Kısa Süreli Uyku Abdesti Bozar Mı

Namaz kılmadan önce abdestli bir halde uykuya dalanlar ya da camide namaz kılmayı bekleyenler uyuklayan kişiler bu sorunun yanıtını sık sık araştırmaktadır. Bu durum şüphesiz ki birçok kişinin de başına gelmiştir. Böyle durumlarda aklımıza gelen ''uykuya dalmak abdesti bozar mı' sorusudur. Tereddüt yaşayan kişiler bu durum ile ilgili bilgileri bu başlık altından öğrenebilirler. Nihat Hatipoğlu'nun bu konu hakkında yaptığı açıklamaları sabah.com.tr'den bulabilirsiniz.

UYUMAK YA DA UYKUYA DALMAK ABDESTİ BOZAR MI?

Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu, uykuya dalmak abdesti bozar mı sorusuna yanıt verdi. Hatipoğlu, bir kişinin uzanarak ya da sırtını bir yere dayayarak uyuya kalması halinde abdestin bozulacağını söyledi. İşte Nihat Hatipoğlu'nun o açıklamaları;

SORU: Uykuya dalmak abdesti bozar mı?

CEVAP: Eğer böyle yan tarafa uzanırsanız ya da sırtınızı bir yere dayarsanız abdestiniz bozulur. Ama diyelim ki bağdaş kuruyorsunuz ve hafif uykuya dalıyorsanız bu durumda abdest bozulmaz. Abdesti burada bozan uykudan çok kişinin gaz çıkarma ihtimalidir. Affınıza sığınıyorum. Kişi gaz çıkarttığında abdesti bozulur. Eğer böyle bir durumda olmadığında hafif uyuklama hali abdesti bozmaz.

Abdest, Arapça'da güzellik ve temizlenmek anlamına gelen ''vudû'' kelimesiyle ifade edilmektedir. Belli başlı ibadetleri yaparken bu ibadetler öncesinde abdest alınarak temizlenilir. Namaz kılmak, Kur'an olumak gibi ibadetleri yapmadan önce abdest almak zorunludur. Abdesti bozan durumlar ise bu noktada akıllara gelir. Uyumak abdesti bozar mı sorusu sıkça araştırılmaktadır. Peki, uyumak ya da uykuya dalmak abdesti bozar mı?

UYUMAK ABDESTİ BOZAR MI?

Hadis kaynaklarında abdest almanın önemi ile ilgili çok önemli bilgiler yer almaktadır. Kur'an-ı Kerim'de de abdest almak hakkında şu ifadeler kullanılmıştır;

Kur'ân-ı Kerîm'de abdestle ilgili hükmü açıklayan, "Ey inananlar! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başlarınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın" (el-Mâide 5/6

Uykunun şekline göre abdesti bozup bozmayacağı değişmektedir. Uykunun abdesti bozmasındaki ölçü, yere sağlam bir surette oturup oturmamaktır. Bu bilgiler göz önğnde bulundurulacak olursa yan yatarak ve namaz dışında secdedeymiş gibi durarak uyumak abdesti bozar. Ancak, uyku ile uyanıklık arasındaki hâlde veya yere sağlam bir surette oturmuş ve mafsalları gevşememiş bir haldeyken uyumak abdesti bozmaz (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 53). Örneğin; ulaşım araçlarında seyehat ederken yolcuların, dik otururken koltukta uyumaları durumunda abdestleri bozulmamaktadır.

1-Ayakta uyumak abdesti bozmaz.

2-Rükû ve secde hâlinde uyumak bozmaz. Mesnun, yani sünnete uygun şekilde (karnını uyluklarından ayırmak ve kollarını iki yana açmak suretiyle) yaptığı secdede uyumak abdesti bozmaz. Secdede uyumanın abdesti bozmaması, namaza ve tilâvet secdesine mahsustur; bazı âlimlere göre namaz dışında da bozmaz. Kasten olsun veya olmasın. (Rükû ve secdede uyumak abdesti bozmaz ise de, uyandığı zaman eksik bıraktığı rüknleri tamamlamazsa, namazı bozar.)

3-Yatarak uyumak, iki yanına ve yüzü koyun ise abdesti bozar. Sırt üstü yatmak ise ihtilaflıdır; zira makadı yere döşelidir.

4-Oturarak uyumak, temekkün üzere olursa, yani dizlerinin üstünde veya makadı yere yerleştirmiş olup, bir yere dayanmayarak olursa, abdesti bozmaz. Terebbu veya teverrük ederek, yani bağdaş kurarak veya kadınların oturduğu gibi makadını yere koyup iki ayağını yandan dışarı çıkararak veya bir ayağını dikip diğeri üzerine otururken uyumak abdesti bozulmaz (Hindiyye, Halebî). Bozulur diyenler de vardır.

5-Dizleri üzerinde oturup karnını uyluklarına yapıştırmak suretinde yüzükoyun uyuyanın abdesti bozulmaz. İmam Ebu Yusuf’a göre bozulur.

6-İhtiba ederek, yani makadı üzerine oturup dizlerini diken ve iki kolunu bacakları üzerinde kavuşturarak (köpek oturuşu) başı dizlerinin üstünde uyuyan kimsenin abdesti bozulmaz.

7-Her hangi bir şekilde uyurken bir şeye dayanıyorsa, bu dayandığı şey alınsa düşecek şekilde ise, abdesti bozulur. Ebû Hanîfe’den rivâyet edildiğine göre ise, her halükârda abdesti bozulmaz. Çünkü makadı yere dayanmıştır. Bir şey çıkmamasından emin bulunmaktadır. Tahavi, Kuduri ve Hidaye'de bozulur diyor. İbnü'l-Hümam da bu görüşü tercih etmiştir. Çünkü zamanımızda insanlar çok yemek yemektedirler, der.

8-Temekkün üzere oturarak (bir yere dayanmadan, dizüstü veya ihtibâ ederek, bazı âlimlere göre teverrük veya terebbu’da da) uyuyan kimse, düşse, makadı yerden ayrılırsa, abdesti ittifakla bozulur. Düşer düşmez kalkan kimsenin de bozulmaz. Bir mikdar yerde kaldıktan sonra uyanırsa, bozulur. Zira yatarak uyumuş demektir.

9-Temekkün üzere oturduğu yerde hafif eğilerek uyuyan kimse düşse, eğer düşerken, yani yanı yere gelmeden, yahud yanı yere gelir gelmez, aralıksız uyanırsa, abdesti bozulmaz.

(Mebsut, Halebî, Hindiyye, İbni Âbidin, Nimet-i İslâm)