Ana SayfaRahats&#x;zl&#x;klarA&#x;dan Z&#x;ye Göz Rahats&#x;zl&#x;klar&#x;
Yrd. Doç. Dr. &#x;brahim ŞAHBAZ taraf&#x;ndan düzenlenmiştir.
Göz morarmas&#x;
, gözde veya çevresindeki dokularda meydana gelen bir travmadan sonra göz etraf&#x;nda oluşan renk değişimini aç&#x;klamak için kullan&#x;lan terimdir.
Teknik olarak, göz morarmas&#x;, cilt yüzeyi alt&#x;nda zarar gören kan damarlar&#x;n&#x;n neden olduğu zedelenmedir. Diğer zedelenmeler gibi, göz morarmas&#x;yla birlikte şişme de meydana gelir.
Vücudun diğer bölgelerindeki zedelenmelere benzer şekilde, göz morarmas&#x; da çoğu zaman künt bir cisim darbesinden kaynaklan&#x;r &#x; darbenin neden olduğu, derine nüfuz etmeyen bir yaralanmad&#x;r. Ancak başka nedenleri de olabilir.
Göz morarmas&#x; nedir?
Göz morarmas&#x; için kullan&#x;lan klinik terim periorbital hematomdur. Telaffuz etmesi daha zor olmas&#x;na karş&#x;n, bu t&#x;bbi terim rahats&#x;zl&#x;ğ&#x; daha kesin olarak tan&#x;mlar &#x; gözü çevreleyen (periorbital) dokularda kan (hematom) toplanmas&#x;d&#x;r.
Kararm&#x;ş göz, göz alt&#x;ndaki alan&#x; etkileyebilir veya gözü tamamen çevreleyebilir.
Göz yuvas&#x; veya çevresindeki alanlara künt bir cismin çarpmas&#x;, cildin alt&#x;ndaki küçük kan damarlar&#x;n&#x; zarar verebilir ve bir göz morarmas&#x;n&#x;n oluşmas&#x;na yol açacak şekilde s&#x;z&#x;nt&#x; yapmalar&#x;na neden olabilir.
Göz yuvas&#x;n&#x;n etraf&#x;ndaki yüz cildinin nispeten ince ve şeffaf olmas&#x; nedeniyle, hafif bir kan toplanmas&#x; bile, çok fark edilebilir renk değişimiyle sonuçlanabilir. Ayr&#x;ca, bu alandaki dokunun görece olarak gevşek olmas&#x; nedeniyle, kan damarlar&#x;ndan s&#x;zan kan kolayl&#x;kla göz etraf&#x;nda birikir ve şişkin bir mor göz ile sonuçlan&#x;r.
Göz morarmas&#x;na ne neden olur?
Göz morarmas&#x;, genellikle gözün etraf&#x;ndaki alana bir nesnenin çarpt&#x;ğ&#x; bir kazan&#x;n sonucudur.
Bu kazalar, spor yapmaktan sadece yürürken bir şeye çarpmaya kadar say&#x;s&#x;z nedenden meydana gelir.
Diğer yayg&#x;n nedenler aras&#x;nda kozmetik göz ameliyat&#x;, sinüs enfeksiyonlar&#x; ve burun ameliyat&#x; bulunur. Diş tedavisi ve diş enfeksiyonlar&#x; bile bazen göz morarmas&#x;na neden olabilir.
Göz morarmas&#x;yla birlikte yaşanabilecek ciddi bir rahats&#x;zl&#x;k da, göz içinde kornean&#x;n arkas&#x; ve irisin önü aras&#x;ndaki alanda kanamad&#x;r. Buna hifema ad&#x; verilir. Hifemalar, tedavi edilmedikleri takdirde, göz bas&#x;nc&#x;nda h&#x;zl&#x; art&#x;ş ve glokomdan dolay&#x; görme kayb&#x;na yol açabilen t&#x;bbi acil durumlard&#x;r.
Göz morarmas&#x;yla birlikte yaşanabilecek diğer bir rahats&#x;zl&#x;k da, gözün "beyaz&#x;ndaki" (sklera) parlak k&#x;rm&#x;z&#x; görünümdür. Buna subkonjunktival kanamaad&#x; verilir. Subkonjunktival kanamalar çoğu zaman korkutucu görünürler, ancak genellikle ciddi değildir ve tipik olarak birkaç hafta içinde tedavi olmadan iyileşirler.
Göz morarmas&#x; tedavisi
Çoğu durumda, göz morarmas&#x; diğer zedelenmeler gibidir ve aş&#x;r&#x; kayg&#x;lanmaya gerek yoktur.
Ancak, kendi baş&#x;n&#x;za tedavi etmeden önce göz morarmas&#x;n&#x; bir göz doktoruna muayene ettirmek her zaman önemlidir.
Göz morarmas&#x;n&#x;n şiddetini değerlendirmek için, aşağ&#x;daki belirtileri izleyin ve herhangi biri varsa, derhal acil yard&#x;m al&#x;n:
Göz içinde kan (hifema)
Kulaklardan veya burundan kan ak&#x;nt&#x;s&#x;
Sersemlik, bay&#x;lma veya bilinç kayb&#x;
Bulan&#x;k görme, çift görme veya görme kayb&#x; dâhil olmak üzere görmede değişiklikler
Par&#x;lt&#x;lar veya uçuşan noktalar görme
Kusma
Gözü hareket ettirememe
Davran&#x;şsal değişiklikler veya letarji
Şiddetli ağr&#x;
Her iki göz etraf&#x;nda morarma
Kal&#x;c&#x; baş ağr&#x;s&#x;
Enfeksiyon işaretleri, örneğin s&#x;cakl&#x;k, k&#x;zar&#x;kl&#x;k, irin veya ateş
Aş&#x;r&#x; şişme veya yaralanma sonucu olamayacak şişme
Önemsiz göz morarmas&#x;na evde bakmak için, yaralanmadan sonra mümkün olduğu kadar k&#x;sa süre içinde soğuk kompres uygulay&#x;n. Dondurulmuş bir bezelye torbas&#x;, yüze daha oturduğu için buz küplerinden daha çok işe yarar.
Diğer bir seçenek de buzdolab&#x;nda metal bir kaş&#x;k soğutmak, sonra da kaş&#x;ğ&#x;n arka k&#x;sm&#x;n&#x; zedelenen alan&#x;n farkl&#x; yerlerine nazikçe dokundurmakt&#x;r.
Göz morarmas&#x;na asla çiğ et koymay&#x;n, zira bu enfeksiyon riskini önemli ölçüde art&#x;rabilir.
Soğuk kompres her seferinde yaklaş&#x;k 15 ila 20 dakika uygulanabilir ve ard&#x;ndan her saat baş&#x; tekrarlanabilir. Bu, kan damarlar&#x;n&#x;n büzülmesine ve şişkinlik miktar&#x;n&#x;n s&#x;n&#x;rland&#x;r&#x;lmas&#x;na yard&#x;mc&#x; olacakt&#x;r.
Önemsiz ağr&#x;lar için, parasetamol gibi reçetesiz analjezikler yard&#x;mc&#x; olabilir. (Kan inceltici olmas&#x; ve bu yüzden de morarm&#x;ş gözünüzü daha da kötü gösterebilmesi nedeniyle, aspirinden kaç&#x;n&#x;n.)
Ciddi bir göz morarmas&#x; için, göz doktorunuz ek tedavi önerilerinde bulunabilir.
Göz morarmas&#x;ndan nas&#x;l kurtulabilirsiniz?
Bir göz morarmas&#x; genellikle birkaç hafta içinde kaybolur. Bu iyileşme döneminde, gözünüzü başka bir yaralanman&#x;n meydana gelebileceği herhangi bir aktiviteden kaç&#x;narak ilave zarara karş&#x; korumak önemlidir.
Morarm&#x;ş gözünüzün renginin iyileştikçe değiştiğini fark etmeniz olas&#x;d&#x;r. Mor, mavi ve hatta yeşil veya sar&#x;n&#x;n tonlar&#x; al&#x;ş&#x;lmad&#x;k değildir.
Bir göz morarmas&#x;n&#x; bir gecede yok etmek için hiçbir sihirli çözüm bulunmamakla birlikte, gözünüzün bir an önce eski haline gelmesi için iyileşme sürecinin h&#x;zland&#x;r&#x;lmas&#x;na yard&#x;mc&#x; olabilecek birkaç şeyi aşağ&#x;da bulabilirsiniz:
Hafif kararm&#x;ş bir göz, başlang&#x;çta k&#x;rm&#x;z&#x; görünebilir, sonra kararabilir ve zamanla daha fazla şişebilir. Kararm&#x;ş göz iyileşmeye başlad&#x;ğ&#x;nda mora, maviye, yeşile ve hatta sar&#x;ya dönüşebilir.
Il&#x;ğa geçin. Bir veya iki gün soğuk paketi uyguland&#x;ktan sonra, morarm&#x;ş gözünüze nazikçe &#x;l&#x;k (s&#x;cak değil) kompresler uygulay&#x;n. Bu, iyileşmeyi kolaylaşt&#x;rmak için bölgeye kan ak&#x;ş&#x;n&#x; art&#x;racakt&#x;r.
Yaralanmadan sonraki günlerde, zedelenmenin etraf&#x;ndaki bölgeye (doğrudan morarm&#x;ş göze değil) nazikçe masaj yap&#x;n. Bu, zedelenme yak&#x;n&#x;ndaki lenfatik sistemin etkinleşmesine ve iyileşme sürecini h&#x;zland&#x;rmas&#x;na yard&#x;mc&#x; olabilir.
C Vitamini. C vitamini sizi daha zor morar&#x;r hale getirmek (kan damarlar&#x;n&#x; güçlendirerek, künt darbe travmas&#x; sonras&#x;nda s&#x;z&#x;nt&#x; yapma eğilimlerini azaltarak) için daha fazlas&#x;n&#x; yapabilmekle birlikte, göz morarmas&#x;n&#x;n iyileşmesini h&#x;zland&#x;rmaya da yard&#x;mc&#x; olabilir.
Çoğu durumda, bir hafta içinde göz morarmas&#x;n&#x;n görünüşünde fark edilebilir bir iyileşme görürsünüz.
Göz morarmalar&#x;n&#x; nas&#x;l önleyebilirsiniz
Göz morarmas&#x; yaşama riskini azaltmak için, spor yapma da dâhil olmak üzere potansiyel tehlikeli aktivitelerle uğraş&#x;rken her zaman emniyet gözlükleri, spor gözlükleri ve hatta yüz vizörlü koruyucu başl&#x;k takmay&#x; unutmay&#x;n.
Emniyet kemeri takmak da temel ve yasal bir gereklilik olup, ufak trafik kazalar&#x;nda bile göz morarmas&#x; riskini önemli ölçüde azalt&#x;r.
Ayr&#x;ca, göz morarmas&#x;n&#x; önlemek için evde alabileceğiniz önlemler de mevcuttur. Örneğin, eşyalar&#x; merdivenlerde b&#x;rakmamak; çünkü bu tür hareketler kolayl&#x;kla bir düşme ve göz yaralanmas&#x; ile sonuçlanabilir. Parça hal&#x;lar da tak&#x;lma tehlikesi yaratabilir; bu yüzden düz ve k&#x;r&#x;ş&#x;ks&#x;z olduklar&#x;ndan emin olun.
Sayfa yay&#x;nland&#x; 2 Eylül Çarşamba