Hamilelikte Killanma Neden Olur

Gebelikte hormon değişikliğine bağlı olarak karın, bacak, meme ucu ve diğer bölgelerde tüylenmede artış olur. Bu tüylenmelerden tıraşla kurtulmanın herhangi bir sakıncası olmaz. Karnınızın büyümesine bağlı tıraştan zorlanırsanız mutlaka yardım alarak yapmanız gerekir. Gebelikteki tüylenme sizi rahatsız etmiyorsa traş etmeyin. Gebelik sonrası fazla tüyler kaybolacaktır.

Elektroliziyle Tüylenmenin Kesin Çözümü

Elektrolizisin gebelikte güvenli olup olmadığı ile ilgili kesin çalışmalar yok. Elektrolizisin bebeğe olan etkilerini bilmediğimiz için önermiyoruz. Eğer elektroliziz yaptıracaksanız süt vereceğiniz için son üç aylık dönemde meme ucuna ve doğum yaklaştığı haftalarda çok hassas olacağı için karın bölgesine yaptırmamanız uygun olur.

İki tip elektroliz yöntemi var; termoliziz ve galvanik elektroliziz. Termolizizde diyatermi (ısı tedavisi), radyo dalgaları, kısa dalga veya yüksek frekans kullanılır. Galvanik elektrolizizte aletten minik elektrik akımı gönderilir ve geri döner. Bebeğin amniyotik sıvısı elektrik kondüktörü vazifesi görür. Bu yüzden galvanik elektroliziz önerilmez.

Lazerle Tüylenmenin Kesin Çözümü

Lazer tüy ve kıllardaki koyu pigmenti hedef alarak kıl ve tüy folikülünde termal ve mekanik hasar oluşturur. Lazer epilasyon hakkında da güvenli olup olmadığı ile ilgili yeterli çalışma yok. Bebeğe olan etkilerini tam olarak bilmediğimiz için gebelikte önermiyoruz. Yine elektroliziste olduğu gibi süt vereceğiniz için son üç aylık dönemde meme ucuna ve doğum yaklaştığı haftalarda çok hassas olacağı için karın bölgesine yaptırrılmaması uygun olur.

Tüylenmenin Ağda ile Uzun Süreli Çözümü

Ağda yaparken gebelikte cildiniz farklı reaksiyon gösterebilir. Cilt daha hassas olduğu için ağda öncesi ve sonrası antiseptik losyon yanma ve batmaları azaltır. Ayrıca enfeksiyonu önler, iritasyonu ve ağdadan dolayı oluşacak kızarıklığı azaltır. Gebelilikte bilinene bir yan etkisi yoktur ancak size özel durumlar için yapmadan önce doktorunuzla görüşmelisiniz.Tüylenmenin Daha Az Ağrılı Çözümü; Krem ve Kıl Dökücüler

Kıl dökücülerin içinde baryum sülfat tozu ve kalsiyum thioglycolate vardır. Bu maddelerin gebelikte bilinen bir zararları yoktur ancak detaylı araştırma yapılmamıştır. Kullandığınız herhangi bir kozmetiğin ciltte oluşturduğu reaksiyonu görmek için bir miktarını sürerek gözlemleyebilirsiniz. Kimyasallar oksijen ile karşılaştıklarında farklı bir koku yayarak sizde rahatsızlık oluşturabilir ve nadiren alerjik reaksiyona sebep olabilir.Tüylenmenin İstenilen Zamandaki Çözümü; Tıraş

En kolay olmasa bile gebelikte tüylerden kurtulmanın en ucuz ve en sık kullanılan yöntemi tıraş. Cildinizi iyice nemlendirdikten sonra tıraş yapmanız uygun olur. Nemlendiricilerde E vitamini kapsayan, kokusuz ve renksiz olanı tercih etmelisiniz.

Aşırı tüylenme, olmaması gereken bölgelerde tüylenmede artış olmasıdır. Tüylerdeki artışın kozmetik olarak rahatsızlık verecek düzeye gelmesine hirsutizm denilir. Hirsutizm vellüs denen yumuşak kılların terminal kıl denilen kalın kıllara dönüşümü sonucunda oluşur. Bilimsel açıdan hirsutizm etnik faktörlere bağlı olarak % oranında görülen, kadınlarda yüz ve gövdede erkeklerdekine benzer şekilde kıllarda artış olarak tanımlanır. Hirsutizm androjen (erkekleştirici etkisi olan hormon) üretiminin ve/veya hedef dokuda androjen etkisinin artması sonucunda gelişir.

Kadında androjen hormonunun aşırı etkisi ile erkek tipi saç dökülmesi, seste kalınlaşma, kellik, klitoriste büyüme, vücut yapısında erkeksi değişim gözlenen ve virilizmdir olarak tanımlanan tablo ortaya çıkar. Bu durum daha çok ağır hormonal bozukluklarda ve bazı hormon üreten tümörlerde gözlenir.

Normal Kıl Gelişimi

Kıl folikülleri (kökleri) anne karnında yaklaşık gebelik haftasında oluşur. Fetüsü kaplayan kıllara lanugo ismi verilir. Çok ince, kısa ve dayanıksız kıllardır.

Yirmi ikinci haftada tüm vücutta kıl gelişimi tamamlanır ve bundan sonra kıl gelişmez. İki cinsiyette de eşit sayıda kıl mevcuttur. Beyaz ırkta kıl fazla iken kuzey ırkında kıl en azdır.

Kıl büyümesinin üç aşaması mevcuttur:

• Anajen: Gelişim dönemi
• Katajen: Hızlı gerileme dönemi
• Talojen: İstirahat dönemi

Kıllarda anajen faz ne kadar uzun ise kıl o kadar uzun olur. Saç kıllarında bu faz yaklaşık olarak 3 yıldır. Kıl folikülleri ayrı ayrı zamanlarda büyüme evresinde olduğundan belli yoğunlukta kıl korunmuş olur.

Kıl gelişiminde erkeklik hormonu olarak da bilinen testosteron direkt olarak etkilidir. Kadınlardaki östrojen ve progesteron hormonları da kıl gelişimine direkt ve indirekt pozitif ve negatif etkilerde bulunurlar. Gebelikte östrojen ve progesteron hormon seviyelerindeki aşırı yükselme tüylenmeye sebep olabilir.

Erkeklik hormonları kılların ince tüyden kalın kıllara dönüşümüne neden olur. Bu hormonlar normal seviyelere gelse bile oluşmuş kıl geriye dönmez yani kaybolmaz. Erkeklik hormonlarının fazlalığı ,uzun süre etkili olması ve kişinin genetik yapısı tüylenmeyi direkt etkiler.

Erkeklik Hormonları Yani Androjenler Nerede Üretilir?

Bu hormonların kendileri ya da öncüleri kadınlarda yumurtalık ve böbrek üstü bezlerinde üretilirler. Bir kısım hormon ise çevre dokularda başka hormonların erkeklik hormonuna dönüşümü ile oluşmaktadır. Salgılandıktan sonra vücuda kan yolu ile dağılırlar. Kanda taşıyıcı bir proteinle bağlanarak hareket ederler. Bu proteine bağlandıkları sürece aktif değildirler. Bu nedenle serbest erkeklik hormonu düzeyi önemlidir.

Nerelerde Olması Anormal?

Hirsutizm bıyıklarda, çene altında, şakaklarda, meme uçlarında, iki göğüs arasında, omuzlarda, karında, kalçanın üstünde ve bacakların üst kısmında kıllanma olmasıdır. Dünya üzerindeki her milletin kıllanma derecesi birbirinden farklıdır. Ortadoğu ve Akdeniz’de yaşayan kadın ve erkekler Kuzey Avrupa’da yaşayanlara göre daha tüylüdür. Tüylerin bir görevi de güneş ışınlarının verdiği zararı azalmaktır. Bu yüzden bu bölge insanının diğerlerine göre niçin fazla tüylü olduğu kolayca anlaşılır. Sonuçta Türk milleti kıllı bir ırktan gelmektedir.

Neden Aşırı Tüylenme Sorunu Yaşıyoruz?

Kadında herhangi bir nedenle serbest erkeklik hormonu düzeyi artışı ya da kıl foliküllerinin bu hormonlara aşırı duyarlılığı ile tüylenme sorunu ortaya çıkar.

Tüylenme bazen önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Adetin 3 ve 5. inci günü arasında alınan kanda estradiol, LH, FSH, testosteron, prolaktin, TSH, DHEAS, 17 hidroksiprogesteron hormonlarının bakılması tüylenmenin nedenini aydınlatmada yardımcı olur. Bu tetkikler kaliteli bir araştırma laboratuvarında yapılmalı ve alanında uzmanlaşmış endokrinoloji uzmanlarınca değerlendirilmelidir.

Tüylenmenin en sık nedeni genetiktir. Ailesinde tüylü kişiler bulunan gençler daha fazla kıllıdırlar. Bu anne veya baba tarafında olabilir. Bu şekilde başvuran kişilerin adetleri düzenlidir, doğurganlıkları normaldir. Özellikle Malatya, Erzincan gibi İç veya Doğu Anadolu bölgesinden gelen ailelerde bu durum sık görülür. Genetik kıllanması olan kişiler önce hormon testlerinden geçmelidirler.

Kıllanmanın ikinci büyük sebebi polikistik over hastalığıdır. Bu hastalıkta yumurtalıklarda çok sayıda milimetrik boyutta kistler bulunur. Kistlerin oluşmasının sebebi doğurganlık çağındaki her kadında normal olarak görülen yumurtlama işleminin olmamasıdır. Bu minik kistlerden östrojen hormonu az salındığı gibi, kadın cinsel yaşamı için ters etkiler gösteren testosteron hormonu fazla salınır. Sonuçta bizim hiperandrojenizm adını verdiğimiz hormon dengesizliği oluşur. Cilt yağlanır, yüzde ve sırtta hiçbir tedaviyle geçmeyen sivilceler çıkar, adetlerin düzeni bozulur, saçlar seyrelir, kilo artar.

Kıllanmanın daha nadir görülen bir sebebi böbrek üstü bezinden kaynaklanan hormon dengesizliğidir. Bu dengesizlik doğuştan gelir ancak ergenlik çağında açığa çıkar ve akraba evliliği bunda bir etkendir.

Ayrıca bazı ilaçlar da hirsutizme neden olur. Örn: Doğum kontrol hapları, hormonlar ve anabolik steroidler.

Eğer kıllanan kişide saç dökülmesi, klitoriste büyüme, kas gelişimi, ses kalınlaşması varsa böbrek üstü bezi veya yumurtalıklarda tümör aranmalıdır. Kıllanma nadiren tümör veya kanser belirtisi olabilir, bu yüzden endokrinoloji uzmanının denetiminde gerekli testlerin ivedilikle yapılması önemlidir.

Tedavi

Kıllanmanın tedavisinde epilasyon önemli yer tutar. Şu an piyasada olan metodlardan laser epilasyon en iyi metoddur. Laser epilasyonunda kıl kökleri laser vasıtasıyla temizlenir. Lazer sistemleri, kılın anagen dönemine etkilidir . Daha eski bir yöntem olan iğneli epilasyonda işlem iğneyle yapılır ancak daha fazla acı verir. Hassas ciltlere yapılan epilasyonla ciltte lekeler kalabilir. Epilasyondan sonra güneşe çıkmamak, denize girmemek ve koruyucu-besleyici kremler sürmek gerekir. Unutulmaması gereken nokta hormon dengesizliği olan kişilerin tam dengeye ulaşmadan epilasyon yaptırmamalarıdır. Polikistik over hastalığı olan kişilerde konunun uzmanı hekim tarafından verilecek hormonal tedavi ile hormon dengesi kurulmalıdır. Polikistik over hastalığı ve buna bağlı kıllanma aşırı kilolu kızlarda daha sık görülür. Bu kişilerde normal kilo sınırlarına dönmek tedavinin en önemli basamağını oluşturur.

Bu durumda epilasyonla alınan kıllar birkaç ay içinde geri gelir. Hormon dengesi ancak bir hormon uzmanının (endokrinoloji) denetiminde kurulur. Kıllanmanın tedavisinde en başarılı sonuçlar aynı anda hem hormon hem de epilasyon tedavisi yaptıranlarda görülür. Örneğin altı aylık hormon tedavisinden sonra epilasyon yaptırılması uygun bir seçenektir.

Kozmetik Amaçla Kullanılan Yöntemler

Lazer epilasyon, iğneli epilasyon, ağda, sir ağda ve aletli epilasyon yöntemleri uygulanmaktadır. Günümüzde daha çok lazer epilasyon sistemleri kullanılmaktadır. Son derece güvenli, etkili sonuçları olan lazer epilasyon tedavi yöntemleri ile istenmeyen tüylerden kalıcı olarak kurtulmak mümkündür.

Etki Mekanizması Nedir?

Kıl kökünü tahrip etmektedir. Lazer enerjisi, derinin altındaki kıl köküne ulaşır. Kıl kökündeki renk hücreleri (pigment) lazer enerjisini emer.

Burada yoğunlaşan lazer enerjisi çevre deri ve dokuda hasar yapmadan kıl kökünü yakar ve hasara uğrayan kıl tekrar çıkmaz ve lazer epilasyon etkisi ortaya çıkar. Uygulamadan sonra yanan tüylerin bir kısmı hemen dökülür. Diğer bazı tüyler ise işlem sonrası hafta içinde deriden atılır. İşlem esnasında her atışta düzinelerce kıl yanar. Böylece lazer epilasyon sırt, omuz, kollar, bacaklar ve yüz gibi geniş alanlar kısa sürede tedavi eder. Lazer epilasyon vücutta her bölgeye anestezi gerektirmeden uygulanabilir.

Meme ucu, üst dudak ve bikini bölgesi gibi hassas bölgeler bile lazer tedavisiyle kolaylıkla tedavi edilebilir. Lazer epilasyon yöntemi istenmeyen tüylerden kurtulmak için faydalı, kolay, hızlı, güvenli ve etkili bir yöntemdir.

Op. Dr. Sibel KAYA
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Hamilelikte Tüylenme Kıllanma Neden Olur?

Gebelik döneminde androjen hormonunun artışı, kadınlarda tüylenme problemine yol açar. Bu süreç içerisinde, tüm vücudunuzda ve yüzünüzde tüylenme meydana gelebilir. Özellikle göğüs uçları, karın, kullar, yüz ve bacakta tüylenme sıklıkla karşılaşılan şikayetler arasında yer alır. Androjen hormonuna bağlı olarak çıkan bu tüyler, gebeliğin 3. ayına kadar uzamaya devam edebilir. Ancak haftadan sonra kendiliğinden dökülmeye başlayacaktır. Amerikan Dermatolojisi Akademisi tarafından yürütülen çalışmalar ise gebelikte görülen bu tüylenme probleminin, doğumdan sonraki 6 ay içerisinde kendiliğinden ortadan kalkacağını kanıtlamıştır.

Gebeliğin başlaması ile birlikte kendini gösteren bu problem, çoğunlukla hormonal sebeplerden dolayı meydana gelir. Gebeliğin sona ermesi ile birlikte hormon seviyeleri dengelenir ve bu problem ortadan kalkmış olur. Vücutta istenmeyen bu tüylerden epilasyon, tıraş ve ağda gibi seçeneklerle kurtulmak mümkündür. Fakat tüyleri sarartan ya da döken köpükler/ kremler kullanmanız tavsiye edilmez. Çünkü bu ürünler cilt yoluyla emilir ve bebeğe ulaşarak sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Hamilelikte Göbek Kıllanması Cinsiyet Belirtisi midir?

Halk arasında gebelikte göbek bölgesinde kıllanma meydana gelmesinin bebeğin erkek olduğuna işaret ettiğine inanılır. Erkek bebek bekleyen gebe kadınların karın bölgesinde görülen tüylenme, testosteron (erkeklik hormonu) hormonun salgılanması ile birlikte ortaya çıkabilir.

Hamilelikte Hangi Yöntemle Tüylerden Kurtulmalıdır?

Hamilelik dönemi içerisinde hormon dengeleri büyük bir değişime uğrar. Bu nedenle meme uçlarında, kollarında, karın bölgesinde ve bacaklarda tüylenme meydana gelebilir. Bu tüylerde tıraş yöntemi ile kurtulmak, herhangi bir tehdit oluşturmaz. Ancak karnınız fazla büyüdüyse ve tek başınıza zorlanıyorsanız birinden yardım almanız gerekecektir.

Hamilelik dönemindeki kadınların istenmeyen tüylerden kurtulmak için başvuracağı ilk yöntemler ağda, tıraş ya da epilatör kullanımı olmalıdır. Böylece anne karnında gelişimini sürdüren bebeğin sağlığı tehdit altına girmeyecektir. Fakat tüy sarartıcı ya da tüy dökücü kremlerin kullanımından kesinlikle uzak durulması gerekir. Bu ürünlerin içerisinde kalsiyum thioglycolate ve baryum sülfat tozu bulunur. Cilde teması halinde emilim yoluyla bebeğe ulaşabilir. Gebelik döneminde bu ürünlerin kullanımı üzerine yeterince araştırma yapılmamıştır. Bilinen bir zararı olmasa da bebeğin sağlığını korumak için kullanılmaması önerilmektedir.

Gebelik döneminde ortaya çıkan karın tüyleri, göbek deliği çevresinden başlayarak kasıklara doğru ince bir çizgi halinde iner. Bu tüylerin çıkma sebebi ise hamilelik sürecinde görülen hormonal değişimlerdir. Ancak her kadında aynı etki görülmez. Birçok kadın, gebelik döneminde tüylerinin azaldığına şahit olur. Tüylenme problemi, gebeliğin ilk 12 haftasında kendini gösterir. Doğumdan itibaren 6 ay içerisinde kendiliğinden dökülerek biter.

İstenmeyen tüylerinden muzdarip olan kadınlar, zaten hassas bir dönem içerisinde bulundukları için tüyleri gözlerinde büyütebilirler. Bu nedenle bu tüylerden kurtulmanın yollarını aramaya başlarlar. Birçok kadının aklına ilk gelen yöntem lazer epilasyon olur. Bu seçenek bebeğin sağlığına zarar vermese de gebelik döneminde pek tercih edilmez. İşlem pratikte, kıllarda bulunan koyu renkli pigmentlere yoğunlaştırılmış ultraviyole ışınlarının yönlendirilmesiyle uygulanır. Bu sırada kıl köklerinde mekanik ve termal tahribat oluşur. Gebelik döneminde uygulanması hakkında yeterli bir araştırma yürütülmemiştir. Bu nedenle doğumdan önce yapılması önerilmez.

Hamilelik döneminde başvurulması gereken en risksiz seçenek, tıraş yöntemidir. Tıraşlanacak bölgenin iyice nemlendirilmesi tavsiye edilir. Bunun için E vitamini içeren, renksiz ve kokusuz nemlendiricileri seçmeniz büyük önem taşır.