Doğumda Babalık Izni

Evlilik, ölüm, babalık ve doğum izinleri kaç gündür?

Babalık izni 10 gün,

Evlilik izni 7 gün,
Ölüm izni 7 gün,

       Doğum öncesi izin 8 hafta, doğum sonrası izin 8 haftadır. Doğum öncesi 5 hafta izin doktor raporuyla belgelemek şartıyla doğum sonrasına eklenebilir. Böylece doğum sonrası izin 13 hafta olur.  Çoğul gebeliklerde doğum öncesi izinine 2 hafta eklenir. Doğum öncesi izinin doğum sonrasına eklenebilmesi için mutlaka fiilen çalışılması gerekmektedir. Yani bu süre zaafında yıllık izin, mazeret izini, kısa ve uzun süreli doktor raporu alınamaz. Alınırsa doğum sonrası izinden düşülür. Doğum izini bitişinde 2 yıla kadar ücretsiz izin alınabilir. Doğum izininden sonra ilk 6 ay süt izini 3 saat,  ikinci6 ayda  1,5 saattir.  Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.

TEBLİĞ

KAMU PERSONELİ GENEL TEBLİĞİ

(SERİ NO: 2)

        25/2/ tarihli ve (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 13/2/ tarihli ve sayılı Kanunla sayılı Devlet Memurları Kanununda yapılan değişikliklerle ilgili olarak uygulama birliğinin sağlanması ile kamu kurum ve kuruluşlarının kadro tahsisi, dağılımı ve kullanımına ilişkin olarak yaptıkları işlemlerde etkinliğin artırılması amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.

A) DEVLET MEMURLARINA DOĞUM SEBEBİYLE VERİLECEK İZİNLER

 I. Doğum Sebebiyle Verilecek Analık İzni

sayılı Kanunun üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde, sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önce; “Memura doğum yapmasından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süre ile aylıklı izin verilir. Çoğul gebelik halinde, doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, tabibin onayı ile memur isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, memurun çalıştığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir. Yukarıda öngörülen süreler memurun sağlık durumuna göre tabip raporunda belirlenecek miktarda uzatılabilir. Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır.” hükmü yer almaktaydı.

sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra; “Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir.” hükmü getirilmiştir.

Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun değişik üncü maddesinin (A) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek analık izninin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:

1- Memura doğum yapmasından önce sekiz ve doğum yapmasından sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilmekte, çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz, ) doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki haftalık bir süre daha ilave edilmektedir. Böylece çoğul gebeliklerde doğumdan önceki analık izni süresi on haftadır.

2- Memura, sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporu ile belgelendirmesine bağlı olarak, isteği üzerine doğumdan önceki üç haftaya kadar Kurumunda çalışabilmesi ve bu durumda tabip raporuna dayanarak Kurumunda fiilen çalıştığı sürelerin doğum sonrası analık izni süresine eklenmesi imkanı tanınmıştır.

3- Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilmiştir. Söz konusu hüküm ile; beklenen doğum tarihinden daha önce doğum yapan kadın memurun,  erken doğum nedeniyle doğum öncesinde kullanamadığı analık izni sürelerinin doğum sonrası analık izni süresine eklenmesi imkanı getirilmiştir.

4- Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilmesi imkanı getirilmiştir.

Bu hükmün uygulanma şekli;

a) Doğumdan önceki üç haftaya kadar Kurumunda çalışabileceği tabip raporuyla onaylanan ve doğum sonrası analık iznine eklenmesi gereken azami beş haftalık süre içerisinde kanuni izinlerini kullanan kadın memurun, doğum sonrası analık iznine sadece doğum öncesi analık izni içerisinde Kurumunda fiilen çalışarak geçirdiği sürelerin eklenmesi gerekmekte olup, bu süre içerisinde alınan kanuni izinler doğum sonrası analık iznine ilave edilemeyecektir.

b) Memurun doğumdan önceki sekiz haftalık analık izninin, doğum tarihinden önceki üç haftaya kadarki kısmını Kurumunda çalışarak geçirebileceği, bu durumda tabip raporuna bağlı olarak Kurumunda fiilen çalışarak geçirdiği azami beş haftalık izin süresinin doğum sonrası analık izni süresine ekleneceği hükme bağlanmış olduğundan, sağlık durumunun uygun olduğunu tabip raporu ile belgelendirmeden Kurumunda çalışmaya devam eden memurun fiilen çalıştığı sürelerin doğum sonrası analık iznine eklenmesi mümkün bulunmamaktadır.

c) Beklenen doğum tarihinden önce doğum yapan memurun, doğum yapmadan önce kullanamadığı analık izni süreleri, doğum sonrası analık izni sürelerine ilave edilecektir.

 Bu çerçevede;

- Doğumdan önce sekiz hafta süreli analık iznine ayrılan ve bu süre içerisinde erken doğum yapan memurun, erken doğum sebebiyle kullanamadığı doğum öncesi analık izni süreleri, doğum sonrası sekiz haftalık analık iznine eklenecektir.

- Beklenen doğum tarihinden önceki üç haftaya kadar Kurumunda fiilen çalışan kadın memurun,  son üç haftalık doğum öncesi analık izni süresi içerisinde erken doğum yapması sebebiyle doğum öncesinde kullanamadığı analık izni süresi (kurumunda fiilen çalışarak geçirdiği süreler ile birlikte), doğum sonrası analık izni süresine ilave edilecektir. 

- Beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesinde doğum öncesi analık iznine ayrılmayarak, sağlık durumunun uygun olduğuna dair tabip raporu almak suretiyle kurumunda fiilen çalışmaya devam eden kadın memurun, bu süre içerisinde erken doğum yapması halinde, erken doğum sebebiyle kullanamadığı doğum öncesi analık izni süresi ile kurumunda fiilen çalışarak geçirdiği süreler doğum sonrası sekiz haftalık analık iznine eklenecektir. 

- Kadın memurun otuz ikinci haftadan önce doğum yapması halinde, erken doğum sebebiyle kullanılamayan sekiz haftalık doğum öncesi analık izni süresinin tamamı doğum sonrası analık iznine ilave edilecektir.

ç) sayılı Kanunun sayılı Kanunla değişik üncü maddesinin yürürlüğe girdiği 25/2/ tarihinden önce erken doğum yapan ve mezkur maddenin yürürlük tarihinde doğum sonrası analık iznini kullanan kadın memurun erken doğum sebebiyle kullanamadığı doğum öncesi analık izni süreleri, kullanmakta olduğu doğum sonrası analık iznine eklenecektir.

d) Doğumun beklenen tarihten sonra gerçekleşmesi halinde, fazladan geçen süreler doğum sonrası analık izni süresinden düşülemeyecektir.

e) Devlet memurluğuna atanmadan önce doğum yapan ve doğum yaptığı tarihten itibaren sekiz haftalık süre içerisinde göreve başlayanlara,  sayılı Kanunun üncü maddesinin (A) fıkrası çerçevesinde doğum yaptığı tarih dikkate alınarak sadece sekiz haftalık doğum sonrası analık izni süresinin kalan kısmı kullandırılacaktır.

II. Süt İzni

sayılı Kanunun üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde, “… Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır.” hükmü yer almaktaydı.

sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra mezkur maddenin (D) fıkrası ile; “Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.” hükmü getirilmiştir.

Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun üncü maddesinin anılan fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek süt izninin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:

1- Memura bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olarak verilen süt izni, doğum sonrası analık izni süresinin (asgari 8, azami 13 hafta)  bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saate çıkarılmış ve ikinci altı ayda ise günde bir buçuk saat olarak belirlenmiştir. 

2- Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususu kadın memurun tercihine bırakılmıştır.

Bu hükmün uygulanma şekli;

a) Değişiklikten önceki hükme istinaden süt izni hakkını kullanmakta olan memura, doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ay içinde bulunması halinde günde üç saat, doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ikinci altı ay içinde bulunması halinde ise günde bir buçuk saat süt izni kullandırılacaktır.

b) Süt izninin, kadın memurun çocuğunu emzirmesi için günlük olarak kullandırılması gereken bir izin hakkı olması sebebiyle bu iznin birleştirilerek sonraki günlerde kullandırılmasına imkan bulunmamaktadır.

III. Doğum Sebebiyle Verilecek Aylıksız İzin

sayılı Kanunun inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Doğum yapan memurlara istekleri halinde üncü maddenin (A) bendinde belirtilen sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir.” hükmü yer almaktaydı.

sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra ise mezkur Kanunun inci maddesinin (B) fıkrası ile; “Doğum yapan memura, üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir.” hükmü getirilmiştir.

Yapılan bu değişiklik sonrası sayılı Kanunun değişik inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek aylıksız iznin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:

1- Doğum yapan memura isteği üzerine oniki aya kadar verilen aylıksız izin hakkı yirmidört aya çıkarılmış ve eşi doğum yapan memura da isteği üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin hakkı tanınmıştır.

2- Doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi, doğum sonrası analık izninin (asgari 8, azami 13 hafta) bitimi; eşi doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi ise doğum tarihi olarak belirlenmiştir.

Bu hükmün uygulanma şekli;

a) Mülga hükme istinaden doğum sebebiyle verilen aylıksız iznini kullanmakta olan kadın memurun aylıksız izin süresi, isteği üzerine yirmidört aya kadar çıkarılacaktır.

b) Mülga hükme istinaden doğum sebebiyle verilen on iki aylık aylıksız izin süresini tamamlayan kadın memura, isteği halinde yirmidört aylık aylıksız izin süresinin kalan kısmı kullandırılacaktır.

c) Eşi doğum yapan memura, eşinin Devlet memuru olup olmadığına bakılmaksızın, mezkur Kanunun inci maddesinin (B) fıkrası çerçevesinde isteği halinde yirmidört aya kadar aylıksız izin verilecektir. Ancak söz konusu iznin bitiş tarihi, eşinin doğum yaptığı tarihten itibaren hiçbir surette yirmidört aylık sürenin bitimini geçemeyecektir.

ç) sayılı Kanunun sayılı Kanunla değişik inci maddesinin yürürlüğe girdiği 25/2/ tarihinden önce eşi doğum yapan memura isteği üzerine yirmidört aylık aylıksız izin süresinin kalan kısmı kullandırılacaktır. Ancak, söz konusu aylıksız iznin bitiş tarihi, doğum tarihinden itibaren yirmidört aylık süreyi hiçbir şekilde geçemeyecektir.

d) Eşlerin her ikisinin de memur olması halinde, doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin yirmidört aylık süre içerisinde her iki eşe aynı dönemde veya birbirini takip edecek şekilde kullandırılması mümkündür.

e) Doğum sonrası analık izninin bitiminde aylıksız izin verilen ve izin bitiminde göreve başlayan memurun yeniden aylıksız izin talebinde bulunması halinde, bu memura doğum sonrası analık izninin bitiş tarihini takip eden yirmidört aylık sürenin aşılmaması kaydıyla tekrar aylıksız izin verilecektir. 

f) Doğum yaptıktan sonra ataması yapılan memura, isteği üzerine doğum sonrası sekiz haftalık sürenin bitimini takip eden tarihten itibaren yirmidört aylık sürenin bitimini aşmayacak şekilde, aylıksız izin kullandırılacaktır. 

Hak-İş 'Babalık izni 40 güne çıkarılsın' önerisinde bulundu. 

TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu bünyesinde kurulan Kadın İstihdamının Artırılması, Kadın Girişimciliğinin, Kooperatifçiliğinin Güçlendirilmesi ve Desteklenmesi Kapsamında Mevcut Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi Alt Komisyonu, AK Parti Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan Atabek başkanlığında toplandı.

Hak-İş Kadın Komitesi Başkanı Zengin, DİSK Genel-İş Araştırma Daire Müdürü Özgün Millioğulları, Türk-İş Eğitim Uzmanı Büşra Özkan Bektaş, Kamu-Sen Kadın Komisyonu Başkanı Leyla Polat, KESK Kadın Sekreteri Döne Gevher Koyun ve Memur-Sen Kadınlar Komisyonu Başkan Yardımcısı Necla Doğan, komisyon üyelerine rapor sundu.

Hak-İş Kadın Komitesi Başkanı Fatma Zengin, çalışma hayatındaki kadınların karşılaştıkları en önemli sorunların başında iş, aile ve sosyal yaşam dengesinin sağlanamamasının geldiğini anlattı.

Zengin, "Aile yaşamında çocuk bakımı, yaşlı ve hasta bakımı gibi yükümlülükler sadece kadının üzerinde. Çalışma hayatında kadın-erkek görev dağılımında adil bir durum yok. Kadın, emeğinin değersiz olarak görülmesi nedeniyle eşitlerinden daha az ücret alıyor" diye konuştu.

''BABALIK İZNİ 40 GÜNE ÇIKARILSIN''

Doğumda ebeveyn izinlerinin kapsamının genişletilerek hem anne hem de babaya ayrı ayrı tahsis edilmesini öneren Zengin, "Doğum yapan kadın çalışana doğumdan sonra bebeğin bakımı için analık izni verilmekte ve ücreti SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği kapsamında karşılanmakta. Babalık izninin 40 güne çıkarılmasını ve aynı analık izni gibi SGK tarafından rapor dahilinde bu iznin verilmesini, ücretinin de SGK tarafından karşılanmasını talep ediyoruz" önerisinde bulundu.

DİSK Genel-İş Araştırma Daire Müdürü Özgün Millioğulları ise yatırım politikalarının yetersiz olduğunu, kadınların sadece belli iş kollarında ve kayıt dışı işlerde çalışmak zorunda kaldığını öne sürdü.

Çalışma hayatı içinde olan kadınların yaklaşık yüzde 34'ünün kayıt dışı çalıştığını dile getiren Millioğulları, bu durumun mağduriyete neden olduğunu vurguladı. Millioğulları, "Doğum sonrası kadınlara verilen 6 aylık iznin erkeklere de verilmesi gerekir" dedi.

Türk-İş Eğitim Uzmanı Büşra Özkan Bektaş da Türkiye'de kadınların istihdam ve iş gücüne katılım oranlarının OECD ortalamasına göre çok düşük olduğuna işaret etti.

Kamu-Sen Kadın Komisyonu Başkanı Leyla Polat, "Doğum nedeniyle ebeveynlere talepleri halinde bir yıl ücretli, ikinci yıl yüzde 25 oranında ücret ödenerek izin verilmesi, çocuk yardımının günün ihtiyaçları doğrultusunda tespit edilmesi gerekir" ifadesini kullandı.

Doğum izni, bir çalışanın yeni doğan bir çocuğunun bakımı ve diğer ilgili konularla ilgilenmesi için izin almasıdır. Bu izin, genellikle anne ya da baba için verilir. Yeni doğum yapan, hamile olan ya da evlat edinen çalışanların doğum izni süreleri ve bu izin hakkının kullanım koşulları kanunlar çerçevesinde koruma altına alınmıştır. Doğum iznine kadar geçen süreçte kadın çalışanlara bir takım özel ayrıcalıklar da yine kanun çerçevesinde sağlanmaktadır. Kadın çalışanların doğum iznine ayrılana kadar elde ettiği ayrıcalıkları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çalışma süresinin kısaltılması
• Gece vardiyalarında çalıştırılmama
• Daha rahat bir ortamda çalıştırılma
• Ücretli izin hakkı

Doğum izni, yeni doğan bir çocuğun bakımı için gerekli olan zamanı sağlamak için tasarlanmıştır. Bu izin, anne ya da babanın yeni bir aile üyesinin hayatında önemli bir rol oynamasına ve çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olur. Doğum izni, doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftadan oluşmaktadır. Bu doğrultuda doğum izni süresi hesabında gebelik 40 hafta olarak ele alındığından kadın işçi gebeliğinin haftasını tamamlaması itibariyle doğum iznine ayrılabilmektedir. Anne adayının ikiz, üçüz gibi çoğul gebelik hallerinde ise doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye ek 2 hafta eklenerek toplamda doğum öncesi doğum izni 10 haftaya uzamaktadır. Böylelikle çoğul gebeliklerde doğum izni toplamda 18 hafta olarak kullanılabilmektedir.

Doğum İzni Nedir?

Doğum izni mevzuat çerçevesinde aslında hamilelik sürecinin başlamasından itibaren devreye girmektedir. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere hamile çalışanlar diğer çalışanlara nazaran daha farklı ve ayrıcalıklı bir takım haklar elde etmektedirler. Hamile olan kadın işçilerin gebelik dönemi süresince günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabileceklerine ve gece vardiyasında çalıştırılamayacaklarına dair hüküm bu kapsamda yer alan önemli düzenlemelerdendir.  Gebe çalışanların daha hafif işlerde çalıştırılmasının kanuni dayanağı İş Kanunu Md’ tür. Bu madde göre doktor raporu bulunması halinde, gebe çalışan ağır işlerde çalıştırılamaz.

Bahse konu haklar gebe çalışanlara kanuni düzenlemeler çerçevesinde verildiğinden ücretlerinde herhangi bir azalma söz konusu olmayacaktır. Bu haklara ilave olarak doktor kontrolüne gitmesi gereken kadın çalışana ücretli izin verilmek zorundadır. Verilen bu izinler yıllık izinden düşmeyecektir.

Birçok ülke, işçilere doğum izni verilmesini zorunlu kılan yasalara sahiptir. Örneğin, ABD&#;de Federal Yasalar, işverenlerin çalışanlarına 12 haftaya kadar ücretli doğum izni vermesini gerektirirken, İngiltere&#;de yasal olarak 52 haftalık bir izin hakkı vardır. Bu izinler, ücretli ya da ücretsiz olabilir ve işverenin şartlarına ve çalışanın iş pozisyonuna göre değişebilir.

Babalık İzni Nedir?

Babalık izni, bir babanın yeni doğan bir çocuğunun bakımı ve diğer ilgili konularla ilgilenmesi için izin almasıdır. Bu izin, genellikle annenin doğum izninden sonra verilir. Kadın çalışan doğum yaptıktan sonra babaya verilen izine babalık izni denilmektedir. Doğum izni esasen doğum yapmış kadın çalışanlara verilen bir izin olmakla birlikte günümüz modern dünyasında, sosyal devlet olma yolunda atılan önemli adımlardan bir tanesi de babalık iznidir. Babalık izni, yeni bir baba için önemli bir fırsattır, çünkü bebeğiyle vakit geçirme ve ona bakma imkanı verir. Bu izin, anne veya baba için iş-yaşam dengesini sağlamak için de önemlidir ve aile birliğinin güçlenmesine yardımcı olabilir.

Babalık izni bakımından işçi ve memur olma noktasında birtakım farklılıklar bulunmaktadır. Memur olan babalar bakımından bir ayrım yapılmaksızın izin süresi 10 gün olarak kullandırılmaktadır. İşçiler bakımından ise karşımıza iki farklı senaryo çıkmaktadır. Buna göre kadrolu işçilerin 5 günlük izin hakları bulunmaktadır. Bahse konu izin için işçinin maaşından bir kesinti yapılmayacaktır. İşçinin sözleşmeli olması halinde ise babalık izni süresi 2 gün olarak tespit edilmiştir. Babalık izni sürelerini çalışan babanın çalışma şekline ve farklı senaryolara göre kısaca aşağıdaki gibi özetleyebiliriz :

1. Babanın Memur Olması: Memur olarak çalışan babaların babalık izin süreleri aynı olup kanun koyucu tarafından 10 gün olarak belirlenmiştir.

1. Babanın İşçi Olması: İşçiler yönünden iki farklı senaryo göze çarpmaktadır.

• Kadrolu İşçiler : 5 gün ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır.
• Sözleşmeli İşçiler : 2 gün ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır.

Doğum Raporu Nedir?

Gebe çalışanın, gebelik nedeniyle sağlık durumu bozulmaya başlamışsa ve bu durum bir doktor raporu ile de belgelendirilmişse doğum iznine ilave olarak doğumdan önce 3 hafta kadar izin hakkı daha elde etmiş olacaktır. Kanundaki doğum izninin esas amacı anne ve doğacak olan bebeğinin sağlığıdır. Doğum izni esasen annenin inisiyatifine bırakılmakta ise de kanunen annenin çalışabileceği süre maksimum gebeliğin haftasına kadardır.

Doktor raporu dahilinde annenin çalıştığı süreler doğum iznine doğum sonrası ilave edilecektir. Normal koşullarda doktorun çalışmasında engel bir hali olmadığına ilişkin bir raporu olmadıkça, gebe çalışanın doğumdan önceki 8 hafta çalışmaması gerekmektedir. Birden fazla gebelik halinde ise bu süre kanunda 10 hafta olarak düzenlenmiştir.

Doğum İzni Çeşitleri Nelerdir ?

Doğum izni çeşitlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Ücretsiz İzin
• Süt İzni
• Yarım Çalışma Hakkı
• Kısmi Çalışma Hakkı

Ücretsiz İzin: Kadın çalışanlar ücretli izinlerinin bitimlerinde 6 aya kadar ücretsiz izin haklarını da kullanabilirler. Dayanağını İş Kanunundan alan bu iznin kullanılması açısından işverenin rızası aranmayacaktır.

Süt İzni: doğum nedeniyle verilen izin kapsamında, yeni doğum yapmış olan çalışanlara günde saat olacak şekilde izin verilmesini amaçlayan bir izindir. Bu izin süresinin günün hangi saat dilimlerinde kullanılacağını izni kullanacak olan kişi kendisi karar vermektedir. Süt izni günlük çalışma sürelerinde sayılır ve çocuk 1 yaşına geldiği andan itibaren geçerliliğini yitirmektedir.

Yarım Çalışma Hakkı: doğum sonrası çocuğun bakımı ve diğer birtakım ihtiyaçlarının karşılanması bakımından anneye verilen bir haktır. Bu hakka göre çalışan istemesi halinde haftanın yarısında ücretsiz izne ayrılabilecektir. Tam çalışma haline geri dönmesi halinde ise çocuğunun 1 yaşını doldurmaması şartı ile süt izni hakkını kullanmaya devam edebilecektir.

Kısmi Çalışma Hakkı: Anne ve babanın ilköğretim çağına gelen çocuklarının okula başlayacağı tarihi takip eden aybaşına kadar talep edebildikleri bir haktır. Dayanağını yine Sayılı İş Kanunundan almaktadır. Bir çocuk için yalnızca bir defa kullanılabilen bir haktır. Bu hak kullanılmadan en az 1 ay önce işverene bilgi verilmesi gerekmektedir. Bu izin ve hakka dair bilinmesi gereken en önemli hususlardan birisi de anne ya da babasından sadece birisi çalışıyorsa çalışan ebeveynin bu haktan yararlanamayacak olmasıdır.

Doğum İzni Süresi

Doğum izni süresini düzenleyen İş Kanunu Md. 55/B’ ye göre; gebe olan çalışanın doğum öncesi ve sonrası çalıştırılmadığı süreler hesaplanırken, bu süreler çalışmış gibi hesaplanacak ve yıllık izin süreleri de buna göre belirlenecektir.

Buna ilave olarak çalışanın kendi inisiyatifinde olarak kullanmış olduğu ücretsiz izinleri çalışma sürelerinden sayılmayacak ve yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınmayacaktır.

Doğum İzni Parası Nedir?

Doğum izni parasını esasında bir nevi iş göremezlik ödemesi şeklinde düşünebiliriz. SGK yeni doğum yapmış çalışanlara kazandıkları ücretin 2/3’ünü analık geçici iş göremezliği adı altında çalışamadıkları halde ödemektedir.

Gebe çalışanlar doğumdan önceki üç haftadan itibaren bu ödemeyi almaya başlamaktadırlar. Ödemeyi alabilmenin tek şartı; doğum yapmadan önceki yıl içerisinde 90 gün boyunca sigorta priminin ödenmiş olmasıdır.

Erken doğum olması halinde doğum izni: İlgili kanuni düzenlemeye göre; doğum öncesinde kullanılması gereken fakat erken doğum nedeniyle kullanılamayan doğum öncesi analık izni süreleri, doğumdan sonra kullanılacak izin sürelerinin üzerine eklenerek kullanılabilecektir.

Doğum İzni Borçlanması Nedir?

Eski yasa hükümlerine göre doğum iznine ayrılan kadınların çalışamadıkları süreler içerisinde sigorta primleri yatmıyor ve emeklilik süreleri uzuyordu. Yaşanan bu mağduriyeti gidermek amacıyla yapılan yasal düzenlemeler sonrasında hizmet akdi kapsamında çalışan kadın işçilere doğum sebebiyle çalışmadıkları 2 yıllık süreyi borçlanma olanağı getirilmiştir. Doğum yapan çalışanların bahse konu 2 yıllık süreyi borçlanmaları bir takım özel şartların gerçekleşmesine bağlanmış olup bunları kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:

• Borçlandığı süre boyunca çocuğunun yaşaması
• Doğum yapıldıktan sonra adına prim ödenmemesi
• Doğumdan önce sigortalı olması

İşçiye Doğum İzninin Kullandırılmaması

Doğum izninin asıl amacının aile kurmanın desteklenmesi olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebepten dolayı da gerek bizim hukukumuz açısından gerekse de Avrupa İnsan Hakları açısından toplumların yapı taşı olan aile kavramı çok önemli olup bir takım yasal düzenlemeler kapsamında korunmaya çalışılmıştır.

Gebe çalışanların doğum izninden yararlandırılmasının hukuki temelini ise en başta anayasamız oluşturmaktadır. İşveren kendisinden doğum izni talep edildiği anda bu talebi yerine getirmek zorundadır. İş Kanunu Md’ e göre; çalışanın kanundan doğan doğum izni hakkı nedeniyle hizmet akdi sonlandırılamaz. Bu sebebe dayalı olarak hizmet akdi feshedilirse, işçinin tazminat davası açmak sureti ile haklarını işverenden alabileceği unutulmamalıdır.

Özel Sektörde Doğum İzni Ne Zaman Başlar?

Gebeliğin Haftasından itibaren doğum izni talep edilebilir. Çoğul gebelik hallerinde ise Haftadan itibaren doğum izni talep edilmesi mümkün olabilecektir.

İş Kanunu gereğince gebeliğin Haftasından, yani doğuma 3 hafta kala doğum iznine ayrılmak zorunludur.

Doğum İzninin Tamamı Doğumdan Sonra Kullanılabilir mi?

Doğum izninin tamamı doğumdan sonra kullanılamaz. Doğum izni, doğum öncesinde ve doğum sonrasında kullanılabilen belirli bir süreyi kapsar. Öncelikle, doğum izni genellikle doğumdan önce kullanılabilecek bir süreyi kapsar. Bu, hamile bir kadının doğumdan önceki son günlerinde veya haftalarında dinlenmesi ve hazırlıklarını yapması için zaman ayırması için izin verir.

Doğum izni, doğum sonrasında kullanılan bir süreç olmakla birlikte, izin süresinin tamamı doğumdan sonra kullanılamaz. Ancak, birçok ülkede, doğum sonrası dönemde anne veya babanın çocuğunun bakımı için kullanabilecekleri ek izinler de bulunmaktadır. Bu ek izinler, ebeveynlerin çocuklarının sağlığına ve refahına odaklanmalarına yardımcı olur.

Gebe çalışanın çalışmasında sağlık açısından herhangi bir sorun olmayacağına dair uzman hekim raporu olan çalışanlar doğumun gerçekleşeceği tarihe 3 hafta kalana kadar çalışabilirler. Bu halde doğum öncesi hakları olan ancak kullanmadıkları 5 haftalık süreyi doğum sonrası kullanma hakları olan 8 haftalık süreye eklemek suretiyle doğum sonrası 13 hafta olacak şekilde kullanmaları mümkündür. Ancak çalışanların doğum öncesi hakları olan 8 haftalık süreyi doğuma kadar kullanmayarak, doğum sonrası 8 hafta ile birleştirmek suretiyle doğum sonrası 16 hafta olacak şekilde kullanmaları yasal düzenlemeler karşısında mümkün olmamaktadır.

Babaya Doğum İzni 

Bir çocuk sahibi olmaya karar verdiniz. Eşiniz hamile ve zaman ilerlemeye başladı. Bu süreçte eşinize destek olmak için elinizden geleni yapmaya çalışıyorsunuz. Gebelik süresince eşinize yardımcı olmak büyük önem arz eder. Fakat eşinize asıl yardımcı olacağınız zaman tatlı bebeğinizi kucağınıza aldığınızda başlayacaktır. Doğum sonrası bir baba olarak eşinizle her anı paylaşmak büyük önem arz etmektedir.

Çünkü her şeyini ağlayarak ifade etmeye çalışan bir canlıya tek başına bakmak bir kadın için zor olabilmektedir. Doğumla birlikte aklınıza birtakım sorular takılacaktır. Bunlardan en önemlisi eşinizle ve yeni doğmuş bebeğinizle birlikte olma süresidir. “Babalık izni” olarak ifade edilen bu durumla ilgili aklınıza takılanları bu yazımızda bulmanız mümkündür.

Erkeklerin Doğum İzni

En çok merak edilenlerden biriside erkeklerin doğum izni olup olmadığıdır. Bu sorunun cevabı kesinlikle “evet” dir. Bir ebeveyn olarak kadına verilen izin hakkı kadar olmasa da siz babalarında izin hakkı bulunmaktadır. Fakat izin hakkınız devlet memuru ya da işçi statüsünde çalıştığınız durumlarda değişiklik göstermektedir.

Aklınıza gelen bir diğer soru ise babalık izni ne zaman başlar? Olacaktır. Hamile olan bir kadının izin durumu doğum yapmadan 8 hafta önce başlayıp doğumdan sonra ki 8 hafta ya kadar devam edebilmektedir. Anneye toplamda 18 hafta izin verilmektedir. Fakat bu baba için değişiklik göstermektedir. Erkek hamilelik öncesinde izin almak istediğinde bunun cevabı “hayır” olacaktır. Çünkü erkeklerde doğum izni doğum olduğu andan itibaren başlamaktadır.

Babalık İzni Farklı Kurumlarda Değişiklik Gösterir mi?

Bu sorunun cevabı “evet” dir. Eğer kamu kurumlarında çalışan bir bireyseniz farklıdır. İşçi statüsünde çalışan biriyseniz farklı olacaktır.

Babalık İzni Kaç Gündür?

Yukarıda belirtildiği üzere çalıştığınız kuruma göre izin süreleriniz farklılık göstermektedir. Bu kamuda çalışıyorsanız ya da işçiyseniz farklı izin gün sayılarına tabi olacağınız anlamına gelmektedir. Farklılığın nedeni tabi olunan kanun maddelerinin değişik olmasından kaynaklanmaktadır. Kamu çalışanları sayılı devlet memurları kanununa bağlıdır. İşçiler ise sayılı genel iş kanununa bağlıdır.

Kamu Çalışanlarında:

Tabi oldukları sayılı devlet memurları kanununun maddesinde “Eşlerinin doğum yapması halinde istekleri üzerine 10 gün izin verilir-verilebilir.” şeklinde bir ibare yer almaktadır. Yani eğer devlet memuru bir baba iseniz isteğiniz halinde 10 gün yıllık izinden düşmemek şartıyla izin hakkına sahip olduğunuzu bilmelisiniz.

İşçi Statüsünde Çalışanlarda:

Tabi oldukları sayılı genel iş kanununda yer alan maddede “İşçiye evlilik, evlat edinme, ana- baba- kardeş ölümü, eş ölümü, çocuğunun ölümü durumlarında 3 gün, eşinin doğum yapması durumunda 5 gün izin verilir.” İbaresi yer almaktadır. Taşeron işçilerde de normal işçilere göre eşin doğum yapması halinde 5 gün izin hakkı bulunmaktadır. Devlet memurlarında olduğu gibi işçilerde de bu izinler yıllık izin olarak kabul edilmez mazeret izni statüsünde yer alır.

4/B li Çalışan Personelde:

Sözleşmeli personel çalıştırılması esaslarına göre bu statüde çalışanlarda eşin doğum yapması durumunda 2 gün izin hakkı verilmektedir.

Babalık İzni Nasıl Kullanılmalıdır?

Eşinizin doğum yaptığı tarihten itibaren çalıştığınız kuruma bu durumu yazılı bir dilekçeyle bildirip izninizi kullanabilirsiniz. Doğum izni başlangıcınız doğumun olduğu günden itibaren başlamalıdır. İznin tamamını peş peşe kullanabileceğiniz gibi parça parçada kullanma imkânınız bulunmaktadır. Kurumunuza dilekçe yazma esaslarına göre bildirim yapmanız yeterli olacaktır. Dilekçenizde eşinizin doğum yaptığı tarihi belirtip kaç gün izin istediğinize dair bilgileri özellikle yazmanız yaşanması muhtemel karışıklıkları önleyecektir.

Merak Edilen Diğer Durumlar:

Tüm bu bilgiler ışığında merak ettiğiniz başka sorularında cevabını vermeye çalışalım.

• Babalık izni resmi tatil gününe denk gelirse ne olur?

  sayılı devlet memuru kanunda, sayılı genel iş kanununda ya da sözleşmeli personel çalıştırılması esaslarında iznin resmi tatil ya da hafta sonuna gelmesi durumunda iznin yanmayacağı durumu belirtilmemiştir. Yani bu kanunlarda doğum izni esaslarında “iş günü” ibaresi kullanılmadığı için resmi tatil ya da hafta sonu olması durumu değiştirmeyecek o günlerde izin gününüzden sayılacaktır. Fakat özel sektörde varlık sürdüren bazı kurumların kendi hassasiyetlerine göre bu durumla ilgili inisiyatif alması ve esneklik sağlaması mümkün olabilmektedir.

• Erkeğin doğum izin aldığı durumda maaşında herhangi bir kesinti olur mu?

  Aldığınız bu izin ücretsiz izin olarak sayılmadığından dolayı bu sürede maaşınızda bir kesinti olmayacaktır. Yani çalışıyormuş gibi maaşınız kesintisiz bir şekilde yatacaktır.

• Evlat edinme durumunda doğum izni alınabilir mi?
  

  Baba olmak sadece biyolojik bir durum değildir. Eğer evlat edinme yoluyla baba olmayı düşünüyorsanız erkeklerde var olan doğum izni sizi de kapsamaktadır. 3 yaşın altında bir çocuk evlat edinilmesi durumunda çocuğun teslim alındığı tarihten itibaren izin almanız söz konusu olmaktadır. Hatta bu izin süresi 8 haftaya kadar olabilmektedir.

• Doğum sırasında yaşanan kayıplardan sonra izin hakkı olabilir mi?

  Hiç istenmeyen ve oldukça üzücü bir durumdur ölüm. Fakat hayatın bir parçasıdır ve elden gelen bir durum değildir. Eğer doğumda anne veya bebeğin kaybı gibi bir durum yaşanmış ise doğum sonrası izin alma hakkının iptal gibi bir durum söz konusu değildir. Baba isterse doğum iznini kullanabilmektedir.

• Doğum İzni kullanmak istiyorum ama amirim zorluk çıkarır mı?
  

  Baba olmak, bu anı yaşamak, çocuğunuzun yanında olmak, eşinize destek olmak en doğal hakkınızdır. Bu bağlamda işvereninizin ya da sizden sorumlu amirin izin vermeme gibi bir hakkı olmadığını bilmelisiniz. İş yerinize uygun bir dilekçeyle durumunuzu açık şekilde ifade ettiğiniz sürece kanunların sizden yana olduğunu bilmelisiniz.

• Babalarda için verilen doğum iznini 15 gün ya da 1 ay sonra kullanabilir miyim?
  

  Devlet Personel Başkanlığı’nın babalık izni doğumdan itibaren başlar ve ileri bir tarihe ertelenemez ibaresi ile 15 gün ya da 1 ay sonra bu izni kullanmanız pekte mümkün görünmemektedir. İzin almanızdaki amaç yeni doğum yapmış eşinizle ve hayata merhaba diyen bebeğinizle olmaktır. Yani daha sonrasında yaşanacak sıkıntıları önlemek adına ve amacına uygun olması için izninizi doğumdan hemen sonra alıp eşinizin ve çocuğunuzun yanında olmanız daha doğru bir davranış olacaktır.

• Eşim doğum yaptığı sırada izinli olmam doğum izni hakkımı engeller mi?
  

  Doğum izni başlangıç tarihinde resmi olarak mesaide olmanız gerekmektedir. Fakat eşiniz doğum yaptığı tarihte hasta olmanız nedeniyle raporluydunuz. Bu şartlar altında acaba doğum iznim yanacak mı sorusu aklınıza gelir? Korkmanıza gerek yok raporunuz biter bitmez ilk iş gününüzle birlikte erkeklerde doğum izni hakkınızı kullanmaya başlayabilirsiniz.

Geçmişte erkeklerin babalık izni kullanmak gibi güzel bir hakka sahip olmadığını görmekteyiz. Artık çocuk sahibi olmak ve eşin yanında olmak büyük önem arz etmiştir. Ebeveyn olmak sadece anneye özgü bir durum değildir. Babanın da bu anı tatma hakkının olduğu ortadadır. Ayrıca babanın da evde eşine daha fazla yardımcı olmaya başlaması kadının iş hayatında aktif olarak yer alması ile şartlar değişmiştir.

Ailelerin yoğun hayat temposu kanunlarda da değişiklik yapmayı zorunlu kılmıştır. Bu da doğum yapan kadına izin hakkı yanında erkeğinde bundan yararlanmasına sebep olmuştur.

Lohusa anneye nasıl davranmanız gerektiğiyle ilgili ipuçlarına ihtiyacınız var ise, bu makalemize gözatabilirsiniz: funduszeue.info