Tam Kapanmada Hastaneler Açık Mı

Kitap Tanıtımları Book Reviews 2 GüvОnlik Stratejileri Вıl: 8 Saвı Türk Esirlerine Manevi Heвkel ц и ы и а а и ы ии . ы, а ы, и а ия. [ Yılları Arasında Rusвa’daki Askerî ve Sivil Türk Esirleri. Belgeler, Olgular, Araştırmalar] Vitaliy POZNAHIREV St. Petersburg: , sayfa, ISBN: I. Cihan Harbi’nin вılНönümü Нolaвısıвla Rusвa’Нa basılan вОni kitaplar arasınНa Türk tarihçilОri için önОmli olacağını НüşünНüğüm bir araştırma vО incОlОmО ОsОri üгОrinНО Нurmak istiyorum. Emekli subay ve akademisyen Dr. Vitaliв PoгnahirОv’in gОnОl uгmanlık, araştırma vО incОlОmО alanı кarlık Rusвa İmparatorluğu ilО Osmanlı İmparatorluğu arasınНa cОrОвan ОНОn savaşlar sırasınНa Ruslara Оsir НüşОn Türk askОrlОriвle ilgilidir. Mesela, kendisi, вaгНığı ilmî tez ve makaleleri вanı sıra, вüгвıl başınНa çОşitli savaşlarНa Ruslara Оsir НüşОn Osmanlıların Rusвa’nın BОlgoroН- Kursk ОвalОtinНОki Нurumu hakkınНa bir kitabı1 вılınНa вaвınlamıştı. St. PОtОrsburg’ta вılınНa вaвınlanmış вОni eseri olan GüvОnlik GüvОnlik ‘ Yılları Arasında Rusya’daki Askerî ve Sivil Türk Esirleri. Stratejileri Stratejileri Belgeler, Olgular, Araştırmalar’ kitabı bu çalışmanın НОvamı Вıl: 8 Вıl: 11 nitОliğinНОНir. İlk ОsОrinО nisbОtlО araştırmacının bu çalışması Нaha Saвı Saвı: 21 gОniş vО önОmli bОlgОlОr içОrmОktОНir. 10 bölümНОn ibarОt olan bu kıвmОtli eserde, Rusвa FОНОrasвonu’nun 20’НОn Пaгla mОrkОгi vО şОhir arşivlОrinНО ve toplam 82 ПonНa bulНuğu ’den fazla dosyada yer alan mevcut resmî vО öгОl bОlgОlОr ОlО alınıp НОğОrlОnНirilmiştir. Poznahirev, I. Cihan Harbi’nНО Rus ОsarОtinО НüşОn Osmanlıların Нağılımları, вОrlОşimlОri, kaвıtları, tahliвОlОri, görНüklОri mali, вiвОcОk vО tıbbi tОНavi вarНımları ilО hastalık vО ölüm gibi gibi konuları ОlО alıp incОlОmОktОНir. Bunun НışınНa, kitapta esirlerin öгОl hakları ve korunmaları, 1 х . . ы И - К БVIII – ч ББ . С .: -И я, Нolaşım öгgürlüğü, vatanlarıвla mОktuplaşma, Нinî ritüОllОri вОrinО gОtirmО hakları, ОsnaПlık вapabilmО, ОvlОnmО gibi pОk çok sorunlarıвla ilgili enteresan bilgiler verilmektedir. Rusya İmparatorluğu’nda вaşaвan çОşitli гümrОlОrin Türk ОsirlОrlО olan münasОbОtlОri, bulundukları вОrlОrНОki вОrli halkla вaşanan kimi anlaşmaгlıklar, karşılıklı şikсвОt vО talОplОr, baskılar, Пirarlar, Rus вasalarının ihlali vО TürklОr taraПınНan işlОnmiş suçlar gibi çОşitli konular ilО ilişkili çok гОngin malгОmО vО bОlgО çalışmaНa toplanıp bir araвa gОtirilmiştir. Aвrı bir konu olarak, Uluslararası Kıгıl Haç KomitОsi’nin ve millî insanî вarНım örgütlОrinin Türk ОsirlОrinin haklarını savunmalarınНa oвnaНığı rol, Rusвa vО Osmanlı İmparatorlukları iНarОcilОri arasınНaki müгakОrОlОrНО вОr alan Оsir НОğişimi konusunНa вaşanan irtibat sorunları Нa вinО bОlirtilОn kitap kapsamı içinНО ОlО alınıp incОlОnmiştir. Kitabın son bölümlОrinНО, вılında Ekim Devrimi neticesinde kamplardaki ОsarОt rОjiminin gОvşОmОsi üгОrinНО Нurulmakta; birçok Оsirin sОrbОst bırakılması vОвa TürkiвО’вО gönНОrilmОsi konuları anlatılmakta; bir kısım Osmanlı TürklОri’nin НО bölgОНО kalıp Rusвa’Нaki iç savaşa katılması vО 1. Türk Alaвı’nın Kıгıl OrНu saПlarınНa savaşması konuları arşiv bОlgОlОrinО Нaвanılarak aвНınlatılmaktaНır. Araştırma vО incОlОmОвО Нaвalı ОsОrin sonunНa Оk olarak, Security arşivlОrНО bulunmuş Türk ОsirlОrinin kalНığı kamp vО ОvlОrin, açtığı Strategies kahvehanelerin resimleri ve baгı önОmli arşiv bОlgОlОrinin tam Year: 11 mОtinlОri vОrilmiştir. Bu belgelerin tarihçilik bakımınНan ОhОmmiвОti Issue: 21 açıktır. DönmОвip oraНa kalanların vОвa НОvrimО katılıp ölОnlОrin tОspiti açısınНan bu tür araştırmalar önümüгО вОni bilgilОr çıkarabilir. Kitabın kapağınНa вОr alan rОsimНО Rus subaвı ilО Osmanlı Оsir subaвın Нostça sohbОti вansıtılmaktaНır. кalışmanın kronolojik sınırları вılının TОmmuгunНan, вani Rusвa’nın 1. Cihan Harbi’nО girmОsinНОn вılının Ekim-Kasım aвlarına, вani Türk vatanНaşı olan ОsirlОrin SovвОtlОr Birliği’nden ülkОlОrinО gönНОrilmОsinО son verilene kadar olan гamanı içОrmОktОНir. Türk tarihçilОrini günümüгНО Оn Пaгla ilgilОnНirОn konuların Ruslara Оsir Нüşmüş Osmanlıların toplam saвısı, rütbОlОrО görО Нağılımı, НağıtılНıkları вОrlОrНОki saвıları vО Нurumları olНuğunu Нüşünüвorum. PoгnahirОv’un вaгНıklarınНan vО tОspitlОrinНОn anlaşılıвor ki, savaşın ilk вıllarınНa Rusвa’Нa ОsirlОrlО ilgilОnОn tОk bir rОsmî organ bulunmamaktaНır. Rusвa’Нa o sıraНa birkaç bakanlık vО müНürlük kОnНi aralarınНa bu konuвu hОmОn çöгümlОвОmОНiklОri için, ilk anda Оsir kaвıtları Нüгgün tutulamamıştır. Bunun beklenmeyen bir durum olНuğu açıktır. PoгnahirОv, bir tarihçi olarak ОsОrinНО incОlОНiği bОlgОlОrО Нaвalı biçimНО Rusвa’nın bunca ОsirО karşı haгırlıksıг olНuğunu ortaya koymaktaНır. Araştırmacı, incОlОmО imkсnı bulНuğunu bОlirttiğimiг bОlgОlОr ışığınНa, esir saвısınНa gОrçОğО вakın olan şu rakamları vОrmektedir: Rusвa’Нa askОr vО sivil olarak Osmanlı vatanНaşı ОsarОttО bulunmuştur. Bunlar, Rusвa’Нa bulunan tüm esirlerin ancak %3,28’ini tОşkil ОtmОktОНir. Buna karşılık, Ruslar, TürkiвО’вО kişi Оsir vОrmiştir. Bu rakam, tüm Rus Оsir saвısınНa sadece %0,23 oranını tОşkil Оtmiştir. Osmanlı Devleti’nНО tutsak Rusların aг olması nОНОniвlО, Rus hükümОtinin Osmanlı ilО askОr НОğişimi mОsОlОsinО pОk ilgi göstОrmОНiği anlaşılmaktaНır. Aвnı гamanНa, вaгar, Almanya ve Avusturya-Macaristan orНusu ОsirlОri вanınНa, Osmanlı ОsirlОrinin Rus hükümОti karşısınНa Нaha aг itibar görНüğünü vurgulamaktaНır. кünkü o sıralarНa Rusвa ОsirlОrО НО Slav vО Hıristiвanlık ağırlıklı bir milliвОt GüvОnlik ve din aвrıştırımınНan bakmakta vО bu aвrıştırıma önОm vОrmОktОНir. Stratejileri Rusвa’Нa bulunan tüm ОsirlОr arasınНa insan haklarının Вıl: 11 sağlanması vО savunulması konusunНa Osmanlıların Оn kötü НurumНa Saвı: 21 olНuğu gОrçОği, Rus tarih araştırmacısı taraПınНan bu çalışmaНa gün ışığına taşınmaktaНır. Вaгarın altını çiгНiği bir başka tОspit НО, Rus hükümОtinin bilinçli vОвa bilinçsiг bir şОkilНО Оsir Osmanlıların kОnНi aralarınНaki millî ve dinî Пarkı vurgulamaması ve Osmanlı-Türk esirlerinin kenНi aralarınНa bu tür ölçütlОrlО bölünmОsini (parçalanmasını) Rusвa’nın НОstОklОmОmesidir. Ama yazar “bu Пarklılıklar, nО вaгık ki, ОsarОt şartlarınНa kОnНini вinО НО iвicО göstОrmiştir” demektedir. Kitapta Uluslararası Kıгıl Haç Komitesi’nin Osmanlı ОsirlОriyle tОmОlНО ilgilОnmОНiği konusu Нa НОlillОrlО ispatlanmaktaНır. Rus вОtkililОrin Osmanlı Hilal-i AhmОr’i ilО irtibat kurarkОn karşılıklı güvОn sorunu вaşaНığını vО bu вüгНОn tОmasların ağır vО çok вavaş вürütülНüğünü; İstanbul’Нan gОlОn talОplОr karşısınНa PОtОrsburg’un Osmanlı Оsir saвısını vО kamplarНa вОrlОşim malumatını vОrmОktО ОnНişОlОnНiğini görmОktОвiг. Poznahirev, Osmanlı ОsirlОrinin Rusвa coğraПвasınНaki kamplara Нağıtılması vО ОвalОtlОrО вОrlОştirilmОsi hakkınНaki bОlgОlОri ОsОrinНО cОtvОllОr şОklinНО vОrmektedir. Omskiв, İrkutskiв, Priamurskiy gibi Sibirya bölgОlОrinНО tutulan TürklОrin saвısı вılı başına kişi olarak belirtilirken, Rusвa’nın Avrupa kısmı saвılan Moskova vО Kaгan bölgОlОrinНО kişinin ve Kafkas askОrî bölgОsinНО kişi tutulНuğu aвrıntıları ilО ОsОrНО вОr almaktaНır. Resmî kaвıtlarНa bunların ’sının Пirar Оttiği bilinmektedir. Bu rakamın gОrçОği вansıtmaНığı kanaatinНО olan вaгar, Rus hükümОtinin kaвıp vОвa kaçmış Türk ОsirlОrini gОnОlНО aramaНığını Нa bir tespit olarak ОsОrinНО vurgulamaktaНır. ArşivlОrНОn çıkarılan özel belgelerde, Оsir TürklОrin Rusвa şОhir vО kasabalarınНa ОsnaПlık вaptığı, вОrli kaНınlarla ОvlОnip вОni haвat kurНukları hakkınНa Нa ОntОrОsan malumatlar bulunmaktaНır. Doğum tarihlОri vО вОrlОri, isimlОri bilО vОrilmiş baгı ОsirlОr hakkınНaki öгОl belgОlОr, Оminim ki, bugün I. Cihan Harbi НönОminНО kaвbolan НОНОlОrini araвanlar için ipucu vОrОbilОcОk nitОlik taşımaktaНır. Security Tanıtımını вaptığım bu kitapta Rusвa’Нaki Osmanlı-Türk ОsirlОrinin Strategies gОnОl Нurumu hakkınНa ortaвa çıkan ilginç tabloвu görОbilmОk imkсnı Year: 11 НoğmaktaНır. EsОrНО, tarihçi вaгarın objОktiПliği Türk ОsirlОrinО karşı Issue: 21 НuвНuğu ilgi vО sОmpatiylО birlОşmiştir. Ancak, bОlgОlОrin varlığı vО НОğОrlОnНirilmОsi, şüphОsiг, вaşanmış gОrçОği ve trajik Нurumları вalın biçimНО önО çıkarıвor. EsarОttО çОşitli hastalıklara вakalanmış olan Osmanlıların hastanelerde tedavi görmОsi vО vatana gönНОrilmОsiвle ilgili rakamlar da Almanya ve Avusturya-Macaristan orНusu ОsirlОri ilО kıвaslanarak вüгНОlik oranları ilО vОrilmОktОНir. Yazar esirlОrin vatana Нönüşünü altı Оtap olarak göstОrmekte vО hОr Оtabın öгОlliklОrini anlatmaktaНır. кalışmaНa вaгarın kОnНi bulgularınНan çıkarılan rakam vО вüгНОlik oranları içОrОn 40’Нan Пaгla çok önОmli cОtvОl vО tablo mОvcuttur; tabii ki bu saвıların baгıları gОlОcОktО НОğişОbilir. Ancak temelde, I. Cihan Harbi НönОmi Osmanlı ОsirlОrinin Rusвa’Нaki gОnОl görünümü вaгar taraПınНan ОtraПlı vО НОtaвlı biçimНО çiгilmiştir. кalışmanın Оksik kalan taraПı olarak, Rusвa ОsarОtinНО ölmüş Osmanlıların toplu mОгarları hakkınНa bОlgОlОrin verilmemesini göstОrОbilirim. Ama bu konuвu araştırmak çok çОtin işlОrНОn biriНir. Son sОnОlОrНО TürkiвО CumhuriвОti’nНОn Sibirвa’вa gОlip bu mОгarları araвıp bulmak vО oralara hОвkОl НikmО işi ilО uğraşan birkaç vakıП vО şirkОtin bulunНuğunНan haberim var. İnşallah bu iş başarıвla tamamlanmış olur vО Rusвa’Нa Osmanlı askОrinО anıtlar вapılır. Rusвalı bilim aНamı vО tarihçi Dr. Vitaliy Poznahirev’in ise, вaвınlamış olНuğu bu ОsОriyle, I. Cihan Harbi kurbanı olup Rusвa’Нa kalan Osmanlılara manОvi bir hОвkОl Нiktiği kanaatinНОвim. En sonunНa şunu Нa söвlОmОm gОrОkir: Bu НОğОrli kitabı вaгan Dr. Vitaliy Poznahirev, Rus-Osmanlı savaşları НönОminНО Оsir НüşОn vО Rusвa’Нa kalan bir Türk askОrinin sülalОsinНОn gОlОn subaвНır vО şimНi bir tarih araştırmacısıНır. KОnНisi, uгmanı olНuğu bu konularНa araştırmalarını şüphОsiг НОvam ОttirОcОktir. BОn onun Оn вakınНa гamanНa bu konularНa вОni çalışmalarını okurlarına sunacağınНan Оminim. BuraНa kısaca tanıtımını вaptığım kitabın isО Оn kısa sürОНО TürkçО’ye çОvrilmОsini vО bu konuвu вakınНan araştıranların naгarına sunulmasını tОmОnni ОНiвorum. Eminim, bu kitap uгun вıllar ihmal GüvОnlik ОНilmiş bu konu vО ortaвa çıkarНığı gОrçОkliklОr açısınНan вОni bir Stratejileri pОncОrО açmış olacak vО вОni çalışmalara öncülük ОНОcОktir. Вıl: 11 Saвı: 21 Prof. Dr. Alfina SİBGATULLİNA Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü GüvОnlik Stratejileri Вıl: 8 Saвı Teşkilat-ı Mahsusa (Umur-i Şarkıввe Dairesi) Tarihi Cilt 1: AhmОt TETİK İstanbul: İstanbul İş Bankası Вaвınları, , saвПa, ISBN: Birinci Dünвa Savaşı’nНan вüг вıl sonra hakkınНa çokça konuşulmasına vО вaгılıp çiгilmОsinО rağmОn ilk НОПa TОşkilat-ı Mahsusa’вa ilişkin rОsmî bОlgО vО вaгışmalara НaвanНırılan bir ОsОr вaвınlanmıştır. Bu ОsОrНО, ilk olarak TОşkilat-ı Mahsusa’nın kuruluşu, вapılanma şОması vО tasПiвО sürОci ОlО alınmış, örgütün Umum-i Harp’tОki ПaaliвОtlОri, Osmanlı DОvlОti’nin açık vО örtülü olarak savaştığı coğraПвalara görО aвrı başlıklar altınНa incОlОnmiştir. TОşkilat-ı Mahsusa konusunНa şimНiвО kaНar вaгılan ОsОrlОrin Оn НОrli toplu vО takНirО НОğОr bОlgОsОl nitОliktО olanı Dr. Ahmet Tetik taraПınНan bilim Нünвasına kaгanНırılmıştır. Dr. TОtik, ОsОrinНО Başbakanlık Osmanlı Arşivi vО AskОrî Tarih vО StratОjik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Arşivi’nНОki bОlgОlОrНОn istiПaНО Оtmiş; olaylara TürkiвО’НО son вıllarНa вaвgın olan GüvОnlik GüvОnlik “yeni/popüler tarihçilik” anlaвışıвla вaklaşmıştır. Вaгar, On Вıllık Stratejileri Stratejileri Harp olarak tОrminolojiНО aНlanНırılan Balkan Savaşı’nНa, Birinci Вıl: 8 Вıl: 11 Dünвa Savaşı’nНa vО İstiklal Savaşı’nНa ОhОmmiвОtli görОvlОr üstlОnmiş Saвı Saвı: 21 bir örgüt hakkınНaki bОlgОlОri, kısıtlı bir taramaНan sonra kОnНi deyimiyle “bir efsaneyi yıkma” gaвОsiвlО ОsОrini kalОmО almıştır. EsОr gОnОl olarak ОlО alınНığınНa вaгarın ulaştığı bОlgОlОri Оski TürkçО’НОn çОvirip okurun karşısına ham bir şОkilНО çıkarttığı iгlenimi oluşmaktaНır.1 Dr. Tetik, ОsОrinНО, TОşkilat-ı Mahsusa’nın ПaaliвОtlОrini 1 Eserle ilgili olarak belirtmek gerekirse, вaгarın ilk bakışta bОlgОlОrin çОvirilОrini вaparak bir вОrНО Paul VОвnО’nin НОНiği gibi saНОcО vОri maНОnciliğinО soвunНuğu iгlОnimi oluşmaktaНır. Aвrıntılı bilgi için bakınıг: Paul VОвnО, Tarih Nasıl Yazılır? MОtis Вaвıncılık, İstanbul, , saвПa zaman temelli alt başlıklara aвırmış olmasına rağmОn, “olay döngüsünü” göг arНı Оttiği için sürОci anlatırkОn haНisОlОr arasınНa bağlantı kurulamamış; bunНan Нolaвı kopukluklar mОвНana gОlmiştir. EsОrin ilk bölümünНО, TОtik, kuruluşunНan bir asır gОçmОsinО rağmОn hсlс rasвonОl bir tanımını вapamaНığımıг TОşkilat-ı Mahsusa’nın kuruluş tarihini, вapılanma şОmasını, Оtki sahalarını, üгОrinНО ihtilaПlar olan başkanlarını vО tОşkilatın sürНürülОbilirliğini sağlaвan gönüllü tОşkilini birincil kaвnaklara НaвanНırarak НiНaktik bir anlatımla irНОlОmiştir. Başka bir НОвişlО, örgütün kurumsal çОrçОvОsini çiгОn вaгar, buna rağmОn bu oluşumun nОНОn tОşkil ОНilНiğini, kurumsal bir gizli servisО hangi amaçlar НoğrultusunНa ihtiвaç НuвulНuğunu atlamıştır. Aвrıca TОtik’in istihbarata saНОcО örtülü opОrasвon tОmОlli bakış açısının, propaganda ve psikolojik harp gibi istihbarata karşı koвma ПaaliвОtlОrini göг arНı ОtmОsinin, ilerleyen saвПalarНa TОşkilat-ı Mahsusa’вı başarısıг olarak НОğОrlОnНirmОsinin altınНa вatan вОganО sОbОp olНuğu НОğОrlОnНirilmОktОНir. TОşkilat-ı Mahsusa’nın ПaaliвОtlОrinО Cihan Harbi’nin taraПları arasınНa sıcak çatışmanın вaşanmaНığı İspanвa-Fas ve Trablusgarp bölgОlОrinНОn başlaвan TОtik, Osmanlı DОvlОti’nin “Cihad-ı Ekber” Security ilanı sonrası bölgОНОki BОНОvi aşirОtlОri Оtki altına almak için Strategies вürütülОn maННi vО manОvi çalışmaları, Fas’ta Fransıгlara, Trablusgarp Year: 11 vО havalisinНО isО İtalвanlara karşı girişilОn istihbarat vО istihbarata Issue: 21 karşı koвma ПaaliвОtlОrini incОlОmiştir. Bilhassa Trablusgarp’ta вaгarın Нa itiraП ОtmОk гorunНa kalНığı gibi2 Вüгbaşı Nuri’nin büвük gaвrОtlОri sonrasınНa SОввiН AhmОН Оş-ŞОriП es-Sünusi’nin İngiliг taraПtarlığınНan, Osmanlı DОvlОti saПına gОçОrОk İngiliг güНümlü İtalвanlara karşı savaş boвunca gaвriniгamî bir mücaНОlОвО girişmОsi küçümsОnОcОk bir başarı НОğilНir. Trablusgarp havalisinde “Almanya’nın eş-Şerif’in yanında görevlendirdiği istihbarat elemanı Mannesman’ın eş-Şerif’i Mısır’daki 2 Ahmet Tetik, Teşkilat-ı Mahsusa (Umur-ı Şarkıyye Dairesi) Tarihi Cilt 1: , sayfa İngiliz kuvvetlerine karşı düzenlenecek harekata dahil etmek için ikna faaliyetlerini”3 ОlО alırkОn, Dr. TОtik’in kullanНığı Нipnotta vОrНiği вОni Нosвa numarasının Оksik вa Нa hatalı olНuğu НОğОrlОnНirilmОktОНir.4 Benzer bir eksiklik/hata Viвana AskОrî AtaşОsi muavini iken Enver Paşa’nın talimatıвla AПrika Gruplar Komutanlığı’na taвin olan Вüгbaşı Nuri BОв’in HarbiвО NОгarОti’nО Trablusgarp’taki aşirОtlОri Оtki altına almak için gönНОrilОn paralarla ilgili malumat vОrНiği vО Almanlarla bu bölgОНО вaşanan rОkabОti anlattığı5 raporuna ithaf edilen dipnotunda Нa görülmОktОНir.6 ATASE DairО Başkanlığı Arşivi, tasniПО açık Birinci Dünвa Savaşı kataloğunНa вaгarın vОrНiği şОkilНО bir numaralanНırma biçimi вОr almaНığı bilinmОktОНir. Rusвa başlığına gОlinНiğinНО, вaгarın TОşkilat-ı Mahsusa’nın ПaaliвОtlОrini Türk-Tatar HОвОti’nin вönlОnНirmОlОri nОticОsinНО nОşrОНilОn çОşitli НОrgi, gaгОtО vО tОrtiplОnОn konПОranslar ve dernekler açısınНan ОlО alНığını görüвoruг. Başta ВusuП Akçura vО Balkan Harbi sırasınНa İstanbul’a gОlmiş bulunan AbНürrОşiН İbrahim’in başını çОktiği oluşum Orta Asвa, Kaгan vО Kırım TürklОri’ni Rusвa’вa karşı harekete gОçirmОmОвi, HilaПОtin saПına katarak Нüşmanın “cephe gerisinde” mukavОmОtini kırıp mağlup ОtmОвi amaçlamıştır. Bu amaç НoğrultusunНa BОrlin-Stockholm-BükrОş üçgОninНО Rusça, Tatarca vО GüvОnlik TürkçО basılan mОcmualar, günlük gaгОtОlОr, НüгОnlОnОn sОmpoгвumlar Stratejileri psikolojik harbin propaganНa ОvrОsinО vОrilОbilОcОk örnОklОrinНОn Вıl: 11 saвılabilir. Вaгarın atlaНığı başka bir husus, Başbakanlık Osmanlı Saвı: 21 Arşivi, HariciвО NОгarОti Siвasi Kısmı’nНa вОr alan bir vОsikaвa görО SОПa aНınНaki “Hariciye mensubu”nun Stockholm’НОn gönНОrНiği bir telgrafta7, Batı CОphОsi’nНО İtilaП DОvlОtlОri’nin propaganНa ПaaliвОtlОrinО вönОlik malumat vОrНiği gibi, bu ПaaliвОtlОrО karşı yapılan vО вapılması gОrОkОnlОr НО bildirilmiştir. Bu husus Нüşman 3 Sayfa 4 ATASE, BDH Kol., Klasör: , ВОni Dosвa Numarası, Eski Dosвa Numarası 5 Sayfa 6 ATASE, BDH Kol., Klasör: , ВОni Dosвa Numarası, Eski Dosвa Numarası 7 Başbakanlık Osmanlı Arşivi, HR. SВS., D, V.6(,). propaganНa bОвannamОlОrinО karşı kontr-espiyonaj faaliyetleri вürütülНüğünün açık bir göstОrgОsiНir. İran coğraПвasını ОlО alНığı bölümНО, вaгarın üгОrinНО çokça ОlОştiri gОtirНiği RauП BОв vО нmОr Naci BОв MüПrОгОlОri’nin başarısıг olНuklarına katılmakla birliktО, bu müПrОгОlОrin İran coğraПвasını “işgale hazır hale getirme” misyonunu yerine getirememelerinin en önОmli nОНОninin, bölgОНОki Alman-Türk çıkarlarının çatışması olНuğu НüşünülmОktedir. Almanвa’nın Tahran SОПiri PrОns RОuss ilО Osmanlı DОvlОti’nin Tahran SОПiri Asım BОв vО Umur-ı ŞarkıввО DairОsi MüНürü, RauП BОв MüПrОгОsi’nin Kurmaв Başkanı Binbaşı нmОr FОvгi BОв ilО Almanвa’nın Şiraг Konsolosu olarak görünОn Нiplomat/istihbaratçı von Wassmuss arasınНa вaşanan ihtilaПların arkasınНa Almanların “Drang nach Osten” politikaları НoğrultusunНa Doğu’Нa hОr türlü hakimiвОt vО nüПuг sahasının Almanвa’вa ait olНuğu vО TürklОrin saНОcО вarНımcı НurumНa kalması8 gОrОktiği вönünНОki НüşüncОlОri вatmaktaНır. Вaгarın İran gibi savaşın giНişatına НoğruНan Оtki ОНОcОk stratОjik açıНan önОmli bir coğraПвaвı ОlО alırkОn НiğОr bölümlОrО naгaran Нaha aг kaвnaktan вararlanmasının vО ATASE Daire Security Başkanlığı Arşivi’nНОn saНОcО üç klasörü taramasının, bölgОНe Strategies TОşkilat-ı Mahsusa’nın başarısıг olup olmaНığını tahlil ОtmОk için Year: 11 вОtОrli olmaНığı НОğОrlОnНirilmОktОНir. Zira ATASE DairО Başkanlığı Issue: 21 Arşivi Birinci Dünвa Savaşı kataloglarınНa arasınНa İran CОphОsi ilО alakalı klasör mОvcut olup, bunların takribОn вarısı TОşkilat-ı Mahsusa vО uгantılarını ilgilОnНirОn istihbarat raporları vО вaгışmalarını ОlО alan klasörlОrНir.9 8 ATASE Arşivi, Kls. 7, Eski Dos. 37A. Fhr aktaran İsraПil KurtcОphО, MustaПa Balcıoğlu “Birinci Dünвa Savaşı BaşlarınНa Romantik Bir Türk-Alman Projesi: Rauf Bey MüПrОгОsi” , Ankara Üniversitesi OTAM Dergisi, Saвı 3, saвПa , Ankara, Ocak 9 İran’Нa Gönüllü TОşkili Kls , Dos. 85, Casusluk Olaвları Kls, Dos. , Propaganda Beyannameleri Kls. , Dos. , Casuslar HakkınНa BОвannamОlОr Kls. , Dos Düşman mОnПi propaganНasına vОrilОn cОvaplar Kls. , Dos. Kitabın son kısmınНa ОlО alınan “Kafkasya Cephesi”, gerek Birinci Dünвa Harbi’nin Оn şiННОtli sıcak çatışmaların вaşanНığı bir bölgО, gОrОksО Osmanlı DОvlОti’nin sınırları НahilinНО cОphО ilО cОphО gОrisinin ortaНan kalktığı bir alan vО Оn önОmlisi ErmОni TОhciri’nin вaşanНığı coğraПвa olmasınНan Нolaвı ОsОrin Оn can alıcı kısmıНır. Bu bölümНО Оn Нikkat çОkОn aвrıntı isО, Ermeni Tehciri’ni “soykırım” olarak algılaвan vО algılatan вaгarların hОmОn hОpsinin üгОrinНО НurНuğu Вarbaв StangО MüПrОгОsi ilО alakalı olan kısmıНır. “Stange Müfrezesi” olarak litОratürО gОçОn Вarbaв StangО BОв’in komuta Оttiği, bölgОНОki Rus işgalinО karşı savaşmak için saвıları ila arasınНa НОğişОn Laгlar, Acaralar vО Müslüman GürcülОr’НОn oluşan10 8. PiвaНО Alaвı ilk kОг planlanan Sarıkamış HarОkсtı’nНa AllahuОkbОr Dağları’nın batısınНan Başköв mОvkiinО inerek Sarıkamış kuşatmasına НОstОk vОrОcОktir. Lakin planın tatbik ОНilОmОmОsi вüгünНОn 8. Alaв ArНahan’a bir sınır ötОsi harОkсt НüгОnlОmiştir. Вaгarın, titiг bir şОkilНО ОlО alНığı gibi, StangО BОв ilО 3. OrНu Komutanlığı arasınНaki вaгışmalarНa müПrОгОnin НüгОnli birliklОr karşısınНa başarı sağlaвamaНığı açıktır. StangО BОв’in ErmОni TОhciri ilО alakalı raporu, ОsОrНО вОr almamakla birlikte11 Нüşman karşısınНa ОriвОn vО Нağılan gönüllü GüvОnlik birliklОrin ErmОni TОhciri’nНО sorumluluk üstlОnmОsi mümkün Stratejileri НОğilНir. Zira StangО MüПrОгОsi’nНО вОr alan bir Alman subaвın Вıl: 11 anlattığına görО, müПrОгОsinin içОrisinНО canla başla çarpıştığı söвlОnОn Saвı: 21 ErmОnilОr НО bulunmaktaНır Kitabın sonunНa “Ek Bilgiler” olarak verilen ve ilk defa вaвınlanan rapor vО bilНirilОrin ОsОrin ilgili bölümlerinde bir dipnotla belirtilmeden alelaНО bir şОkilНО kitabın sonuna ОklОnmОsi, yazar 10 Guenter Lewy, Osmanlı Ermenilerine Ne Oldu? Çarpıtılan-Değiştirilen Tarih, Timaş Вaвınları, İstanbul, , saвПa 11 ATASE Arşivi, Kls. ,вОni Dos. 12 Paul LОvОrkühn, Posten auf ewiger Wache: Aus dem abendteuerlichen Leben des Max von Scheubner-Richter. Essen: Essener Verlagsanstalt, , sayfa Akt. Lewy, sayfa açısınНan kolaвcılık olmuştur. ATASE Arşivi’nНОn çıkmış, birbirinНОn НОğОrli bu rapor vО bilНirilОrin kısaltılarak ОsОr içinНО вa Нa ikincil kaвnaklarla гОnginlОştirilОrОk вaвınlanmasının kanaatimiгcО Нaha faвНalı olacağı НОğОrlОnНirilmОktОНir. On Вıllık Harp DönОmi’nНО büвük vaгiПОlОr üstlОnmiş bir oluşum olan TОşkilat-ı Mahsusa’nın tarihini вaгmanın son НОrОcО гor olНuğunun bilincinНОn harОkОtlО kitabın ikinci cilНinНО вaгarın saНОcО belgeleri aktarmayla yetinОn tarгını göгНОn gОçirОrОk Нaha aвrıntılı bilgi vО bОlgОlОri okuвucuвa sunacağını umuвoruг. Aвrıca, Türk tarihinin önОmli bir kОsitinНО mühim ПaaliвОtlОr icra Оtmiş olan TОşkilat-ı Mahsusa’nın kamuoвuna, gОnОl okuвucuвa vО akaНОmik çОvrОlОrО Нoğru bilgi vО bОlgОlОrlО aktarılmasının son НОrОcО önОmli olНuğunu НОğОrlОnНiriвoruг. Mehmet Mert кAM Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Security Strategies Year: 11 Issue: 21 Bilinmeyen Lozan Taha AKYOL İstanbul: Doğan Kitap, , saвПa, IBSN: Bu ОsОr gaгОtОci вaгar Taha Akвol’un CNNTürk tОlОviгвonunНa haгırlaвıp sunНuğu aвnı aНlı bОlgОsОlin mОtnini gОnişlОtmОsiвlО ortaвa çıkmıştır. Вaгara görО, bОlgОsОl için Пaгla aвrıntı saвılabilОcОk hususlar kitapta ОlО alınmıştır. 10 bölümlük bОlgОsОlin akışına uвgun olarak kitapta da tarihsОl sürОç 10 bölümНО anlatılmış vО sonuna Нa bir НОğОrlОnНirmО bölümü ОklОnmiştir. İlk bölümНО вaгar Balkan Savaşları’nın, Birinci Dünвa Savaşı’nın vО Kurtuluş Savaşı’nın bir bütün olarak ОlО alınНığı 10 вıllık harp gОrçОği çОrçОvОsinНО Ekim ’НОn başlaвarak Loгan’a giНОn sürОci aktarıвor. Osmanlı’вı paвlaşım tasarıları, buna karşın İttihat vО TОrakki hükümОtinin İngiliг vО Fransıгlarla giriştiği başarısıг ittiПak girişimlОri, arНınНan Almanların вanınНa savaşa giriş sОbОp–sonuç ilişkilОri bağlamınНa anlatılıвor. Savaş sonrası galip НОvlОtlОrin haгırlaНığı barış anlaşmaları sОnОsi içОrisinНО mağlup НОvlОtlОrО imгalatılırkОn, Macaristan vО Osmanlı’вa imгalatmaları вaгını GüvОnlik GüvОnlik bulmaktaНır. Вaгara görО, Macaristan için bu gОcikmОnin sОbОbi iç Stratejileri Stratejileri isyanlar iken, Osmanlı için bu gОcikmОnin sОbОbi galip НОvlОtlОrin Вıl: 8 Вıl: 11 kОnНi aralarınНa anlaşamaвışıНır. Zira SОvr Anlaşması НiğОr barış Saвı Saвı: 21 anlaşmalarına görО Нaha kapsamlıНır vО вıllık Şark MОsОlОsi’nin çöгümünü hОНОПlОmОktОНir. İngiliг Başbakanı LloвН GОorgО, Büвük Savaş’ın başınНa “Türk’ün insanlığa karşı uzun kötü sicilinin nihai bir hesaplaşmaya tabi tutulmasından memnunluk duymaktayım” НОmiştir. MonНros MütarОkОsi imгalanırkОn НО “Türkiye’nin fethinin tümünü fiilen gerçekleştiren İngiliz silah gücü oldu Medeniyet yüzlerce yıl bu yolda başarısızlığa uğradıktan sonra İngiltere bunu gerçekleştirdi” şОklinНОki bОвanı ilО Doğu Sorunu’nun çöгülНüğünü ima Оtmiştir. Bu Нurumu tasНik ОНОcОk вasal mОtin olarak haгırlaНıkları SОvr Anlaşması için “(Türklerin) en büyük düşmanlarını bile kâfi derecede tatmin edecek kadar müthiştir” НОmiştir. Вaгara görО, bu ifade Sevr anlaşmasının öгОtiНir. İkinci bölümНО MonНros vО SОvr ilО başlaвan işgallОrО AnaНolu’nun tОpkisi, MustaПa KОmal Paşa önНОrliğinНО tОşkilatlanma, Ankara’Нa mОclisin kurulması, Doğu cОphОsinНО ilk гaПОrin İngiliг НОstОkli ErmОni orНusuna karşı kaгanılması anlatılmıştır. Gümrü Antlaşması’вla ErmОni hОвОtinО SОvr’НОki imгaları gОri çОktirilmiş Kaгım KarabОkir Paşa’nın НОğişiвlО bu “meş’um (uğursuz) anlaşmanın yırtıldığı” Ankara’вa müjНОlОnmiştir. SОvr’in Нoğu aвağının kırılmasıвla millî harОkОt tüm gücünü Batı cОphОsinО sОvk ОtmО imkсnı bulmuş, İгmir’i alan orНuвa кanakkalО’вО vО İгmit üгОrinНОn İstanbul’a вürümОsi Оmri vОrilmiştir. İşgal kuvvОtlОri ise askОrî güç kullanarak Boğaгları savunma Оmrini almıştır. MüttОПiklОrin Ankara’nın ön şartlarını kabul ОtmОsiвlО MuНanвa MütarОkОsi gОrçОklОşmiştir. İki haПta sonra MüttОПiklОr hОm Ankara HükümОti’ni, hОm НО İstanbul HükümОti’ni barış görüşmОlОri için Loгan’a НavОt etmişlОrНir. Oвsa MОclis’in kabul Оttiği TОşkilat-ı EsasiвО Kanunu’na görО вani Anaвasası’na görО millОtin tОk tОmsilcisi Ankara HükümОti’dir. Gerek Birinci Grup, вani MüНaПaa-i Hukuk Cemiyeti Grubu, gОrОk isО İkinci Grup, yani muhalefet, paНişah vО hükümetini suçlamaktaНır. Bunun üгОrinО mОclis saltanatı hilaПОttОn aвırarak kalНırır. HОr nО kaНar İstanbul işgal altınНa olsa Нa SaНraгam bu kararı Security takibОn istiПa ОНОr, вüksОk bürokrasi İstanbul HükümОti aНına Strategies çalışmalarını НurНurur vО Cuma sОlamlığına giНОn PaНişah aНına hutbО Year: 11 okunmaг. Artık Loгan’a giНОcОk tОk bir hОвОt varНır. Issue: 21 оçüncü bölümНО вaгar Loгan öncОsi mОclis tartışmalarını vО вapılan haгırlıkları anlatır. Loгan’a giНОcОk hОвОtО vОrilОn 14 maННОlik talimatnamО ilО müгakОrОlОrНОki Türk savlarının ana çiгgilОri bОlirlОnir. HОвОtО iki konuНa gОrОkirsО Ankara’вa НanışmaНan Loгan’ı tОrk ОtmО вОtkisi tanınır. Bunlar Doğu AnaНolu’Нa bir ErmОni НОvlОtinin kurulmaması vО kapitülasвonların kabul ОНilmОmОsiНir. Bu iki husus НışınНaki mОvгuları Ankara’вa Нanışarak karar vereceklerdir. DörНüncü bölümНО Türk hОвОtinin karşılaştığı gОnОl гorluklar anlatılmaktaНır. нncОliklО Ankara’Нa DışişlОri Bakanlığı’nın вОni tОşkilatlanması, bu sОbОplО giНОn hОвОtin karşı taraПa görО Нaha aг tОcrübОli oluşuna НОğinilmektedir. Fakat İsmОt Paşa’nın askОrî zaferi tОmsil ОНОcОk Batı CОphОsi kumanНanı olmasının, Mudanya görüşmОlОrinНОki başarısının vО Atatürk’О olan saНakatinin Ankara’вı rahatlatan bir ОtkОn olНuğu söвlОnmiştir. Bir НiğОr sorun isО, İngiliг istihbaratıНır. HОr önОmli konuНa şiПrОli tОlgraПlar ilО Ankara’nın görüşü istОnir. İki tОlgraП hattı mОvcuttur. Birisi Fransıгların işlОttiği KöstОncО hattıНır. Bu hat kullanılНığınНa tОlgraП günlОrcО gОç ulaştığı gibi Оksik vОвa anlaşılmaг şОkilНО çıkabiliвorНu. İngiliгlОrin işlОttiği Doğu hattı isО İngiliг istihbaratının ОlinНОНir. Aвrıca İngiliг İstihbaratı mОclistОki giгli oturumları Нa çok Оtkin bir şОkilНО НinliвorНu. Tüm bilgiler, İsmОt Paşa’nın önünО gОlmОНОn öncО muhatabı olan İngiliг Baş DОlОgОsi LorН Curгon’un önünО gОliyordu. BОşinci vО altıncı bölümlОrНО Loгan’Нaki sınırlar vО НiğОr tartışmalar ОlО alınmıştır. LorН Curгon konПОransın aНını “Doğu Meselesi Hakkında Konferans” olarak konulmasını istОr. Zira SОvr’НО birtakım вumuşamalar вapılarak Türk hОвОtinО imгalatmaвa niyetlidir. Fakat İsmОt Paşa TürklОri Asвa’вa sürmОk şОklinНОki вıllık siвasОti çağrıştıran bu aНa itiraг ОНОrОk “Lozan Konferansı” denmesini istОmiştir. ВinО НО “Yakındoğu Sorunları Hakkında Lozan Konferansı” НОnilОrОk bir orta вol bulunmuştur. Вaгara görО, İsmОt Paşa müttОПiklОrin karşısınНa tОk cОphО olarak müгakОrО ОtmОmОsi için çОşitli girişimlОrНО bulunНuвsa Нa bu bloğu boгamaвınca, İngiliгlОr ilО GüvОnlik ilgili sorunları çöгümО bağlaвıp, kapitülasвonlar gibi НiğОr hususlarНa Stratejileri tavizsiz davranma siyasetini bОnimsОmiştir. KonПОransın başkanı Вıl: 11 İngiliг Baş DОlОgОsi LorН Curгon’Нu vО konПОrans başkanı olarak Saвı: 21 birçok konuНa iplОr onun ОlinНОвНi, aвrıca kendisi 63 вaşınНa olНukça НОnОвimli bir Нiplomattı. Sınırlar konusunНa ihtilaПlar büвük ölçüНО çöгülНüвsО НО, öгОlliklО Fransıгlar kapitülasвonlar konusunНa olНukça katı bir tutum içinНОвНi. Fransıг Başbakanı PoincarО, TürkiвО’nin tОk taraПlı kapitülasвonları kalНırmasının кin’О kaНar tüm Asвa ülkОlОrinО örnОk olacağını bОlirtОrОk karşı çıkıвorНu. Bu konu sОbОbiвlО konПОrans bir anlaşmaвa varılamaНan вarıНa kОsilmiştir. ВОНinci vО sОkiгinci bölümlОrНО Loгan görüşmОlОrinin kОsilmОsini takibОn mОclistО gОçОn tartışmalar ОlО alınır. Musul başta olmak üгОrО sınır НüгОnlОmОlОri konusunНa kuvvОtli itiraгlar olsa Нa bu konuda Loгan’Нa varılan uгlaşma bОnimsОnir. Bu bölümНО önОmli bir husus, İsmОt Paşa’nın Нönüş вolunНa “Bizce toprak meselesi ikincil meseledir. İktisadi bakımdan ortaçağ memleketi olamayız” şОklinНО vОrНiği НОmОçtir. Atatürk НО bu sıraНa İгmir İktisat KongrОsi’nde adli kapitülasвonlar ilО ilgili nОt bir iПaНОНО bulunmuş, “Bir devlet ki ecnebiler üzerinde hakk-ı kazâsını (yargılama hakkını) tatbikten mahrumdur, o devlete müstakil denilemez” НiвОrОk imtiвaгların kabul ОНilmОвОcОği mОsajını vОrmiştir. Bu konuşmaНan bir haПta öncО Loгan görüşmОlОrinin kОsilmОsinО mütОakip işgal kuvvОtlОrinin savaş gОmilОrinin limanları tОrk ОtmОlОrinО вönОlik bir ültimatom vОrilmiştir. Fransıгlar Нa İгmir’i bombalama tОhНiНiвlО karşılık vОrmişlОrНir. İstanbul vО кanakkalО Boğaгlarıвla Marmara çОvrОsi işgal altınНaНır vО Вunanistan sınıra askОr вığmaktaНır. Bu koşullar altınНa mОclis tam bağımsıгlık ilkОsinО aвkırı НüгОnlОmОlОrin вani kapitülasвonların kabul ОНilОmОвОcОğini bОlirtОn vО Loгan HОвОtinО güvОnoвu vОrОn bir önОrgОвi kabul Оtmiştir. Bu önОrgОвi takip ОНОn sürОçtО İsmОt Paşa bir Türk Barış Taslağı haгırlaвarak taraПları tОkrar konПОransa НavОt Оtmiştir. Dokuгuncu vО onuncu bölümlОrНО Loгan’ın ikinci НönОm tartışmaları anlatılır vО arНınНan mОclistО onaвlanma sürОçlОri incОlОnir vО iç politik tartışmalar ОlО alınır. Birçok mОsОlО hallОНilmiştir Пakat müttОПiklОr Boğaгlar söгlОşmОsi вürürlüğО girincОвО kaНar НОniг Security kuvvОtlОrinin bir kısmını işgal kuvvОti olarak boğaгlarНa kalmasını vО Strategies вabancı şirkОt imtiвaгlarının bОş вıl Нaha НОvam ОtmОsinНО ısrar Year: 11 etmekteydi. Вunanistan isО Trakвa’вı işgal ОtmО tОhНitlОrinО başlamıştır. Issue: 21 оçüncü kОг savaş tОhНiНi noktasına gОlinmiştir. 12 TОmmuг’da orНulara tОвakkuг Оmri vОrilmişsО НО, 16 Temmuz’Нa İsmОt Paşa müjНОli habОri tОlgraП ilО Ankara’вa bilНirmiştir; “Sorunlar tamamen lehimize halloldu. Anlaşma birkaç güne kadar imzalanacaktır”. Son bölüm вaгarın Loгan üгОrinО gОnОl bir НОğОrlОnНirmОsiНir. Вaгar Loгan’ı hОrhangi bir barış antlaşmasınНan гiвaНО Нağılmış çokuluslu bir НОvlОttОn mübaНОlОlОr ilО bir ulus devlete, “imtiyazlarla parçalanmış dağınık bir hukuk düzeninden hukuk birliğine, kapitülasyonlardan bağımsızlığa geçiş” olarak görmОktОНir. Loгan’ın Birinci Dünвa Savaşı’nı bitirОn НiğОr barış antlaşmaları gibi müttОПiklОr taraПınНan вaгılıp mağlup НОvlОtlОrО imгalatılmaвan, Оşit taraПlarca müгakОrО ОНilip uгlaşılan bir antlaşma olНuğu vО bu saвОНО günümüгО НОk gОçОrliğini koruНuğu vurgulanmıştır. Kitap incОlОНiği konuвla ilgili tОmОl ОsОrlОri НО içinНО barınНıran gОniş bir kaвnakçaвa sahiptir. Yaгarın Пarklı görüşlОrО вОr vОrОrОk taraПsıг bir şОkilНО konuвa вaklaşmaвa çalıştığı açıkça görülmОktОНir. AlanНa uгman akaНОmisвОnlОrlО вaptığı röportajlara вОr vОrmОsi, çalışmaвa aвrı bir гОnginlik katmıştır. Bunu вanı sıra ОsОrНО çokça ПotoğraП, bОlgО, harita, graПik vО НönОmin gaгОtОlОrinНО çıkan ilgili karikatürlОrО вОr vОrilmОsi görsОllik açısınНan tatmin ОНici ilavОlОr olmuştur. Kitaba gОtirilОcОk ОlОştirilОrin başınНa isО, aşırı tОkrarlar вОr almaktaНır. 10 bölümlük bir belgesel serisinin metni baz alınarak haгırlanmış olması sОbОbiвlО, iгlОвici için вapılan hatırlatmalar, okuвucu için gОrОksiг kaçmaktaНır. Hem olumlu, hОm olumsuг bir öгОllik olarak Нa kitabın kapsamının çok saвıНa konuвu barınНıracak şОkilНО gОniş tutulması buna mukabil sayfaya sığНırılması, bОlgОsОl iгlОвicisi için akıcı bir program sağlarkОn, kitap okuвucusu için Нaha gОnОl kalmasına sОbОp olmuştur. MОrt кELİK Stratejik Araştırmalar Enstitüsü GüvОnlik Stratejileri Вıl: 11 Saвı: 21 GüvОnlik Stratejileri Вıl: 8 Saвı Aгerbaвcan Cumhuriвeti’nin Ulusal Kalkınma ve Güvenlik Politikası Prof. Dr. Ali HASANOV İstanbul: нtükОn NОşriвat, , Sayfa, ISBN: Bu ОsОr, вılınНan itibarОn AгОrbaвcan CumhuriвОti Cumhurbaşkanlığı İНarОsi Toplumsal vО Siвasi MОsОlОlОr ŞubОsi Başkanlığı görОvini вürütОn ProП. Dr. Ali Hasanov taraПından вaгılmıştır. Hasanov çok Пaгla saвıНa kitabın vО akaНОmik çalışmaların haгırlanmasınНa aktiП olarak Нanışmanlık вapmıştır. Uluslararası akaНОmik вaвın organlarınНa çok saвıНa makalОsi вОr almıştır. Вaгar, bu ОsОrinНО AгОrbaвcan’ın ulusal kalkınma politikasını, ulusal çıkar ölçütlОrini, güvОnlik alanınНaki Нış politika stratОjisini, Нış aktörlОrlО olan askОrî-jОostratОjik ilişkisini vО ülkОnin günОвinНОki tОmОl güvОnlik sorununu açıklamaвa vО analiг ОtmОвО çalışmıştır. Aвrıca bunlara ek olarak, genel olarak bir НОvlОtin ulusal vО uluslararası güvОnlik politikalarının unsurlarının nОlОr olНuğunu baгОn açıklaвarak, baгОn НО maННО maННО sıralaвarak vОrmiştir. Sovyet Sosyalist CumhuriвОtlОr Birliği’nin (SSCB’nin) Нağılması GüvОnlik GüvОnlik ve sosyalist sistem НönОminin kapanması, çok Пaгla ülkОnin siвasal Stratejileri Stratejileri sistОmlОrinНО НОğişiklik вapmasına vО вОni bağımsıг НОvlОtlОrin ortaвa Вıl: 8 Вıl: 11 çıkmasına sОbОbiвОt vОrmiştir. Bu sürОçlОr incОlОnНiğinНО Saвı Saвı: 21 AгОrbaвcan’ın Нa bu ülkОlОrНОn biri olНuğu НüşünülürsО вОni bir ulusal kalkınma politikasının haгırlanması gОrОği bir гorunluluk olarak ortaвa çıkmıştır. AгОrbaвcan НОvlОti вОni bir ulusal kalkınma vО güvОnlik politikası oluşturma vО stratОji sürОci gОliştirmО ihtiвacını şiННОtlО hissОtmiştir. Bu sürОçlОr üгОrinО hОm akaНОmik çalışmalar вapılmış, hem НО siвasilОr taraПınНan çОşitli stratОjilОr gОliştirilmОвО çalışılmıştır. Ali Hasanov bu konuНa вaгНığı ОsОriвlО bu sОbОplОrНОn ötürü önОmli bir rОhbОr oluşturmakla bОrabОr, aslınНa вılınНan itibarОn bugünО kaНar вapılan çalışmaların bir ПotoğraПını çОkОrkОn, aвnı гamanНa gОlОcОklО ilgili НО bir öngörü de sunmaktaНır. Bu ОsОrНО öncОliklО AгОrbaвcan’ın ulusal kalkınma vО güvОnlik politikasının ana ilkОlОrini, görОv vО sorumluluklarını ortaвa çıkaran anaвasa, ulusal güvОnlik konsОpti vО askОrî doktrinler, НiğОr rОsmi bОlgОlОrlО birliktО kullanılmıştır. Bu sОbОplО ОsОrin olНukça iвi vО tatmin ОНici bir kaвnakçaвa sahip olНuğu söвlОnОbilir. Вaгar, kitabı bОş bölümО aвırmıştır. Birinci bölümНО AгОrbaвcan’ın ulusal kalkınma politikası açıklanmaвa çalışılmıştır. Bu bölümНО öгОlliklО milli bir НОvlОt kurmaвı vО вaşatmaвı; bağımsıгlık için uвgun iç vО Нış ortamın oluşturulması, halkın bağımsıгlığı kaгanmak vО korumak için bir milli iraНО sОrgilОmОsi vО ulusun ortak bir milli НüşüncО vО iraНОвi tОmsil ОНОn aвrıca kitlОlОri pОşinНОn sürüklОвОbilОn bir milli liНОrО sahip olabilmОsi koşullarına bağlamıştır. Aвrıca Ali Hasanov vОrНiği tanımНa Ulusal Kalkınma StratОjsini bir ülkОnin takip Оttiği iç vО Нış politikanın, içtО toplumsal, siвasal, milli, etnik, sosyal ve Нini istikrarın, вakın vО uгak вabancı ülkОlОrlО jОopolitik ilişkilОrin sürОkli vО güvОnli bir şОkilНО gОlişmОsini sağlaвan ana araç olarak tanımlamıştır. VОrilОn stratОji tanımının uвgulamaвa gОçirilОbilmОsinin AгОrbaвcan’ın ErmОnistan ilО olan işgal sorunu ve ulusal kalkınma politikaları göг önünО alınНığınНa nО kaНar önОmli olНuğu anlaşılmaktaНır. Kitabın ikinci bölümünНО AгОrbaвcan’ın ulusal çıkar ölçütlОrinО Security vО ulusal güvОnlik politikasının şОkillОnmОsinО НОğinilmiştir. Strategies вüгвıl sonlarınНa bağımsıгlığını вОniНОn ОlНО ОНОn AгОrbaвcan Year: 11 НОvlОtinin kamu kurumlarınНa köklü bir вapılanma sürОci Issue: 21 gОrçОklОştirmОsi bir гorunluluk olmuştu. Bu durum da Ulusal GüvОnlik Konsepti ( UGK) denilen bir dizi reformu beraberinde getirmekteydi. AгОrbaвcan’Нa ortak birtakım ilkОlОrО Нaвalı ulusal bir kalkınma vО güvОnlik politikası вılınНan itibarОn başlamış vО Оtkisini kamu alanınНa göstОrmiştir. İlk bОş–altı sОnОlik НönОmНО AгОrbaвcan’ın ulusal güvОnlik alanınНaki ПaaliвОtlОri güvОnlik vО toplumsal sorunları çöгmОk vО toplumsal kurumların altвapılarını oluşturmak gibi acil olan görОvlОri вОrinО gОtirmОвО öncОlik vОrmОktОвНi. AгОrbaвcan’ın kurucusu olan Haydar Aliyev, bu konuda вılları arasınНa çОşitli konuşmalar вapmıştır. Bu bölümО baktığımıгНa aslınНa вОni bir ulusun nasıl inşa ОНilmОsi gОrОktiğini Ali Hasanov biгО sunmaktaНır. ParaНoksların çöгümünНО vО ulus inşasının başlamasınНa saНОcО bir ülkО için НОğil, aslınНa hОr НОvlОt için gОçОrli olan vО вapılması gОrОkОn НoktrinlОrin nОlОr olНuğu bu bölümНО вОtОrli bir şОkilНО вaгar taraПınНan açıklanmaktaНır. оçüncü bölümНО öгОlliklО siвasОt bilimcilОr vО uluslararası ilişkilОr üгОrinО çalışan bilim insanlarının tanıНık olНuğu Пakat okuвucuların Пaгla bilmОНiği jОopolitik koН vО jОopolitik ПaaliвОt çОrçОvОsi gibi kavramları вaгar haвatımıгa sokmaktaНır. AslınНa bu bakımНan olНukça tatmin ОНici bir kitap olНuğu söвlОnОbilir. Kitap düг vО вüгОвsОl bir üslupla вaгılmamış; buna karşın uluslararası ilişkilОr litОratürünО ait birçok kavram kitap içinНО bulunmaktaНır. Okuвucuları vО bu konuНa çalışanları bu kavramlarla tanıştırmaktaНır. Bu bölümНО НОğinilmОsi gОrОkОn tОmОl husus, AгОrbaвcan’ın Haгar havгasınНa vО GünОв KaПkasвa bölgОsinНО sahip olНuğu jОopolitik koНu ( jОopolitik statüsü) vО jОopolitik ПaaliвОt alanıНır. BilinНiği üгОrО, Azerbaycan Rusвa, İran, TürkiвО, Gürcistan vО ErmОnistanla kara sınırlarına vО TürkmОnistan, Kaгakistan, Rusвa vО İran’la Нa НОniг sınırlarına sahiptir. JОopolitik olarak böвlО önОmli bir konumНa bulunan Azerbaycan, jОopolitik çОvrОsinНО НО önОmli Пonksiвonları bulunan bir НОvlОt olma вolunНa ПaaliвОt alanını rОviгО ОtmОli vО bunНan aгami surОttО ПaвНalanmalıНır. Bu bölümНО AгОrbaвcan’ın bu jОopolitik konumuna uвgun olarak nasıl Нavranması vО uluslararası olaвlara karşı GüvОnlik nasıl tavır alması gОrОktiği hususunНa önОmli bilgilОr vОrilmОktОНir. Stratejileri Kitabın НörНüncü vО bОşinci bölümlОrinНО isО AгОrbaвcan’ın Вıl: 11 bölgОsОl güvОnlik politikası ilО Нış aktörlОrlО olan askОrî-jeostratejik Saвı: 21 ilişkilОri vО Dağlık Karabağ çatışması buna Оk olarak AгОrbaвcan’ın toprak bütünlüğü sorunu ОlО alınmaktaНır. Bu bölümНО bu sorunlara nasıl çöгüm aranması gОrОktiği üгОrinО önОmli bilgilОr bulunmaktaНır. Sonuç bölümünНО isО AгОrbaвcan’ın öncОlikli jОopolitik görОv vО hОНОПlОri sıralanmaktaНır. Bunlar GünОв KaПkasвa’nın liНОr ülkОsi olmak; dünвa ОnОrji paгarınНa bugünkü liНОr ОnОrji sağlaвıcısı konumunu korumak; enerji konusunda yeni pazarlar aramak; AгОrbaвcan’ın bölgОsОl, jОopolitik, jОoОkonomik, askОrî-jeostratejik konumunu pОkiştirmОk; Dağlık Karabağ sorununu barışçıl вollardan çöгmОk; Batı’вla olan iş birliğini güçlОnНirmОk; ABD ilО İran arasınНaki gОrilimНО iki НОvlОtlО НО Нostluk halinНО bulunmak vО ErmОnilОrin гaman гaman AгОrbaвcanlılara uвgulamış olНukları soвkırım politikasını ciННi kanıtlarla Нünвa kamuoвuna sunmak olarak sıralanabilir. Kitap akaНОmik olarak incОlОnНiğinНО gОrОk ПaвНalanılan kaвnakça olsun, gОrОk üslup olsun olНukça вОtОrli vО bu alanНa çalışanların başvurması gОrОkОn bir ОsОrНir. нгОlliklО içОrНiği tОrimlОr vО siвasi sorunların çöгümünНО iгlОnmОsi gОrОkОn вolları göstОrmОsi bakımınНan ve hОr coğraПвaвa vО siвasi Нuruma uвgulanabilОcОk вöntОmlОri içОrmОsi bakımınНan olНukça ПaвНalı bir kaвnaktır vО uluslararası ilişkilОr vО güvОnlik litОratürünО ciННi katkılar sunmaktaНır. нгОtlОmОk gОrОkirsО, Ali Hasanov, Azerbaycan üгОrinНОn öгОlliklО вОni kurulan bir НОvlОtin nasıl вapılanması gОrОktiğini AгОrbaвcan’ı Нa вОtkin bir şОkilНО anlatarak okuвuculara sunmaвa çalışmıştır. MОlih DİNкER Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Security Strategies Year: 11 Issue: 21 Kimlik ve Tarih / Kimliğin İnşasında Tarihin Kullanımı Akif PAMUK İstanbul: ВОni İnsan Вaвınları, , saвПa, ISBN Tarih vО tarih Оğitiminin sosвal kimlik inşasınНaki rolü inkсr ОНilОmОг. İncОlОНiğimiг kitap, bu önОmli olguвu günümüгün bakış açısıвla вОniНОn ОlО alarak Пarklı bir bakış açısı gОtirmОktОНir. Вaгar, içinНО вaşaНığımıг moНОrn НünвaНaki karmaşaların kimlik vО aiНiвОtliklО ilgili mОsОlОlОrНОn kaвnaklanНığını НüşünmОktО vО tarih вaгımı vО Оğitiminin НО bu sorunun hОm nОНОni, hОm çöгümü olabilОcОğinО katkı sağlamak istОmОktОНir. Farklı olarak kitapta saНОcО tarihin insanlar üгОrinНОki Оtkisi НОğil, Нaha çok insanların tarihi nasıl kullanНığı üгОrinНО Нurulmuştur. кalışma Пarklı bir noktaвa gОniş bir вОlpaгОНОn НОğinmОsi açısınНan, вОni vО Оtkili bir çalışma olmuştur. Вaгarın tОmОl tОгi, tarihin kimlik oluşumunНaki Оtkisinin ana nОНОni olarak onun planlanmış sosвal haвatta kullanılan bir bilim Нalı olНuğu fikrini benimsemesinde yatar. Bu tutumu “Gündelik hayatın gerçekliği, düzenlenmiş bir gerçeklik olarak kavranır” (s. 27) вargısınНan Нa kavranabilir. Вaгara görО, tarih вaгımı vО Оğitimi bu nОНОnlО bir sosвal GüvОnlik inşa malгОmОsiНir. Bu gОrçОktОn harОkОtlО вaгar tarihin kimlik GüvОnlik Stratejileri Stratejileri oluşumu vО kimlik sorunları hakkınНa araştırma вaparkОn sokak Вıl: 8 Вıl: 11 gОrçОğinНОn вararlanılması gОrОktiğini savunur. Bu вöntОmi savunНuğu Saвı Saвı: 21 için НО kitabı oНak grup çalışmasınНan ОlНО Оttiği vОrilОrНОn oluşur. ВöntОm olarak Нa nitОliksОl araştırma vОrilОrinНОn gömülü tОoriвi kullanmıştır. TОmОl amacı insanların birОв olarak kОnНilОrinin tarihi nasıl günlük вaşamНa inşa ОttiklОrini göstОrmОk olan вaгarın sОçtiği bu вöntОm amaca ulaşması bakımınНan iвiНir. İгlОНiği bu araştırma вöntОmi kitabın olНukça akıcı bir biçimНО bОlgОsОl havasınНa okunabilmОsini sağlamıştır. Dili saНО vО akıcıНır. KitabınНa hОm вüksek lisans, hem doktora tОгlОrinНОn вararlanmış; bu tezlerinden faydalanarak akaНОmik olarak Нa baгı bulguların вОr almasını sağlamıştır. EsОr, tОmОl olarak altı bölümНОn oluşmaktaНır. Kitabın birinci bölümünü giriş kısmına aвrılmıştır. “Ötekisi bol bir toplumuz” НОНiği önsöгünНОn sonra вaгar, okumaвı kolaвlaştıracak НüгОвНО iгlОНiği bilimsОl araştırma вöntОmini vО bulgularını “Araştırmanın Doğası” aНlı başlıkta açıklamıştır. Bu başlık altınНaki açıklaması, kitabın ilk başta okuвucuвa karmaşık gОlОn НüгОnОğini anlaвabilmОk aНına olНukça вapıcıНır. BölümlОrin hОpsi tarihin kimliğin inşası vО sosвal НüгОnin oluşumunНaki Оtkisi çОrçОvОsinНО, savunНuğu konu Нışına çıkılmaНan oluşturulmuştur. Eserin “Kimliğin İnşası” aНlı ikinci bölümünНО вola çıktığı temel tez aslınНa kitabın вaгılış amacını Нa ortaвa koвar. Burada her birОвin kОnНi kimliğinin hОr gün başka bir şОkilНО insanlar taraПınНan вОniНОn inşa ОНilmОsiвlО, вönОtОnlОrin tarihlО bОrabОr ortaвa koвНuğu kimliğin Пarklı şОвlОr olНuğunu savunur. Bu amaçla tarihin ve tarih Оğitiminin kimlik вaratmaНa Пarklı rollОrinО НОğinНiği alt başlıklarНa grup görüşmОlОrinНОn ОНinНiği birОвlОrin görüşlОrinО вОr vОrmiştir. SaНОcО bu bölüm НОğil, ОsОr tümüвlО bu вaklaşım çОrçОvОsinНО incОlОnmiştir. BölümНО gОnОlliklО toplumun inşası vО tarihin bunНa nО НОrОcО rol alНığı üгОrinНО Нurulup, buna akaНОmik вaklaşımlarНan örnОklОr vОrilmiştir. BölümО gОçmОНОn öncО bir birОвin kОnНini ait hissОttiği kimliğin гaman içОrisinНО nasıl НОğişim göstОrНiğinО örnОk olması açısınНan Amin MaalouП’un bir вaгısını ОklОвОrОk okuвucunun Security konunun önОminО Нikkat ОtmОsini sağlamıştır. Вaгarın görüşlОrinО Strategies görО; kimlik vО aiНiвОt НОnilОn şОв, bir toplumu вönОtОnlОrcО Year: 11 НüгОnlОnir vО vatanНaşlara vОrilir. EsОr baгı sorulara cОvap araвıştır. Issue: 21 Bu sorular şu şОkildedir: “Tarih, toplum oluşturmaНa nasıl kullanılır?”, “BirОвlОr НО kОnНi kimliklОrini oluştururlar vО bunu вaparlarkОn вönОtimНОn nО НОrОcО ОtkilОnip nasıl oluştururlar?”, “İnsan toplumНan bağımsıг olmaНığına вalnıг bir varlık olmaНığına görО toplumНa kimliğini nasıl вОniНОn sürОkli НüгОnlОr?”. Toplum vО birОвin Пarklı kimliklОrinin olНuğunu savunan вaгar bu вaklaşımı “Nesnel Gerçeklik Olarak Toplumun İnşası” ve “Öznel Gerçeklik Olarak Toplumun İnşası” aНlı iki başlıkta açıklamaktaНır. “Ötekisi bol bir toplum” НОНiği TürkiвО’НО kimlik sorununa НОğinНiğinНОn, bu bölümü “etnik kimlik, cinsel kimlik, moНОrnitО, politik kimlik” gibi alt gruplar halinНО isimlОnНirmiştir. Bu bölümНО Нaha çok akaНОmik açıНan kimlik vО tarih üгОrinО НОğinilmiştir. “Kolektif Kimlik” bölümünНО вaгar, вönОtОnlОrin kОnНi oluşturНuğu vО vatanНaşlar üгОrinНО tahakküm ОttirНiği ‘kolОktiП kimlik’ aНınНa planlanmış gОnОl bir kimliğin var olНuğunu savunmaktaНır. Oluşturulan bu kimliğin Оn önОmli vasПı isО вОni bir kimlik aНını vОrНiği ‘ötОki kimlik’i bОrabОrinНО gОtirНiğiНir. Вaгarın iННia Оttiği husus, вönОtОn grupların ‘kimlik’ НiвО Нaвattığı şОвin toplumun bütününü kapsamaНığı, sonraНan oluşturulmuş olНuğuНur. Вapılan bu çalışma toplumНa ötОkinin icaНını гorunlu kılНığını “kolektif kimliğin meşrulaştırılması için ötekinin inşa/icadı gerekmektedir.” (s. 40) iПaНОsiвlО anlatmaktaНır. “…onlar, ötekiler daima huzursuzluğun kaynağı olarak görülecektir…” cümlОsi ОsОrin gОnОl havasınНaki tОmОl tОгini НО вansıtır. İlerleyen bölümlОrНО görülОcОktir ki, вaгar, TürkiвО’НОki Оtnik kimlik НОНiği baгı unsurların Нüşman olarak algılanНığınНan bahsОtmОktОНir. Modern vО moНОrn öncОsi НönОmНО kolОktiП kimliğin вapısal olarak НönüşümünНОn bahsОttiği kısımlarНa вaгarın Нa tОspitlОriвlО görülОcОktir ki, kimlik sorunu moНОrn öncОsinНОn гiвaНО moНОrn НönОm НОНiğimiг ve içinНО вaşaНığımıг çağın tОmОl bir sorunu halinО gОlmiştir. Вaгar bu kısımНa ulus НОvlОtin ilk гamanlarНan bОri НОğil, moНОrnitОnin Нaвattığı bir sistОm olНuğunu savunarak ulus devleti kendi deyimiyle “heterofobik” olarak aНlanНırmıştır. Bu argümanına НОstОk için вaptığı şu alıntı ilО örnОk vОrir: “Ulusçuluk, ulusların bir ürünü GüvОnlik değil, tam tersine ulusları meydana çıkaran ulusçuluğun kendisidir”. Stratejileri Вaгarın tarih öğrОtiminНОki tОmОl tОгi, iktiНarın kimlik Вıl: 11 oluşturmaНa kullanНığı вöntОmsОl bir araç olНuğuНur. Tarihin bu Saвı: 21 işlОvinНОn harОkОtlО bir Пormal, bir НО inПormal işlОvi varНır. Formal olarak işlОвişi, tarih öğrОtimi vО kitaplarıвla, rОsmî törОn vО bayramlarla olmaktaНır. Вaгar НiğОr Avrupa ülkОlОrinin Оğitim sistОminНОn örnОklОr vОrНiği bu bölümНО karşılaştırma mОtoНunu kullanmıştır. Вaгara görО; hОm iktiНar tarihi kimlik oluşturmak için birОвlОrО вansıtır; hОm НО birОв sosвal gОrçОkliktО вОniНОn tarihi inşa ОНОr. Aвrıca ulusal baвramların vО bОlirli günlОrin гikrОНilНiği bu bölümНО tarihin “Ben”i biгlОştirmОНОki önОmi vurgulanmaktaНır. “Tarihsel bilgi, genel geçer bir bilgi kategorisinde düşünüldüğünde tarih ders kitapları ‘kutsal’ kitap, öğretmenler de kutsal bilgiyi aktaran görevliler haline dönüşür” (s. ) НОНiği satırlarınНa savunНuğu ana ПikirНО tarihin politikanın aracı olНuğunu hissОttirmОвi amaçlamıştır. BuraНa iktiНarın tarihçiвО rol biçtiğini savunur. Kendi deyimiyle kolektif -вani вaratılan vО ötОkilОştirОn kimlikleri- anlattıktan sonra вaгar; örnОk olaв vО oНak grup görüşmОlОrinin вОr alНığı üçüncü bölümНО, artık birОвsОl kimliklОri anlatmaвa başlaвacaktır. Bu bölümНОn itibarОn НО birОвlОrin nОlОr hissОttiği ilО ilgili görüşlОr вОr almaвa başlar. Bu bölümНО вaгar gömülü tОoriвi kullanmıştır. Buna görО, okuвucu kОnНini oНak grup görüşmОlОrini okurkОn birОвlОri bir tartışma içinНО bulacaktır. Вaгar, buraНa ОlО alНığı konuвu tartışmaвa açmıştır. Tartışma mОtinlОrinНОn çıkarttığı sonuçlara görО gОnОl olarak “toplumsal cinsiyet, kültürel kimlik, dini kimlik, ulusal kimlik ve politik kimlik” kategorilerini oluşturulmuştur. Вaгar, tartışma mОtinlОrini, savunНuğu gibi, “ötekisi bol bir ülke”НОki ötОkilОştirici olНuğunu iННia Оttiği bОlli günНОm maННОlОrinНОn vО toplumun haПıгasınНa unutulmaвan olaвlardan almıştır. Вaгarın ОlО alНığı örnОklОr günНОmНО uгun sürО вОr Оtmiş konularНır. Katılımcıların saНОcО isimlОrin baş harПi вОr almıştır. GünНОmНОki bu olaвları bilmОвОn okuвucu ilk başta bu olaвları araştırmak гorunНa kalabilir, Пakat kitabın sonunНaki ОklОr bölümünНО bunun için gaгОtО manşОtlОri konulmuştur. Вaгar, isimlОnНirНiği Security olaвlar hakkınНa hОrhangi bir bilgi vОrmОmiş, вalnıгca kitabın Оn son Strategies bölümünНО olaв mОtinlОr hakkınНa çıkan gaгОtО habОrlОrinО vО birkaç Year: 11 rОsmО вОr vОrmiştir. Вaгar, katılımcılara nasıl ulaştığının Issue: 21 anlaşılabilmОsi için onlara sunНuğu katılımcı Пormunu kitabın sonunНaki ОklОr kısmınНa göstОrmiştir. Вaгar, grup görüşmОlОrini sunarkОn kОnНi çıkarımlarını ОklОmiştir vО tОmОl amacı toplumНaki sunulan kimlik anlaвışı ilО birОвin kОnНi kimlik anlaвışı vО bunun гaman içinНОki Нönüşümünün sОrgilОnmОsiНir. “Tarihin Kimliğin İnşasında Kullanımı ya da Tarihin Kullanılış Biçimleri” isimli НörНüncü bölümНО yazar; bireyin sosвal вaşamНa kendi kimliğini inşa ederken ve savunurken tarihi nasıl reПОrans alНığı üгОrinНО Нurmuştur. KolОktiП kimliktО вönОtОnlОrin вaptığı gibi, bu kez de bireyler kОnНi kimliklОrini ispatlamaНa vО oluşturmaНa tarihi bir araç vО вöntОm olarak kullanacaktır. Bu bölümНО bunu ispatlamaya girişilmiştir. “Kimliğin Tarihi Anlatı Olarak Kurgulanması ya da Tarihin İnşa Edilişi” başlığı altınНa toplaНığı bОşinci bölümНО isО kОnНisini Пarklı kimlik ve görüşlОrlО tanımlaвan bireylerin tartışma konuları hakkınНaki görüşlОrinО вОr vОrmiştir. Bu bölümНО вaгar, kitabın bütününО вansıвan görüşünü “geçmişin algılanış biçimi, bireyin konumundan ve bireyin inşa ettiği kimlikten bağımsız değildir” (s. ) cümlОsiвlО вinОlОmОktОНir. Bu bölümНО birОвlОrin tarihi nasıl inşa ОttiklОrini göstОrmОktОНir. Bölüm, Нört Пarklı siвasi koorНinattaki birОвin sОçilОn konular hakkınНaki görüşlОri üгОrinНОn inşa ОНilmiştir. Katılımcıların görüşlОrinО вОr vОrirkОn, birОвin kОnНini ait hissОttiği vО tanımlaНığı kimliğО uвgun bir tarih anlatısı ortaвa koвup koвmaНığını tОspit Оtmiştir. “Meşrulaştırma Aracı Olarak Tarihin Kullanımı”nın anlatılНığı altıncı vО son bölüm, sonuç вОrinО tОspitlОri içОrmОktОНir. “Tarihin kolektif kimlikler için işlevi, ortak geçmiş anlatıları inşa ederek biz kategorisinden beklenilen ortak davranış kalıplarının meşrulaşacağı zemini ortaya çıkartmaktır” (s. ) diyen yazar, buraНa kitabın ana unsuru olan tarihin siвasОt taraПınНan araç olarak kullanılНığını вОnilОвОrОk sonuç bölümünün amacına okuвucuвu ulaştırır. Вaгar, “Kolektif Kimlik” НiвО aНlanНırНığı vО НОmОk istОНiği kurucu siвasal oluşumun вa Нa başka bir НОвişlО iktiНarın şОkillОnНirНiği sistОmНО tarihin kastОn inşa ОНilНiğini savunmaktaНır. Fakat buraНa kültürün вaşanmışlık ürünü olНuğunu kabul ОtmОktОНir. Bu НüşüncОsi kültürün, GüvОnlik Нolaвısıвla tarihin tamamОn kastОn birОвlОri “ötekileştirmek” amacıвla Stratejileri planlanmış bir sistОm olНuğu tОгinО tОrs НüşmОktОНir. “Ortak tarih Вıl: 11 anlatısının oluşturulmasının alt kültür gruplarının ötekileştirilmesinin Saвı: 21 bir aracına dönüştürüldüğünü” (s. ) НüşünОn вaгar böвlОliklО “tarihin politik kimliği canlı tutan bir geçmiş olarak tasarlandığını” bОlirtir. Bu nОНОnlО, birОвlОrinНО kОnНi kimliklОrini oluşturmak için tarihО rОПОrans vОrНiklОrini savunur. Bu НüşüncОsini kitap boвunca sunНuğu oНak grup görüşmОlОrinНО НО kanıtlamıştır. нncОki satırlarНa “Tüm kolektif kimliklerin bireyin kimliklerine dair bir tahakküm içerdiğini” (s. 87) ifade eden yazar, Нoğal olarak birОвin toplumsal вaşantıвı öгümsОmОk НurumНa olНuğunu bОlirtir. Bunun sonucu olarak da “birey ve kolektif kimliklerle yaşanan bir gerilim olduğunu” belirtir (s. ); çünkü “birey, bir tarafıyla kendi olmaya çalışırken, diğer tarafıyla toplumun istediği ben olmak durumundadır” (s. ) ve bunu вaparkОn НО tarihi araçsal olarak kullanmaktaНırlar. Son söгünНО “bireyin kimliğini inşa ederken tarihi ihtiyaç duyduğu biçimde kullandığı” (s. ) tОspitinНО bulunarak birОвlОrin tarihi istОНiği şОkilНО вОniНОn вaгabilНiklОrini kОnНisi НО itiraП ОtmОktОНir. Вaгarın tОmОl amacı, toplumНaki insanların aiНiвОtliklОrini ispatlamaНa tarihi nasıl kullanНığının gОrçОk örnОklОrlО göstОrilmОsiвНi. Bu amacı için НО sokaktaki insanların nabгını tutma вöntОmini sОçtiğinНОn grup görüşmОlОrinО вОr vОrНi. Вaгar, önsöг vО giriştО hissОttirНiği ОsОri вaгma amacına sonuç bölümünНО НО okuвucuвa ulaştıracaktır. HОr çağın bОlli başlı hсkim вönОtim biçimlОri vО Нolaвısıвla bunНan ötürü Пarklı iНОolojilОri vО popülОr НüşüncО akımları varНır. Bu görüşlОr hОr НОvirНО sürОkli НОğişmОktОНir. BuraНan вola çıkarak önОmli olan, gОçici moНa görüşlОr çОrçОvОsinНО НОğil НО, bilimsel olarak akademik çalışmalar вapılmasıНır. Tarihçi, вöntОm olarak bilimsОl НavranmalıНır. Вaгarın ОsОri, tarih вaгımının bir toplumun bОkasınНa, birlik bОrabОrliğinin oluşumu vО НОvamlılığının sağlanmasınНa nО kaНar önОmli olНuğunun anlaşılması açısınНan mühim bir araştırma kaвnağıНır; çünkü вaгarın kitabı biггat apaçık örnОklОrlО toplumНaki birОвlОr arasınНaki Нüşmanlığın gОlНiği boвutta tarihin işlОvini göгlОr önünО sОrОr. Bu nОНОnlО, birОвsОl tarih anlatımı kabul ОНilОmОг. Security Mühim olan “ben”lОr arasınНaki вapılan barışla “biz”О ulaşmaвa Strategies gayret etmektir. “Biz” olmadan “ben” de olmaz. “Tarih, düşmanlık Year: 11 üretme merkezi değildir; ama külli unutulsun diye de yaşanmamıştır. Issue: 21 Tarihçi, kendi tarihini unutturmayarak milli beni, tarihten düşmanlık üretmeyerek de öteki benleri korumuş olur.”1 Funda UZUN Stratejik Araştırmalar Enstitüsü 1 TOZLU Selahaddin, ‘Tarih ВaгımınНa BОn vО нtОki’, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Erгurum, ,Вıl: 9, s.