Hamilelikte Uykuda Ağızdan Salya Akması

Hamile kadınların sık karşılaştıkları durumlardan birisi de tükürük salgılarının herzamankinden daha fazla olduğunu fark etmeleridir.

Tükürük ağız boşluğu içinde yerleşmiş salgı bezleri tarafından üretilir. Günlük üretimi gün içinde değişiklik göstermekle birlikte 24 saatte yaklaşık litre tükürük üretilir ve fark etmeden yutulur.

Tükürük bezleri tarafından salgılanan bu sıvı temel olarak sudan oluşur ancak içinde mukustan, elektrolitlere, enzim ve hormonlara hatta mikrop öldürücülere kadar pekçok madde bulunan tükürüğün değişik fonksiyonları vardır:

• Kayganlaştırıcılık: Tükürük içinde bulunan mukus sert gıdaların sindirim sistemine zarar vermeden yutulmasına yardımcı olur. Ayrıca ağız boşluğunu kaplayarak besinlerin ve diğer maddelerin direkt olarak dokular ile temas etmesini engeller
• Çözücülük: Katı gıdaların çözülerek tadının alınmasını sağlar
• Ağız içi hijyen: Ağız boşluğu içini sürekli yıkayarak yabancı cisimlerin ve ölü dokuların uzaklaştırılmasını sağlar. Ayrıca içerdiği bazı enzimler bakteriler üzerinde etki göstererek aşırı çoğalmalarını engeller.
• Sindirim: Karbonhidratların sindirimi ağız içinde tükürük salgısında bulunan amilaz enzimi ile başlar.
• Asit dengeleme: Mide içeriğinin asit ortamını içinde barındırdığı bazik maddeler sayesinde dengeler.

Hamilelik ve tükürük salgısı
Pekçok faktör tükürük salgısında artışa neden olabilir. Ağzı içinde ya da dişlerde ortaya çıkan problemler, bademcik iltihabı gibi hastalıklar tükürük üretimini arttırır. Tükürüğün rahatsız edecek seviyede fazla olması üretim miktarındaki artışa bağlı olabileceği gibi yutulmasındaki azalmanın bir sonucu da olabilir.

Tükürük salgısını ayarlayan en güçlü faktörlerden birisi de beyindir. Herhangi bir yiyecek maddesinin düşünülmesi, kokusunun alınması ya da tadına bakılması üretim miktarının hemen artmasına neden olabilir. Heyecan, korku, endişe gibi psikolojik durumlar da tükürük miktarında değişikliğe neden olabilir.

Tükürük üretimini etkileyen faktörlerden birisi de hamileliktir. Hamilelik sırasında genelde tükürük üretiminde bir artış görülür. Bu artış özellikle gebeliğe bağlı bulantı ve kusma sorunu yaşayanlarda daha fazladır. Genel olarak gebelerin yaklaşık %1&#;inin fazla tükürük salgısından yakındığı kabul edilmekle birlikte bu oranın %17&#;ye kadar çıkabildiği ileri sürülmektedir.

Daha az sayıdaki kadında ise tükürük salgısı çok rahatsız edici ve günlük yaşantıyı etkileyecek boyutlarda olabilir. Bu kadınlar gün boyunca sürekli bir mendile ya da kap içine tükürme gereksinimi duyabilirler. Hatta zaman zaman konuşmalarında bile bozulmalar olabilir. Bu rahatsız edici boyuttaki tükürük salgılanması ptyalismgravidarum ya da sialorrheaolarak adlandırılır.

kadın üzerinde yapılan bir ankette ptyalism sorunu olan kadınların %40&#;ı yutma güçlüğü yaşadıklarını, %30&#;u tat alma duyularının olumusuz etkilendiğini, %30&#;u uyku düzenlerinin bozulduğunu ve %27&#;si ise konuşmalarının etkilendiğini belirtmişlerdir.

Nedenleri
Gebelikte görülen aşırı tükürük salgısının altında yatan neden tam olarak bilinmemektedir ancak bulantı ve kusmalara da neden olabilen hormonal değişimlerin olaydan sorumlu olduğu düşünülmektedir. Bir başka olasılık da bulantı varlığında kadının tükrüğünü yutmaktan bilinç dışı olarak kaçınması ve bu nedenle üretilen sıvının ağız içinde birikmesidir. Böyle bir durumda sorun tükürük salgısının artışı değil yutulmasının azalmasıdır.

Tükürük salgısının artmasının nedenlerinden birisi de gebelikte çok sık görülen mide yanmasıdır. Gebelik sırasında mide içeriğinin yemek borusuna kaçması nadir değildir. Böyle bir durumda asit yapıda olan mide içeriği yemek borusunu döşeyen dokularda rahatsızlığa neden olur ve kişi bunu yanma olarak hisseder. Yemek borusunda asit miktarının artması sonucu beyine giden uyarılar tükürük salgısını arttırır. Artmış olan bu salgının içinde fazla miktarda asit dengeleyici bikorbonatlar bulunur ve tükürük yutulduğunda yemek borusunda bulunan fazla asidi nötralize eder. Benzer şekilde kusma durumunda da yemek borusu içinde asit arttığından tükürük salgısı da artar.

Önlemler
Gebelikte görülen tükürük artışı sıklıkla bulantı ve kusmalar gibi 6. hafta civarında başlayıp haftalar civarında azalarak kaybolur. Tükürük salgısını azaltmak için herhangi bir ilaç kullanılmaz ancak bulantı ve kusmalar ile mücadele etmede kullanılan öneriler burada da işe yarayabilir. Bunlar:

• Gün içinde sık aralıklarla dişleri fırçalamak ve ağzı çalkalamak
• Sık aralıklarla az miktarlarda yemek
• Yeterli miktarda sıvı almaktır

Bazı kadınlar sert ve aromasız şekerler ile şekersiz sakız çiğnemenin yakınmaları azalttığını belirtmektedirler. Ekşi şekerler ve aromalı sakızlar ise tükürük üretimini arttırdığından önerilmez. Yine benzer şekilde kabak çekirdeği, beyaz leblebi, ayçekirdeği gibi çerezlerin de yakınmaları azalttığını belirten kişiler vardır.

İdeal olan üretilen tükürük sıvısını yutmaktır. Ancak aşırı miktarda olan tükrüğü yutmanın bulantıları arttırdığından yakınıyor ve sürekli tükürmek gereksinimi duyuyorsanız farkında olmadan fazla miktarda sıvı kaybettğinizi unutmamalı, sıvı alımınıza özen göstermeli ve bol su içmelisiniz.

Bebeğinizin gelişimi üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi olmayan bu rahatsız edici durum genelde ilk trimesterin sonunda azalarak kaybolacaktır. Ancak tıpkı bulantı ve kusmalarda olduğu gibi çok az sayıda hastada durum gebeliğin ileri dönemlerine kadar devam edebilir.

Gebelikte Aşırı Tükürük Salgısı

Gebe kadınların sık karşılaştıkları durumlardan birisi de tükürük salgısında meydana gelen artıştır. Ağız boşluğu içerisinde yerleşmiş salgı bezleri tarafından salgılanan tükürüğün günlük üretimi gün içerisinde değişiklik gösterse de 24 saat içerisinde genellikle - 2 litre üretildiği ve fark edilmeden yutulduğu belirtilir. Tükürük bezleri tarafından salgılanan bu sıvı temel olarak sudan oluşur ve içerisinde mikrop öldürücüden, elektrolite kadar pek çok madde bulunur. Birçok neden tükürük salgısının artışına neden olurken, tükürük üretimini etkileyen faktörlerden birisi de hamileliktir. Gebelik döneminde genellikle tükürük salgılanmasında belli bir artış görülür. Bu artış, bulantılar ve kusmaların görüldüğü 6. hafta gibi başlar ve genellikle - haftalarda kendiliğinden azalarak kaybolur. Peki, gebelikte aşırı tükürük salgısı neden olur? Gebelikte tükürük yutamaması nasıl önlenir ve ne zaman doktora başvurmak gerekir? İşte detaylar

Hamilelikte Tükürük Salgılanmasının Nedenleri

Uzmanlar, tükürük üretimini belirleyen nedenlerden birisinin de hamilelik olduğunu belirtirler. Gebelik döneminde genellikle tükürük üretiminde bir artış görüldüğü söylenirken, söz konusu artışın özellikle hamileliğe bağlı bulantı ve kusma sorunu yaşayanlarda daha fazla görüldüğü ifade edilir. Gebelerin yaklaşık yüzde 1'den fazlasının tükürük artışından şikayetçi olduğu, bu oranın yüzde 17'ye kadar çıkabileceği ileri sürülür. Hamilelikle aşırı tükürük salgılanmasının nadir olarak günlük yaşamı etkileyecek ve rahatsız edecek boyutta olabileceği ifade edilir. Hamilelik döneminde yaşanan aşırı tükürük salgılanmasının altında yatan neden tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte uzmanlar, gebelikte aşırı tükürük salgılanmasının gebelikte yaşanan bulantı ve kusmaya neden olabilen hormonsal değişimlerden kaynaklanabileceğini düşünmektedirler. Tükürük artışının sebebiyle ilgili bir başka olasılığın da bulantı sırasında anne adayının tükürüğünü yutmaktan bilinç dışı olarak kaçınması olabileceği düşünülür. 

Mide Yanması Gebelikte Tükürük Artışına Neden Olabilir
 

Tükürük salgısının artmasının sebeplerinden birisi de hamilelikte çok sık görülen mide yanmasıdır. Gebelik döneminde mide içeriğinin yemek borusuna kaçması nadir bir durum değildir. Bu gibi durumlarda asit yapıda olan mide içeriği  yemek borusunda bulunan dokularda rahatsızlığa sebep olur. Bu da kişide yanma olarak hissedilir. Yemek borusunda asit miktarının artması nedeniyle beyine giden uyarılar tükürük salgısını arttırır. Gebelik döneminde aşırı tükürük oluşumuna neden olabilecek nedenler şöyle sıralanır;

- Özellikle sabah saatlerinde oluşan bulantı ve kusmalar,

- Gebelik sebebiyle oluşan hormonsal değişimler,

- Sigara tüketimi,

- Çeşitli diş sağlığı sorunları,

- Hamilelikte sıklıkla karşılaşılan mide asidinin artması ve midenin aside karşı hassaslaşma,

- İçilen ya da yenilenlerden kaynaklı kimyasal maddelerin vücutta artış göstermesi tükürük salgısının artmasına neden olan sebepler arasında gösterilir. 

Gebelikte Fazla Tükürük Salgısı Oluşumu Tehlikeli Mi?

Hamilelik, anne adayının vücudunda büyük değişiklikleri beraberinde getiren bir dönemdir. Bu dönem her ne kadar mucizevi bir durum olsa da gebeler için bulantı gibi bazı tatsız yan etkileri de beraberinde getirir. Fazla tükürük salgısı oluşumu da bu yan etkilerden bir tanesi olup bebek ve anne adayı için hiçbir tehlike oluşturmaz. Genellikle 6. hafta gibi tükürük artışı başlayabilir ve - haftalar arasında kendiliğinden azalarak kaybolur.

Gebelikte Tükürük Yutamaması Nasıl Önlenir?

Gebelikte tükürük yutamama ne zaman geçer? Hamilelik döneminde oluşan oluşan fazla tükürüğün bebeğinizin ve sizin için herhangi bir zararı olmasa da konuyla ilgili olarak doktorunuzu bilgilendirerek alınacak önemler konusunda bilgi alabilirsiniz. Gebelikte oluşan fazla tükürük salgısının oluşumu tamamen durdurulamayacak olsa da bu konuda bazı önlemler almanız size yardımcı olur. Hamilelikte aşırı tükürük salgılanması nasıl geçer? Bu konuda alınabilecek önlemler uzmanlar tarafından şu şekilde sıralanmaktadır;

- Sigara kullanıyorsanız, bırakmanız son derece doğru bir seçim olacaktır. Bu karar sadece tükürük oluşumu için değil bebeğinizin sağlığı içinde son derece önemlidir.

- Gebelik döneminde oluşan mide bulantılarını ve kusmaları azaltmak için doktorunuzun önerilerini dikkate alın,

- Bir diş doktoruna görünerek, ağız ve diş sağlığınızla ilgili kontrolleri yaptırın,

- Fazla karbonhidrat ve nişasta içeren besinleri yemeği azaltın,

- Az ve sık beslenin,

- Dişlerinizi en az günde 3 defa fırçalayın, ancak kullandığınız diş macunun içeriğinin hamilelik döneminde kullanılmasında sakınca olmadığından emin olun,

- Naneli sakız çiğneyebilirsiniz, (sakız doğrudan tükürük oluşumunu azaltmasa da daha az rahatsız hissetmenizi sağlar)

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Gebelikte tükürük artışı uzmanlar tarafından her ne kadar normal bir durum olduğu ifade edilse de gebelik kontrolleriniz sırasında konuyu doktorunuza iletmeniz tavsiye edilir. Çünkü bu problemin altında yatan nedenin reflu, mide yanması ve kusma saptanması durumunda, gerekli tedavinin yapılması fayda sağlayacaktır.

Gebelikte Ağızda Acılık ve Ekşi Tat Neden Olur? Detaylar için tıklayın

 

Erken Su gelmesi

gebelik haftasından önce su gelmesi erken su gelmesi olarak tanımlanır. Genellikle Gebelik haftaları arasında oluşur. Erken su gelmesinin en sık nedeni rahim içinin mikrop kapmasıdır. Ayrıca aşağıdaki durumlar varsa, erken su gelmesi riski de artar:

• Sigara içmek
• Gebeliğinde yetersiz kilo almak
• Daha önceki gebeliklerinde suyu erken gelmiş olmak
• Rahim ağzı kısalığı
• Ultrasonda suyun fazla olması

Suyu erken gelen bir gebede, bebeğin bulunduğu steril ortam ile çok sayıda bakteri taşıyan hazne boşluğu arasındaki amniyotik zar açıldığı için enfeksiyon kapma riski ortaya çıkar. Su gelmesinin üzerinden geçen süre uzadıkça enfeksiyon gelişme riski de artar. Enfeksiyon anne ve bebek açısından hayati tehlike yaratacak kadar şiddetli olabilir.

Suyumun geldiğini nasıl anlarım?

Su gelmesi, kendini bacak iç kısımlarını ıslatacak kadar bir ıslaklıkla belli eder. Renksiz ve kokusuz bir sıvıdır. Bazı hamile kadınlar vajinal akıntıyı ya da tuvalete giderken olabilen idrar kaçırmayı su gelmesi ile karıştırabiliyor. Oysa bu durumlarda hissedilen ıslaklık çok hafif düzeydedir ve arkası gelmez. Yine de pedinizde sürekli bir ıslaklık hissediyorsanız doktorunuzla haberleşseniz iyi olur.

Suyumun geldiği muayenede anlaşılabilir mi?

Evet. Doktorunuz muayene yaptığında rahim ağzından amniyotik sıvı sızıntısını görür. Ayrıca ultrasonda bebeğin sıvısının azalmış olduğu da farkedilir. Şüpheli bir sızıntı varsa doktorunuz amnisure ya da actimprom gibi çeşitli testlerle suyunuzun gelip gelmediğini netleştirmek isteyebilir.

Suyum erken gelirse ne olur?

Suyu erken gelen bir gebede, en büyük sıkıntı enfeksiyon gelişimidir. Enfeksiyon, kendini yüksek ateş, kötü kokulu akıntı, kasıkta ağrı ve kanda lökosit artışı ile belli eder. Eğer enfeksiyon belirtileri varsa (yüksek ateş, kanda lökosit artışı, kötü kokulu akıntı) doğumu başlatma kararı vermek gerekir.

Eğer su gelmesine rağmen mikrop kapma emaresi yok ise, o zaman 34 haftaya kadar bekleyebiliriz. Bu bekleme süresi içinde suyu gelmiş hastamıza koruyucu antibiyotikler veriyor ve belli aralıklarla onu ultrasonla izliyoruz.

hafta tamamlandıktan sonra suyu gelmiş bir gebeyi daha fazla bekletmiyor, doğumunu başlatıyoruz.

Eğer su çok erken haftalarda geldiyse, bu durumda bebeğin olumsuz etkilenme ihtimali çok fazla arttığı için gebelik sonlandırma kararı da verebiliyoruz.

Haftadan önce suyunuz geldiyse, bebeğinizin akciğerleri ve eklemleri iyi gelişemeyeceğinden, doktorlarınız gebelik sonlandırma seçeneğini size sunacaklardır.

Su gelmesi sonrası amniyotik zar kendi kendine tamir olabilir mi?

Evet. Nadiren amniyotik zar açıldıktan sonra kendiliğinden yeniden kapanabilir.

Erken su gelmesine karşı ne gibi önlemler alabilirim?

Belki de en önemli tedbir, sigarayı bırakmak ve gebelikte yeterli beslenmektir. Ayrıca şüpheli durumlarda gecikmeden doktorunuzla haberleşmeniz gerekir.

Sağlıklı günler dilerim.

Prof. Dr. Yavuz Şimşek