Kas Enerjisi Tekniği (MET), otojenik veya resiprokal inhibisyon yoluyla kasları gevşetmek ve kası uzatmak için nazik izometrik kasılmalar şeklinde bir kasın kendi enerjisini kullanan bir manuel terapi şeklidir. Terapistin tüm işi yaptığı pasif bir teknik olan statik germe ile karşılaştırıldığında MET, hastanın aynı zamanda aktif bir katılımcı olduğu aktif bir tekniktir. MET, otojenik inhibisyon ve resiprokal inhibisyon kavramlarına dayanmaktadır. Kasın submaksimal bir kasılmasının ardından aynı kasın gerilirse, bu otojenik inhibisyon MET olarak bilinir ve bir kasın submaksimal bir kasılmasının ardından karşı kasın gerilirse, bu resiprokal inhibisyon MET olarak bilinir.
Otojenik ve resiprokal inhibisyon nedir?
Otojenik ve resiprokal inhibisyon, Golgi tendon organının (GTO) ve kas iğciğinin aktivasyonu nedeniyle belirli kasların kasılması engellendiğinde meydana gelir. Eklemlerin ve kasların içinde ve çevresinde bulunan bu iki muskulotendinöz propriyoseptör, kas gerginliği ve uzunluğundaki değişikliklere yanıt vererek kas kontrolünü ve koordinasyonunu yönetmeye yardımcı olur. Kas gövdesi ve tendonu arasında bulunan GTO, kas kasıldığında veya gerildiğinde gerginliğin arttığını hisseder. Kas kasıldığında, GTO aktive olur ve bu kasılmayı (refleks inhibisyonu) inhibe ederek ve karşıt (antagonist) kas grubunun kontraksiyonu ile yanıt verir. Bu süreç otojenik inhibisyon olarak bilinir.
GTO cevabı esneklikte önemli bir rol oynar. GTO, (agonist) kasın kasılmasını engellediğinde ve antagonist kasın daha kolay kasılmasına izin verdiğinde, kas daha fazla ve daha kolay esneyebilir. Otojenik inhibisyon, genellikle düşük kuvvetli, uzun süreli germe sırasında olduğu gibi statik germe sırasında da görülür. 7 ila 10 saniye sonra, kas gerginliği artar ve GTO tepkisini aktive ederek gerilmiş kastaki kas iğinin geçici olarak inhibe edilmesine neden olarak kasın daha da gerilmesini mümkün kılar.
Kas iği, kasın gövdesinde bulunur ve kasın kendisiyle birlikte uzanır. Bu meydana geldiğinde, kas mili aktive olur ve agonist kasında (gerilme refleksi olarak bilinir) refleks bir kasılmaya ve antagonist kasta gevşemeye neden olur. Bu süreç resiprokal inhibisyon olarak bilinir.
MET türleri:
funduszeue.infoik inhibisyon MET:
Post izometrik relaksasyon(PIR)
Post fasilitasyon streching(PFS)
funduszeue.infookal inhibisyon MET
Otojenik inhibisyon MET
Daha önce bahsedildiği gibi, Otojenik İnhibisyon MET'ler otojenik inhibisyon ilkesi üzerinde çalışır. Otojenik inhibisyon kavramına dayanan iki ana ve iyi bilinen MET türü, İzometrik Gevşeme Sonrası (PIR) ve Kolaylaştırma Sonrası Esnetmedir (PFS).
Post izometrik relaksasyon (PIR):
Post İzometrik Relaksasyon (PIR), aynı kasın kısa bir süre submaksimal izometrik kasılmasından sonra, tek veya bir grup kasta kas tonusundaki azalmanın etkisidir. PIR, otojenik inhibisyon kavramı üzerinde çalışır.
PIR tekniği aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir:
Hipertonik kas, ağrı hissedilen noktaya kadar veya harekete karşı direncin ilk görüldüğü noktaya kadar alınır.
Hipertonik kasın 5 ila 10 saniye arasında bir submaksimal (% ) kasılması bariyerden uzakta gerçekleştirilir ve terapist ters yönde direnç uygular. Hasta bu çaba sırasında nefes almalıdır.
İzometrik kasılmadan sonra hastadan rahatlaması ve bunu yaparken nefes vermesi istenir. Bunu takiben, gevşekliği yeni bariyere kadar almak için hafif bir gerdirme uygulanır.
Bu yeni bariyerden başlayarak prosedür iki veya üç kez tekrarlanır.
Post fasilitasyon stretching (PFS):
Bu teknik, PIR'den daha agresiftir ancak aynı zamanda otojenik inhibisyon kavramına da dayanmaktadır.
PFS tekniği şu şekilde gerçekleştirilir:
Hipertonik ve kısaltılmış kas, tamamen gergin ve tamamen gevşemiş bir durum arasına getirilir.
Daha sonra hastadan rahatlaması ve gevşemesi istenirken, terapist yeni bir bariyere hızlı bir gerdirme uygular ve 10 saniye tutulur.
Hasta yaklaşık 20 saniye rahatlar ve işlem üç ila beş kez ve sonra beş kez daha tekrarlanır.
Yeni bir bariyerden başlamak yerine, kas her tekrardan önce tamamen gergin ve tamamen gevşemiş bir durum arasına getirilir.
Resiprokal İnhibisyon MET:
Resiprokal inhibisyon MET, bir kasın kasılmasını ve ardından karşı kasın gerilmesini içerdiği için yukarıdaki iki teknikten farklıdır, çünkü PIR ve PFS'nin aksine, resiprokal inhibisyon MET, adından da anlaşılacağı gibi karşılıklı engelleme kavramına dayanmaktadır.
Resiprokal İnhibisyon MET tekniği aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir:
Etkilenen kas mid-range( hareketin ortasına gelecek şekilde) pozisyonuna getirilir.
Hasta kısıtlamaya / engele doğru iterken, terapist bu çabaya tamamen direnir (izometrik) veya ona doğru bir harekete izin verir (izotonik).
Bunu hastanın nefes vererek gevşemesi takip eder ve terapist yeni bariyere pasif bir gerdirme uygular.
İşlem kez, sonra 5 kez daha uygulanır.
Hangi durumlar için kullanılır?
Kas Enerjisi Teknikleri, kasların gevşemesi ve uzaması amacıyla ve eklemlerde hareket açıklığını (EHA) iyileştirmek olan her durumda kullanılabilir. Kas enerjisi teknikleri vücudun hemen hemen her eklemine güvenle uygulanabilir. Birçok sporcu, gelecekteki kas ve eklem yaralanmalarına karşı koruyucu önlem olarak MET kullanır. Esas olarak boyun ve sırtta faset eklem disfonksiyonu nedeniyle sınırlı ROM'a sahip kişiler tarafından ve omuz ağrısı, skolyoz, siyatik, asimetrik bacaklar, kalçalar veya kollar gibi daha geniş alanlar için veya kronik kas ağrısı, sertliği tedavi etmek için kullanılır.
Hazırlayan: Fzt. Burcu Zehra Sivri
Referanslar: Chaitow L, Crenshaw K. Muscle energy techniques. Elsevier Health Sciences; Apoorva Phadke, Nilima Bedekar, Ashok Shyam, Parag Sancheti. Effect of muscle energy technique and static stretching on pain and functional disability in patients with mechanical neck pain: A randomized controlled trial. Hong Kong Physiotherapy Journal ; Szulc P, Wendt M, Waszak M, Tomczak M, Cieślik K, Trzaska T. Impact of McKenzie Method Therapy Enriched by Muscular Energy Techniques on Subjective and Objective Parameters Related to Spine Function in Patients with Chronic Low Back funduszeue.info Sci Monit ; 29;
Daha fazla oku: Masaj Terapisinin Kısa ve Uzun Vadeli Etkileri
Anatomik terminoloji
Anatomik terminoloji, uluslararası alanda anatomist, zoolog ve sağlık uzmanlarınca kullanılması amacıyla hazırlanmış bilimsel bir anatomi terminoloji standardıdır. Anatomik terimler Antik Yunan dönemine ve Latince'ye ait kelimeler, ön ek ve son ekler barındırırlar. Bu terimler uzmanlar arasında anlaşma açısından bir standard sağlar ve anlam karmaşasını ortadan kaldırır. Örneğin, el bileğinde oluşan bir yarayı tarif ederken kullanılan anatomik terimler yaranın tam olarak nerede olduğunu, konunun uzmanlarına kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tarif eder. Her uzmanlık alanının kendine has terimleri olur. yılında hazırlanan standardın adı Terminologia Anatomica yani Anatomik Terminoloji dir. Öte yandan 'de yayınlanan makalesinde Strezelec bu standardın içerdiği hataları nedeniyle eleştirilerini sunmuştur.
Terimsel biçimleniş[değiştir
Germenin fizyolojisi
Vücudun germe işlemine fizyolojik
açıdan baktığımızda, kas-iskelet siste-
mimiz karşımıza çıkar.
• Kas-iskelet sistemi:
Canlılarda
aktif hareketi sağlayan yapılar kas ve
iskelet sistemidir. Kaslar; destekleyici
iskeletle canlının hareket etme kabili-
yetini oluştururlar. İnsan vücudunun
erkeklerde yaklaşık %40’ı, kadınlarda
ise %’u kaslardan oluşmuştur.
Vücudumuzda üç çeşit kas bulunmak-
tadır. Bunlar; çizgili kas (ya da iskelet
kası), düz kas, kalp kasıdır.
Kasların ortak özellikleri:
1. Uyarılabilme
2. İletebilme
3. Kasılabilme
4. Elastik olma
5. Vizkozite (Sıvıların akmaya karşı
direnci)
İskelet; canlı organizmaya fiziksel
destek sunan, iç organların korun-
masını sağlayan, çoğunlukla mine-
rallerden oluşan bir organdır. İskelet
organizmanın kendine özgü şeklinin
oluşmasını sağlar, kasların yardımı ile
vücudun hareket edebilmesine ola-
nak tanır.
İskelet sisteminin fonksiyonları:
1. Hareket
2. Korunma
3. Isı meydana getirme
4. Mekanik iş yapma
Kas yapısı ve çalışma şekli
İşlevlerine göre kasların boyları ve
şekilleri değişir. Ancak tüm kaslar aynı
temel yapıya sahiptirler. Kaslar birçok
ipliksi yapının bir araya gelmesiyle
oluşmuştur. Bu ipliksi yapılar bir araya
gelerek kas lifini, birçok kas lifi bir ara-
ya gelerek kas demetini, kas demetle-
ri de kasları oluşturur.
İpliksi yapılar
è
Lifler
è
Demet
è
Kaslar
Kaslar nasıl çalışır?
Kasların çalışmasını kısaca şu şekil-
de anlatabiliriz. Kasılan bir kas; kısalır,
sertleşir ve şişer. Gevşeyen bir kas ise
uzar, yumuşar ve incelir. İskelet kasla-
rı çoğunlukla kirişlerle (tendon) farklı
iki kemiğe bağlandığından kasların
kasılıp gevşemesi, eklemlerde hare-
ket meydana getirir. Çizgili kasların
kemiklere tutunmasını sağlayan yapı-
lara kas kirişi ya da tendon adı verilir.
Kaslar, beyinden gelen sinir uyarı-
larını alarak kasılır. Kasılma esnasında
çok enerji harcanır. İnsanda hareket;
sinir, iskelet, kas ve eklem sisteminin
birlikte çalışmasıyla gerçekleşir.
İskelet kasları agonist, antagonist,
stabilizör veya nötralizör olarak rol
oynayabilirler. Bir kas farklı zaman-
larda farklı rollere sahip olabilir. Bu
roller onların performans sırasındaki
kısmi fonksiyonlarınca belirlenir.
1. Agonist rol:
Kasın yaptığı kon-
santrik kasılma, vücut üyesinin hare-
ket isteği yönünde ise bu kas agonist
Literatürde ‘’streching’’ ve ‘’flexibility’’ olarak geçen, dilimizde ise ‘’germe’’ ve ‘’esneklik’’ olarak
karşılık bulan kavramlar gerek rekreasyonel gerekse profesyonel spor için son derece önemli
uygulamalardır. Bu yazımızda germe ve esneklik kavramlarını öncelikle bu kavramların ant-
renman fizyolojisinde buldukları anlamlara göre bir sıraya oturtarak ele alacağız. Okurlarımıza
konuyu yalın ve anlaşılır şekilde aktarmaya çalışacağız.
Yazan: Necla Güngör - U15 Kız Milli Takımı Teknik Direktörü
Germe ve esnetme
rol oynamaktadır. Örneğin, Biceps
brachii(pazı kası) kasının en önemli
görevi dirsekte fleksiyon hareketidir.
Dirsek eklemimizde fleksiyon yaptığı-
mızda biceps brachii kası agonist rol
oynayacaktıfunduszeue.info eklemde aynı hare-
keti yaptıran birden çok kas bulunabi-
lir. Bir hareketin oluşumundan birincil
derecede sorumlu olmayan agonist
kaslara yardımcı kaslar ya da sinerjist
kaslar denir.
2. Antagonist rol:
Agonist kasların
tam tersi hareketi gerçekleştiren kas-
lardır. Biraz önceki örneğimizden yola
çıkarsak, üst kolun arkasında yer alan
triceps brachii kası dirsek ekleminde
ekstansiyon (germe) fonksiyonunu
üstlenmektedir. Bu yüzden triceps
brachii, biceps brachii kasının anta-
gonistidir. Bir hareket yapılırken anta-
gonist kaslar gevşeyerek bu harekete
izin verir.
Örneğin dirsek eklemimizi gerdiği-
mizde antagonist rol oynayan biceps
brachii gevşeyerek hareketin gerçek-
leştirilmesine izin verir. Genel olarak
bir eklemde ekstansiyon yaptıranlar
fleksiyon yaptıranlarla, abduksiyon
yaptıranlar adduksiyon yaptıranlarla,
dışa rotasyon yaptıranlar içe rotasyon
yaptıranlarla antagonistdir.
3. Stabilizatör (Fiksatör) rol:
Bu
grup kaslar statik olarak kasılarak vü-
cudun bazı parçalarını, kasılan kasla-
rın ya da yerçekiminin yol açtığı çek-
me kuvvetine veya istenen hareketin
yapılmasına engel olan diğer güçlere
karşı desteklerler. Şınav sırasında ka-
rın kaslarının çalışması örnek olarak
verilebilir. Eğer bu kaslar stabilizör
olarak kasılmasalardı, şınav hareke-
tinde gövde doğruluğunu koruyama-
yıp yay gibi olurdu.
4. Nötralizör rol:
Bir hareket oluş-
tururken, agonistlerin istenmeyen
hareketlerinin önlenmesidir. Örne-
ğin, mekik hareketi sırasında sağ ve
sol eksternal oblik kaslar, diğer bir
deyişle dış yan karın kasları birbirinin
hareketini nötralize ederek, gövdenin
öne fleksiyonunu sağlarlar. Böylece
bu kasların antagonist rolleri nötra-
lize olarak gövdenin öne bükülmesi
gerçekleştirilir.
Kas kasılma türleri:
funduszeue.inforik kasılma:
Bu kasılmada
kasın boyu sabittir, gerimi artar. Statik
kasılma şeklidir.
2. Konsantrik (izotonik) kasılma:
Dinamik bir kasılma şeklidir. Kasın
gerimi sabittir. Kasın boyu kısalır. Bu
kasılma şekli ile mekanik bir iş yapılır.
3. Eksantrik kasılma:
Kasın gerimi
sabittir. Kasın boyunun uzadığı kasıl-
ma şeklidir. Bu özelliği ile de izotonik
kasılmadan ayrılır.
4. İzokinetik kasılma:
Dinamik bir
kasılma şeklidir. Kasılma hızı sabittir.
Oluşan direnç değişkendir.
Kas yapısı ve işleyişine bakarak
germe ve esneklik çalışmaları ile bağ-
lantı kuracak olursak; hareket için
koordinasyon şarttır. Agonist kaslar
kasılırken antogistler gevşemelidir. Si-
nir sistemince sağlanan koordinasyon
ile işlevsellik kazanır. Bu koordinasyon
zayıflığında kas yaralanmaları meyda-
na gelebilir.
Streching (Germe)
• Türleri
• Eklem/kas grupları
Performans
Sakatlık
Değişkenler
• İçsel - Dışsal
• Eklem sakatlıkları geçmişi
• Isınma
Flexibility (Esneklik)
• Statik
• Eklem sakatlıkları geçmişi
• Isınma
Futbol Gelişim
50
51
Futbol Gelişim
funduszeue.info
İskeletimizi tamamıyla çevreleyen kaslarımızın her biri, vücudumuzda durumdan duruma değişebilen farklı rollere sahiptir. Bu makalemizde söz konusu roller nelerdir, kaslar nasıl çalışır, bunu irdeleyeceğiz.
Vücut iskeleti tek başına hareket üretebilme kabiliyetine sahip değildir. Hareketin gerçekleşebilmesi için gerekli kuvveti kaslarımız üretir. Dolayısıyla kaslarımız sayesinde her türlü hareketi gerçekleştirebilmekteyiz. İskelet kaslarımız çalışırken birbirinden bağımsız hareket etmezler. Çeşitli hareketlerin uygulanışı esnasında, farklı kas grupları baskın ya da yardımcı olarak görev alırlar.
Agonist ve Antagonist Kaslar
Bir hareketin yapılışı esnasında sorumlu olan ana kasa agonist kas adı verilir. Agonist kaslara zıt yönde çalışan kaslar ise antagonist kaslardır. Örneğin biceps curl hareketi sırasında biceps kasımız agonist kas durumundadır. Triceps kasımız ise antagonist rol üstlenir.
Bir başka örnek verecek olursak, barbell triceps extension hareketinde agonist kas görevini üstlenen kasımız tripceps iken; antagonist rolü biceps kasımız üstlenmektedir.
Crunch egzersizi yaparken, abdominallerimiz agonist olarak kasılırken; erector spinae kası antagonist olarak kasılmaktadır.
Aşağıda agonist kaslar ve antagonistleri tablo halinde verilmiştir. Tablodaki durumun tersi de geçerlidir. Örneğin tabloda quadriceps agonist, hamstrings antagonist olarak verilmiştir. Bazı hareketlerde tam tersi olarak hamstring kasları agonist görev üstlenirken, quadricepsler antagonist durumunda çalışmaktadır.
Agonist ve antagonist kaslar birbirleri ile uyum içinde çalışarak hareketin akıcı ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Eğer bu kaslar arasında bir uyumsuzluk, dengesizlik olursa sakatlık riski artar. Bu nedenle antrenman programlarında bu tür uyumsuzluklar yaratabilecek programlardan uzak durulmalıdır.
Sinerjist Kaslar
Hareketin uygulanışı esnasında ana kas grubuna, yani agonistlere yardım eden, destekleyici kaslardır. Barbell curl hareketinde agonist kas biceps iken, sinerjistleri ise brachialis ve brachioradalis kaslarıdır. Agonist ve sinerjist kaslar uyum içerisinde çalışarak hareketin gerçekleştirilmesini sağlar.
Dengeleyici (Stabilizatör) Kaslar
Hareketin uygulanışı esnasında izometrik olarak kasılan dengeleyici kaslar, sakatlıkları önlemek için kemikleri ve eklemleri sabitleme görevini üstlenirler.
Barbell curl hareketinde deltoid kası dengeleyici kas rolündedir. Çünkü hareket esnasında kol kemiğini omuza sabitleyerek sakatlanmayı önler. Mekik hareketi (sit ups) sırasında dengeleyici olarak görev yapan kas ise, bel omurlarını korumak için kasılan iliopsas kasıdır.
