Part Time Çalışma Sgk

Normal çalışma saatlerinin çok altında çalışma olarak tanımlanan kısmi süreli, daha çok bilinen adıyla part-time çalışanların sigorta primleri, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarına göre hesaplanır.

PART-TIME (KISMİ SÜRELİ) ÇALIŞMA NEDİR?

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli yani part-time iş sözleşmesidir.

İş Kanunu'nun maddesine göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Bir çalışmanın kısmi süreli çalışma olarak kabul edilebilmesi için, haftalık çalışma süresinin en fazla normal haftalık çalışma süresinin 2/3'ü (30 saat) olması esastır. İşçi, haftalık çalışma süresi 30 saati aşmamak kaydıyla haftanın 6 günü çalıştırılabilir.

Haftanın 6 günü olmasının nedeni ise; altı gün çalışan işçiye yedinci gün hafta tatili verilmesinin zorunlu olmasıdır.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN SİGORTA PRİMLERİ NASIL HESAPLANIR?

Kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden çalıştırılan sigortalıların prim gün sayılarının ne şekilde hesaplanacağı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında açıklanmıştır.

Yönetmelikte yer alan hükümlere göre iş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise sigortalının ay içindeki prim gün sayısı,

sayılı İş Kanununa istinaden çalışan bir sigortalı için ay içindeki toplam çalışma süresi (çalıştığı toplam saat) bulunarak 7,5’e bölünmek suretiyle,

sayılı Deniz İş Kanunu veya sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna istinaden çalışan bir sigortalı için ay içindeki toplam çalışma süresi bulunarak 8’e bölünmek suretiyle,

hesaplanmaktadır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin veya 8 saatin altındaki çalışmalar ise 1 güne tamamlanmaktadır.

Örneğin, İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı bir işyerinde cumartesi pazar günleri hariç olmak üzere günde 2 saat çalışmak üzere imzalanmış kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden, sigortalının;

- /Nisan ayı içinde toplam 46 saat çalışmış olması halinde, prim gün sayısı

46 / 7,5 = 6,13 = 7 gün

- /Mayıs ayı içinde toplam 40 saat çalışmış olması halinde, prim gün sayısı

40 / 7,5 = 5,33 = 6 gün olacaktır.

Deniz İş Kanunu veya Basın İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı bir işyerinde cumartesi pazar günleri hariç olmak üzere günde 1 saat çalışmak üzere imzalanmış kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden, sigortalının;

- /Nisan ayı içinde toplam 23 saat çalışmış olması halinde prim gün sayısı

23 / 8 = 2,87 = 3 gün

- /Mayıs ayı içinde toplam 20 saat çalışmış olması halinde prim gün sayısı

20 / 8 = = 3 gün olacaktır.

TEREDDÜT KONUSU

Kısmi süreli çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayıları kadar eksik gün sayılarının ne şekilde hesaplanacağı da zaman zaman tereddüt konusu olabilmektedir. Hatta eksik gün sayısının hatalı hesaplanmasından dolayı eksik gün bildirimleri kabul edilmeyip idari para cezası ile de karşı karşıya kalınabilmektedir.

Eksik gün sayısı, kısmi süreli çalışan sigortalıların prim gün sayısı bulunduktan sonra ayın çektiği gün sayısından prim gün sayısı çıkarılarak bulunmaktadır.

Örneğin; kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden

/Mayıs ayındaki prim gün sayısı 7 gün olan bir sigortalı için mayıs ayının 31 gün çekmesi nedeniyle eksik gün sayısı 31 – 7 = 24 gün,

Şubat ayındaki prim gün sayısı 6 gün olan bir sigortalı için şubat ayının 28 gün çekmesi nedeniyle eksik gün sayısı 28 – 6 = 22 gün olacaktır.

Yarı zamanlı çalışma olarak da bilinen Part time, son yıllarda Türkiye ve Avrupa ülkelerinde oldukça yaygın olarak kullanılmaya başlandı. 

İşletmelerin iş gücü talebi ve işsizlik sorunu gibi toplumu ilgilendiren konulara Part time çalışma sisteminin büyük ölçüde faydası gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda yılında sayılı İş Kanunu ile yasal olarak Yarı Zamanlı çalışma sistemi yasal olarak kayıt altına alınarak belirli düzenlemelere tabi tutulmuştur.

Part time çalışma süresi tam zamanlı çalışanlara göre daha az olduğu için genellikle öğrenciler, emekliler ve ev hanımları tarafından tercih ediliyor. 

Part Time Çalışma Nedir?

Part Time çalışma, İş Kanunu maddelerine göre kısmi süreli çalışma, tam zamanlı çalışma süresinin 2/3 oranında mesai yapan personelin çalışma sistemine verilen addır. Part time çalışma sistemini tam olarak anlayabilmek için öncelikle tam zamanlı çalışma modelini öğrenmemiz gerekir. 

Tam zamanlı çalışma süresi haftalık 45 saat ile sınırlıdır ve 6 gün çalışmış olan personele 1 gün haftalık izin verilmesi zorunludur. Bunun üzerine part time çalışma sistemini hesaplayacak olursak 6 gün içinde 30 saat çalışma süresi sınırı vardır. 

Part Time Çalışma Şartları?

Part time çalışma şartları, tam zamanlı çalışan personele uygulanan şartlardan farklı olamaz. Yine İş Kanunu yönetmeliğine göre iki farklı çalışma sistemine tabi personeller için aynı şartların sağlanması gerekmektedir. 

Part time çalışan personel, prim, gıda, iletişim, yol masrafı gibi ödemelerden yararlanabilir. Haftalık izinleri haftada maksimum 30 saat çalışma süresi üzerinden hesaplanır. Ayrıca farklı işletmelerde part time çalışmaya sigortalı olarak devam edebilir. 

Part Time Çalışma Saati Ne Kadar? 

Part time çalışma saatinin sınırı vardır ve bu sınırın altında belirli bir süre yoktur. Yasal olarak part time çalışan olmanız için bir işletmede haftada 30 saat günde ise 11 saatten fazla çalışmamanız gerekir. Çalışmanın geçtiği aydaki çalışma gününe göre hesaplanacak üst sınırı geçmemek üzere haftalık 30 saat çalışma yapılabilir. Hatta işyerinde haftalık çalışma süresi 45 saatin altında ise bu çalışma süresi dikkate alınarak hesap yapılır. 

Part Time Çalışanların Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?

Part time yani yarı zamanlı çalışanların sigorta primi ile tam zamanlı çalışanların sigorta primi hesaplaması farklılık göstermektedir. Tam zamanlı çalışanların sigorta primi hesaplamasında aylık çalışılan gün sayısı baz alınırken, kısmı zamanlı çalışanların sigorta primi hesaplamasında aylık toplam çalışma saati baz alınıyor. 

Part time çalışmada, bir aylık süreçte 7,5 saatlik çalışma için 1 güne tekabül eder. Her çalışma saati 1 gün sigorta primine eşittir. Örnek verecek olursak ayda saat çalışan bir personelin sigorta primini hesaplamak için saati ile bölmemiz gerekir. Bu işlemi gerçekleştirdiğimizde sonuç 16 çıkmaktadır. Yani ay sonunda saat çalışan personele 16 gün üzerinden sigorta prim bildirimi yapılır.

Part Time Çalışma Maaşı Nasıl Hesaplanır?

Part time çalışma maaşı, tam zamanlı çalışan personelin saatlik ücreti ile aynı olmak zorundadır. Genellikle Part time çalışma ücreti asgari ücret baz alınarak hesaplandığı için bu örnek üzerinden size aktarmaya çalışacağız. 

1 Temmuz tarihinden itibaren asgari ücret ,32 Türk Lirasıdır. Yine part time aylık çalışma süresini saat olarak kabul ederek hesaplamamıza başlayacağız.

• Yarı zamanlı çalışmada her saatlik mesai 1 güne tekabül eder. Bu sebeple personel her saatlik çalışmaya ,32 TL / 30 = ,07 TL ödeme alır. Saatlik ücret ise 50,67 TL'dir.
• saat 16 part time çalışma gününe eşit olduğu için yarı zamanlı çalışanın alacağı asgari ücret ,07 TL x16= ,23 TL’dir. 

Part-Time Çalışanlar İçin Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır? 

Daha önce de belirttiğimiz gibi part time çalışma şartları, tam zamanlı çalışan personele uygulanan şartlardan farklı olamaz. Bu durum kıdem tazminatı için de geçerlidir. İşçi çalışmaya başladığı tarihten kıdem tazminatı hak ediş süresi dolana kadar geçen süre baz alınarak kıdem tazminatı hesabı yapılır. Özet olarak kıdem tazminatı hesaplaması sigorta giriş ve çıkış tarihleri esas alınır. 

Kıdem tazminatı alabilmek için en son çalışılan iş yerinde en az bir yıl çalışılması gerekir. Bunu haricinde kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılma şartı vardır. Yani istifa ederek kıdem tazminatı alınamaz. 

Part Time Çalışanların Aylık SGK Bildirgesi Nasıl Yapılır?

Sosyal güvenlik bildirgesine göre kısmı zamanlı çalışanlara SGK bildirgesi yapılması zorunludur. Part time çalışan personel sigortalı olarak çalışmak istemese bile iş veren tarafından SGK bildirgesi yapılması gerekir. 

Part time çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildiri yapabilmesi için il olarak iş veren ve personel arasında iş sözleşmesi imzalanır. Part time çalışan, tam zamanlı çalışana göre eksik gün çalıştığı için bildiri yapılırken nedenini “06 Kısmi İstihdam” olarak belirtilmesi zorunludur. Ayrıca iş verenler tarafından part time çalışan personelleri için hazırlanan iş sözleşmeleri aynı zamanda eksik gün gerekçesi olduğu için saklanmak zorundadır ve istenildiğinde de SGK'ya verilmelidir. Düzenli olarak eksik gün bildirimi, ücretsiz izin belgesi gibi evrakların gönderilmesi gerekli değildir. 

Part Time Çalışanların Yan Hakları Nelerdir?

Tam zamanlı çalışanlarınız için verdiğiniz yemek ücreti gibi yan hakları, yarı zamanlı çalışanlarınız için vermek durumundasınız. yemek ücreti istisna bedeli ise ,80 TL’dir ( TL + %8 KDV). Bu tutarın 78,9 TL’ye kadar olan kısmı SGK ve işsizlik sigortası paylarından muaftır. Ayrıca ,80 TL’ye kadar gelir ve damga vergisinden de muaftır. Kısacası MultiNet yemek kartı ile %’e varan vergi avantajından faydalanabilirsiniz. Bunun dışında çalışanlarınız için MultiGift hediye kartı gibi yardımlarda da bulunabilirsiniz. Böylece part time çalışanlarınızın hem bağlılıklarını hem de verimliliklerini artırabilirsiniz.

Multinet Up Blog’da yer alan içeriğin yalnızca bilgi verme amaçlı olduğunu, hukuki görüş ve tavsiye içermediğini, bilgilerin Multinet Up Blog’un hazırlanma tarihindeki mevzuata dayalı olduğunu ve zamanla mevzuat değişiklikleri ile ilgili kurumların görüşleri çerçevesinde güncelliğini yitirmiş olabileceğini bildiririz.

Değerli okurlar, bugün çalışma hayatımızda sıkça karşılaştığımız bir çalışma türü olan part time çalışma nedir ve SGK’ya bildirimleri nasıl yapılır konusunu işleyeceğim.

PART TIME ÇALIŞMA NEDİR

Part time çalışma, işçi ile işveren arasında karşılıklı mutabık kalma suretiyle oluşan ve normal iş süresinden az olan düzenli çalışma sistemidir. Kanunda yer alan maddelere göre part time çalışma; işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan bir işçiye göre önemli ölçüde az çalışması anlamına gelir. Günümüzde bazı kelimeler İngilizce karşılığı ile cümlelerimizde yerini alır, part time iş de bu kelimelerden biridir. İngilizcede part “kısmi” ya da “bölüm” anlamına gelen kelimeyle, time “zaman” anlamına gelen kelimenin birleşmesinden oluşur. Part time Türkçe ne demek sorusunun yanıtı; yarı zamanlı, kısa süreli ya da kısmi zamanlı olabilir ancak iş dünyasında yaygın olarak İngilizce telaffuzu olan part time adı ile anılır. Hatta iş ilanlarında bile part time eleman başvuruş şeklinde geçer. Yani bu kelime artık dilimize yerleşmiş bir kelimedir diyebiliriz. Part time iş, İş Kanunu’nun öngördüğü esnek çalışma biçimlerinden biri olarak karşımıza çıkar. Bir iş yerinde haftalık çalışma süresinin en çok 2/3’üne kadar olacak şekilde yapılan çalışmayı ifade eder.

PART TIME ÇALIŞANLARIN SGK’YA BİLDİRİMİ

sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. Madde’sinde; “Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar” sigortalı sayılmıştır. Borçlar Kanunu Madde’sinde ise; “İşçinin işverene bir hizmeti kısmi süreli olarak düzenli bir biçimde yerine getirmeyi üstlendiği sözleşmeler de hizmet sözleşmesidir” hükmü yer almaktadır.

Bu bağlamda; part time çalışanlar da tam süreli çalışanlar gibi sosyal güvenlik mevzuatında zorunlu sigortalı olarak sayılanlar arasındadır. Burada zorunlu sigortalılıktan kasıt part time çalışan kişi sigortalı olmayı istemese dahi sigortalı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmek zorunda olduğudur. Bu bildirimler için SGK eksik gün nedeni “Kısmi İstihdam” seçilmeli ve ayrıca işveren ve işçi arasında yazılı iş sözleşmesi imzalanmalı ve kurum tarafından istendiğinde ibraz edilmelidir. (SGK’nın tarih, sayılı Genel Yazı’sı ile yılı Mart ayı aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlamak üzere “Kısmi İstihdam” eksik gün nedeninin de içinde bulunduğu eksik gün nedenlerine ilişkin tüm belgelerin düzenleneceği ancak kuruma verilmeyeceği, işverenlerce saklanacağı ve kurumca istenilmesi durumunda ibraz edilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.)

Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan sigortalının SGK’ya bildirimleri aşağıda açıklanan maddeler çerçevesinde yapılmalıdır:

-Kısmi süreli iş sözleşmelerinde hem sigortalının hem işveren veya alt işveren veya işveren vekilinin imzalarının olması gerekir. Sadece bir tarafın imzası bulunan sözleşmeler kabul edilmeyecektir.

-Süresi bir yılı aşsın veya aşmasın sigortalıların eksik gün bildirimlerine kanıt oluşturan kısmi süreli iş sözleşmelerinin yazılı olarak düzenlenmiş olması gerekmekte olup yazılı sözleşmelere itibar edilecektir. Yazılı kısmi süreli iş sözleşmelerinde sayılı Kanun’un yazılı sözleşmeler için öngördüğü imza şartına uyulup uyulmadığı, sözleşmenin süresi, çalışma saatlerinin kısmi süreli iş sözleşmesine uygunluğu öncelikli olarak kontrol edilecek olup sayılan hususlardan en az birisinin sözleşmede bulunmaması veya eksik olması halinde, sözleşme geçerli sayılmayacaktır.

-Kısmi zamanlı (part-time) olarak çalışan sigortalılar için düzenlenmiş olan yazılı sözleşmenin noterden tasdikli olması zorunlu değildir.

-Haftalık çalışma süresi 45 saat, günlük çalışma süresi 7,5 saat olduğundan bir sözleşmenin kısmi süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilebilmesi için haftalık çalışma süresinin 45 saatlik çalışma süresinin üçte ikisi veya bunun altı olan 30 saat ve altında olması gerekir. (SGK E-Bildirge sisteminde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar için en fazla 20 prim günü bildirilebilecek şekilde programsal düzenleme yapmıştır. Örneğin 06 eksik gün nedeni ile 23 prim gününün sisteme girilmesi durumunda “20 günden fazla hizmet bildirilemez” şeklinde sistem uyarı vermektedir.)

-Kısmi süreli iş sözleşmelerinde çalışma sürelerinin (saat ve gün sayısı olarak) belirtilmesi gerekmekte, çalışma süresi belirtilmeyen veya eksik belirtilen sözleşmeler ile haftalık 30 saatin üzerinde çalışma süreleri belirlenmiş sözleşmeler SGK tarafından geçerli bir sözleşme olarak kabul edilmemektedir.

-Kısmi süreli sözleşmelerde, çalışma süresi açısından uygunluğun ölçüsü “haftalık çalışma süresidir”. Bu hesaplama yapılırken o ay içindeki her haftanın Pazar hariç her iş gününde çalışılacak gün sayısı günlük çalışma saati olan 7,5 ile çarpılarak haftalık çalışma saati bulunur, ayın her haftası bu şekilde hesap edilerek aylık toplam çalışma saati bulunur.  Bulunacak toplam çalışma saatinin 2/3’ü alınarak, sigortalı ile işveren arasındaki sözleşmedeki aylık toplam çalışma saati ile karşılaştırılır.

Sözleşmeye göre hesap edilecek toplam çalışma saati, Pazar günleri haricindeki aylık toplam çalışma gün sayısının 2/3’ünden fazla ise bu sözleşme tam süreli sözleşme kabul edilerek, sigortalının aylık 30 gün üzerinden bildirilmesi gerekir.

Örnek: (A) işçisi (B) işvereni ile günlük 5 saatten Eylül ayı içinde 20 gün çalışacağına dair sözleşme imzalamıştır.

(A) işçisinin aylık toplam çalışma süresi saattir. Bu çalışma süresinin kısmi veya tam süreli olarak kabul edilebilmesi için şu hesaplama yapılacaktır.

( Eylül ayı içerisinde Pazar günü hariç toplam çalışılabilecek azami süre 25 gündür. 2 Eylül, 9 Eylül, 16 Eylül, 23 Eylül ve 30 Eylül Pazar gününe denk gelmektedir.)

-Öncelikle ay içerisinde toplam çalışılabilecek maksimum saat sayısı hesaplanır: 25×7,5=,5 saat

-Ay içerisinde çalışılabilecek toplam saat sayısının üçte ikisi alınır: ,5 x 2/3 = saat.

Sözleşmede belirtilen aylık toplam çalışma süresi ( saat), ay içerisinde çalışılabilecek toplam çalışma saat sayısının üçte ikisinden ( saat) az olduğu için sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında değerlendirilecektir.

Sigortalının bildirilecek gün sayısı ise aylık toplam çalışma süresinin, 7,5’a bölünmesi sonucu hesaplanacak olup, küsuratlı çıkan sonuçlar yukarı yuvarlanacaktır.

-Örneğe ilişkin bildirilecek gün sayısı: /7,5=13,33… olup 14 gün olarak bildirim yapılacaktır.

-Part time çalışanların ay içerisinde birden fazla işyerinde kısmi süreli olarak çalışmaları durumunda ise; kısmi çalışma süresinin o ayın hangi gününe denk geleceği hususunda bir tespit yapılamadığından, kısmi çalışma süreleri toplanacak ve 30 günü geçmeyecek şekilde hizmet kaydı oluşturulacaktır. Aylık prime esas kazancın tespiti de, kısmi süreli çalışmalara ilişkin prime esas kazançların toplanarak, aylık azami kazanç tutarını geçmeyecek şekilde dikkate alınmalıdır.