Başlangıç Meridyeni Nereden Başlar

İlk çağda Batlamyus haritasında başlangıç meridyeni olarak Kanarya Adaları tehcih edilmiştir. 6. yy haritalarında İskenderiye, Bağdat bazen de Yeşil Burun Adaları'ndan geçirilmiştir. yüzyılda Ferro Adası'ndan (Kanarya Adalarının en batısında) geçen meridyen, baş meridyen kabul edilmiştir. Okyanus içindeki adadan boylam farkını bulmak zor olduğundan pek çok ülke kendi başkentinden geçen meridyeni baş meridyen kabul etmiştir. Almanya Berlin, İngiltere Greenwich (Londra yakınlarında), Fransa Paris'ten geçen meridyeni esas almıştır^[1].

Uluğ Bey başlangıç olarak Kamçatka Yarımadası meridyenini kullanmıştır. Osmanlı muvakkitlerinden Mustafa ibn-i Ali Kanarya Adalarını başalangıç kabul etmiştir.

yılında aralarında Osmanlı Devleti'nin de bulunduğu 25 ülkeden 41 temsilci Washington'da "Uluslarası Meridyen Konferansı" için toplanmıştır. Bu toplantıda 22 oy ile Greenwich 0 meridyeni olarak seçilmiştir. Osmanlı temsilcisi uluslararası ilişkilerde kullanmak şartı ile ortak saatin kabulu yönünde oy kullanmıştır. O zamanlarda dünya denizcilerinin %70'inin Greenwich zaman dilimini kullanması, burasının baş meridyen seçilmesinde etkili olmuştur^[1].

Bizans zamanında Ayasofya'nın karşısında, Sultan Ahmet Meydanında bulunan Milyon taşı baş meridyen kabul edilirdi. Bu taş Konstantinopolis'e gelen tüm yolların başlangıç noktası, diğer şehirlere uzaklığın hesaplandığı sıfır noktası idi^[1].

Osmanlılar yüzyıllar boyunca Ayasofya üzerinden geçen meridyeni Arz-ı İstanbul veya Arz-ı Halife nitelemesiyle baş meridyen kabul etmiştir. Ortak meridyen seçildikten sonra haritalar Greenwich merkezli çizilmeye başlanmış fakat Osmanlı topraklarını gösteren haritalarda Ayasofya meridyeni esas alınmaya devam edilmiştir. yılndaki Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik inkılabı ile Greenwich merkez alınmaya başlanmıştır^[1].

Kaynakça[değiştir

Hem zamanın hem de dünyanın merkezi İstanbul sayılmaktaydı

Coğrafya TR 19 Mayıs

Başlangıç Meridyeni, Dünya üstündeki coğrafî konumunuzu belirleyebilmek amacıyla başlangıç yani sıfır (0) noktası olarak kabul edilen ilk boylamdır. Bu boylam başlangıç noktası kabul edilerek Dünya üstünde hayalî çizgiler oluşturulmuştur. Başlangıç Meridyeni’nin doğusunda ve batısında ’er adet olmak üzere toplam adet boylam vardır. Başlangıç Meridyeni’ne olan mesafeye göre Uluslararası Yerel Saat Sistemleri oluşturulmuştur. Dünya, ekseni çevresinde tam devrini aşağı yukarı olarak 24 saatte tamamladığı amacıyla, 24 saat dilimine ayrılmıştır. meridyen yayı olduğuna göre, her saat diliminden 15 meridyen geçmektedir (=15). Ve her ülke amacıyla standart meridyenler belirleme olunmuştur. Sonuç olarak  her ülkenin, bugünümüzde Başlangıç Meridyeni olarak sarfedilen Greenwich’e (Londra) göre saat farkları oluşmuştur. Örneğin ülkemiz standart olarak Greenwich’ten 2 saat ileridedir. Fakat, Mart ayının son haftasından Ekim ayının son haftasına kadar yapılan yaz saati ile bu fark 3 saate çıkmaktadır ( Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi , Osmanlı'nın Başlangıç Meridyeni Ayasofya'ydı -Temmuz , S: 71 ).
     İstanbul SultanAhmet Meydanı'nın kuzeybatı köşesinde Yerebatan Sarnıcı'nın girişinin yakınında Roma İmparatorluğu'ndan beri ayakta duran Milyon Taşı (Million Stone) bir vakitler Dünya'nın Sıfır Noktası ve Merkezi kabul ediliyordu.
    Günümüzde nasıl İngiltere'deki Greenwich Dünya'nın Sıfır Noktası ve Başlangıç Meridyeni saseneıyorsa, bundan bin sene evvel Milyon Taşı da aynı vazifiyeti görüyordu.
    Doğu Roma İmparatorluğu'nda Konstantinopolis Şehrine ulaşan bütün Antik Roma yollarını ilk çıkış noktası kabul eder. Dünya üstündeki başka şehirlerin bu şehre olan uzaklığının hesaplanmasında sarfedilen sıfır noktasıdır.
   İngiltere'deki Başlangıç Meridyeni seçilmeden evvelce her ülkenin harita üreticileri başlangıç boylamı olarak kendi yerel gözlemevinden geride bıraktığımız meridyeni temel alıyorlardı. Fransa amacıyla Paris, Almanya amacıyla Berlin, o vakit bizde de İstanbul’un Ayasofya Meridyeni gibi. Bu arada İngiltere’nin boylam başlangıcı da Londra'nın güneydoğusunda şirin bir belde olan Greenwich idi.

Yılında, mülkiyeti Ayasofya Kilisesine verdiği Milion Anıtının varlığı, İstanbul’un fethinden ileri Osmanlı döneminde de bir vakit devam etmiş; ondan sonra da yavaş yavaş parçalanıp dağılarak, bugünlere, tek taşlı durumu ile gelebilmiştir.
      Milion Anıtına ait kalıntılar, Yılında, SultanAhmet Meydanı çevresinin İstanbul Belediyesi doğrulusunda düzenlendiği dönemde meydana çıkartılmıştır.

 İstanbul SultanAhmet Meydanı'nın kuzeybatı köşesinde Yerebatan Sarnıcı'nın girişinin yakınında Roma İmparatorluğu'ndan beri ayakta duran Milyon Taşı (Million Stone) bir vakitler Dünya'nın Sıfır Noktası ve Merkezi kabul ediliyordu.
    Günümüzde nasıl İngiltere'deki Greenwich Dünya'nın Sıfır Noktası ve Başlangıç Meridyeni saseneıyorsa, bundan bin sene evvelcesinde Milyon Taşı da aynı vazifiyeti görüyordu.
    Doğu Roma İmparatorluğu'nda Konstantinopolis Şehrine ulaşan bütün Antik Roma yollarını ilk çıkış noktası kabul eder. Dünya üstündeki diğer şehirlerin bu şehre olan uzaklığının hesaplanmasında sarfedilen sıfır noktasıdır.
   İngiltere'deki Başlangıç Meridyeni seçilmeden evvelce her ülkenin harita üreticileri başlangıç boylamı olarak kendi yerel gözlemevinden geride bıraktığımız meridyeni temel alıyorlardı. Fransa amacıyla Paris, Almanya amacıyla Berlin, o vakit bizde de İstanbul’un Ayasofya Meridyeni gibi. Bu arada İngiltere’nin boylam başlangıcı da Londra'nın güneydoğusunda şirin bir belde olan Greenwich idi.
  Yılında, mülkiyeti Ayasofya Kilisesine verdiği Milion Anıtının varlığı, İstanbul’un fethinden ileri Osmanlı döneminde de bir vakit devam etmiş; ondan sonra da yavaş yavaş parçalanıp dağılarak, bugünlere, tek taşlı durumu ile gelebilmiştir.
      Milion Anıtına ait kalıntılar, Yılında, SultanAhmet Meydanı çevresinin İstanbul Belediyesi doğrulusunda düzenlendiği dönemde meydana çıkartılmıştır.

     Çeşitli ülkelerde oluşturulan bir dizi toplantının ardındannda nihayet senesinde 25 ülkeden 41 delege Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington şehrinde bir araya gelerek, "Uluslararası Meridyen Konferansını" düzenliyor ve Dünyanın saat dilimlerini belirleyecek kararı almaya çalışıyor. Bu konferansta oluşturulan oylama neticesi 22 oyla Greenwich "0 meridyeni" olarak belirleniyor. Oylamada, San Domingo karşı, Fransa ile Brezilya ise çekimser oy kullanıyor. Böylece, kısaltılmışı GMT olan "Greenwich Mean Time (Greenwich saati)" Dünyanın kullanacağı uluslararası vakit dilimi olarak belirleniyor.
    Bugün bütün Dünya ile beraber biz de saatlerimizi sıfır meridyeninin geçtiğine inanılan İngiltere’deki Greenwich’e göre ayarlıyoruz. Ama şimdilik Miladî senesine kadar sıfır meridyeni İstanbul’dan geçiyor ve hem vakitnin hem de Dünyanın merkezi İstanbul saseneıyordu. Bu gerçeği Osmanlı arşivlerinden çıkardığı haritalarla ispatlayan astronom Yakup EMRE, “Arşivlerimizdeki belgeler tarihi tekrardan yazdırır” diyor. 
      senesinde Washington’da Uluslararası Meridyen Kongresi adıyla bir toplantı düzenlenir. Yirmi dört ülkeden temsilcilerin katıldığı toplantıda Osmanlı’yı Ahmet Rüstem Efendi temsil eder. Osmanlı’nın ‘şerhli evet’iyle başlangıç meridyeni Greenwich’e taşınır. Tabi onunla beraber vakit ve konumun belirlenmesi de. Zamanla bütün Dünya Greenwich’i başlangıç meridyeni ve saati olarak kabul eder. Osmanlı, kendi sistemiyle beraber çift bir sistem devam ettirir. Cumhuriyet ardından Takvim, saat ve ölçülerle alakalı oluşturulan kanunda Türkiye’de Greenwich’e göre ayarlar kendisini. Bunun ne önemi var diyenler amacıyla şunları birtakım başlıklarını saymak yeterli olacaktır: Haritalar buna göre çiziliyor, saatler buna göre ayarlanıyor, yön belirlemei buna göre yapılıyor. Bugün hava ve deniz trafiğinin yanı sıra bütün dünya borsalarının açılış kapanış saatleri bile buna göre ayarlanıyor.
    ’teki konferansta Washington, Berlin ve Paris gibi şehirlerin yerine Londra'daki Greenwich Semtinin seçilmesinin en mühim sebeplerinden biri olarak, dünya deniz ticaretini yürüten denizcilerin yüzde 70’inden fazlasının Greenwich vakit dilimini kullanıyor olması gösterilmektedir ( Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi, Osmanlı’nın Başlangıç Meridyeni Ayasofya'ydı - Temmuz , S: 71 ).
    ’te Baş Meridyen Çizgisi olarak Londra'daki Greenwich semt seçilse de Osmanlı kendi coğrafyasında Ayasofya’dan geride bıraktığımız meridyen çizgisini kullanmıştı. ‘Arz-ı Halife’ ya da ‘Arz-ı İstanbul’ denilen meridyen uzun seneler Başlangıç Meridyeni olmuş, Müslümanlar da saatlerini buraya göre ayarlamıştır. Bu program Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik Kanunu’yla () son bulmuş, ülke içersinde de Greenwich temel alınmıştır.
    senesinde Washington şehrinde toplanan bir kongre mukarreratına tevfikan arz sathı 24 müsavî dilime taksim edilmiştir. Herbir dilim dâhilindeki bütün noktalarda aynı saat kullanılır. Bir dilimin saati mücavir dilimin saatinden bir saat ileri ya da bir saat geridir.
     Birinci dilimin ortası Griniç (Grenwich) rasathanesinden geride bıraktığımız nısfınnehar dairesidir.
     Bu taksim tipi Avrupa'da üç türlü saat istimalini intaç etmiştir:
     1° (Garbı Avrupa Saati) ya da Griniç saati: İngiltere, Felemenk, Belçika, Fransa, İspanya ve Lüksenburg Dükalığı memleketlerinde bu saat istimal edilir.
     2° (Vasatî Avrupa Saati) İsviçre, İtalya, Almanya, Avusturya, Danimarka, İsveç, Norveç, Yugoslavya, ilâ.. memleketlerinde müstameldir.
     3° (Şarkî Avrupa Saati) Türkiye, Romanya, Bulgaristan, Mısır memleketlerinde istimal olunur.
    Bazı milletler bu itilâfa dâhil olmamışlardır. Ezcümle Fransa kongre mukarreratını fakat de kabul etmiştir ( Kosmoğrafya , Sh: ).
     "’de 25 ülkeden 41 delege, bir global saat tesbiti amacıyla Washington’da beynelmilel meridyen konferansında toplandı. İngiltere’de Greenwich Rasathanesi’nden geride bıraktığımız meridyen başlangıç kabul edildi. Dünya vakitı, Greenwich saatine (GMT) göre ayarlandı. Dünya, her biri 15° olan 24 saat bölgesine ayrıldı. Bunda, birkaç sene evvelcesinde Rusya’dan Alaska’yı satın alan ABD’nin de rolü vardı. Greenwich temel alınırsa, bütün ABD toprakları aynı gün dairesi içersinde kalıyordu. Aksi takdirde gündönümü çizgisi Alaska ile Kanada arasından geçecek; Alaska, ABD’den bir gün ileri olacaktı. Şimdi Bering Boğazı'ndan geçer. ABD, 4 saat bölgesine ayrılmıştır" ( Prof. Dr. Ekrem Buğra EKİNCİ ).
    Greeenwich temel alındıktan sonra bundan sonra bütün hesaplar İngiltere'ye göre yapılıyor. Bir diğer deyiş ile: Dünya'nın düzenini, saatini ve programını İngilizler ayarlıyor.
     Bir kutup noktasından diğerine uzanan, ekvator ve paralelleri dik olarak kesen yaylara Meridyen denir. İngiltere'nin Greenwich kasabasında tespit edilen gözlemevinden geride bıraktığımız meridyen, başlangıç meridyeni kabul edildiğinden Baş Meridyen denir; Uluslararası Meridyen ya da Greenwich Meridyeni gibi adlarla da anılır. Boylamı 0º olarak tespit edilen Baş Meridyen, Greenwich Mean Time (GMT) referans çizgisidir. 
    GMT (Greenwich Mean Time), Başlangıç Meridyeni üstünde Ortalama Güneş Zamanı. GMT, ''Greenwich Ortalama Zamanı'' manasına gelir ve ortalama Güneşin saat açısı ile tespit edilen vakitdır. Adını Başlangıç Meridyeninin geçtiği Londra'nın güney doğu banliyösü Greenwich'ten alan bir vakit dilimidir. Başlangıç Meridyeni'nin doğusunda kalan meridyenlere Doğu Meridyenleri, batısında kalan meridyenlere Batı Meridyenleri denir. Meridyenlerin dereceleri Başlangıç Meridyeninden itibaren doğu ve batıya doğru büyür. Tüm meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir. Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü amacıyla, Miladî Takvime göre, Güneş'in doğduğu ilk meridyen o meridyeni olarak kabul edilir.
     Greenwich'deki rasathanenin üstünde olduğu kabul edilen meridyen, Sıfır olarak alınır. Bu meridyenden doğuya doğru gidildikçe ileri, batıya doğru gidildikçe geri gidilmiş olur. Her derece arası 4 dakika olmasından 15 derecelik her dilim bir saat olarak kabul edilmiş olmasından, 12 saat doğuda, 12 saat batıda olmak üzere, yeryüzü 24 saat dilimine bölünmüştür. Dünyadaki saat ayarlaması Greenwich'ten geride bıraktığımız meridyene göre yapılmaktadır.

     Dünya, kendi ekseni çevresinde batıdan doğuya doğru döner ve bu dönüşünü aşağı yukarı olarak 24 saatte (tam olarak 23 saat, 56 dakika, 4 saniyede) tamamlar. Güneş'in çevresindeki dönüşünü ise, tekrar batıdan doğuya olmak üzere, saatte ortalama kilometre kat ederek, ,25 günde (tam olarak gün, 5 saat, 48 dakika, 46 saniye) olarak tamamlar.
    Başlangıç Meridyeni de denilen Baş Meridyenin doğusunda kalan ( ° meridyenine kadar ) yerlere Doğu Yarımküre, batısında kalan yerlere Batı Yarımküre denilmektedir. Başlangıç meridyeninin doğusunda, , batısında ve tam karşısındaki (Antimeridyen) olan ( meridyen) olmak üzere toplam meridyen yayı vardır.
     Baş meridyen ve onun karşı meridyeni (Antimeridyen) olan Meridyen (° boylamı) Dünya'yı tümüyle saran hayalî bir çember oluştururlar.
    Meridyen, Greenwich'ten geride bıraktığımız baş meridyenin ° doğusunda ya da batısında yer alan boylamdır. Uluslararası Tarih Değiştirme Çizgisinin esası olarak kabul edilir. Genellikle Pasifik Okyanusu'nun açık sularından geçse de, Antartika ve birkaç ülkenin üzerinden geçtiği görülür.

Dünya'nın Doğu Yarım Küresi ile Batı Yarım Küresinin arasındaki bir günlük (24 saatlik) fark sebebiyle, ° meridyeni Tarih Değiştirme Çizgisi olarak kabul edilmiştir. ° meridyeninin batısına doğru gidildiğinde, Doğu Yarım Küre'ye geçildiği amacıyla, tarih 1 gün ileridir. ° meridyeninin doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre'ye geçildiği amacıyla, tarih 1 gün geridir. 0° Başlangıç meridyeninin tam karşısında tespit edilen ve Büyük Okyanus üstünde Çoğunluğu ° meridyeninin üstünden geride bıraktığımız Tarih Değiştirme Çizgisi ve Saat Dilimleri her ne kadar ° meridyenini takip etse de, ülke sınırlarına göre çizildiğinden meridyenlere tam ideal olarak uzanış göstermezler. Bazı zikzakları vardır, Girinti-Çıkıntı oluştururlar. Bu zikzakların oluştuğu yerler genellikle bir ülkenin toprağıdır ve o ülkede belli bir vakit dilimi kullanıldığı amacıyla vakit dilimine ters düşmemesi yönünden Tarih Değiştirme Çizgisi biraz daha çok uzatılması ya da geri çekilmesi ile hat süresince girintili-çıkıntılı zikzaklar oluşturulmuştur.
    Doğu Meridyenlerinden Batı Meridyenlerine gider iseniz bir günü 24 saatten çok yaşarsınız, ama Batı Meridyenlerinden Doğu Meridyenlerine gider iseniz 1 günü 24 saatten az yaşarsınız.
    Güneş'in, ilk defa Dünya'nın neresinden doğduğu bilinmediği amacıyla; Güneş Takvimine göre, insanlar doğrulusunda herhangi bir Başlangıç Noktası belirlenmiştir. Bu başlangıç noktasının Antimeridyenine de Tarih Değiştirme Çizgisi denilmiştir. Bu hayâlî çizgi Uluslararası Gün Çizgisi olarak da bilinir. Başlangıç Meridyeninin ° doğu ve batısından geride bıraktığımız meridyen tek bir meridyendir. İnsan mahsûlü bulunduğunun bir göstergesi bulunduğu da tıpkı insan hayatının inişli ve çıkışlı olması gibi, zikzaklı bulunduğundan bellidir.
    Rusya'nın Sibirya kenti ile Kiribati ve Bağımsız Samoa Devleti gibi ülkeler çevresinde girintili-çıkıntılı zikzaklar olması, derli toplu olmaması, ülkelerinde ulusal saat birlikteliği sağlamak hedefiyle ve siyasî sınırların öneme alınması sebepleri ile beşerî bir tercih olmasına numune olarak gösterilebilir.
    Birçok ülkede enerji tasarrufu sağlanacağı gerekçesiyle savunulan bahânesi ile yaz saati uygulamasında ve kış saati uygulamasında, Vardiyalı olarak gece çalışan işçi, mühendis gibi teknik personellerin bazı durumlarda bir saat çok bazı durumlarda de bir saat noksan çalışmaları derli toplu hesaplama yapılamadığı gibi; Tarih Değiştirme Çizgisinde oynayan Sibirya, Kiribati ve Bağımsız Samoa gibi ülkeler de Cuma, Cumartesi, Piyasa gibi mühim tatil günlerini saatinde değerlendirme edebilmesi olası olmadığını önemle belirtmek gerekir.
    Kiribati Cumhuriyeti, Büyük Okyanusun orta kesiminde, İngiliz Milletler Topluluğu üyelerinden bağımsız bir ada ülkesi olup; coğrafî konumu gereği gerektiğince özel bir hale sahiptir. Ülkenin doğu ucu, Uluslararası Gün Çizgisi olarak da ifade edilen Tarih Değiştirme Çizgisinde yer aldığından, ülke her sene yeni senea giren ilk ülke olarak biliniyor.
   Kiribati'yi ortaya getiren adalar ilk olarak asırda Avrupalı denizciler doğrulusunda keşfedilmiştir.
   Pasifik Okyanusu'ndaki ada devletlerden biri olan Kiribati Cumhuriyeti'nin talebi üstüne senesinde bir Uluslararası Meridyen Konferansı düzenlenmişti. Bu konferansta bütün adalardaki hayatı basitleştirmek amacıyla, saatleri eşitleme ve dünya saatlerini düzenleyen Tarih Değiştirme Çizgisinin yerinin değiştirilmesi kararını alınmıştı. Bu değişim ile Kiribati güneşin doğuşunun ilk görüleceği dolayısı ile Miladî yeni güne ilk giren memleketlerden biri funduszeue.infoî ve ticarî sebeplerden dolayı, kendini arada bir vakit aralığı değiştirmek mecburiyetinde hisseden Bağımsız Samoa, Avustralya ve Yeni Zellanda'nın doğusunda Amerika’nın ise batısında kalıyor. 01 Ocak tarihinden itibaren Zaman Dilimine ve Saatlerine göre yeni güne ilk uyanan ülkelerden bir tanesi, başkenti Apia olan Bağımsız Samoa oluyor. Güney Pasifik Okyanusu’ndaki Samoa Adalar Grubunun batı kısmındaki adaların meydana getirdiği ve iki ana adadan meydana gelen bir ülke olan Bağımsız Samoa Devleti ve Yeni Zelanda'ya bağlı olan Tokelau Adaları Zaman Dilimine göre Dünya'nın Batı Yarımküresinde olmasından saati geri idi ve bu yüzden yeni senea en son giren ülkelerden idi, yeni senea ABD'den sonra giriyordu.
    Samoa ülkesi ticarette hayat sürdürdükleri zorluklar nedeniyle Uluslararası Tarih Değiştirme Çizgisi olarak kabul edilen meridyenin batısından diğeri yanına (doğusuna) geçmeye karar verdi ve Saat Dilimini değiştirerek, takvimlerini bir gün ileri aldıklarından ötürü yeni senea ilk giren ülkelerden biri olmuştur.
    Bu sebeple Dünya üstünde Güneşi en son gören ülkelerden Tokelau Adaları ve Bağımsız Samoa'daki binlerce kişi, 29 Aralık tarihinde Perşembe gecesi yatıp uykuya daldıklarında, sanki Zaman tünelinden işlemiş gibi 30 Aralık tarihli Cuma gününü hiç yaşamadan 31 Aralık tarihli Cumartesi sabahında uyandığında Güneşi ilk gören ülke oluverdi.
    Samoa, böylece eski saat dilimine geri dönmüş oldu. Samoa 4 Temmuz tarihinde, ABD ile vakitsal yakınlığın yarar sağlayacağı düşüncesiyle Tarih Değiştirme Çizgisinin batısından doğusuna işlemişti.
Asya, Yeni Zelanda ve Avustralya, Uluslararası Gün Değişimi Çizgisi olarak kabul edilen meridyenin batısında kalıyor. Bugüne kadar Samoa'da Cuma bulunduğunda Yeni Zelanda'da Cumartesi oluyordu, Avustralya Piyasatesi yeni bir haftaya başlarken, Samoa Piyasa tatili yapıyordu. Artık bu ülkelerin günleri aynı olacak. Dolayısı ile de Dünyada yeni senesi karşılayacak ilk ülke bundan sonra Samoa olacak. Bugüne kadar “Güneşin en son battığı ülke” sloganıyla turist çekmeye çalışan Samoa, bundan sonra Dünya'da yeni senesi karşılayacak ilk ülke mevkisine geldi.

   Samoa'nın doğusunda tespit edilen ABD’ye bağlı olan Amerikan Samoası ise Tarih Değiştirme Çizgisinin doğusunda kalmaya devam edecek.
Bağımsız Samoa Başbakanı, bu kararın Yeni Zelanda, Avustralya ve Asya ile ticari ilişkilerde saat farkından ötürü yaşanan aksamaların en aza indirilmesi gayesi ile verildiğini açıkladı. Samoa devletinin bu kararından sonra da Dünyada yeni senea ilk giren Samoa Adaları ile Pasifik Okyanusu'nun güneyindeki komşu adalar oldu.
   Bağımsız Samoa böylece eski saat dilimine geri dönmüş oldu. Samoa tarihinde, ABD ile vakitsal yakınlığın yarar sağlayacağı düşüncesiyle Tarih Değiştirme Çizgisinin batısından doğusuna geçerek doğrultu değiştirmişti.
     Tarih Değiştirme Çizgisi, lüzumlu vakit ayarlamaları gerçekleştirme amacıyla standart bir müracaat ölçeği olarak kabul edilmişdir. 20 Aralık Çarşamba günü Doğu Yarımküre'den (Asya ve Avustralya istikametinden) Batı Yarımküre'ye (Amerika ve Kanada istikametine) geçilecek olursa, tarih ve gün 19 Aralık Salı şeklinde bir gün geri alınır. Eğer Batı Yarımküre'den (ABD istikametinden) Doğu Yarımküre'ye (Asya istikametine) geçilecek olursa, tarih ve gün 21 Aralık Perşembe şeklinde bir gün ileri alınır.
     Yakın komşusu Yeni Zelanda’nın 23 saat arkasında olan Samoa adaları bu değişiklık ile tarihi itibarı ile Yeni Zelanda’nın 1 saat ilerisinde oluyor.
    Dünya, her saat 15º lik bir dönüş gerçekleştirir. Zaten Dünya'da aniden çok saat dilimi olmasının esasında de bu yatmaktadır. Ülkeler bu hale göre kendi ulusal saatlerini belirler. Eğer bir ülkenin batı-doğu genişliği çok ise; aniden çok 15º lik meridyen yayı geçmektedir. Bu halde o ülkede aniden çok ortak ulusal saat kullanırlarken; Türkiye, Bulgaristan ve, İspanya, vb gibi doğu batı genişliği çok olmayan ülkeler aynı anda yalnızca 1 ortak saat kullanırlar.
    Türkiye 26° – 45° Doğu meridyenleri arasında bulunduğu amacıyla, doğu ucu ile batı ucu arasında 76 dakikalık vakit farkı bulunmaktadır ve 2. saat dilimi ile 3. saat dilimi içersinde yer alır.
   Türkiye’de, senesine kadar, 30° İzmit boylamı üstünde geride bıraktığımız GMT+2. Saat Dilimini ortak saat olarak kullanılmıştır. Yazın Güneş ışığından daha çok yararlanmak gayesi ile saatler bir saat ileri alınarak 45° doğu boylamı üstünde tespit edilen GMT+3. Saat Dilimini (Iğdır’ın ulusal saatini) ortak saat olarak kullanılmıştır. senesindan sonra, Güneş ışınlarından daha çok yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak gayesi ile İleri ve Geri Saat programsına geçilmiştir.
    Uluslararası saat dilimlerine göre Türkiye’nin bir bölümü ikinci, bir bölümü ise üçüncü saat diliminde bulunmaktadır. Yaz aylarında üçüncü, kış aylarında ise ikinci saat diliminin ayarı, Türkiye'nin ulusal saat ayarı olarak kullanılmaktaydı. Fakat senesindan itibaren bu değişiklık yapılmamış yaz ve kış aynı saat dilimi, (yaz aylarında sarfedilen üçüncü saat dilimi) sıksık olarak kullanılmaya başlanmıştır. Eğer program geçerli olsaydı, Türkiye'nin ulusal saati İngiltere’den kışın 2 saat, yazın ise 3 saat ileri olacaktı.
    İngiltere'deki Greenwich (Griniç) izlenim evinden geçtiği varsasenean meridyen yayına Başlangıç Meridyeni adı verilir ve haritada 0° olarak gösterilir. Bu meridyeninin anti meridyeni ’inci meridyeni olan Tarih Değiştirme Çizgisi, Uluslararası Gün Değişimi Çizgisi olarak da bilinir ve haritada ° olarak gösterilir. Her meridyen yayını tam bir çember durumuna getiren Dünya'nın diğer doğrultusundaki devamı olan meridyen yaylarına Anti Meridyen adı verilir.
     Tarih Değiştirme Çizgisi, Uluslararası ölçekte sarfedilen ve ulusal öğle süresini aşağı yukarı olarak Güneş'in ulusal boylam meridyeninin karşısında bulunduğu ana istikbal biçimde düzenleyen vakit gösterme sistemlerine dayalı olarak belirlenmiştir. Dünya'nın etrafında dolaşan bir yolcu, yeni bir vakit kuşağına girdiğinde yanısıra taşıdığı saati bir saat ileriye ya da geriye ayarlar ve saati gece yarısını gösterdiğinde de takvimini bir gün ileriye alırsa, başlangıç noktasına döndüğünde orada kalan bir bireyin takvimi ile kendi takvimi arasında bir günlük farkın bulunduğunu saptar. Tarih Değişimi Çizgisi lüzumlu vakit ayarlamaları gerçekleştirme amacıyla standart bir müracaat ölçeğidir; bu çizgiyi doğuya doğru geride bıraktığımız bir yolcu takvimini bir gün geriye, batıya doğru geride bıraktığımız ise bir gün ileriye alır. Dolayısı ile bu çizginin doğusu ile batısı arasında bir günlük vakit farkı bulunduğu anlaşılır.
    Tarih Değiştirme Çizgisi, Güney Kutbu ile Kuzey Kutbu arasında uzanan ve bir takvim gününden bir sonrakine geçişi belirleyen sanal çizgidir. Büyük bölümü meridyeni izler; ama Sibirya'yı bölmemek amacıyla, evvelce Bering Boğazı süresince doğuya, daha sonra da Aleut Adaları ve Alaska'yı kapsayacak biçimde batıya doğru bir kavis yapar. paralelden itibaren ° boylamına paralel olarak Ekvator’a kadar devam eder ve Ekvator’un güneyinde de birtakım ada gruplarının Yeni Zelanda ile aynı günde olmalarını sağlamak üzere yine doğuya doğru sapar. Tekrar meridyeni takip eder.
     Dünya'nın Doğu ve Batı Yarımkürelerinin uç noktaları arasında bir günlük (24 Saat) vakit farkı bulunmaktadır. Bu sebeple, Başlangıç Meridyeninin AntiMeridyeni olan ° meridyeni, Tarih Değiştirme Çizgisi olarak kabul edilmiştir.
     Greenwich’den itibaren doğuya doğru gidildiğinde ° Doğu meridyeninde saat Greenwich’e göre 12 saat ileri, aynı şekilde batıya doğru gidildiğinde ° batı meridyeninde 12 saat geridir. Bunun her ikisinin toplamı 24 saat olup bir güne tekabül etmektedir. Başka bir anlatımla, Greenwich öğle süreyi saat tam ’de iken derece doğu meridyeninde saat ’tür. Eğer Asya kesiminde günlerden Piyasatesi ise Amerika yönü Piyasadır.
    Gün Değişimi Çizgisi lüzumlu vakit ayarlamaları gerçekleştirme amacıyla standart bir müracaat ölçeğidir; bu çizgiyi doğuya doğru geride bıraktığımız bir yolcu takvimini bir gün geriye, batıya doğru geride bıraktığımız ise bir gün ileriye alır. Bunun nedeni Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesidir.
    Mesela bu çizginin batısındaki yerlerde (Asya doğrultusunda) tarih 05 Ocak ise doğusunda (Amerika doğrultusunda) tarih 04 Ocak’tır. Bu meridyenin doğu doğrultusunda, Batı Meridyenleri; batı doğrultusunda ise, Doğu Meridyenleri bulunmaktadır. Dolayısıyla Doğu Meridyenlerinin bulunduğu batısında bir gün ileri; batı meridyenlerinin bulunduğu doğusunda ise, bir gün geridir.
    derece doğu meridyenine (Tarih Değiştirme Çizgisi'ne) en yakın olması bundan ötürü Dünya'nın Doğu Yarımküresi doğrultusunda tespit edilen, Pasifik Okyanusunda ada devleti olan ve Kiribati ile Samoa yeni güne ilk giren ülkelerdir. Bu Adalar, yeni senea Türkiye saati (TSİ) ile 'de girmektedir.
    Miladî Yılbaşı dendiğinde akla hep kar ve soğuk hava gelir. Kuzey yarımküredeki insanların kutladığı 31 Aralık gecesi kış mevsiminin tam ortası olsa da Dünya'da yeni senea yaz mevsiminde merhaba diyen ülkeler de mevcutdur. Güney Yarımküre’deki ülkelerde her yeni sene deniz kıyısında, şort ve terliklerle ya da kumsal eğlenceleriyle kutlanıyor.
    Kiribati ve Samoa'nın sonrasında yeni senea (TSİ) ile 'da Yeni Zelanda, Rusya'nın doğusundaki Anadyr, Funafuti, Yaren, Tarawa, Majuro isimli kent ve mekanları ise Türkiye saati (TSİ) ile 'da girmektedirler.
    Kiribati ve Samoa'nın sonrasında Yeni Zelanda, Rusya'nın doğusundaki Anadyr, Funafuti, Yaren, Tarawa, Majuro isimli kent ve bölgeler ile Avustralya, Japonya Tayvan ve Çin yeni senea ilk giren yerler olmaktadır. Ardından ise, Rusya ve Türkiye yeni senesi karşılayan ülkeler arasına girmektedir. Bizimle aynı saatte Yunanistan, Ukrayna, Finlandiya, Mısır ve Güney Afrika'da yeni senea girmiş olmaktadır.
    Avrupa'nın fazlası ülkesi bizden 1 saat sonra yeni sene coşkusu yaşarken İngiltere 2 saat sonra yeni senea girmektedir. Dünya'nın Batı Yarımküresi doğrultusunda bulunması ötürüsı ile Tarih Değiştirme Çizgisi'ne yakın olan Amerika’ya ait Alaska toprakları ile Büyük Okyanusdaki Baker ve Howland Adaları ise, yeni senea en son giren bölgelerdir.
     Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin yüzölçümü olarak en büyük ve nüfus olarak da en ufak eyaletidir. Rus İmparatorluğu'ndan 'de satın alınarak ABD'ye katılmıştır. ABD'nin bir eyalet olup, Kuzey kutbuna yakın soğuk bir toprak parçasıdır.
   Kuzey Amerika (kıtasının) en kuzeybatı ucunda tespit edilen Alaska, ABD'nin bir eyaletidir ancak diğer eyaletlerden değişik olarak diğer bir yerde bulunuyor. Kanada ile Rusya'nın arasında yer alan Alaska'nın doğusunda Kanada, kuzeyinde Arktik Okyanusu, güneyinde Pasifik Okyanusu ve tam karşısında da Rusya (aralarında Bering Boğazı mevcutdur) bulunmaktadır.

Kaynaklar:

- Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi,
- funduszeue.info
- Yeni Şafak Gazetesi ,   ,  "Sıfır meridyeni Londra'dan değil İstanbul'dan geçiyor"

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Başlangı&#; Meridyeni Nedir Ve Nereden Ge&#;mektedir?

Haberin Devamı

Başlangıç Meridyeni Nedir ve Nereden Geçmektedir?

 Başlangıç Meridyeni, İngiltere'de bulunan Greenwich kasabasından geçen bir meridyendir. Bu oldukça önemli bir bilgidir ve sınavlarda sıklıkla sorulmaktadır. Bu meridyen, baş meridyen ismi ile de bilinmektedir. 0' meridyen olarak isimlendirilmektedir. Bu meridyenin tam karşılığı olan 'meridyen ile dünyayı tamamen sardığı varsayılmaktadır.

 Baş meridyenin doğusunda bulunan bölge Doğu Yarımküre olarak isimlendirilir. Batı bölgesinde kalan bölge ise batı yarım küre olarak isimlendirilmektedir. Baş meridyen, dünya üzerindeki herhangi bir yerin coğrafi konumunun belirlenmesi için 0 noktası olarak kabul edilen boylama verilen isimdir. 

 Başlangıç meridyenine olan uzaklıklar dikkate alınarak yerel saat sistemi meydana getirilmektedir. Dünya, ekseni etrafında bir tam tur dönüşünü 24 saatlik bir sürede tamamlar. Bu nedenle de 24 saatlik zaman dilimi kullanılmaktadır. adet meridyen yayı bulunmaktadır. Her bir saat diliminden ise 15 tane meridyen geçtiği varsayılır. Tüm ülkeler için standart bir takım meridyenler bulunmaktadır.

Haberin Devamı

 Başlangıç meridyeninin Greenwich'den geçtiği bilinmektedir. Buna göre her ülkenin saat farkları oluşmuştur. Örneğin Türkiye Greenwich'ten 2 saat ileridedir. Ancak Mart ayının son haftası ile Ekim ayının son haftasına kadar olan yaz saati uygulamasında saat farkı 3 olmaktadır. 

 Greenwich kasabası, Londra'nın güneydoğu bölgesinde bulunmaktadır. Boylamların derecelendirilmelerine göre 0 olarak kabul edilmektedir. Burası Birleşik Krallık içerisinde bulunun ikinci büyük gözlem evi olarak bilinmektedir. 51° 28' 44" kuzey enlemleri ile 0° 0' 0" doğu-batı boylamlarında bulunduğu düşünülmektedir. Burası orta ılıman kuşağında bulunur.

 Greenwich başlangıç meridyeninin geçtiği yer olarak bilinir. Bunun sebebi ise meridyenler İngilizler tarafından bulunmuştur. Bu sebeple ilk meridyeninin kendi ülkelerinden geçtiğini varsaymışlardır.