Yuzyil Eş Anlamlısı

Eş anlamlı kelimeler Türk dilinde yer alan sözcüklerin tür ve anlam bakımından karşılayan anlamdaşı bir diğer bakımdan yedeği olan kelimelerdir. Eğitim-öğretim kurumlarında, gündelik yaşantıda sıklıkla kullanılan konuşma ve yazma dilinde ,anlatımı çeşitlendirmek, kelime tekrarlarına düşmemek gibi önemli konuların yanı sıra bulmaca çözerken de karşımıza yoğun olarak çıkmaktadır. Bu kelimeler arasında yer alan yüzyılın eş anlamlısı olan sözcük de yoğun olarak merak edilerek Yüzyıl Eş Anlamlısı Nedir? sorusu üzerinden yoğun olarak araştırılmaktadır. Öğrencilerin sınavlarında, kompozisyon derslerinde ve yoğunlukla dil bilgisi konusunun işlendiği Türkçe derslerinde önemle altı çizilen eş anlamlı (anlamdaş) sözcüklerden olan yüzyıl kelimesine ilişkin öğrenilmek istenerek araştırılan "Yüzyıl Eş Anlamlısı Nedir?" sorusuna ilişkin tüm merak edilenler ve daha iyi ve rahat anlaşılabilmesi için verilen örnek detayları şu şekilde;

YÜZYIL EŞ ANLAMLISI NEDİR?

Türk Dil Kurumu (TDK) güncel Türkçe sözlükte yer alan bilgilere göre Yüzyıl kelimesinin eş anlamlısı olan sözcük

olarak yer almaktadır.

YÜZYIL NEDİR, NE DEMEK?

Türk Dil Kurumu (TDK) güncel Türkçe sözlükte verilerine göre yüzyıl kelimesinin isim türündeki anlamları ve örnekleri şu şekilde;

• İlk olarak baktığımızda sözlükte Yüzyıl kelimesinin anlamı, Yüzyıllık zaman süresi ve asır olarak yer alıyor.

Buna örnek olarak, Necip Fazıl Kısakürek'in eserinde yer alan

"Son yüzyıl içinde bizi bu hâlden kurtarmak isteyen hiçbir davranış şifa getiremedi."

İfadesi verilebilir.

• Bir diğer anlamı ise içinde bulunulan-yaşanılan zaman zarfı, süresi olarak yer alıyor.
• Son olarak yine isim türündeki anlamı milatın başlangıç noktası olarak kabul edilmesiyle Milat 1-100, 101-200, 201-300… şeklinde sayılan yüzyıllık zaman dönemi anlamına gelmektedir.

Örnek olarak

MÖ 4. Yüzyıl - MS 4. Yüzyıl

verilebilir.

Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler:

Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcükler denir.

Eş sesli sözcüklere özellikle atasözlerinde, deyimlerde ve cinaslı mânilerde rastlanır.

Türkçede kullanılan; taş, at, kurt, geç, saz, yol, serin, yağ, in, dal, gül, uç, dik, iç, an, kız, yağ, kaz, dolu, çay, kara, yaş, kaç, kan, bağ, kazan, asma, al, güldür, yan, var, yazma, koru, sık, bin, kat, ay, öğüt, sal, yaz, yüz, dil vb. pek çok sözcük eş seslilere örnek olarak gösterilebilir.

• “Köyün içinden geçen çay, yazları kuruyordu.”
• “Bir bardak çay içince tüm yorgunluğunu unuttu.”

Birinci cümledeki “çay” sözcüğü “akarsu” anlamını taşımaktadır. İkinci cümledeki “çay” ise “çeşitli bitkilerin yapraklarının demlenmesiyle elde edilen içecek” anlamındadır. Dolayısıyla “çay” sözcükleri sesteştir.

• “Bu çiçekleri size bengetirdim.”
• “Yüzünde küçük bir benvardı.”

cümlelerindeki “ben” sözcükleri sesteştir. “Ben” sözcüğü birinci cümlede “I. tekil kişi zamiri”, ikinci cümlede “siyah nokta” anlamındadır.

Dikkat!

Bir sözcüğün sesteş olabilmesi için her iki anlamının da temel anlam olması gerekir. Bir yerde gerçek, diğer yerde mecaz anlamıyla kullanılan sözcük sesteş kabul edilmez.

Örneğin “yüz” sözcüğünü ele alalım.

• “Masanın yüzü çok kirlenmiş.” cümlesinde “yüz” sözcüğü “yan, taraf” anlamında kullanılmıştır.
• “Bu yüzbana tanıdık geliyor.” cümlesinde “kişi”,
• “Ne yüzile geliyorsun ki bana?” cümlesinde “utanma, sıkılma”

anlamında kullanılmıştır.

Bu örnekler, “yüz” sözcüğünün diğer anlamlarıdır. Dolayısıyla bu sözcükler kendi aralarında sesteş olarak kullanılamaz. Ancak;

“Sabahleyin yüzünü yıkamasını yüzkere söyledim.” cümlesindeki “yüz” sözcükleri sesteştir. Çünkü birincisi “çehre, surat”, ikincisi “sayı” anlamındadır ve gerçek/temel anlamlarıyla kullanılmışlardır.

Sesteş sözcüklerle “Cinas” sanatı oluşturulur:

• “Bülbül güle âşıkmış, sanki bundan güle ne
  Hep sevenler ağlarmış, rast gelmedim gülene.”

Birinci dizedeki “güle ne” ile ikinci dizedeki “gülene” sözleri cinas oluşturmuştur.

Örnekler:

• “Ey kimsesizler el veriniz kimsesizlere
  Onlardır ancak el verecek kimse sizlere “
• “Söylerken o sözleri kızardı
  Hem hazzeder âh hem kızardı “
• “Kısmetindir gezdiren yer yer seni
  Arşa çıksa akıbet yer yer seni ” ÖYS
• “Bir güzel şûha dedim ki iki gözün sürmelidir
  Dedi vallahi seni Hind’e kadar sürmelidir “
• “Her nefeste işledim ben bir günâh
  Bir günâh için demedim bir gün âh “
• “Yanalı
  Haylice vakit oldu
  Ben bu yerde yanalı
  Binme nâmert atına
  Ya mıhı düşer ya nalı “
• “Eyleme vaktini zâyi / Deme kış yaz oku yaz “
• “Hak muvaffak etmesin
  Dünyada asılsızı
  Asılsızlar getirir
  Gönüle asıl sızı.”