra alıştıra küçükten büyüğe doğru gösterilir. Kişinin tepkisi ve alışma durumu ölçülür. Bu durum kişinin beynindeki takıntıyı azaltmak amacıyla yapılmaktadır.

İlaç tedavisi de uygulanan bir başka tedavi yöntemidir. Kişinin tripofobi belirtileri kendisine zarar verecek boyutta olabilir. Bunu engellemek adına kişiyi yatıştıracak bir ilaç ile ona ilaç tedavisi uygulanabilir. Aşırı korkuyu yatıştırmak amacıyla ilaç tedavisine başlanabilir. 

Tripofobi nasıl geçer?

Delik korkusunun tedavisinde önemli nokta bireyin kendine olan inancıdır. Çünkü fobilerin tedavisi uzun sürelere çıkabilir. Bunun bir süreç olduğu bilinmeli ve birey inancından vazgeçmemelidir. Bunun yanında doğru bir uzmanla birlikte bu süreci geçirmek oldukça önemlidir. Uygulayacağı yöntemler, gerektiği yerde başvuracağı ilaç tedavisi hakkında oldukça yetkin olması, tedavi sürecini hızlandıran durumlardandır.

Tripofobi hastalığı hakkında sıkça sorulan sorular:

Delik fobisi hastalığı hakkında insanlar tarafından sıkça sorulan sorulara ve cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Tripofobi, tıpkı diğer fobilerde olduğu gibi herkeste olabilmektedir. Ancak kesin belirtisi ise deliklere duyulan tiksinti ve korkudur. Bu belirtilerin olduğu kişilerde delik fobisi bulunmaktadır.

Tripofobi, halk arasında delik korkusu ya da delik fobisi olarak adlandırılmaktadır.

• Tripofobi hastalığı nedir?

Tripofobi hastalığı, bireylerin delikli yüzeylere baktığında rahatsızlık, tiksinti, korku gibi duygulara kapılmasıdır. Bu durum kimilerinde daha aşırı kimilerinde daha hafif seyredebilmektedir.

• Delikli şeylere bakamama hastalığı tripofobi midir?

Delikli nesnelere ya da yüzeylere bakamama hastalığı tripofobidir.

• Tripofobiyi nasıl yenerim?

Doğru tedavi yöntemi ve doğru uzmanla tripofobi tedavi edilebilmektedir.

Kidolog. com; ebeveyn ve çocuk danışmanlık platformudur. Bebeğinizin ve çocuğunuzun gelişimi için birbirinden farklı uzmanlar ile tanışmak ister misiniz? Çocuğunuzun gelişiminde bir pusula olmak isteyen alanında uzman birçok danışman ile bedensel ve ruhsal zindeliği ortaya çıkarın. Doğum öncesinde ve sonrasında sizi yalnız bırakmayacak danışmanlara ulaşmak artık çok kolay.

Tripofobi henüz sebebi net olarak bilinmeyen bir fobidir. Bu konuyla ilgili çeşitli teoriler mevcuttur. En çok dillendirilen teorilerden birisi ise delik fobisinin çeşitli fiziksel hastalıklarla ilişkili olduğu yönündedir. Buna göre; su çiçeği, kızamık, kızamıkçık ve tifüs gibi deriyi etkileyip kabarcık görünümüne sahip olan hastalıklar ya da uyuz, kene, sivrisinek ya da parazitlerin sebep olduğu çeşitli cilt hastalıkları tripofobiyi tetikleyebilir. Tripofobinin bu hastalıklardan ötürü tetiklenme sebebi ise beynin ciltte ortaya çıkan bu semptomları olumsuz olarak algılamasıdır. Kimi insanlarda bu "olumsuzluk" algısı oldukça şiddetli hale gelir ve böylelikle herhangi bir delikli nesne gördüklerinde beyinlerinde bir tehdit algısı oluşur. Bu durumun asıl sebebi ise insanların içgüdüsel olarak zehirli hayvanlara ve yaralara karşı geliştirdiği olumsuz davranıştan ileri gelir. Bu sebeple birçok insan hastalık, zehirli bitki, zehirli hayvan ya da yara benzeri görüntüler görünce olumsuz tepki verir. Delik korkusu hastalığı oluşumunun da böyle bir sebepten kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Bir diğer teori ise kişinin duyduğu rahatsızlık ve tiksinme hissinin kişinin gördüğü görsellerin konumsal frekanslarıyla alakalı olduğu yönündedir. Bu teoriye göre tripofobik semptomları tetikleyen görüntüler yüksek kontrasta sahiptirler ve bununla birlikte düşük ve orta seviye konumsal frekanstadırlar. Bir diğer deyişle; içerisindeki detaylarda yüksek kontrast bulunan ve bununla birlikte içerisinde delik, nokta ve kabarcık desenler bulunduran görseller delikli el hastalığı oluşumuna sebep olabileceği öne sürülmüştür. Yukarıda verilen bilgilere ek olarak; yılan ya da eşek arısı tarafından sokulan kişilerin ciltlerinde ciddi şişlikler ve kabarcıklar görülebilir. Dolayısıyla bu tür tecrübeler yaşamış kişilerin tripofobi geliştirme ihtimalleri daha yüksektir. Tripofobi sorununa sahip olan insanlar tripofobiyi tetikleyebilecek kabarcıklı ve düzensiz kümelenmiş olan nesneleri gördükleri zaman fiziksel ve psikolojik birçok belirti gösterebilirler. Bununla birlikte, kimi fobiler çok ciddi ve güçlü yan etkiler ortaya çıkarırken tripofobinin sebep olduğu yan etkiler genellikle çok ciddi değildir. Ancak kimi durumlarda kişi gördüğü görsellerden ciddi manada etkilenebilir ve duruma göre hayati risk oluşturabilecek düzeye gelebilir.

Aşağıda en sık karşılaşılan tripofobi belirtileri sıralanmıştır: 

●     Delikli, kümelenmiş, köpüklü ya da kabarcıklı bir nesneye ya da görsele bakıldığında kişinin kendisini rahatsız hissetmesi 

●     Rahatsızlık hissini takip eden aşırı iğrenme, endişe, korku ve stres gibi daha ileri seviye psikolojik belirtiler 

●     Yaşanılan stresin günlük hayatı kısıtlayacak boyutlara ulaşması 

●     Vücudun aniden ürpermesi 

●     El ve ayaklar başta olmak üzere vücutta genel olarak görülen titreme hissi 

●     Yaşanabilecek olan gerginlikten dolayı görülebilecek terleme 

●     Rahatsız edici nesnelerin bulunduğu ortamlardan ani şekilde uzaklaşma isteği 

●     Rahatsız edici nesnelerle karşılaşıldığında vücudun çeşitli bölgelerinde kaşıntı hissinin duyulması 

●     İğrenme ve stres sonucunda ortaya çıkan mide bulantısı 

●     Kusma 

●     Kalp çarpıntısı 

●     Nefes darlığı 

●     Kişinin zarar göreceğine dair derin bir korku duyması ve bunu takip eden ölüm korkusu 

Hepimizin çevresinde bazı korkuları ya da fobisi olan kişiler vardır. Peki, hiç delik korkusu olan birine rastladınız mı? Kahve köpüğünden bile tiksinen, korku duyan; çilek yiyemeyen, bal peteklerini görünce korkan bu kişilerin yaşadığı fobiye gelin birlikte bir bakalım.

Adını Yunanca trypa (delik) ve phobos’dan (korku) alan tripofobi, tam olarak yılında literatüre girmiştir. Yakın zamanda tanımlanmış özgül fobi türleri arasında yer almaktadır. Özgül fobi, Ruhsal Bozuklukların Tanımsal ve Sayımsal El Kitabı’nın beşinci baskısında (DSM-5) belirli bir nesneye ya da duruma karşı, süreklilik gösteren, mantık olmaksızın gözlemlenebilir seviyede korku veya kaygı hissetme şeklinde tanımlanmaktadır.

Türkçeye ‘Delikli Cisim Fobisi’ olarak çevrilmiştir. Tripofobik olan bireyler, değişik biçimlerde gördükleri delikli şeylerden hoşnutsuzluk duymaktadırlar. Genelde bu delikli şeyler tehlikeli olmayan, zararsız, yuvarlakların oluşturduğu kümelerdir. Bu fobiyi özellikle bal petekleri, sabun köpükleri nilüfer çiçeğinin baş kısmına ait görseller tetiklemektedir ve bireyler genelde çilek, nar gibi meyveler tüketmemektedir. Ayrıca bir süngerin üzerindeki veya bir fincanın üstündeki daireler şeklindeki kümelerden de hoşlanmamaktadırlar.

Tripofobi, kesin olarak görsel bir karşılaşmaya ihtiyaç duymaktadır, özellikle insan cildinde gözlemlenmesi tripofobiyi etkilemektedir. Yaralardan, skarlardan ve yuvarlak lekeleri olan zehirli hayvanlardan duyulan içsel tiksintinin bir uzantısı olabilir. Tiksinme ise, bireyi saldırılardan korkutan temel hislerden birisidir. 

Buna ek olarak, tripofobi ile ilgili yapılan bir diğer araştırmada bulunan veriler şu şekildedir: Cinsiyet tripofobide etkilidir ve tropofinin kadınlarda görülme sıklığı daha yüksektir.

Başlangıcı genellikle ergenlik dönemine denk gelmektedir.

Tripofobik tepkiler, kronik ve devamlı bir şekilde ilerlemektedir.

Tripofobiye en sık eşlik eden psikiyatrik bozukluklar arasında majör depresif bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğu vardır.

Tripofobi öyküsüne ailede de karşılaşılmıştır, yani aile üyelerinin herhangi birinin tripofobik olması muhtemeldir.

Tripofobisi olan bireylerin çoğu tedavi görmemiştir, ancak internet destek gruplarından fayda görmüşlerdir. Kendileri ile benzer hisleri ya da korkuları olan bireylere iletişim kurmak iyi gelmiştir.

Kaynakça ve ileri okumalar

• Imaizumi, S., Furuno, M., Hibino, H., & Koyama, S. (). Trypophobia is predicted by disgust sensitivity, empathic traits, and visual discomfort. SpringerPlus, 5(1),
• Kupfer, T. R., & Le, A. T. (). Disgusting clusters: trypophobia as an overgeneralised disease avoidance response. Cognition and Emotion, 32(4),
• Vlok-Barnard, M., & Stein, D. J. (). Trypophobia: an investigation of clinical features. Brazilian Journal of Psychiatry, 39(4),
• Yılmaz, O., Kılıçarslan, T., Boyraz, R. K., Parlakkaya, B., Deveci, E., & Öztürk, A. (). Tripofobi Anketi’nin Türkçe Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi.
• Trypophobia

Birbirinden İlginç Fobiler listemiz de ilginizi çekebilir.

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂