Otomatik Vites Ile Düz Vites Arasındaki Fark

Otomobil kullanmayı seven ya da işi veya gereklilikleri nedeniyle otomobil kullanması gereken herkes, vites kutusunun düz vites ve otomatik vites olarak ikiye ayrıldığını bilir. Sunduğu rahatlık nedeniyle daha popüler hale gelmeye başlayan otomatik vitesli araçlar da ikiye ayrılıyor: Tam otomatik vites ve yarı otomatik vites. Eğer bu zamana kadar bunların aynı şey olduğunu düşündüyseniz, yanılıyorsunuz.

WebTekno''dan alınan bilgilere göre; bu içeriğimizde sizler için ‘yarı otomatik vites nedir?’ sorusuna cevap vereceğiz ve yarı otomatik şanzıman ile tam otomatik şanzımanın farklarını açıklayacağız. İçeriğimizde yarı otomatik vitesin avantajlarından ve dezavantajlarından da bahsedeceğiz. Dilerseniz lafı uzatmadan başlayalım.

Yarı otomatik vites nedir?

Bu soruyu cevaplamadan önce konuyu daha açık anlatabilmek adına öncelikle ‘vites nedir’ sorusunu cevaplayalım. Basitçe anlatmak gerekirse vites, şanzıman ya da vites kutusu, otomobilin motoruna iletilen enerjinin tekerlere aktarılması işleminde ne kadar güç verileceğini ayarlayan mekanizmadır. Vites her değiştirildiğinde tekerlere aktarılan güç değişir. Bu işlem düz vitesli araçlarda sürücü tarafından, otomatik vitesli araçlarda ise robot olarak bahsedilen mekanizmalar tarafından yapılır.

Vitesin değiştirilmesi için debriyaja ihtiyaç vardır. Düz vitesli araçlarda en sol pedal debriyaj pedalıdır ve sürücünün bu pedala basarak vites değiştirmesi şarttır. Otomatik vitesli araçların ilk farkı da burada ortaya çıkıyor: Otomatik vitesli araçlarda sürücünün kontrolünde olan bir debriyaj pedalı bulunmuyor ve araç, debriyajı kendiliğinden hazır tutuyor.

Yarı otomatik vitesli araçlar, düz vitesli araçlarla aynı vites kutusu yapısına sahiptir. Aynı baskı balata sistemine sahip olan bu iki vitesli araçların farkı ise yarı otomatik vitesli araçlarda debriyaj pedalı bulunmamasıdır. Aynı düz vitesli bir araç gibi çalışan, yakıt tüketimi ve performansı düz vitesli araçlarla neredeyse aynı olan yarı otomatik vitesli araçlarda vites geçişlerini vites robotları sağlar.

Yarı otomatik vitesin diğerlerinden farkı ne?

Yarı otomatik vitesin en büyük farklarından biri de sürücünün isteğine göre vitesi kendi kontrol edebilmesidir. Nasıl yani? Hemen açıklayalım. Yarı otomatik vitesli araçlardaki vites düzeneğinin aslında düz vitesli araçlardaki düzenekle aynı olduğunu söylemiştik. Bu araçlarda yalnızca debriyaj otomatik olarak çalışıyor. Dolayısıyla sürücü, otomatik vites ve düz vites arasında seçim yaparak otomobilin vitesini kendisi kontrol edebiliyor.

Yarı otomatik vitesli araçların vitesinin yanında veya üstünde P (Park), N (Boş), R (Geri) D (Sürüş) ve M (Manuel/Düz) harflerini görebilirsiniz. Vitesi D konumuna getirdiğinizde araç artık vitesleri otomatik olarak atmaya başlar. Vites M konumuna alındığında ise sürücü vitesi dilediği gibi kontrol edebilir. Elbette gerekli devir geçildikten bir süre sonra eğer sürücü kendi vites atmazsa araç duruma müdahale edip otomatik olarak vites değiştirecektir.

Çift kavramalı şanzıman nedir?

Tek kavramalı otomatik şanzımanlarda dişli yapısı düz şanzımanlarla aynıdır. Vites geçişleri daha çok hissedilebilir. Tek baskı balata bulunan bu düzende aracın tüm vitesleri bu debriyaja bağlı olarak geçeceği için kimi zaman aksamalar ve sekmeler olabilir. Çift kavramalı şanzımanların dişli yapısı da düz şanzımanlarla aynıdır ancak vites değişimi daha farklı gerçekleşir.

Çift kavramalı şanzımanlarda çift baskı balata bulunur. Bu tür şanzımanlarda birinci baskı balata birinci, üçüncü, beşinci ve yedinci viteslere geçiş yapmakla görevli, ikinci baskı balata ise ikinci, dördüncü, altıncı ve sekizinci viteslere geçiş yapmakla yükümlüdür. Çift kavramalı şanzımanlarda vites geçişlerinin daha az hissedilmesinin sebebi de budur.

Çalışma prensibini şöyle özetleyebiliriz: Birinci baskı balata aracı 1. vitese geçirmenizi sağladıktan sonra debriyajı bırakıyor. Tek kavramalı şanzımanlarda bu balata 2. vitese geçerken tekrardan debriyajı devreye soktuğu için vites geçişleri daha çok hissediliyor, ancak çift kavramalı araçlarda ikinci baskı balata debriyaj etkin halde beklediği için bu his çok daha az oluyor. Aynı şekilde araç 2. vitese atıldığında birinci baskı balata 3. vites için aracı hazırlıyor ve debriyaj hazır şekilde bekliyor.

Yarı otomatik vites avantajları ve dezavantajları:

Avantajlar:

Düz vites ile aynı yapıya sahip olduğu için daha az yakıt tüketir,

Performansı düz vitesli araçlara yakındır,

Günlük kullanımda oldukça rahattır,

Çift kavramalı yarı otomatik viteslerde vites geçişleri neredeyse hissedilmez,

Vites sürücünün isteğine göre değiştirilebilir,

Dezavantajlar:

Tek kavramalı yarı otomatik viteslerde vites geçişleri çok daha fazla hissedilebilir,

Yokuş kalkış desteği olmayan yarı otomatik vitesli araçlar yokuşta kaydırma yapar,

Satış fiyatları düz vitesli araçlara göre daha pahalıdır,

Debriyaj sistemi tek kavramalı yarı otomatik viteslerde daha kolay aşınabilir.

Yarı otomatik şanzıman hem düz vites hem de tam otomatik şanzımanın temel esaslarını barındırdığı için daha avantajlı gözükebiliyor. Özellikle çift kavramalı yarı otomatik şanzımanlarda vites geçişleri de fazla hissedilmediği için birçok üretici bu şanzımanı tercih ediyor. Tam otomatikte olup da yarı otomatikte olmayan bir özellik, yokuştaki varsayılan kaydırma engelleme özelliği. Eğer araçta kalkış desteği bulunmuyorsa yarı otomatik araçlar yokuşlarda kaydırma yapabiliyor. Tam otomatikte ise böyle bir durum yok.

Otomobil almak isteyenlerarasından en çok sorulan sorulardan biri de hangi vites çeşidinin daha rahat, iyi, pratik, seri, kısacası daha iyi olduğudur.

Bununla ilgili birçok söylenti ortalıkta dolaşır ve herkes birbirine aynı soruyu sorar.

Bu yazıda aslında her duyduğunuza inanmamanız gerektiğine dair bilgiler bulacaksınız.

“Otomatik vites mi, manuel mi daha iyi?”

“Otomatik vitesin düz vitese göre dezavantajları var mı?”

“Manuel vites mi, otomatik vites mi çok yakar?”

Öncelikle bilinmesi gereken şey düz vites ile otomatik vites arasında ne fark olduğudur

Düz Vites ile Otomatik Vites Arasında Ne Fark Var?

Aslında ikisi arasındaki asıl fark, vites şanzımanının çalışma prensibidir.

Düz viteste, sürücünün manuel olarak ayarladığı şekilde vites değiştirilirken otomatik viteste ise araç, hangi vitese geçmesi gerektiğine hız ve motor devri arasında bir bağlantı kurarak kendisi karar verir.

Aslında küçük görülen buı fark, yakıt tüketimi, manevra kabiliyeti, güvenli sürüş, konfor gibi birçok konuda değişiklikleri beraberinde getirir.

Bu iki vites arasında karşılaştırma yaparken düz vites ve otomatik viter türünün avantajları ve dezavantajları mutlaka göz önünde bulundurmak gerekir.

Bundan sonra hangi vites türü araba kullanmak beklentilerinizle alakalı olacaktır.

Manuel yani düz  araba kullanmanın avantajları nelerdir?

Manuel vitesli araçların avantajları ile aslında otomatik vites araçların dezavantajlarını görmüş oluyoruz.

En az arıza yapan otomobil markaları - Öğrenmek için - TIKLAYIN

Her şeyden önce düz vites arabaların maliyeti daha ucuz

Otomatik vitesli arabalara göre düz vitesli araçlar daha az yakarlar. Çünkü  manuel vitesli araçlar çalışma esnasında ve devir değişiminde daha fazla motor gücüne ihtiyaç duyar.

Bir başka deyişle düz vitesli arabalarda yakıt tüketimi daha azdır.

Fakat gelişen teknoloji ile bu durum artık değişiyor. Hatta manuel vitese göre daha az yakan otomatik vites araba modelleri artık mevcut.

Yine de henüz bu alanda manuel vitesli araçlar genel olarak daha avantajlı.

 Yukarıdaki tabloda aynı modelin otomatik ve manuel vites seçeneklerinin yakıt tüketimi üzerinden örnekleri bulunmaktadır.

Hangisinin  şanzıman ve parçaları  daha ucuzdur.

Düz vitesli arabaların şanzıman ve parçaları otomatik vitesli araçlara göre daha ucuzdur. Yani otomatik şanzımanlı araçlar bozulduğunda oluşan masraf, düz viteslilere göre çok daha fazla olur.

Şanzıman yağının eksilmesi, bakımının düzenli yapılmaması, orijinal olmayan yedek parçaların kullanılması gibi birçok neden otomatik vitesli arabaların arızalanma nedenleri arasında yer alır. Ki bu da maliyetlerin artmasını beraberinde getirir.

Pratik kullanım sunması, daha yeni bir motor teknolojisine sahip olması gibi nedenler eklenince otomatik vitesli araçlar, düz vitesli araçlarla kıyaslanınca daha yüksek fiyatlara satılıyor. Öyle ki aynı markanın aynı modelinin farklı şanzıman tipleri arasında bile hissedilir oranda fiyat farkı olabiliyor.

Usta sürücüler neden manuel vites tercih ediyorlar.

Düz yani manuel vitesli araçlarda hakimiyet tamamen sürücüdedir. Yüksek hızda araba kullanmak isteyenler içinde bu durum pek çok sürücüye büyük keyif verir. Çünkü otomatik vitesli araçlarda vites geçişleri için gereken süre daha fazladır. Manuel vitesli arabalarda ise istediğiniz zaman vitesi değiştirmeniz mümkün. Bu da motordan yüksek performans almak isteyen sürücülerin düz vitesli otomobilleri daha çok tercih etmesini sağlıyor.

Manuel vitesli otomobiller hızlı devir alırlar ancak günümüzde gelişen otomatik vites teknolojisi ile bu açık ta büyük ölçüde kapanmış durumda.

Buna rağmen pek çok düz vites araç da vites değişimine daha hızlı uyum sağlayarak daha hızlı devir almakta.

Otomatik vitesin diğer araçlara göre avanajları

Otomatik vites araçların genel olarak maliyetinin daha yüksek ancak son yıllarda otomatik vites konusunda da büyük atılımlar yapılmakta.

Sabit vites değeri yerine sürekli değişken oranlı vites anlayışına sahip araçlar sektöre hakim olmakta.. 1. ya da 5. vites yerine yol ve sürüş şartlarına göre vitesi ayarlıyor, değerler arasında sürekli geziyor. Kesintisiz aktarım ile gücü maksimum değerde tutarak yüksek performans sağladığı gibi yakıt tüketimini de dengeliyor, hatta bu alanda tasarruf bile sağlıyor.

Ayrıca araç kullanımı ve tecrübeyle ilgili olarak da yakıt tasarrufu sağlanabiliyor. Çünkü araba kullanmayı yeni öğrenmiş kişiler genellikle manuel şanzımanda vites geçişini ideal zamanda yapmayı başaramadıkları için motor yüksek devirlerde çalışır. Bu da düz vitesli araçlarda daha çok yakıt tüketilmesini beraberinde getirir. Yeni nesil otomatik vites teknolojileri ise bu tip durumlarda vites değerini sabit tutmayıp ihtiyaca ve yola göre sürekli değiştirdiği için motor yüksek devirlerde kullanılmaz. Böylece otomatik vitesin otomatik olarak yakıt tüketimini düşürdüğü söylenebilir.

Acemilerin ve konforu sevenlerin tercihi: Otomatik vites

Otomatik vitesle çalışan bir araçların en büyük avantajı trafikte sunduğu konfor. Vites değişimi ve debriyaj kullanımı olmadan sadece direksiyona ve yola odaklanarak saatlerce yorulmadan trafikte araç kullanabilirsiniz. Debriyaj ve vites değişimine odaklanmak zorunda kalmadığınız için de trafiğe, yola, işaretlere ve levhalara çok daha iyi konsantre olabilirsiniz.

Araba kullanmaya yeni başlayanlar otomatik vitesle araç kullanımına daha hızlı adapte olabilmektedir. Zira her zaman ilk kez araba kullanan biri için debriyaj-fren-gaz üçlüsü ve aracın aldığı devire göre vites değiştirme konusu biraz karmaşık gelebilir. Hele de İstanbul gibi trafiğin çok yoğun olduğu bir şehirde yaşıyor ve aracınızı daha çok şehir içi kullanım amacıyla almayı düşünüyorsanız otomatik vitesli ikinci el araçlar sizin bulunmaz fırsattır.

Çevreciler en çok hangi vitesi tercih ediyor?

Emisyon arabaların meydana getirdiği hava kirliliğe verilen isimdir. Trafikteki her araç yakıt tüketir ve bu da hava kirliliğine etki eder. Bir otomobilde emisyon değeri ne kadar düşükse hava kirliliğine de o kadar az neden olur.

Otomatik vitesli araölar daha düşük emisyon değerine sahiptir. Ancak farklı markalar ve modeller göre kimi manuel vitesli araçlar daha düşük emisyon değerlerine sahip olabiliyor.