Anüste Et Parçası

MAKATTA KAŞINTI

- Doktor Bey, anüsümde çok şiddetli bir kaşıntı hissi var, kendime hakim olamıyorum…

 

Makatta kaşıntı şikâyeti olan hastalar genelde hangi sıkıntı ve sorunlarla doktora başvururlar?

Kalın bağırsağın son bölümü olan rektumun deriye açıldığı kısmına anüs-makat denir. Anal bölgede kaşıntı çok rastlanan bir sorundur. Hastalarda kaşıntı çoğu zaman dayanılmaz bir hal almakta ve hasta sürekli kaşıma isteği duymaktadır.

Hastalarımızın, çeşitli şekillerde ortaya çıkan anal kaşıntı şikâyeti ile ilgili sorularını derledik ve cevaplamaya çalıştık.
 

SORU:28 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 15 gün önce makatta kaşıntı başladı genelde sabah kalkınca ve geceleri oluyordu birde dışkıdan sonra. Kaşıntım dayanılmaz halde ve son 2 günden bu yana karın bölgesi sol kısımdan kasıklara doğru bir ağrım var…
CEVAP
Anal kaşıntısı olan hastada araştırılması gereken sebeplerden biride kıl kurdudur. Kıl kurdu insandan insana ya da kişinin büyük tuvalet sonrası elini iyi yıkamaması nedeniyle kendi elini ağzına götürmesiyle bulaşır. Kıl kurdu barsakta yerleşir. Erişkin kıl kurtları gece uykudan 2-3 saat sonra makat bölgesine (anal bölgeye) gelerek yumurtalarını bırakırlar. Bırakılan bu yumurtalar ortalama 6 saat sonra açılırlar ve yeni kıl kurtları ortaya çıkmış olur. Bu durum makat çevresinde çok şiddetli kaşıntı oluşmasına neden olur. Anal veya vajinal bölgede kaşıntı en sık rastlanan belirtidir. Burun kaşıntısı, ağızdan gece salya akması, diş gıcırdatma, huzursuzluk, uykusuzluk, aralıklı karın ağrısı ve bulantı gibi çeşitli belirtiler de karşımıza çıkabilmektedir. Kıl kurdu enfeksiyonları ilaçlarla etkili bir biçimde tedavi edilebilir. İlacın alındığı gün mümkünse; çarşaflar kaynatılırsa (çamaşırların en az 100 derecede yıkanırsa etkili olduğu bilinmektedir), iç çamaşırlar kızgın ütüyle ütülenirse tedavi başarısı artar. Tedavi yapılırken bütün aile bireylerinin ele alınıp tedavi edilmesi de çok önemlidir. Hastalığı önlemede kişisel hijyene (özellikle ellerin temizliği) dikkat edilmelidir. Tırnakların kısa tutulması, dışkıya el sürülmeden temizlik yapılması, iç çamaşırların düzenli olarak değiştirilmesi, çarşafların, yatakların ve banyoların düzenli olarak temizlenmesi çok önemlidir.

SORU:68 yaşında bir kadınım. Tuvalet sonrası makat temizliğine ve kuruluğuna özen gösteriyorum.3-4 yıldır Büyük abdestten az bir süre sonra, makatta ıslanma oluyor makatta ve iç çamaşırım sanki tuvalette makat temizliği yapmamış gibi kirlenmiş oluyor. 2-3 kere tuvalete gidip tekrar tekrar temizlik yapıyorum ve kirlenme kesiliyor. Bu durumdan dolayı tuvalete gidesim gelmiyor…
CEVAP
İlerleyen yaşla birlikte kadın hastalarda, özellikle birden fazla veya zorlu normal doğum da yapmışsa bazen hafif bazen de hastanın hissedeceği derecede kalın barsak sarkması (rektal prolapsus) görebiliyoruz. İleri derecede olan sarkmalar hasta tarafından net bir şekilde tariflenebilirken hafif derecedeki olan sarkmalarda yukarıda sayılan belirtiler olabilir. Burada kaşıntının esas nedeni kalın bağırsağın iç yüzünün kayganlaşmasını sağlayan sıvının (mukus) anal bölgedeki deriye bulaşarak kaşıntı yapmasıdır. Bu durumda anal bölgenin aşırı derecede temizlenmesi maalesef kaşıntıyı gidermemekte aksine şiddetlenmesine neden olmaktadır. Böyle bir durumda hastanın kolon ve rektum cerrahisinde uzmanlaşmış bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU: 43 yaşında bir erkeğim 6 ay önce hemoroid ameliyatı oldum. Son 2 aydır ağrı ve kaşıntı vardı. Yapılan muayenelerde ne bir fissür ne de bir basur memesi bulundu. Kolonoskopi çektirdim fakat hiçbirşey yok dediler. Fakat benim kaşıntı ve ağrılarım devam ediyor…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıkların görevlerinden biri de kalın barsağın içini kayganlaştıran sıvının (mukus) makat derisine bulaşmasını önlemektir. Mukus özellikle makat çevresi (perianal) bölge için tahriş edici olup bu bölgede kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. Hemoroid yastıkçıklarını oluşturan damarlardaki dolaşım bozukluğu hemoroidal hastalık gelişmesine neden olmaktadır. Özellikle şiddetli derecedeki hemoroidal hastalığın tedavisinde cerrahi yöntemler uygulanmakta ve bu yastıkçıklar çıkarılmaktadır. Ancak cerrahi sırasında hemoroid yastıkçıklarının geniş çıkartılması, makat bölgesindeki bariyer fonksiyonunda yetersizliğe ve mukusun sürekli perianal bölge derisine bulaşarak kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. Bu durumda kaşıntıyı azaltmak için; tuvalet kağıdı kullanılmaması; perianal bölgenin aşırı temizliğinden kaçınma; Perianal bölgenin nemli tutulmaması; pamuklu, bol, sabunla yıkanıp ütülenmiş iç çamaşırı giyilmesi; alkali olmayan banyo sabunu kullanılması; uzun süre oturmaktan kaçınma şeklinde önlemlerin alınması önerilir.

SORU: 37 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 3-4 yıldır devam eden makatta sarı/kahverengi renkte akıntı, kaşıntı ve makatımın kenarında şişlik mevcut. Gaz ve büyük abdestten bir süre sonra akıntı yoğunlaşmakta…
CEVAP
Makat çevresindeki enfeksiyonlar ve bunlara bağlı olarak oluşan iltihabi sıvılar da kaşıntıya neden olmaktadır. Hastada perianal fistül denilen, kalın barsağın son kısımı olan rektum ve makat çevresindeki deri arasında oluşan kanaldan, barsakta bulunan mikropların iltihap yapması durumu mevcuttur. Böyle bir durumda kaşıntının giderilmesi ancak fistülün tedavisi ile gerçekleşmektedir. Perianal fistülün tedavisi ancak cerrahi ile olduğundan hastanın Böyle bir durumda kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU:47 yaşında erkeğim. Makatta kaşıntım var. Her gün sabunla yıkamama ve sürekli temizlememe rağmen sanki biber sürülmüş yanma yapıyor. Bir yaraya nasıl tentürdiyot sürersinde yanma yapar o şekilde yanma oluyor. Caddede yürürken bile kaşıntı ve yanma yapıyor. Makatımın çevresindeki deride çatlaklar ve sulanmada başladı…
CEVAP
Aşırı hijyen ve özellikle de temizlik sırasında daha da temiz olsun kaşıntı olmasın diye sabun, duş jeli vs. kullanımı maalesef kaşıntının daha da şiddetlenmesine ve o bölgedeki derinin ciddi anlamda tahriş olmasına neden olmaktadır. Böyle bir durumda yapılması gerekenler; sabun kesinlikle kesilmeli, tuvalet kâğıdı ile ovalamaktan kaçınılmalı, hijyen için ıslak tuvalet kağıdı kullanılmamalı, anüsü kaşımaktan kaçınılmalı, anal bölgenin nemlenmesinden kaçınılmalı.

SORU: 32 yaşında kadınım. Hamileliğim sırasında makatımda ağrılı memeler meydana geldi. Doktorum hemoroid olduğunu söyledi krem ve fitil verdi. Doğum sonrasında memeler biraz küçüldü ancak şimdi de şiddetli kaşıntı başladı…
CEVAP 
Hemoroidal hastalık (basur-mayasıl) makat kaşıntısının nedenlerinden biridir. Burada kaşıntıya neden olan iki durum söz konusudur.  Birincisi, şiddetli derecedeki hemoroidal hastalıkta, hemoroid memeleri-pakeleri büyük boyutlara ulaşmakta ve kalın barsak içindeki kayganlaştırıcı mukus sıvısının anüs çevresindeki deriye temasına neden olarak kaşıntı oluşmasına neden olmaktadır. İkinci olarak da hemoroid pakeleri nedeni ile tuvalet sonrası temizlik yetersiz olabilmekte bu durumda yine kaşıntıya neden olmaktadır. Kaşıntının giderilmesi hemoroidal hastalığın tedavisine bağlıdır. Tedavi hastalığın şiddetine göre ilaç tedavisinden cerrahiye kadar değişebilmektedir.

MAKATTAN KAN GELMESİ

Makattan kan gelmesi önemli midir? Hangi durumlarda makattan kan gelir?

“EĞER MAKATINIZDAN KAN GELİYORSA İLK YAPMANIZ GEREKEN HEMEN BİR DOKTORA BAŞVURMAKTIR.”

Makattan kan gelmesi çok ciddi bir olaydır ve her durumda kesinlikle bir doktora gidilmelidir. Doktora gitmediğiniz durumda çok önemsiz rahatsızlığınız olsa bile erken tanı konamadığı için ilerleyebilir. Erken tanı her rahatsızlığın tedavisini çok kolaylaştırır…

SORU: 30 yaşında bir erkeğim. Yaklaşık 15 gün Önce dışkılama esnasında tuvalet kâğıdıyla temizlerken sivilce patlaması gibi çok az miktarda kâğıtta kırmızı kan lekeleri gördüm Aynı olay 1 hafta sonra tekrarladı. Fakat herhangi bir ağrı ya da dışkılamada zorluk gibi bir şey yok…
CEVAP
Yirmili otuzlu yaşlarda makattan olan ağrısız kanamalar özelliklede dışkı ile birlikteyse hemoroidal hastalık (basur-mayasıl) şeklinde değerlendirilebilir. Hemoroidal hastalıkta makatta her zaman meme ele gelmeyebilir, hasta dışkılama sonrası ağrısız kanama tarifler. Kanamanın miktarı tuvalet kâğıdını kirletecek kadar veya damlar tarzda klozete bulaş şeklinde olabilir. Bu durumda hastada iç hemoroid olma olasılığı yüksektir.  İç hemoroidler makatın iç kısımında yerleşmiştir. Ancak çok büyük boyutlara ulaştığında makatta memeler ele gelebilmektedir. 

SORU:27 yaşında kadınım. Benim sorunum iki hafta önce başladı büyük abdestimi yaparken inanılmaz bir sancıyla birlikte tuvalet kâğıdımda kan oluyor müshil ilacı kullandığımda bir sıkıntım olmuyor ne yapmalıyım?
CEVAP
Dışkılama sırasında ağrı ile tuvalet kâğıdını kirletecek kadar olan kanamalarda olası tanı makat bölgesinde meydana gelen çatlaktır (anal fissür). Çatlak genellikle kabız olan kişilerde ortaya çıkar. Uzun süre dışkılayamayan biri zorlanarak dışkıladığı bir sırada, sert ve kuru dışkıyı çıkarmaya çalışırken makat derisinde bir çatlak ya da yüzeysel bir yırtık oluşur. Ender olarak ta kabızlığın tam tersine ishal olanlarda makatta çatlak oluşabilir. Yüzeysel olan çatlaklarda iyileşme görülebilirken, dışkılama sırasında zorlanmanın devam etmesi çatlağın derinleşmesine neden olmaktadır. Çatlak derinleştiğinde tedavi edilmesi gerekir. Tedavi ameliyatsız veya ameliyatlı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Çatlağın tanısı fizik muayene ile konur. Hastanın mutlaka kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU: Ben 63 yaşında bir erkeğim. Makatımdan her tuvaletimi yaptığımda oluk gibi kan boşalıyor ve sürekli zayıflamaya başladım. Midemde ve bel bölgemde de hafif ağrı var. İştahımda kapalı, 1 ay içerisinde 68 kg’dan 55 kg’a düştüm. Önceden kanamalar ara araydı aniden geliyordu artık kanamaların sayısı arttı sürekli kanama oluyor. Her lavaboya girdiğimde kanama oluyor. Kendimi halsiz hissediyorum.
CEVAP
Kısa sürede meydana gelen kilo kaybı ile birlikte hastada halsizlik yaratacak derecede olan makat kanamalarında altta yatan nedenin kalın barsak veya kalın bağırsağın son kısmı olan rektumun kanseri olma olasılığı yüksektir. Bu şekilde şikâyeti olan bir hastanın hiç vakit kaybetmeden “acil olarak” kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

MAKATTA ELE GELEN ŞİŞLİK

- Muhsin Abi! İğnen adamın hemoroidine denk geldi hemen sokmayı bırakmalısın. Yoksa infilak edeceksin!!

Şikâyetiniz makatta ele gelen şişlikse eşlik eden diğer şikâyetleriniz tanıya ulaşmada önem kazanmaktadır.

Hastalarımızın, çeşitli şekillerde ortaya çıkan makatta ele gelen şişlik şikâyeti ile ilgili sorularını derledik ve cevaplamaya çalıştık.

SORU: Bir hafta önce dışkılama sırasında zorlandım. Makatımın kenarında hafif ağrılı bir şişlik meydana geldi. Doktora gitmedim. Şuanda ağrı yok ancak şişlik devam ediyor…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu damarlardan oluşan yastıkçıklarda kan dolaşımı bozulduğunda hemoroidal hastalık meydana gelmektedir. Ele gelen pakeler (memeler-şişlikler) makat dışında yerleşim gösterebilir ve bu durumda dış hemoroid olarak değerlendirilir. Özellikle zorlu dışkılama sonrasında dış hemoroidleri oluşturan damarlarda kan pıhtısı oturması durumunda “tromboze dış hemoroid” dediğimiz durum meydana gelmektedir. Bu durumda şişliğin rengi maviye döner ve şiddetli ağrı yapabilir. Tromboze hemoroidlere müdahale edilmediği takdirde, şişliğin bir miktar boyutları küçülür, ağrı geriler ancak kişinin eline meme tarzında gelebilir. 

SORU: Makat kısmımda daha yeni bir şiş olduğunu gördüm ve iç taraftan bir et sarkması olduğunu anladım içeriye doğru ittirebiliyorum otururken hafif ağrı yapıp geçmekte, fazla ayakta kalınca kaşıntı yapmakta. Tuvalet yaparken hiçbir şekilde ağrısı sızısı olmamaktadır. Ne yapmam gerekir…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu damarlardan oluşan yastıkçıklarda kan dolaşımı bozulduğunda hemoroidal hastalık meydana gelmektedir. Ele gelen pakeler (memeler-şişlikler) makat iç kısımında da yerleşim gösterebilir ve bu durumda iç hemoroid olarak değerlendirilir. İç hemoroidler dört evrede değerlendirilir ve tedavisi bu evrelere göre gerçekleştirilir. 3 ve 4. evrede olan hemoroidlerde, iç yerleşimli olan hemoroid pakeleri dışa sarkar, 3.evrede içe parmakla ittirilebilirken, 4 evrede içeri ittirilemez, her iki evrede de ağrı ve kanama olabilmektedir. Tedavi bu evrelerde cerrahi olmaktadır, bu nedenle kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU: Makat kenarında bir şişlik var yaklaşık 1 senedir. Şişlik 1 hafta duruyor sonra sarı renkli bir akıntı meydana geliyor ve kayboluyor 3 -4 ay bir daha çıkmıyor. Böyle devam ediyor, yanma ve kaşınma yapıyor. Kabızlık problemim var ve tuvalette uzun sure duruyorum…
CEVAP
Makat çevresinde şişlik ve iltihabi akıntı durumu, perianal fistül denen, kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden kaynaklanabilmektedir. Fistülün (tünelin) iç ağzı kalın barsağın içinde, dış ağzı ise makat çevresindeki deride bulunur. Dış ağzı kapandığında iltahabi sıvı tünel içinde birikerek burada şişlik oluşmasına neden olur. Dış ağız kendiliğinden açılabilir ve bu durumda ilthap dışarı akar ve şişlik geriler. Ancak dış ağız açılmaz ve iltihabi sıvı birikmeye devam ederse perianal fistül, perianal apse dönüşür. Apse durumunda hastanın giderek artan makat çevresinde ağrısı ve dolgunluk hissi olmaktadır. Apse büyüdükçe ağrı dayanılmaz bir hal alır ve hasta oturamaz hale gelir. Böyle bir durumda hastanın acil olarak kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Apse durumunda tedavi acil olarak apsenin boşaltılmasıdır. Apse yok ancak fistül mevcutsa yine tedavi cerrahi olmaktadır.

SORU: Annem 68 yaşında,  son 6 aydır her büyük tuvaletten sonra makattan bağırsağın dışarıya sarktığını ve her seferinde eliyle içeri ittirdiğini söylüyor. Ancak son 2 aydır kanama da olmaya başlamış. Doktora gitmeye çekiniyor. Çok korkuyoruz acaba kansere dönüşür mü?
CEVAP
Makattan bağırsağın sarkması, tıp dilinde “rektal prolapsus” olarak isimlendirilir. Çok ileri evre olan hemoroidler de benzer şikâyet yaratabilmektedir. Ancak bu durumda beraberinde genellikle ağrı da olmaktadır. Rektal prolapsus çoğunlukla kadınlarda ve özellikle birden fazla sayıda zorlu normal doğum yapmış olanlarda görülebilir. Bunun dışında sürekli ıkınarak zorlu dışkılama yapanlarda da prolapsus meydana gelebilmektedir. Rektal prolapsus da kanama görülebilir, bu kanama kalın bağırsağın iç yüzünü kaplayan dokunun dışarı sarkma nedeni ile tahriş olmasına bağlıdır. Bu hastalığın kalın bağırsak kanserine dönüşme riski yoktur. Tedavide, her ne kadar kabızlık ve devamlı ıkınma rektal prolapsusa neden olsa da bu sorunların giderilmesi, sarkan bağırsağı eski durumuna geri getiremez. Bu nedenle sarkan bağırsağın eski durumuna getirilmesi için ameliyat gereklidir.

SORU: Dört ay önce makatımın çevresinde sivilce gibi et beni gibi küçük küçük çok sayıda şişlikler belirdi. Anal siğil olduğu söylendi ve operasyon geçirdim. Ancak tekrar oluştu ve diğerinden daha hızlı bir şekilde büyüdü ve çoğaldı. Tekrar aynı operasyonu oldum kesildi ve yakıldı. Bu hayatımın sonuna kadar böylemi geçecek bunun bir çözümü yok mu?
CEVAP
Anal siğiller, virüsler tarafından meydana getirilen insandan insana bulaşabilen bir hastalıktır. Bulaşma hemen her zaman doğrudan temasla gerçekleşmektedir. Anal siğiller anal bölgenin oldukça yaygın ve rahatsız edici bir hastalığıdır. Genital bölge derisini de etkileyebilen anal siğiller başlangıçta toplu iğne başı kadar küçük lekeler şeklindeyken büyüyerek bezelye boyutlarına erişebilirler. Genellikle herhangi bir ağrı ya da rahatsızlığa neden olmadığından hastalar anal siğilleri fark etmeyebilirler. Tedavi, koterizasyon ve cerrahi çıkarma işlemiş şeklindedir. Ne yazık ki çoğu hastada tek seans yeterli olmamaktadır. Hem koterizasyon hem de cerrahi tedavi tek seferde tüm siğilleri ortadan kaldırsa da hastaların büyük çoğunluğunda tedavi sonrası yeniden siğiller ortaya çıkmaktadır. Siğile neden olan virüs vücut dokularında gizli şekilde bulunmaya devam ettiği için başarılı tedavi sonrasında bile bazı hastalarda yeniden siğil oluşmaktadır. Hastalığın tekrarlamaması için dikkat edilmesi gerekenler;

 

• Takibin siğiller ve altta yatan virus enfeksiyonunun ortadan kalktığına emin olunana kadar birkaç ay devam ettirilmesi önemlidir;
• Anal ya da genital siğili olan bireylerle cinsel ilişkiden kaçınmak. Birçok birey bu hastalığı taşıdığından habersizdir. Bu nedenle tek eşli cinsel yaşantı siğile neden olan virüsün bulaşma riskini azaltmaktadır.
• Önlem olarak cinsel partnerlerin herhangi bir yakınması olmasa bile kontrolü önerilmektedir.

MAKATTA AKINTI

Makatta akıntı, anal bölgeyi ilgilendiren pek çok hastalığın bir bulgusu olarak ortaya çıkabilmektedir. Eşlik eden diğer yakınmalar tanıyı koymada oldukça önemlidir.

SORU: Bende uzun süredir makat bölgesinde hafif hafif sarı renkli ve ağır kokulu bir akıntı oluyordu. Son beş gündür akıntı miktarı arttı, makat bölgesi çok acıyor sanki o bölgeye iğneler batırılıyor. Büyük tuvaletimi yapmak bana eziyet olmaya başladı…
CEVAP
Makattan akıntı en sık olarak makat fistülü (perianal fistül), makat apsesi (perianal apse), basur (hemoroid) ve makat çatlağı (anal fissür) nedeniyle olur. Perianal fistül kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden kaynaklanmaktadır. Fistülün (tünelin) iç ağzı kalın bağırsağın içinde, dış ağzı ise makat çevresindeki deride bulunur. Ve bağırsağın içindeki bakteriler nedeni ile bu kanalda iltihap meydana gelmekte ve akıntı oluşmasına neden olmaktadır. Akıntı kötü kokulu sarı-yeşilimsi renkte olabilmektedir. Bazen makat çevresinde küçük bir şişlik ele gelebilir, bu fistülün deriye açılan dış ağızıdır. Dış ağız herhangi bir nedenle tıkanırsa akıntı kesilir ancak bu seferde iltihabi sıvı kanal içerisinde birikerek burada apse oluşmasına neden olur. Apse gelişmesi halinde hastanın makat çevresinde gittikçe artan ağrı, şişlik ve dolgunluk hissi meydana gelir. Bir süre sonra hasta makatının üstüne oturamayacak hale gelir. Hastada makat çevresindeki iltihaba bağlı olarak ateş üşüme titreme gibi genel vücut belirtileri de ortaya çıkar. Gerek apse gerek fistül her ikisinin tedavisi cerrahidir. Bu nedenle hastanın kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Hastalarımızın fistül ile ilgili olarak sık sordukları sorulardan biri de bu hastalığın neden kendilerinde meydana geldiğidir. Perianal fistül gelişmesinde, peklik (kabızlık-konstipasyon), makatta çatlak olması, daha önceden geçirilmiş makat ameliyatları sorumlu olabilmektedir. Ancak yukarıdaki sebepler olmaksızın da fistül gelişebilir.

SORU: Ben bir sene önce hemoroid ameliyatı geçirdim. Hemoroidim çok ciddi seviyede olmasa da, ağrılardan kurtulmak için ve doktorun da tavsiyesiyle ameliyat olmaya karar verdim. Ancak hayatımın hatasını yaptığımı anlamam çok uzun sürmedi. Ameliyattan sonra, anüs bölgesinde bir genişleme oldu ve istem dışı akıntılar olmaya başladı. İlk zamanlar ilerde düzelir diye ümit ettim fakat zaman geçtikçe daha çok rahatsız etmeye başladı…
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıkların görevlerinden biri de kalın bağırsağın içini kayganlaştıran sıvının (mukus) makat derisine bulaşmasını önlemektir. Hemoroidal hastalık (hemoroidlerin şişmesi, ağrı ve kanama gelişmesi) nedeni ile gerçekleştirilen ameliyatlarda bu yastıkçıklar çıkarılmakta ve böylece mukusun kalın bağırsak içinde kalmasına katkıda bulunan bariyer oradan kalkmaktadır. Özellikle de fazla miktarda doku çıkarıldıysa, hastalarda ameliyat sonrası dönemde “ıslak anüs (makat)” dediğimiz durum gelişebilmektedir. Islak anüste; makat civarının devamlı bir bağırsak sıvısıyla kirlenmesi ve sıvının makat etrafını tahriş etmesiyle devamlı kaşıntı, kaşıntıdan dolayı da bu bölgede kanamalı yaralar geliştiğini görüyoruz. Durumun ilerlemesi halinde makat çevresinde 8-10 cm’lik bir alanın yeni doğanlardaki pişiklere benzer bir görünüm aldığı da görülmektedir. Tedavisinde daha önceden geçirilmiş anal bölge ameliyatı olması nedeniyle kişinin mutlaka kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU: Tuvalet sonrası makat temizliğine ve kuruluğuna özen gösteriyorum. 3-4 yıldır Büyük abdestten az bir süre sonra, makatta ıslanma oluyor makatta ve iç çamaşırım sanki tuvalette makat temizliği yapmamış gibi kirlenmiş oluyor. Bunun üzerine kontrol ettim makatımdan hafif barsak çıktığını hissettim. Makatta kaşıntı ve kan akıntısı hiç yok sadece ıslanma ve kirlenme oluyor. Bu bir hastalık belirtisi mi…
 
CEVAP
Hemoroid (basur-mayasıl), makatın (anüsün) tam çıkış bölgesinde yerleşmiş olan ve her insanda bulunan damarlardan oluşmuş yastıkçıklardır. Bu yastıkçıklardaki kan akımının bozulması (zorlanarak dışkılama-peklik-kabızlık-konstipasyon) sonucunda hemoroidlerde şişme ve büyüme meydana gelmektedir. Makatın içine yerleşmiş hemoroidlerde hastalık 4 dört evrede değerlendirilir. İkinci evre hastalıkta ıkınma ile hemoroidlerin dışarı sarktığı ve yine kendiliğinden içeri girdiği tespit edilir. Bu evredeki hemoroidal hastalıkta rastlanan şikâyetlerden biri de makatta ıslanma hissi olmaktadır. 2 evre hemoroidal hastalıkta tedavi ameliyatsız yöntemlerle gerçekleştirilebilmektedir. Ancak bunun için kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.
Benzer şekilde makatta ıslaklık hissi ve kirlenme kalın bağırsağın hafif derecedeki sarkmalarında da görülebilmektedir. Kalın bağırsak sarkması veya tıbbi adı ile rektal prolapsus, sürekli ıkınarak dışkılama veya zorlu normal doğumlar sonrasında makat çevresindeki kasların ve bağların gevşemesi sonucu görülmektedir. Bazen çok ileri derecede sarkma olurken (Her dışkılama sonrası kalın bağırsak makat dışına çıkar ve hasta eliyle bağırsağını içeri ittirmek zorunda kalır.) bazen de hafif derecede sarkmalar olabilir. Rektal prolapsus tedavisi, birçok faktöre göre değişir. Bunlar hastanın yaşı, fiziksel durumu, prolapsusun derecesi ve test sonuçlarına bağlıdır. Uygun tedavinin belirlenmesi için kişinin kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

BÜYÜK TUVALETİ TUTAMAMA

SORU: Annem 63 yaşında, Daha öncesinde sadece gaz tutamazken son dönemde özellikle ishal olduğunda büyük tuvaletini tutmakta zorluk çekiyor. Makatta ameliyatı yok ancak ilk doğumunda normal doğum ve dikişli olmuş…
CEVAP
Büyük abdesti tutamama veya tıp dilinde fekal inkontinans, büyük abdest veya gazın istemsiz bir şekilde kontrolsüz olarak kaçırılması durumudur. Bazen sadece gaz veya sıvı kıvamlı dışkı kaçırılabilirken, bazen de tamamen normal kıvamda dışkının kaçırılması durumu olabilir. Makatta dışkı kontrolünün sağlanması, makatı çevreleyen kasların ve sinirlerin düzgün bir şekilde çalışmasına bağlıdır.  Kas ve sinir yapısını bozan her türlü durum hastalarda dışkı tutamama ile sonuçlanır. Kadınlarda zorlu normal doğumlar ve doğum kanalını genişletmek amacı ile yapılan kesiler bazen makat çevresindeki kasların hasarlanmasına neden olabilmektedir. Eğer yaralanma ciddiyse erken dönemde dışkı tutamama meydana gelirken, hafif derecede olan yaralanmalarda hasta başlangıçta makat kontrolünü sağlarken ilerleyen yaşla birlikte oradaki kasların zayıflaması ve daha önceki yaralanmanın da etkisi gaz ve dışkı tutmada sıkıntılar gelişebilmektedir. Fekal inkontinans tedavi hastanın yaşı, fiziksel durumu, inkontinansın derecesi ve test sonuçlarına bağlıdır. Uygun tedavinin belirlenmesi için kişinin kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır.

SORU: 6 ay önce makatta fistül nedeni ile ameliyat oldum, şu anda gazımı tutmada ve ishal olursam büyük tuvaletimi tutmada zorluk yaşıyorum…
CEVAP
Makat bölgesine yönelik olarak yapılan cerrahi girişimler sonrasında (hemoroid ameliyatları, çatlak ameliyatları, fistül ameliyatları…) yine makat çevresindeki kasların yaralanmasına bağlı olarak gaz veya dışkı tutamama şikâyeti meydana gelebilmektedir. Özellikle anal fistül (kalın bağırsağın içi ile makat çevresindeki deri arasında oluşan bir kanal-tünelden) ameliyatları sırasında fistülü tedavi etmek amacıyla makat çevresindeki kasların kesilmesi riski mevcuttur. Cerrahi sonucunda bu kasların hasarlanmasıyla meydana gelen fekal inkontinansta (dışkı tutamamada) tedavi dışkı tutamamanın derecesine ve makat etrafındaki kasların ne kadar yaralandığına bağlıdır. Cerrahi ye bağlı kas yaralanmalarında (sinirlerde bir problem yoksa) öncelikli tedavi kasın cerrahi olarak onarılmasıdır. Bu şekilde yapılan bir operasyon sonrasında başarı tartışmalıdır. Sadece cerrahi onarım yeterli olmayabilmekte ve hastanın ishali önleyici (ishal oluşturan gıdalardan uzak durmak gibi) tedbirlerle birlikte medikal tedavide alması gerekebilmektedir.

SORU: Babam 75 yaşında ve 20 yıldır şeker hastası, son 4 yıldır gaz tutamazken şimdi idrarla birlikte büyük abdestini de tutamıyor. Ameliyat olmaktan korkuyor bu yüzden doktora gitmiyor…
CEVAP
İlerleyen yaşla birlikte dışkı tutama sık görülmektedir. Burada dışkı kontrolünü sağlayan kaslarda ilerleyen yaşa bağlı olarak zayıflama meydana gelir. Şeker hastalığı kandaki yüksek şeker seviyesiyle birlikte tüm vücuttaki sinirleri etkilemekte ve fonksiyonlarında bozulmaya neden olmaktadır ki, makat kaslarını uyaran sinirlerde bunların arasındadır. Böylece hem ileri yaş hem de şeker hastalığı hastada dışkı tutmama sorununun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Böyle bir hastada tedavi cerrahi değildir. Burada hastanın yeme içme alışkanlıklarının düzenlenmesi ve büyük tuvaletin kıvamını yoğunlaştırıcı ilaçlar kullanması önerilir. Bununla birlikte makat kaslarını güçlendirici egzersizlerde tedaviye eklenebilir.

SORU: 2010 yılında rektum kanseri nedeniyle ameliyat oldum. Ameliyat öncesinde ışın tedavisi verilmişti. Ameliyat sonrasında önce ince barsağımı dışarı aldılar sonra da kapattılar. Yalnız kapatıldıktan sonra özellikle ishal olma, sık sık tuvalete gitme bazen de tuvalete yetişemeyip altıma kaçırma sorunum oluyor…
 
CEVAP
Özellikle aşağı yerleşimli rektum kanserleri için yapılan ameliyatlarda eğer kalın bağırsak makatın hemen üzerindeki bir seviyede bağlandıysa ve direkt olarak uç-uca birleştirildiyse hastalar, özellikle ishal olduklarında büyük tuvaleti kaçırma ve bunun haricinde sık sık tuvalete çıkma gibi sorunlar yaşayabilmektedir. Bununla birlikte bu tarz ameliyatlar öncesinde hastanın mevcut makat kası fonksiyonları da çok önemlidir. Eğer yaş veya daha önce geçirilmiş bir makat çevresi cerrahi nedeni ile bir yetmezlik varsa, bu tarz bir ameliyat sonrasında dışkı tutamama ile ilgili şikâyetlerin olma riski çok yüksektir. Bu durumda hastanın diyetinin düzenlemesi (Büyük abdestte hacim yapıcı gıdaların alınması bol lifli gıdalar; sebze ve meyve) ve bağırsak hareketleri ve dolayısıyla dışkılama sayısını azaltıcı ilaçların kullanılması önerilir. Eğer beraberinde makat çevresi kaslarda zayıflık varsa makat kaslarını güçlendirici egzersizlerde tedaviye eklenebilir.

KARINDA ŞİŞKİNLİK

- Doktor Bey, bizim hanımda tarifi mümkün olmayan bir gaz şikayeti var… 

SORU: Karnım resmen 3-4 aylık hamileymişim gibi şiş 2 haftadır. Bu beni acayip derecede rahatsız ediyor. Bir şeyler yedikten sonra sanki karnıma oturmuş gibi hissediyorum. Genelde kabızlık sıkıntım da oluyor. Dün kaburgalarımın, sağ kaburgamın hemen alt kısmında ortaya doğru sancı başladı. 38 yasındayım ve kadınım…
CEVAP
Spastik kolon veya İrritable barsak sendromu (İBS) karın ağrısı ve barsak alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal veya ara ara kabız ve ishal atakları) şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu ana semptomlara ek olarak da kramp tarzı karın ağrısı, acil tuvalete gitme ihtiyacı, gaz ağrıları, dışarıdan gözle görülecek kadar şişmiş karın (sıklıkla kemer gevşetmek zorunda kalındığı ifade edilir), yetersiz dışkılama hissi, dışkıyı tam boşaltamama görülür. İBS’nin altında yatan neden barsak hareketlerindeki anormalliktir. Barsak kasları ve sinirleri arasındaki ilişkinin ve fonksiyonlarının bozulması sonucu ortaya çıkmaktadır. Barsak duvarındaki kaslar pek çok kere uyumsuz olarak çok şiddetli ya da hafif, çok yavaş ya da hızlı kasılırlar. Barsak içi tıkanıklık yapacak bir durum olmamasına rağmen hastada şiddetli kramplar, barsak fonksiyonlarında değişiklik ortaya çıkar. Tanı da öncelikli olarak bu şikâyetlere neden olabilecek diğer hastalıkların bulunmadığının ortaya konması gerekir. Çünkü İBS’nin tedavisi ameliyat dışı yöntemlerdir ki bunlar diyet alışkanlıklarının düzeltilmesi (bol sebze meyve ve bol su), stresten uzak durmak, fiziksel aktiviteyi arttırmak (her gün 30 dakika tempolu yürümek gibi) ve gerekirse düşük dozda antidepresan ilaç kullanmak şeklinde olmaktadır.

SORU: Benim dayımın 20 günde karnında aşırı şişme meydana geldi. 3 gündür büyük abdeste çıkamayınca ve hastaneye gitti. Doktorlar onu yatırdı ve çeşitli testler yapıyor ancak test sonuçları henüz çıkmadı. Acaba bu durumun sebebi ne olabilir.
CEVAP
Bu şekilde birden meydana gelen karın şişmelerinde tanı, eğer hastanın daha önce geçirmiş olduğu bir karın ameliyatı da yoksa kalın bağırsak kanseridir. Kalın bağırsağın özellikle sol tarafına (makattan önceki son 50 cm’lik kısımına yerleşen tümörler) yerleşen tümörler ani tıkanma ile belirti verebilir. Ancak hastaların şikâyetleri dikkatli bir şekilde sorgulandığında, tuvalet alışkınlıklarında değişikliklerden bahsettikleri görülür. Hastalar genelde büyük tuvaletlerinin çapının giderek azaldığını hatta keçi pisliği tarzında dışkıladıklarını tariflerler. Beraberinde şişkinlik şikâyeti mutlaka vardır. Ancak tümör kalın bağırsağı tam tıkadığında hastada giderek artan bir şişkinlik meydana gelir. Büyük tuvaletini yapamadığı gibi gazda çıkaramaz ve karında aşırı şişkinlik meydana gelir, bulantı ve kusma başlar, kusma özellikle büyük abdest şeklindedir. Bu durum çok acildir. Hastanın hiç vakit kaybetmeden hemen bir doktora başvurması gerekir. Geç doktora başvurulması halinde barsaktaki aşırı hava ve dışkı barsağın delinmesine neden olabilir, böyle bir durumda yapılacak olan acil ameliyatın riski çok yüksek olur.

SORU: 32 yaşındayım, bende karın şişliği problemi oluyor. Bazen iniyor ama bu aralar uzun zamandır inmedi. Sık sık tuvalete çıkıyorum. Tuvalete çıkarken bazen kramp tarzında karın ağrım oluyor. Karın ağrısı ile tuvalete çıktığımda genelde ishal olduğumu farkettim. Sorunum ne olabilir acaba…
 
CEVAPİnflamatuar barsak hastalığı, çoğunlukla 16-40 yaşları arasında, kramp tarzında karın ağrısı, ishal, ateş, kilo kaybı ve şişkinlik bulguları ile seyreden hastalıktır. Burada barsakların içinde nedeni bilinmeyen bir iltihap durumu söz konusudur. İltihaptan dolayı besinler sindirilemez ve besinlerin sindirilememesine bağlı olarak hastalarda kramp tarzında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı ve şişkinlik görülür. Barsaklardaki iltihap dönem dönem kendiliğinden yatışabilir hastanın bu süre içinde belirgin bir şikâyeti olmayabilir. Ancak inflamatuar barsak hastalığı kendiliğinden tamamen iyileşen bir hastalık değildir, bir süre sonra iltihap yeniden aktifleşebilir ve şikâyetler yeniden başlar. İnflamatuar barsak hastalıkları içinde biz Ülsertif Kolit ve Crohn Hastalığını sıklıkla görüyoruz. Bu iki hastalığın bulguları aynı olmakla birlikte tedavileri birbirinden farklı olmaktadır. Bu nedenle benzer şikâyetleri olan bir hastanın doktora başvurmasında fayda vardır. İnflamatuar barsak hastalığının, Ülseratif kolit mi yoksa Crohn Hastalığı mı olduğu ayrıcı tanısının mutlaka konması gerekmektedir. Her iki durumda da ilaç tedavisi uygulanabilmekte ancak çoğu hastada bir süre sonra ilaç tedavisi yetersiz kalmakta ve cerrahi tedavi gerekebilmektedir. İnflamatuar barsak hastalığı olan bireyin bilmesi gereken en önemli şey kişinin sürekli kontrol ve takip altında olması gerektiğidir. Takip radyolojik ve endoskopik yöntemlerle olmalıdır. Çünkü inflamatuar barsak hastalığı zemininden kalın barsak kanseri gelişmesi riski mevcuttur!

KONSTİPASYON-KABIZLIK

-Taze meyve ve sebze yemeyi arttırmanız çok iyi, ancak daha iyi çiğnemelisiniz…

SORU:5 günde bir defa büyük tuvalete çıkıyorum. Ve çıkarken çok sert kıvamlı olduğu için çok zorlanıyorum. Ne önerirsiniz..
CEVAP
Her şeyden önce konstipasyon-kabızlık-peklik, kişiden kişiye değişen ve farklı şekillerde yorumlanan kişiye özgü bir semptomdur. Tedavi gerektirecek derecede kabızlık olması için aşağıda sayılan şikâyetlerin iki veya daha fazlasının hastaneye başvurudan altı ay önce başlamış olması ve üç ay süre ile ayda üç veya daha fazla gün bu şikâyetlerinin bulunmasının gerekmektedir.

• Haftada üçten daha az sayıda dışkılama.
• Ikınma, fazla gayret gösterme
• Topak veya sert dışkılama
• Tam boşalamama hissi

Yukarıda tariflendiği şekilde kabızlığı olan bir hastada kronik konstipasyon vardır. Bu durumda hastanın doktora başvurması gerekir. Çünkü konstipasyona neden olan durumun uygun şekilde ortaya konması ve buna göre uygun tedavinin başlanması gerekmektedir. Çok farklı durumlar konstipasyona neden olabilmektedir. Bunlardan hemen en sık karşılaşılanları, öncellikli olarak diyet alışkanlıkları, az su tüketilmesi, kalın barsak hareketlerinde yavaşlama, makat kaslarında dışkılama sırasında uyumsuz kasılma olması veya her ikisinin birlikte olması ve kullanılan herhangi bir ilacın yan etkisi gibi pek çok değişik neden konstipasyona neden olabilmektedir. Konstipasyon hasta açısından son derece rahatsızlık verici bir durumdur, kalın barsak kanseri de dâhil beraberinde birçok hastalığın gelişmesine neden olmaktadır. Bu yüzden mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.

SORU: 30 yaşındayım ve kabızlık sorunum var. Küçükken başladı ve birçok ilaç kullanmama rağmen düzelmedi. Her gün tuvalete çıkıyorum ancak sert kıvamda oluyor ve çok zorlanıyorum.
CEVAP
İlaçlara rağmen düzelmeyen konstipasyonda akla gelen ilk neden makat kaslarının kasılmasında bozukluk olmasıdır. Dışkılama sırasında makat etrafındaki kasların bir kısmı gevşer bir kısmı kasılır ve dışkılama gerçekleşir. Ancak hastanın kasları birbiri ile uyumlu bir şekilde çalışmazsa hasta tuvaletini yapamaz. Bu durum kapağı kapalı merhem tüpünü sıkmaya benzer. Olay tamamen istem dışıdır ve hastanın makat kasları bilinci dışında farkında olmadan ve çoğu zamanda çocukluğundan beri süre gelen bir alışkanlıkla bu şekilde çalışır. Tıp dilinde “Dissinerjik Defekasyon” diyoruz. Aslında hasta bilinçsiz olarak nasıl dışkılayacağını bilememektedir. Tabi bu durumun bir dizi testlerle ortaya konması gerekir. Bunun için hastanın mutlaka bir gastroenterolog veya kolon ve rektum hastalıkları ile ilgilenen bir cerraha başvurmasında fayda vardır. Dissinerjik Defekasyonda tedavi cerrahi değildir. Hastaya makat çevresi kasları nasıl kullanacağı biyofeedback dediğimiz tedavi yöntemi ile öğretilmeye çalışılır.

SORU: 49 yaşındayım kadınım, kabızlık şikâyetim oluyor. Makatıma kadar dışkım geliyor ancak bir türlü boşaltamıyorum. Karından bastırmam bazen de, affedersiniz, önden müdahale etmem gerekiyor acaba ne önerirsiniz…
CEVAP
Bu tür kabızlıklarda, altta yatan neden çoğunlukla rektoseldir. Rektosel, makatın üst kısımındaki barsak ile vajen arasında bulunan dokuların zorlanmaya bağlı zayıflamasıyla barasağın vajene doğru keseleşmesidir-fıtıklaşmasıdır. Oluşan bu fıtık kesesi içinde dışkı takılmakta hasta ne kadar ıkınırsa ıkınsın buraya takılan dışkıyı çıkartamamaktadır. Bu nedenle karından bastırarak veya çoğunlukla vajenden parmakla ittirmek zorunda kalmaktadır. Bu manevraları yapmadığı takdirde hasta tam bir boşalma sağlayamamaktadır. Bu durum genellikle zorlu normal doğumlar veya sürekli ıkınarak dışkılama sonucunda gelişmektedir. Her ne kadar şikâyetler çok tipik olsa da rektosel varlığı ve derecesi mutlaka ortaya konmalıdır. Tanı için radyolojik testler ve diğer hastalıkları elemek için endoskopik inceleme yapılır. Hafif derecede olan rektosellerde tedavi, büyük tuvaletin kıvamını yumuşatmaya yönelik önlemlerle sınırlı kalırken ileri derecede olan rektosellerde ameliyat ile onarım gerekebilmektedir.