Ikiz Bebeklerde Kilo Alımı

Ebeveynler genellikle ikiz bebeklerin sağlık kontrollerinin nasıl olduğu tek bebekten farklı olup olmadığını merak ederler. İkiz bebekler eğer anne karnında Gebelik haftalarını doldurup (37 hafta hafta) miyadlarında doğarlarsa yapılan kontrolleri tekil bebeklerden belirgin farklılık göstermemektedir. İlave olarak ikiz bebekler yalnızca aynı hacmi (anne rahmini) kardeşi ile paylaştığı için sıkışıklığa bağlı olarak kalça ekleminde sorunlar görülebilir ve bu sebeple kalça ultrasonu çekilmesi gerekmektedir.

Prematüre nedir?

Prematüre kelimesini bizler olgunluğunu (matürite) tamamlamamış bebekler için kullanmaktayız. Normal gebelik süresi son adet tarihinden sonra tamamlanmış hafta ile haftalar arasıdır. Böylelikle eğer bir bebek 37 haftadan önce doğmuş ise ister tekil ister çoğul gebelik olsun prematüre olarak kabul edilmektedir. Anne karnında iken gerekli olgunluğunu tamamlamadan doğmuş olan bir bebek hangi organ veya sistemi gelişimini tamamlayamadı ise ona bağlı sorunlarla karşılaşır. Bunların en sık karşılaşılanları da solunum sıkıntısı, beslenme sorunları, vücut ısısını korumada güçlük ve barsak problemleri olmaktadır. Bu durumlarda bizler sorun ne ise onun desteğini yaparak (solunum desteği, serumla veya hortumla beslenme desteği, kuvöz içinde ısınmasına yardımcı olma gibi) bebeklerimize yaşam için gereken olgunluğu kazanana kadar  anne karnındaki ortamı sağlamaya çalışmaktayız.

Doğum haftasına bağlı olarak ikiz bebeklere özel sık rastlanan sorunlar neler?

Eğer ikiz bebekler miyadına kadar anne karnında kalırsa sorunla karşılaşma riski tekil gebeliklerden çok farklı değildir. Burada önemli olan büyüme olanağı kısıtlı olan anne rahmini kardeşi ile paylaşan ikizlerin erken doğum ihtimalinin tekil bebeklere göre daha fazla olmasıdır. Doğum haftası ne kadar düşük ise karşılaşılan sorunlarda aynı oranda fazla olmaktadır. Aslında gebeliğin 3. Ayının sonunda bebekler bizim çok ufaltılmış birer kopyamız halinde olmaktadır. Bütün organları olması gerektiği yerindedir, ancak fonksiyon olarak çok yetersizdir. Gebeliğin geri kalan kabaca haftasında organlar hacim olarak büyümekte ve en önemlisi fonksiyonlarını artırmaktadır. Anne karnında doğuma kadar kullanmadığımız tek organımız akciğerlerimiz olması nedeniyle gelişimi de en geç tamamlanan organımız akciğerlerimizdir. Bu yüzden yenidoğan döneminde en sık solunum sorunları ile karşılaşmaktayız.

Anne karnında bebeklerin kiloları özellikle son 3 ayda artmaktadır. Bu dönemde ikizlerde kilo alımı tekil bebeklere göre daha az olmaktadır. Depoları az olan bebeklerin kan şekerlerini kendi başlarına koruma ihtimali daha düşük olması nedeniyle daha düşük doğum tartılı olması muhtemel olan ikizlerde hipoglisemi dediğimiz şeker düşüklüğünün görülmesi daha sık olmaktadır. Aslında unutulmaması gereken, karşılaşılan problemlerin çoğunu bebeğin ikiz olmasından çok doğum haftasının ve doğum tartısının düşüklüğü ile ilişkili olduğudur.

İkiz doğumun ardından ilk günlerinde yapılması gereken tetkikler nelerdir? Uygulamada tek bebek ile farklar var mıdır?

Kalça ultrasonu harici ilave yapılması gereken tetkik yoktur. Ancak doğum tartısı ve haftası düşük ise kan şekerini ve sarılık açısından bilirubin değerlerini yakından takip etmek gerekmektedir. Bebeği takip eden kurumlar arasında ufak tefek farklılıklar olabileceğinden bu durumlarda doktorunuzun tavsiyelerine uymak en doğru yaklaşım olacaktır.

İkiz bebekleri olan ailelerin özen göstermesi gereken özel durumlar var mıdır?

Yemesi, içmesi, uyuması ve tuvaletini yapması ile tamamen size bağımlı olan bir varlığa sahip olmak başta anne olmak üzere tüm aile için hem fiziksel hem duygusal zorluklar getirmektedir. Bu zorluklar çoğul gebeliklerde bebek sayısı arttıkça daha da fazla oranda artmaktadır. Bu özel  durumda anneye tüm aile bireylerinin ellerinden gelen yardımı yapmaları gerekmektedir. Bebekler açısından ise erken dönemde tekil olsun çoğul olsun tüm bebekler için geçerli olan kalabalık ortamdan kaçınma, hasta kişilerden kaçınma, sigara içilen ortamda bulunmama gibi genel yaklaşımların benimsenmesi gerekmektedir.

İkiz bebekler nasıl uyutulmalı?

Bu durum tamamen bebeklerin kararı olmaktadır. Şimdiye kadar takip ettiğim ikizlerin bir kısmı aynı yatakta sorunsuz yatmakta iken bir kısmı ise ikizinin  nefes alma sesinden bile rahatsız olup en başından itibaren farklı odalarda yatmaktadır. Benim önerim kendi odalarında kendi yataklarında yatmaları olmaktadır. Ama patronun onlar olduğu unutulmamalı ve uyku kararında bebeklerimizin tercihlerine göre planımızı yapmak daha verimli olmaktadır.

İkiz bebekler nasıl emzirilmeli? Normal şartlarda annenin sütü yeterli oluyor mu?

Anne memesinden süt alan bebeklerin aynı anda emzirilmeleri başta annenin olmak üzere tüm ailenin hayatını kolaylaştırmaktadır. Zor olmakla birlikte en başta anne ve bebekler eş zamanlıemzirme ve emmeye alışırsa beslenmede büyük bir sorunun üstesinden gelinmiş olur. Farklı zamanlarda beslenme durumunda birinin beslenmesi, gazının çıkarılması, altının değiştirilmesi ve uyutulmasının ardından diğerine geçerek aynı işlemler yapıldığında ilk bebeğin beslenme süresi tekrar gelmiş olur. Bu durumda anneye mutlaka bir kişinin yardım etmesi gerekmektedir. Normal şartlarda annelerin ikiz bebeklere yetecek kadar sütü gelebilmektedir. Bu soruya en güzel cevabı doğa vermektedir. İnsanların iki memesi vardır, bu da iki bebeği sorunsuz şekilde besleyebileceğimizi göstermektedir. Burada önemli olan annenin bu durumu bilmesi, bebeklerini uygun şekilde emzirmeye devam etmesi ve bebeklerin yakın aralıklarla yapılan kilo takiplerinin süt miktarının yeterli olduğunu bize göstermesidir. Mama bizim uygulamamızda ikizlerde olmazsa olmaz değil, gerektiği durumlarda desteğimiz olmaktadır.

İkiz bebeklerin aralarında iletişim geliştirip aile bireylerine fazla yönelmedikleri ve bu sebeple geç konuştukları yönünde bir söylem var. Siz böyle bir durumla karşılaştınız mı?

Bebeklerin kendilerine ait bir dillerinin olduğu, bizim anlamamamıza rağmen dakikalarca konuştukları görülmektedir. Bu durum aslında onların dil pratikleri olarak kabul edilmelidir. Bizi takip etmeye başladıkları andan itibaren bebeklerde erişkin bir insanla konuşuyormuş gibi açık anlaşılır kelimelerle konuşmalıyız. Tüm söylediklerimizi kaydettiklerini unutmamalıyız. Başta tek yumurta ikizleri olmak üzere tüm ikizlerin birbirleriyle konuşmadan bile anlaştıkları kabul edilmektedir. Ama pratik hayatta eşit nörolojik şartlara sahip tekil bebeklerle ikizler arasında konuşmaya başlama süreleri açısından belirgin bir fark yoktur.

İkiz olmaya özel gözlemlediğiniz durumlar var mı?

Benim açımdan tekil olsun çoğul olsun her bebekler çok özeldir. Ama daha doğum anında bir (veya daha fazla) kardeşleriyle ve çok büyük ihtimalle en yakın arkadaşlarıyla birlikte bu dünyaya gelme şansına sahip oldukları için ikiz bebeklerin çok şanslı olduklarını düşünmekteyim. Tüm bebeklerimize aileleriyle birlikte sağlıklı ve uzun ömürler dilerim.

Doç. Dr. Atalay DEMİREL
Çocuk sağlığı ve Hastalıkları, Yenidoğan Uzmanı

İlginizi çekebilir:

Annelerin emzirme ve bebek beslenmesi hakkında bilmesi gerekenler

İkiz bebeklere banyo nasıl yaptırılır?

Gebelikte kilo alımı ile ilgili istatistikler anne adaylarının hamilelikleri boyunca ortalama 9 buçuk kilo almalarının normal olduğunu belirtmektedir. Çoğul gebeliklerde ise, bu rakam biraz daha artmaktadır.

Çoğul gebeliklerde kilo alımı tekil gebeliklere göre, bilinenin aksine iki katına çıkmaz. Uzmanlar birden fazla bebek bekleyen anne adaylarının kilo alımının 15 ile 20 kilo arasında olmasının normal olduğunu belirtmektedirler.

ANNE ADAYININ BAŞLANGIÇ KİLOSUNA GÖRE HESAPLANIR

HAFTALARDA KİLO ALIMI ÖNEM KAZANIR

ÇOĞUL GEBELİKTE ALINMASI GEREKEN KİLO MİKTARI

ÇOĞUL GEBELİKTE KİLO ALIMI HESAPLAMA FORMÜLÜ

İkiz gebelik özel bir bakım ister. Beslenme ve kilo alımından muhtemel komplikasyonlara kadar ikiz gebelikte sizi nelerin beklediğini bu yazımız ile öğrenebilirsiniz.

İkiz ve hatta üçüz bebeklere hamile olduğunuzu öğrenseniz şaşırır mıydınız?

Bazen ikiz gebelik kapınızı çalabilir. Bazı durumlarda ise belli başlı faktörler rol oynar. Örneğin, yaş ilerlemesine bağlı hormonel değişimler sonucu bir seferde birden fazla yumurtanın salınması yaşanabileceği için, ilerleyen yaşlarda gerçekleşen hamileliklerde ikiz gebeliğin yaşanma ihtimali olasıdır. Vitro döllenme gibi yardımcı üreme teknolojilerinin kullanımı da ikiz veya çoğul gebelik ihtimalini arttırır.

Eğer ikiz veya çoğul gebelik teşhis edildiyse, bebekleriniz ve kendinize iyi bakmanız için gerekli olan bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

İkiz Gebelik Nasıl Oluşur?

En yaygın tür olan çift yumurta ikizleri iki ayrı yumurtanın iki ayrı sperm tarafından döllenmesi ile oluşur. İkizlerden her birinin ayrı plasenta ve su kesesi vardır. İkizler iki kız, iki erkek ya da bir kız, bir erkek olabilir. Genetik olarak ancak diğer kardeşler kadar birbirlerine benzerler, daha fazla değil.

Tek yumurta ikizleri tek bir döllenmiş yumurtanın ayrılıp iki ayrı fetüs olarak gelişmesi ile oluşur. Tek yumurta ikizleri tek bir plasentayı paylaşabilir fakat her bebeğin genelde ayrı bir su kesesi vardır. Genetik olarak ikizler birbirleri ile aynıdır. Aynı cinsiyette olurlar, aynı fiziksel ve karakteristik özellikleri paylaşırlar. Nadiren de olsa, tek yumurta ikizlerinin iki ayrı birey olarak ayrılması başarısızlık gösterir. Bu bebekler yapışık ikiz olarak bilinir.

Üçüzler ve diğer çok katlı ikizler, tek yumurta ikizleri, kardeş ikizler ya da bunların bir karışımı olabilir.

İkiz Gebelik Nasıl Anlaşılır?

Rahminiz normalinden daha geniş veya birden fazla fetal kalp atışı var gibi görünüyorsa, doktorunuz ikiz hamilelik yaşamanızdan şüphelenebilir. Şüpheli ikiz gebeliğin gerçek teşhisi genellikle ultrason ile teyit edilir. Ultrasonda, ses dalgaları rahminiz ve bebeğinizin (ya da bebekleriniz) görünümünü oluşturmak için kullanılır.

Bazen, görünüşte normal ikiz gebelik yaşayanların hamileliğin ilerleyen dönemlerinde sadece bir bebek beklediği görülebilir. Bu durum, kaybolan ikiz sendromu olarak bilinir. Böylesine bir olay, hayal kırıklığı, öfke ve karmaşalara sebep olabilir. Genellikle kaybın net bir açıklaması olmaz.

İkiz Gebelik Anne için Ne Anlama Gelir?

Bebeklerinize iyi şekilde bakmanın yolu kendinize iyi bakmaktan geçer. İkiz gebelik için aşağıda belirtilen durumlara önem vermeniz gerekir:

• Daha sık kontroller. Doktorunuzun sık sık bebeklerin gelişimini ve büyümesini izleyeceğini, sağlık durumunuzu gözlemleyeceğini ve erken doğum işaretlerini kontrol edeceğini göreceksiniz. Hamileliğiniz ilerledikçe sık sık ultrason ya da diğer testleri yaptırmanız gerekebilir.
• Belli başlı besin maddelerine ağırlık vermek. Daha fazla folik asit, kalsiyum, demir, protein ve diğer gerekli besin maddelerine ihtiyaç duyacaksınız. Eğer zaten sağlıklı besleniyorsanız, buna devam edin ve günlük prenatal vitamini aldığınızdan emin olun. Doktorunuz demir takviyesi almanızı da tavsiye edebilir.
• Daha fazla kilo alımı. Doğru oranda kilo almak bebeklerinizin sağlığını destekler. Ayrıca doğum sırasında alınan fazla kiloların doğum sonrasında verilmesini kolaylaştırır. Hamilelik öncesinde normal kiloya sahip olan bir kadına ikiz gebelik esnasında tavsiye edilen kilo artışı 17 ila 25 kilo arasında değişir ve bu da günlük aktivite düzeyine göre ekstradan kalori ile karşılanabilir. Sizin için en doğru olanı belirlemek adına doktorunuzla görüşün.
• Daha fazla önlem. Hamileliğiniz ilerledikçe doktorunuz çalışma, seyahat ve fiziksel aktivite gibi bazı aktiviteleri kısıtlamanızı isteyebilir. Yatakta dinlenmenin erken doğumu engellemede etkili bir yol olduğu henüz kanıtlanmamış olsa bile, fetal gelişimini desteklemek ve çeşitli komplikasyon risklerini azaltmak için önlem olarak yatakta dinlenmeniz tavsiye edilebilir.
  
  

İkiz Gebelikte Bu Durumları Göz Önünde Bulundurun

Her gün sağlıklı ikiz doğumlar gerçekleşmektedir. Yine de muhtemel komplikasyonların farkında olmak önemlidir. Örneğin:

• Yüksek kan basıncı. Annelerin ikiz gebelik sürecinde yüksek kan basıncı yaşaması olasıdır. Yüksek kan basıncının idrardaki protein ile birleşmesi preeklampsi olarak bilinir. Anne ve bebekler için ciddi komplikasyonlar yaşamamak adına dikkatli bir yönetim gereklidir.
• Erken doğum. Ne kadar çok bebeğe gebe iseniz, hamileliğinizin normal sürede sonuçlanma olasılığı da o kadar azdır. Erken doğuma işaret eden belirtiler taşıyorsanız, bebeklerinizin ciğer gelişimlerini hızlandırmak için steroid tedavisinin iğneleri verilebilir. Bu durumda bile, en küçük pramatüre bebeğin yaşamak için savaşması gerekebilir. Komplikasyonlar arasında düşük doğum ağırlığı, solunum ve sindirim bozuklukları ve gelişmemiş organlar bulunabilir. Nadiren de olsa, bir bebeğin prematüre olarak doğup, diğer bebek veya bebeklerin rahimde gelişimine devam ettiği görülebilir. Bu durum, gecikmiş aralıklı durum olarak bilinir.
• İkizden ikize transfüzyon. Tek yumurta ikizlerinde, plasentadaki bir kan damarının bebeklerin dolaşım sistemlerini bağlaması muhtemeldir. Bu durum bir bebeğin daha çok kan almasına, diğerinin daha az kan almasına sebep olur. Bu durum, her iki bebek için ciddi bir komplikasyondur ve ikiz gebelik sürecinde ani müdahale gerektirebilir. Genellikle bu durumdaki bebekler erken doğumun sunduğu faydalar prematür doğumun risklerine karşı ağır basar basmaz, derhal doğurtulurlar.
• Sezaryen doğum. İkiz gebeliklerde, eğer ilk bebek baş aşağı pozisyondaysa, vajinal doğum gerçekleşmesi çoğu kez mümkündür. Değilse de, sezaryen doğum tavsiye edilebilir. Bazı durumlarda, ilk bebeğin vajinal doğumu sonrasında yaşanan komplikasyonlar sebebi ile ikinci bebek sezaryen ile alınabilir. Üçüz bebeklerde, vajinal doğum imkansız değildir ancak yine de, üçüz ve daha fazla çoğul gebeliklerde sezaryen doğum tavsiye edilir.
  
  

İkiz Bebek Bakımı

Çoğul bebekler, yeni doğan diğer bebekler gibi aynı şeylere ihtiyaçları duyarlar. Fakat ikizlerde, oranı ikiye katlayacaksınız. Özellikle bebekleriniz prematüre doğduysa ya da doğum sonrasında özel bir tedaviye ihtiyaçları varsa, tahmin ettiğinizden daha fazla dinlenmeye ve desteğe ihtiyaç duyabilirsiniz.