Finlandiya Eğitim Sisteminin Yapısı

1 FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİ Avrupa’nın kuzeyinde, Baltık Denizi kıyısında yer alan Finlandiya, milyon nüfusa sahip bir İskandinav ülkesidir. yılından itibaren Avrupa Birliğine üye ülkeler arasında yer alan Finlandiya, endüstride ve hizmet sektöründe yaklaşık % 90 işgücü kullanan gelişmiş bir Batı ülkesidir. Başkenti Helsinki'dir. Doğusunda Rusya, kuzeyinde Norveç ve batısında İsveç yer alır. Finlandiya topraklarının en büyük özelliği arazi yapısıdır. Ülkenin çoğunluğu ovadan oluşur. Tepelik ve dağlık yapı çok ender rastlanır. Genellikle ülkenin kuzey-batı kısmında görünür. Halti dağı Finlandiya'nın en yüksek dağı olarak Laponya'da Norveç, İsveç ve Finlandiya sınırlarının kesiştiği noktaya yakın yerde bulunur. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, Finlandiya nüfusunun büyük bir çoğunluğu tarım ve ormancılık ile uğraşan yarı-endüstrileşmiş bir ülke olmuştur. Savaş tazminatlarının ağır yükünü ödemek için ülkenin hızla endüstrileşmesi gerekmiştir. arasında, gayri safi milli hasıladaki gerçek artış yıllık ortalama %5 düzeyindedir. Kişi başına milli hasıla yılında 26, Amerikan Doları olmuştur. Bu nedenle Finlandiya dünyanın en zengin ülkeleri arasındadır.. Finlandiya’da, ekonominin genellikle özel ellerde olduğu serbest piyasa ekonomisi hakimdir. Yine de kanunen tekel mallarının satışı veya fiilen demiryolları (Valtionrautatiet) ve enerji (Fortum) gibi belli alanlarda devletin tekeli söz konusudur. Çoğu devlet şirketleri özel olanlar ile aynı yasal statüye sahiptir ve aynı prensiple çalışmaktadır: Bunların da kar sağlaması ve devlete kar payı bırakması beklenmektedir. ’lardan itibaren Finlandiya kapsamlı hizmetler yelpazesi sunan bir İskandinav tarzı refah devleti kurmuştur. Refah hizmetleri Devlet bütçesinin yaklaşık dörtte birine ve yerel hükümet giderlerinin yüzde 40’ından fazlasına denk gelmektedir. Kusursuz kamu hastanelerinin yanı sıra en büyük gider maddesi kapsamlı aile destek sistemidir. Yeni doğan çocukların aileleri, önceki gelirlerine bağlı olarak belirlenen bir ödenek alarak bir yıllık izin alma hakkına sahiptir. 2 Kamu sağlık bakımının hedefi, bireylerin ikamet yeri veya ekonomik durumu gözetilmeksizin sağlık bakım hizmetlerine eşit erişimini sağlamaktır. Kamuya ait sağlık merkezleri ile hastaneler ücretsiz hizmet sunmaktadır. • Resmi Dili: Fince ve İsveççe • Okur yazarlık oranı: % • Halkın %84’ü Protestan Hristiyan • yaş arasında % 6 olan işsizlik oranı, • Kadınlar için 76, erkekler için ise 83 olan ortalama yaşam süresi ve • % 64’ü en az ortaöğretim mezunu olan nüfusu ile Finlandiya, yılı verilerine göre tüm eğitim kademeleri için GSYİH’nin % 6’sını harcayarak dünyanın önemli ekonomik güçleri arasında yer alan ABD, Kanada, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Rusya ve Japonya gibi G8 ülkelerini PISA sıralamasında geride bırakmıştır (OECD, ). Başarılı bir toplum ve rekabetçi bir ekonomi yaratmak için çok yönlü, aktif ve hayat boyu öğrenen yurttaşlar yetiştirme ve dünyada en iyi öğrenmeyi gerçekleştirme vizyonuna sahip Fin eğitim sistemi ile ülkeye eğitim yoluyla başarı getirme misyonu üstlenilmiştir. Fin Eğitim Sisteminin Genel Amaçları • Öğrencilerin hayat boyu gelişimlerini destekleme, • Onlara hayatta gerekli olan bilgi ve becerileri kazandırma, • Ülke çapında eğitimde eşitliği yeterli düzeyde sağlama ve bunu koruma şeklinde belirlenmiştir (Basic Education Act of Finland, ). Eğitimin Genel Sorumluluğu • Eğitim Bakanlığı • Ulusal Eğitim Kurulu 3 • Buna ek olarak 6 eyaletin her biri bir Eğitim ve Kültür Bakanlığına sahiptir. Eğitimin Finansmanı • İlk ve orta derece için kullanılan fonlar • Devlet katkı payı: %57 • Belediyeler katkı payı: %43 Ana hatlarıyla eğitim basamakları: • Gündüz bakım evleri (Child day care) • Okul Öncesi Eğitim (Pre-primary education) • Temel Eğitim (Basic education) • Genal Ortaöğretim (General upper secondary education) • Mesleki Eğitim ( Vocational education and training) • Teknik Eğitim (Polytechnic education) • Üniversite (universty education) • Yetişkin Eğitimi (adult education) Finlandiya’da Eğitim Nasıldır? Öncelikle genel bakış: Fin eğitim sisteminin halen devam eden başarısının temelleri ’lerde nüfusun kamu eğitimine talebinden ve ülkenin bu doğrultuda eğitime yaptığı büyük yatırımdan kaynaklanmaktadır. Bu ülkenin hikâyesini detaylarıyla öğrenmek isteyenlere Grigoriy Petrov’un kaleme aldığı “Beyaz Zambaklar Ülkesinde” kitabı anlatmaktadır. yılında Türkçe’ye çevrilen kitaba Atatürk’ün tek kelime ile hayran olduğu bilinmektedir. Kitabın ülkedeki düz ve askeri okulların müfredatına derhal dahil edilmesini istemiştir. Kitap tüm yoksulluğa, imkânsızlıklara ve elverişsiz doğa koşullarına rağmen, bir avuç aydının önderliğinde; askerden din adamına, profesörden öğretmene, doktordan iş adamına kadar, her 4 meslekten insanın omuz omuza bir dayanışma sergileyerek, Finlandiya’yı, ülkelerini geri kalmışlıktan kurtarmak için nasıl bir mücadele verdiklerini, tüm insanlığa örnek olacak bir şekilde gözler önüne sermektedir. Fin eğitim sisteminin başarısı işte hala devam eden bu ruh, bu tutkudur. En iyi milli özellikleri olarak övündükleri dürüstlüğü hayat ilkesi edinen bu çalışkan insanlar, “yaşam mimarı” olarak toplumsal sorumluluklarına coşkuyla sahip çıkmışlardır. Günümüzde; Eğitim ‘herkes için eşit imkanlar sağlamak’ demektir. Eşitlik kavramına çok büyük önem verilir. Tüm çocuklar zeka ve becerileri ne olursa olsun aynı sınıflarda eğitim görürler. Finlandiya’da okula başlama yaşı 7’dir. Fin kültürü çocukların bağımsız yetişmesini önemser. Çocukları okula getirip götüren, ders çalıştıran ebeveynler diye bir şey yoktur. Fin Eğitim müfredatı basit ve genel bir çerçeve tanımlamaktan ibarettir. Öğrenciler kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda eğitim ve öğretim programlarını şekillendirme hakkına sahiptirler. Öğretmenler gün boyu sınıfta ortalama 4 saat ders verirler. Haftada 2 saat ise mesleki gelişimleri için eğitimlere katılırlar. İlkokul öğrencilerinin ders dışı teneffüs olarak geçirdikleri zaman ortalama 75 dakikadır. Türkiyede ise ortalama 45 dakikadır. Bu eğitim sisteminde öğrencilere ödev verilmez çünkü öğrenmenin yeri okuldur. Her çocuğa bir birey olarak değer verilir. Çocuklardan biri yeterince öğrenemiyorsa öğretmenleri bunu hemen fark eder ve çocuğun öğrenme programını onun bireysel ihtiyaçlarına göre düzenler. Fin okullarında spora bol bol yer verilir ama spor karşılaşmalarını yapacak takımlar yoktur. Rekabet, üstünlük ve kazanma Fin kültüründe değer verilen şeyler değildir. Finlandiya’da özel okul yoktur ve eğitim harcamalarının tümü devlet tarafından desteklenir. Okullar birbirleriyle rekabet etmez aksine dayanışma vardır. Bütün okulların hemen hemen başarı düzeyleri aynıdır. Çoraplı çocuklar Okullarda dikkat çeken bir özellik, öğrencilerin koridorlarda çorapla dolaşmasıdır. Gelir gelmez montları ve ayakkabılarını çıkaran çocuklar hem dışarıdan kar, çamur taşımazlar, hem de daha önemlisi kendilerini evlerinde hissetmektedirler. 5 Anaokulunda bile en az 1 saat dışarıdalar Çocuklar küçük de olsa karda kışta bile her gün en az 1 saat dışarı çıkıyorlar, ki kar kış Finlandiya iklimi için sıradan bir durum. Çok sıkı giyiniyorlar ve mutlaka enerjilerini açık havada harcıyorlar. “Aman üşürsün, terlersin” yok. Servis yok, bisiklet var Her çocuk evine en yakın okula gittiği için mesafeler çok uzak değil ve servis yok. Çünkü hava erken kararsa da sokaklar çok güvenli ve çocuklar bisikletleriyle gelip gidiyor. Böylece okulda daha fazla kalıp çalışması gerekirse ulaşım sorunu da yaşanmıyor. Hem de erken yaşta sorumluluk almaya başlıyorlar. Bütün çocuklar aynı okulda Fin eğitim sistemine büyük başarı kazandıran unsurlardan biri özel eğitime ihtiyaç duyan fiziksel- zihinsel engelli öğrencilerin ve öğrenme güçlüğü çekenlerin de diğer çocuklarla aynı okulda okuması. Böylece özürlü çocukları sosyal hayata dahil ediyorlar ve tek bir çocuğu bile kaybetmeyi göze almıyorlar. Okulda tek bir engelli çocuk bile varsa sınıf açmak zorundalar, bu sınıflarda en fazla 10 öğrenci ve ihtiyaca göre 2 öğretmen oluyor. Mesela bu sınıfta görme zorluğu yaşayan öğrenci için farklı bir bilgisayar konulmuş. “Oturma, kalkma” yok Eğitimde korku değil özgürlük öne çıkıyor. “Yapma” demek yerine farklı fikirleri ifade etmeleri için öğrencilerini cesaretlendiriyorlar. Sınıf düzeninde de bu görülebiliyor. Bazı çocuklar daha rahat oturmaları için pilates topunu seçiyorlar, dersin akışını bozmamak kaydıyla sınıf içinde diledikleri gibi dolaşabiliyorlar. Sınıfta fırın ve bulaşık makinesi 6 Lavabo neredeyse her sınıfta var ama ocak ve bulaşık makinesi yaygın olmamakla birlikte kullanılabiliyor. Böylece hem kurabiye pişirip bulaşık yıkayıp sorumluluk almayı öğreniyorlar hem de ev ekonomisi hakkında bir fikirleri oluyor. Atölyede zanaat dersleri El becerileri ve gündelik pratik bilgiler çok önemseniyor. Önceden kız öğrenciler ev ekonomisi, erkek öğrenciler ise marangoz atölyesinde çalışırken bu ayrımı ortadan kaldırmışlar ve kızların çok iyi marangoz olduğu anlaşılmış. Finlandiya & Türkiye eğitim sistemleri arasındaki 15 fark 1- Biz okula başlama yaşını altı bezli döneme çekmeye çalışıyoruz. Finlandiya’da ise zorunlu okula başlama yaşı 7. 2- 2- Türkiye’de çocuklar birkaç sokak ötedeki okullarına bile mutlaka servisle gidiyor. Finlandiya’da ise çocuklar birinci sınıftan itibaren okula yürüyerek veya bisikletle gidiyorlar. Özel durumlar haricinde çocuklar okula aileleri tarafından götürülmüyor. 3- Bizde müfredat ve ders kitapları eğitimin baş aktörleri olarak biliniyor. Eğitim kalitesindeki zayıflık genelde bu ikisinin suçu olarak görülüyor. Ama Finlandiya’da çok basit bir müfredat var ve pek değişmiyor. Öğretmenler okutulacak kitapları kendileri seçiyorlar ama yine de ortalıkta pek ders kitabı gözükmüyor. 4- Türkiye’de birinci sınıf öğrencilerinin velileri “Bizim çocuk bugün Matematikten 90 aldı,” diye gururla gezebiliyor. Resmiyette not verilmiyor olsa bile öğretmenler sağ olsunlar kendi inisiyatiflerini kullanarak büyük bir özveriyle testler hazırlıyor ve çocukları sınav dolu bir geleceğe hazırlıyorlar. Ama Finli öğrencilere okulun ilk altı yılında asla not verilmiyor. Buradaki öğrenciler ilk olarak 16 yaşına geldiklerinde ülke genelinde bir sınava giriyorlar. 5- Türkiye’de öğrencilere çöp attırsanız ertesi gün muhtemelen velileri okulu basıp olay çıkarır. Ama Finlandiya’da öğrenciler okulun tüm işlerini nöbetleşe sistemde birlikte yapıyorlar. Yani Fin okullarında hizmetli yok, tüm işler öğrenciler tarafından yapılıyor. Böylece sorumluluk duyguları gelişiyor. 6- Finlandiya’daki okullar öğrencilerin rahat edebileceği şekilde tasarlanıyor. Sınıflarda yaparak-yaşayarak öğrenme modeline uygun alanlar mevcut. Binaların fiziksel 7 özellikleri öğrencilerin evdeymiş gibi rahat etmelerini sağlayacak şekilde düşünülüyor. Türkiye’de ise her şeye hazır olan öğrenciler yıllardır komutla rahatlıyor. 7- Türkiye’deki özel okullarda ders saati 8. Ama yetmediği için okul çıkışında etütler, hafta sonu kursları ve özel derslerle bu sayı günde bandını yakalıyor. Finlandiya’da ise günlük ortalama ders saati 4. Dünya eğitim ligindeki sıralamamıza baktığımızda, nitelik ve nicelik kavramlarının ne kadar önemli olduğu gün yüzüne çıkıyor. 8- Türkiye’de bütün öğretmenler kendilerini mesleğin zirvesinde görüyor. Sınav sonuçları kötü geldiğinde genelde öğrenme güçlüğünden bahsediliyor. Öğretme güçlüğü çeken öğretmenlerin durumu hep sümen altı ediliyor. Bu yüzden mesleki gelişimle ilgili düzenli bir çalışma yok. Finli öğretmenler ise haftada en az 2 saat hizmet içi eğitime katılmak zorunda. 9- Türkiye’de, “Hiçbir şey olamazsa, bari öğretmen olsun,” mantığı devam ediyor. Ama Finlandiya’da öğretmenlik mesleği toplumun en gözde mesleklerinden bir tanesi! Öğretmenler master derecesi olanlar arasından seçiliyor. Lise mezunları arasında öğretmenlik için müracaat edenlerin ancak yüzde onu öğretmen yetiştirme programına kabul ediliyor. Ülkemizde öğretmen olabilmek için sınavdan geçer puan almak yeterli. Finlandiya’da ise öğretmen olabilmek için üç aşamalı bir testten geçmek zorundasınız. Bu aşamalar arasında mülakat, ders anlatma gibi bölümler de var. Finlandiya’da öğretmenlerin gelir düzeyi oldukça iyi. Kendi mesleği haricinde bir iş yaparak ek gelir elde etmeye çalışan öğretmen yok denecek kadar az. Bizde de ek gelir için bir şeyler yapmayan öğretmen yok denecek kadar az. Çünkü aldıkları maaş faturalara bile yetmiyor. Türkiye’de en başarılı öğretmen en çok ödev verendir anlayışı hala devam ediyor. Ama Finlandiya’da öğrencilere ödev verilmiyor. Öğrenmenin yeri okul olarak görülüyor. Bu yüzden Finlandiya’da akşamları çocuğunun proje ödevi için kartona boncuk dizen veli yok. Finlandiya’da hiçbir babayiğit resim dersinden öğrenci alıp matematik çalıştıramıyor. Bizdeyse öğrenciler matematik dersinde sıkılıp defterlerine resim yapıyor. Sonra matematik öğretmeni çocuğu resim dersinde yakalayıp matematik çalıştırmaya götürüyor. Bizim sınıflarımızda eğer bütün öğrenciler yerlerinde oturuyor ve ses çıkmıyorsa, o sınıfın öğretmeni övgü alıyor. Ama Finlandiya’da durum tam tersi… Eğer bir sınıftan hiç ses çıkmıyorsa, öğrenciler sıralarında oturuyor ve hiç kalkmıyorlarsa o öğretmen soruşturmaya alınıyor. Çünkü Fin eğitim sisteminde ders anlatan bir öğretmen yok. 8 Hep birlikte etkinlik yapan sınıflar var. Bu yüzden Fin okullarındaki sınıflarda, “Ayakta gezinme evladım, otur yerine,” sözü pek duyulmuyor. Finlandiya’daki okulların kantinlerinde su, süt ve meyveden başka hiçbir şey yok. Bizdeyse işin suyu çıkmış durumda. Her teneffüs fıstıklı çikolata yiyen çocukları 8 saat sırada oturtmaya çalışmak öğretmenler için büyük imtihan. 9 KAYNAKÇA funduszeue.info

Finlandiya'da eğitim sistemi 'lü yılların sonunda gelişmeye başlamıştır. Finlandiya'da ana dil eğitimin temel taşını oluşturmaktadır.

Finlandiya'da Eğitim Sistemi Nasıldır?

Finlandiya eğitim sistemi örnek olarak gösterilen bir ülkedir. 9 yıllık eğitim zorunludur ve öğrenciler için fırsat eşitliği mevcuttur. Özel okul diye bir kavram olmadığından herkes ücretsiz bir şekilde eğitim almaktadır. Ayrıca dersler günlük olarak en fazla 4, haftalık olarak ise en fazla 20 saat olarak yapılır.

Özellikleri Nelerdir?

Finlandiya'da eğitim tamamen ücretsizdir. Eğitimde fırsat eşitliği vardır ve ev ödevi de verilmez. Okullara ve eğitim kurumlara bisiklet ile ya da yürüyerek gidilir. Tüm sınıflarda ev ortamı vardır ve öğrencilerin özgürlüğü de oldukça önemlidir. Öğrenciler eğitim esnasında kendi öğrenme hızlarında ilerlerler ve öğrenciler bu bilgilerden herhangi bir not almaz.

Günlük okul süresi kısadır ve aynı zamanda Finlandiya'da temel eğitim 9 sene olarak zorunludur. Her yaştan kişilerin eğitimi ücretsiz bir şekilde elde etmesi mümkündür. Finlandiya'da özel okul kavramının olmaması da eğitimde fırsat eşitliği olduğunu gösterir. İsteyen herkes üniversiteye gidebiliyor ve bunun için de toplu sınavlar yerine öz değerlendirme sınavları gerçekleştiriliyor. 9 yıllık eğitim boyunca kişiler ana dil, ahlak eğitimi, sosyal bilimler, tarih, coğrafya, matematik, beden eğitimi, görsel sanatlar, müzik, rehberlik ve ev ekonomisi gibi dersler görürler. Günlük ortalama olarak 4 saatlik dersler vardır ve bu da haftalık olarak en fazla 20 saate denk gelir.