Psikolojim Bozulduğunu Nerden Anlarım

Psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri nelerdir konusunu açıklamadan önce belirtmek gerekir ki çocuğun duygusal ve psikolojik olarak sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesi için ihtiyaç duyduğu bedensel ve duygusal ilgiyi ailesinden görmesi çok önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar.

Sağlıklı çocuk psikolojisi, çocuğun güven duygusunun gelişmesine ve öğrenme imkânlarından tam anlamı ile yararlanmasına imkân verir. Çocuğun yaşına göre yeterince oyun oynayabilmesi, kurmak istediği iletişime karşın ailesinden karşılık görebilmesi, ailesi ve akranları ile yeterli ve kaliteli vakit geçirebilmesi, hepsinden öte olumlu ortama maruz kalması duygusal ve psikolojik gelişimi için çok önemlidir. Aksi takdirde çocuklardaki psikolojik sorunlar dönem dönem kendisini göstermeye başlar.   

Çocuk doğar ve bir yaşını tamamladıktan sonra, belirli noktalarda kendisini kontrol edebilir. Bununla birlikte zihinsel esnekliğin ilk belirtileri kendisini göstermeye başlar. Çocuk beş yaşını doldurduğunda ise duygusal gelişim süreci içerisinde çok daha karmaşık işlevsellikler kendisini göstermeye başlar.

Kendini kontrol edebilme, bazı kuralların farkına varma ve onlara uyma, ters giden bir şeyler olduğunda yeni şeyler deneme gibi beceriler bunlara örnek olarak verilebilir. Sağlam bir çocuk psikolojisi, güçlü bir psikolojik iyi oluş temeli geliştirmek için desteklenen çocuklar,  kendilerinin ve başkalarının duygularını yönetme konusunda başarılı olurlar.

Çocuklarda psikolojik sorunlar ise çocuklarda tipik olarak öğrenmede güçlük, duyularını kontrol edememe, tamamen içine kapanma ve birtakım davranış bozuklukları olarak kendisini gösterir. Peki, psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri nelerdir, çocuğa nasıl yardımcı olunur, çocuklarda psikolojik sorunlar nasıl fark edilir? Birlikte bakalım. 

Psikolojisi Bozuk Çocuğun Belirtileri Nasıl Fark Edilir?

Ruh sağlığı uzmanları çocuklarda psikolojik sorunlar ile ilgili olarak teşhis koymak için, çocuklarda birtakım belirtiler arar ve bu belirtilerin ne kadar süredir devam ettiğine bakarlar. Bunun için gözlem ve görüşme (çocuk, aile, öğretmen v.s.) gibi tekniklerin yanında, ruh sağlığı bozukluklarının teşhisine yardımcı olmak amacı ile kullanılan, Amerikan Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve istatistiksel El Kitabı DSM-V’ten yararlarılar. 

Ruh sağlığı bozuklukları, psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri ve işaretleri genellikle; davranışın ne kadar sürdüğü, bir çocuğun eğitim ve sosyal yaşantısını etkileyip etkilemediği, diğer insanlara zarar verip vermediği ya da davranışlarının diğer insanları da etkileyip etkilemediği ile sorunlu olmayan davranış ve belirtilerden ayrılır.

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin çocuklardaki psikolojik sorunlar ve belirtileri ile ilgili olarak çocukta gözlemlenebilecek şu davranışlara dikkat etmesi önerilir:

• Çocuğun iki hafta ya da daha uzun süreler boyunca çok üzgün veya içine kapanık hissediyor olması,
• Tırnak yeme, parmaklarının derisini soyma gibi davranışların gelişmesi,
• Geceleri ve bazı durumlarda gündüzleri altını ıslatmaya başlaması,
• Kaygı ve korkularının günlük aktivitelerini engelleyecek kadar ön plana çıkmış olması,
• Göz teması kuramama ve bazı tiklerin gelişmesi,
• Yalnız uyuyamama, anne baba ile uyuma isteği duymaya başlamış olması,
• Suçluluk duygusu hissediyor olması ve anne babası ölecek diye endişesi yaşaması,
• Akranlarına nazaran öğrenmede güçlük çekmesi,
• Ders dinleyememesi ve sürekli odaklanma sorunu yaşaması,
• İlişkilerinde sorunlara neden olan ani ruh hali değişimlerinin baş göstermesi,
• Konuşma bozukluklarının ortaya çıkması, ortaya çıkan bu takılma ve tutulmaların sosyal hayatını etkileyecek boyutlara ulaşması. 

Bu semptomlar psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri arasında yer alan başlangıç göstergeleri olabilir ve beraberinde ruhsal bir sorun ile sonuçlanabilir. Bu durumda ailelerin sorun büyümeden bir ruh sağlığı merkezine danışması büyük önem arz eder. 

Psikolojisi Bozuk Çocuğa Nasıl Davranmalı?  

Birçok insan, birinin depresyondan kolayca kurtulabileceğini ya da kaygılarının üstesinden gelebileceğini düşünür ancak durum tam olarak böyle değildir. Hele de söz konusu bir çocuksa ebeveynler ya da öğretmenler zamanla geçer düşüncesine kapılarak hata yapabilirler.

Ancak yetişkin veya çocuk ruh sağlığı sorunları, beynin kimyasında birtakım değişikliklere neden olabilen ve çoğunlukla profesyonel psikolojik destek gerektiren bozukluklar olarak karşımıza çıkar.

Bununla birlikte çocuklardaki psikolojik sorunlar üstesinden gelinebilmesi için tedavi ile birlikte, aileler ve öğretmenler tarafından birtakım özen, dikkat ve gayret ortaya konulmalıdır.  Eğer bir çocukta yukarıda bahsi geçen psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri gözlemleniyorsa şunlara dikkat edilmeli ve özen gösterilmelidir:

• Her şeyden önce ters giden bir şeyler olduğunu düşünüyorsanız bu durumu görmezden gelmeyin, 
• Çocuk ile konuşmaya, onu anlamaya ve yapıcı iletişim kurmaya çalışın,
• Çocuğun dersleri, sınavları ve diğer sorumlulukları için onu baskılamayın. Çözülmesi gereken daha öncelikli sorunlar olabileceğini unutmayın, 
• Semptomların, ne zaman başladığını ve zaman içinde değişip değişmediğini gözlemleyin,
• Gerekiyorsa çocuğun öğretmenini, bakıcısını v.s. durum hakkında bilgilendirin,
• Bir psikolog, pedagog ya da çocuk psikiyatri merkezi başvurusu yaapmak için geç kalmayın.

Çocuğumun Psikolojisi Bozuk Mu? 

Çocuğunuzla ilgili sizi endişelendiren davranışları onu farklı ortamlarda gözlemleyerek ve bir dizi soruya yanıt vererek anlamlandırabilirsiniz. Bu durum tabi ki bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yapılan tanısal değerlendirmenin yerini tutmaz. Bu nedenle çocuğunuzda psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri gözlemleniyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana danışmanız tavsiye edilir.

Çocuğunuzun psikolojik sağlığı ile ilgili değerlendirme yaparken eşten dosttan duyulan kulaktan dolma haberler, bilimsel olmayan internet sitelerinde yer alan çeşitli bilgiler yerine; çocuk psikolojisi ile ilgili yazılmış bilimsel kitap, makale, yayın ve ruh sağlığı uzmanlarının yaptığı konuşmalardan beslenmek daha sağlıklı olacaktır.

Bununla birlikte çocuğunuzda sürekli devam eden; tırnak yeme, alt ıslatma, parmaklarının derisini soyma, tikler, uyku ve beslenme bozuklukları, içine kapanma gibi sorunlar baş gösterdiyse bu davranışların nedenlerini araştırmalı ve vakit kaybetmeden bir uzmana danışmalısınız. 

"Çocuğumun Psikolojisi Bozuk Mu" Testi 

Çocukların beden, zihin ve duygusal gelişimlerinin normal bir seyirde devam edip etmediğini gösteren çeşitli psikolojik ve psikiyatrik testler ve envanterler mevcuttur.. Bu testler bir ruh sağlığı uzmanı tarafından; çocuğun yaşına göre bazen anne babalar üzerinden bazen de doğrudan çocuğa uygulanır.

Bununla birlikte çocuğumun psikolojisi bozuk mu testi kapsamında yine psikolog ve pedagoglar tarafından uygulanan zekâ testleri, dil gelişimi testleri ve psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri ile ilgili olarak bilimselliği kanıtlanmış projektif testler sıklıkla kullanılır. Çocuk psikolojisi ve çocuklardaki psikolojik sorunlar ile ilgili tanı ve teşhis koymak için bilimselliği kanıtlanmış testlerden bir uzman desteği alarak yararlanmak gerekir. 

Bir bireyin psikolojik olarak sağlıklı bir çocukluk dönemi geçirmiş olması onun gençlik, genç yetişkinlik ve yetişkinlik dönemine de sağlıklı adımlar atmasının önünü açar. Çocuğunuzun ruh sağlığı ile ilgili şüpheleriniz var ve onda psikolojisi bozuk çocuğun belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir psikiyatri merkezi  ile görüşmelisiniz. 

Ankara Erdem Psikiyatri Merkezi olarak çocuk psikolojisi kapsamında çocuk psikolog ve pedagog hizmetleri veriyoruz. Bütün hizmetlerimizi görmek ve ücretsiz ön psikolojik test imkanlarından faydalanmak için lütfen funduszeue.info sayfasını ziyaret ediniz.

Test

Psikoloji Testleri

Psikolojin Ne Kadar Bozuk?

1. Cinsiyetini öğrenelim.

2. Kaç yaşındasın bakalım?

3. Söyle bakalım, son zamanlarda arkadaşlarınla ne sıklıkla görüşüyorsun?

4. Peki yalnız yolculuğa çıktığın zaman telefonunda bunlardan hangisini yaparsın?

5. Kendini kalabalık bir ortamda yalnız hissedip seni kimsenin anlamadığını düşünüyor musun?

6. Peki kendini aşırı yorgun hissettiğin ve hiçbir şeyden zevk almadığın oluyor mu?

7. Ve son olarak, anlık duygu değişimi çok yaşıyor musun?

Psikolojin son zamanlarda epey bozuk gibi!

Zaman zaman kendini kötü hissediyorsun!

Çok şükür senin psikolojin yerinde!

Bir insanın zihinsel sağlığının bozuk olduğunu davranışlarından ve konuşmalarından anlayabiliriz. Psikolojisi bozuk insanları ilk önce morali bozulmuş ya da günlük yaşadığı bir olay karşısında sinirlenmiş insanlar ile karıştırılabilirler ama burada dikkat edilmesi gereken sağlıklı insanların bu olumsuz duygu hali sık değildir. Zihinsel bozukluğu olan insanlar yaşamlarını kendileri farketmeden ve başkalarına da fark ettirmeden yaşabilirler. Sürekli aşırı tepkilerinebir bahane bularak hareketlerini normalmiş gibi kabul edip karşısındaki insanları da buna inandırabilirler.

İkiyüzden fazla psikolojik rahatsızlık türü vardır. En yaygın olanlardan biri depresyon ve onun yarattığı zihinsel bozuklukları başta sayabiliriz. Kaygı bozukluğu, öfke problemi, kişinin modunun gün içinde çok çabuk değişimi ile gelişen psikolojik hastalıklar ardından gelebiilir. Zihinsel sağlığı bozan en başlıca tehdit, aşırı ve sürekli olarak stres altında kalmaktan geçer.

Buna ek olarak, psikolojik rahatsızlıkların temelini, kişinin genetik faktörleri, doğduğundan itibaren ailesinin kendisiyle kurduğu sağlıksız ilişkiler belirleyicidir. Şöyle ki; bebek doğduğunda ihtiyaçlarını ağlayarak ifade eder, her ağladığında annesi ya da ona bakan kişi bu durumu görmezden gelir ihtiyaçlarını geç karşılarise ya da düzensiz karşılarsabebeğin doğumundan daha iki üç günlük halinden itibaren “Güven” problemi ve stres hali hasıl olmaya başlar.

Ayrıca çocuk, aile içinde büyürken, sürekli azarlanan, şiddet gören ya da dalga geçilen bir davranış altında kalırsa“Özgüven, özdeğer ve özsaygı” kavramlarında sorunlar oluşturmaya başlar. Daha bebekliğinden itibaren duygusal problemleri oluşan çocuğun beyin gelişimi de etkilenir.

Çocukların psikolojik bir rahatsızlık halinde olmalarını şu belirtilerinden anlayabilirsiniz:

• Okuldaki performansında değişiklikler başladıysa
• Ders çalışmasına rağmen düşük notlar alıyorsa
• Arkadaş edinmekte sorunlar yaşıyorsa
• Uyku düzeninde ve yeme alışkanlıklarında değişiklik varsa
• Aşırı derecede endişeli davranışlarda bulunuyor ve okula ya da uyumaya gitmeyi reddediyorsa
• Dikkat yoğunluğu çok kısa süre içinde dağılıyorsa
• Kötü rüyalar görüyorsa
• Sürekli agresif ve ebeveynlerinin dediğini yapmıyorsa
• Sıklıkla bağırarak ağlayıp, sakinleştirmesi kolay olmuyorsa

Bu durum ergenlikte ortaya çıkarsa özellikle belirtileri:

• Uyuşturu kullanmaya başladıysa
• Günlük aktiviteler sırasında karşılaştığı problemlerle başa çıkamıyorsa
• Yeme alışkanlığında değişiklik başladıysa (Çok yemek ya da çok az yemek gibi)
• Uyku düzeni bozulduysa (Az uyumak veya çok uyumak gibi)
• Aşırı derecede her şeyden şikayet etmeye başladıysa
• Fiziksel ve ruhsal olarak hayattan zevk almaz bir durum içindeyse
• Hiç birşey yapmak istemiyor, her şeyden şikayet ediyorsa
• Evde ya da okulda sorumluluk almaktan çekiniyor ve durumu yönetemiyorsa
• Okulu asmaya başladıysa
• Cep telefonundan kafasını kaldıramıyorsa (Nomophobia)
• Aşırı derecede batıl inançları başalayıp yenilerini de ekliyorsa
• Şiddete yatkın davranışları başladıysa
• Hırsızlık yapıyorsa
• Çok sık yalan söylüyorsa
• Aşırı korkuları başladıysa
• Her konuda negatif yorumlarda bulunuyorsa
• Sıklıkla ağlıyor ve sinirleniyorsa
• Ölmek istediğini söylüyorsa

Erişkinlerde olan en bariz belirtiler:

• Kafası sürekli karışık olup odaklanamıyorsa
• Sürekli üzgün ve depresyon halindeyse
• Fevri hareketlerde bulunup sinirlenme hali çok çabuk gerçekleşiyorsa
• Duygularını aşırı uçlarda yaşıyorsa
• Gün içinde bir anda aşırı mutlu bir kaç saat sonra aşırı sinirli ya da üzgünse
• Yalnız kalamıyorsa
• Garip düşünceleri ve yorumları varsa
• Sürekli başkalarının başına gelmiş kötü olaylar ya da başkalarının yaptığı olumsuzluklardan söz edip onları eleştiriyorsa
• Kimsenin görmediği şeyleri gördüğünü ya da duyduğunu söylüyorsa
• İnsanlarla bir anda çok samimi, çok yakın arkadaşlık içinde ve bir süre sonra o kişileri düşman ilan ediyorsa
• Değişken ruh halini ve olumsuz duygularının sebebi hep başkaları olarak yorumluyorsa
• Aşırı alkol tüketimi varsa
• Uyuturucu kullanıyorsa
• İntihar etme düşüncesi kafasından geçiyorsa
• Olumlu hayat koşullarının içinde olmasına rağmen hiç bir şeyden keyif alamıyorsa
• Aşırı bir temizlik ve dezenfekte hali başladıysa
• Takıntılı bir şekilde hareketlerini tekrarlamaya başladıysa
• Tikler oluşturduysa
• Sürekli küfrediyorsa

Yukarda sayılan tüm belirtiler kişinin zihinsel bozukluk geliştirmeye başladığını gösteren verilerdir. Fakat tabi ki bu durumdan kurtulmak mümkün. Öncelikle kişi psikologdan destek almalıdır. Bunun yanı sıra kişinin durumunun normal olmadığını kabul edip dürüstçeiçinde bulunduğu ve deneyimlediği durumu paylaşması gerekir. Zihinsel bozukluk halinde olan çoğu kişi önce durumunu inkar eder ve değişmemek için direnç gösterir. Oysa bu durum ile baş edilmediğinde kar topu gibi büyüyen ve farklı zihinsel rahatsızlıkları da bünyesinde toplayan bir hal alır. Kabul etmek iyileşmenin en temel adımıdır.

Yalnız kalmaktan korkan veya tam tersi sosyalleşmek istemeyen kişilerin bu durumun üzerine giderek bu hal ile baş etmenin yöntemlerini bulmaya çalışmalıdır. Kendi düşüncelerini rahatsız edici bulup, yalnız kalınca kendi ile yüzleşmenin çekilmez olduğunu gören kişilerin kendini tekrardan tanımak ve sevmek için uzmandan yöntemler öğrenmelidir. Kişi kendine karşı tekrar şefkat duygusunu hissetmeye başladığında, etrafına da aynı duygu ile hareket etmeye başlayacaktır. Sosyalleşmek istemeyen ve kalabalıkları korkutucu bulan insanlar her şeyi tehdit olarak görürler. Tüm dünya onlara karşıymış gibi hissederler. Bu durum farklı bir biçimde yalnız kalmaktan korkanlarda da başka bir formda yer alır.

Durumunu görmezden gelen, içindeki öfke ve nefret duygusunun kendinden kaynaklanğıdını inkar eden ve sürekli başkalarını suçlayarak onlardan dolayı böyle hissettiğini belirten kişilerin iyileşmesi maalesef kolay değildir.

Konu ile ilgili sorularınız ya da paylaşacaklarınız varsa bana [email protected] adresinden ulaşabilirsniz.

Psikolojik danışman

Zeynep Eylem Şenkal