Cümlenin Ögeleri Nasıl Bulunur

Cümledeki yüklem nasıl bulunur, kolay yoldan yüklem nasıl tespit edilir bu yazıda öğreneceksiniz. Yüklemi bulmak, karışık ve zor bir şey olarak görünse de, bu belki de Türkçenin dil bilgisi konularındaki en kolay kısımdır. Aşağıda gösterilen yöntemlerden yararlanarak cümlenin yüklemini akılda kalıcı ve en kolay biçimde bulmanız mümkündür.

İş, oluş, hareket, olay ve yargı bildirir. Yani o cümlede ifade edilen asıl anlamı karşılayan kelime veya kelime grubu yüklemdir. Genelde fiil olmak üzere, bazen isimler de yüklem olabilir. Ayrıca yüklemler genellikle sonda bulunur. Yüklem cümlenin temel öğesidir, geriye kalan bütün öğeler onun yardımcısıdır.

Cümlenin öğeleri bulunurken, en başta yüklem bulunur ve kalan bütün öğeler yükleme sorulan sorularla bulunur. Onun için bir cümlenin önce &#;Burada olan olay ne, yargı bildiren sözcük hangisi?&#; diye sorarak ve aşağıda tarif edilen yöntemleri kullanarak yüklemini bulmak, daha sonra diğer öğeleri göstermek gerekir.

Yüklem, isim de olsa, fiil de olsa mutlaka bir &#;yargı&#; ifade etmelidir. Gerçekleşen bir iş, oluş, hareket veya var olan bir durum gösterilmiyorsa, o sözcüğün yüklem olması mümkün değildir.

Örnek: &#;Kontrolü kaybeden araç bariyerlere çarptı.&#; cümlesinde bütün anlamı üzerinde toplayan ve yargı içeren sözcük &#;çarptı&#; çekimli fiilidir. Bu nedenle o kelime yüklem olarak kabul edilir.

Önemli Bilgi: Bir cümle sadece yüklemden oluşabilir. Bunun için yüklem cümlenin &#;temel&#; öğesidir, geri kalan bütün öğeler (özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, nesne) &#;yardımcı&#; öğe olarak kabul edilir.

Örnek: &#;Kabul etti.&#; cümlesi sadece yüklemden oluşmaktadır. &#;Kabul et-&#; birleşik fiildir ve ayrılmaz. Bunun için yüklem, tek başına cümle oluşturmuştur. Görüldüğü üzere yüklemin cümle yapmak için başka hiçbir öğeye ihtiyacı yoktur. Sadece anlamı güçlendirmek için yardımcı öğeler gelirler. Şimdi o cümleyi diğer öğelerle birlikte verelim:

&#;Erkan, yarıntoplantıya gelmeyikabul etti.&#;
&#;Özne &#; Zarf T. &#;Belirtili Nesne &#; Yüklem

Önemli Bilgi: Cümlede yüklem bazen sonda olmayabilir. O zaman yüklemi bulmak zor gibi görünse de, çok kolay bir yöntemi bulunmaktadır. Yüklemi cümleden çıkardığınızda geriye sadece arka arkaya sıralanan anlamsız sözcükler kalır. Yani cümlenin anlamı tamamlanamaz. Bu nedenle bir sözcüğü veya sözcük grubunu cümleden çıkardığınızda hâlâ anlamlı bir cümle kalıyorsa, o yüklem olamaz. Ama çıkardığınız sözcük veya sözcük grubundan sonra kalan kelimeler bir anlam ifade etmiyorsa, çıkarılan kelimeler yüklemdir.

Örnek:&#;Bu sabahMarmaris&#;tesel felaketiyaşandı.&#;
&#;&#;&#;&#; Zarf T. &#; Dolaylı T. &#;- B&#;siz N. &#;Yüklem

Yukarıdaki cümleden &#;Marmaris&#;te&#; dolaylı tümlecini çıkardığımızda, &#;Bu sabah sel felaketi yaşandı.&#; cümlesi kalır. Bu cümle gayet mantıklı ve anlamlı bir cümledir. O hâlde bu yüklem olamaz. Yüklem dışındaki hangi öğeyi atarsanız atın, geriye anlamlı cümle kalır; fakat &#;yaşandı&#; yüklemini cümleden attığımızda; &#;Bu sabah Marmaris&#;te sel felâketi&#; gibi sadece arka arkaya sıralanmış kelimeler kalır ve herhangi bir yargı bildirmez, cümlenin anlamı eksik kalır. İşte yüklemi bulmak bu kadar kolaydır. :)

Önemli Bilgi: Birleşik sözcükler, deyimler ve tamlamalar yüklem olduğunda kesinlikle birlikte yüklem olarak kabul edilir. Yani sözcükler parçalanamaz, farklı farklı gösterilemez.

Örnek: &#;Sorduğu sorulara yanıt alamayınca gözden düştü.&#; cümlesinde yüklem &#;gözden düş-&#; deyimidir. Bu cümlenin yüklemini &#;düştü&#; çekimli fiili olarak alıp, sonra yükleme &#;Nereden düştü?&#; sorusunu sorarak &#;gözden&#; cevabını bulmak ve bunu dolaylı tümleç olarak kabul etmek kesinlikle yanlıştır. Bu cümlenin yüklemi &#;gözden düştü&#; olarak kabul edilmelidir ve sorular &#;Neden gözden düştü?&#; (sorduğu sorulara yanıt alamayınca), &#;Kim gözden düştü?&#; (O) şeklinde sorulmalıdır.

Önemli Bilgi:Bir cümlenin yüklemi fiil olabildiği gibi, isim de olabilir. Yani yüklem her zaman fiil olmak zorunda değildir. İsimler &#;ek fiil&#; alarak yüklem olarak kullanılabilir. Yüklemi isim olan cümlelere &#;isim cümlesi&#;, yüklemi fiil olan cümlelere ise &#;fiil cümlesi&#; denilmektedir.

Örnek:&#;En sevdiğim renk mavidir.&#;
&#;Beni dinlendiren tek şey kitaptır.&#;
&#;Adamın amacı Cumhurbaşkanı&#;na ulaşmakmış.&#;
&#;Bu elimizdeki son akıllı telefondu.&#;

Önemli Bilgi:Yüklem her zaman sonda olmak zorunda değildir. Ölçünlü Türkçede kurallı cümlelerin yüklemi her zaman sonda bulunur. Fakat özellikle şiirsel anlatımlarda kullanılan devrik cümlelerde yüklem başta veya ortada olabilir.

Örnek: &#;Sanki sende kaldı bir yarım.&#;
&#;Bir kuş uçuyor uzaklara doğru.&#;
&#;Şimdi seni bekliyorum nemli gözlerle.&#;

Önemli Bilgi:Cümle içindeki fiilimsiler, yüklemle karıştırılmamalıdır. Fiilimsiler cümlede kendisine bağlı yan cümlecikler oluştururlar. Sıfat-fiiller ve zarf-fiiller kesinlikle yüklem olarak kullanılamaz. Fakat bazı isim-fiiller, ek-fiil alarak cümlede yüklem görevinde kullanılabilir. Bunun dışında eğer cümlede ek-fiil almış bir yüklem yoksa, cümle içerisindeki fiilimsilerin yüklem olması mümkün değildir.

Örnek:&#;Patlamayı duyunca hemen oradan uzaklaştık.&#; cümlesinde &#;duyunca&#; zarf-fiildir; fakat cümlenin yüklemi &#;uzaklaştık&#; çekimli fiilidir.

&#;Ayaküstü resim çizen adam çok dikkat çekti.&#; cümlesinde &#;çizen&#; sıfat-fiildir; fakat cümlenin yüklemi &#;dikkat çekti&#; çekimli fiilidir.

&#;İnsanın yüreğini doyuran şey, bazen bir gülümsemedir.&#; cümlesinde ise iki tane fiilimsi vardır. &#;Doyuran&#; sıfat-fiili, yukarıda söylendiği üzere hiçbir zaman yüklem olamazken; &#;gülümseme&#; sözcüğündeki &#;+mA&#; ekini alarak oluşan isim-fiil, ek fiil alarak yüklem olmuştur.

Orkun KUTLU

Cümlenin Ögeleri Konu Anlatımı - Cümlenin Öğeleri Nasıl Bulunur, Dizilişi Nasıldır ve Örnekleri Nelerdir?

Bir ya da birden fazla kelime veya kelime grubu yan yana gelerek anlamlı cümleler oluşturur. Bu cümlelerin içerisinde kullanılan kelimeler ise görevlerine göre öge olarak adlandırılır. Her bir öge, cümlede farklı bir göreve sahiptir. Bazı ögeler yüklemin yerini, bazıları eylemin nasıl yapıldığını anlatırken kimileri de eylemi ya da nesneyi niteleme görevini üstlenir. İşte 4. sınıf cümlenin öğeleri konu anlatımı - Cümlenin öğeleri soruları nelerdir? hakkındaki tüm detaylar.

CÜMLENİN ÖGELERİ NELERDİR?

Cümlenin ögeleri şu şekildedir:

• Yüklem
• Özne
• Zarf tümleci
• Edat
• Bağlaç
• Dolaylı tümleç

Özne: Cümlenin ögeleri arasında işi yapan kişidir. Öznenin her cümlede olması zorunlu bir kura değildir. Bazı durumlarda gizli öze olarak karşımıza çıkabilir. Özneyi bulmak için yükleme ne ve kim sorularının sorulması gerekir.

"Bu ayakkabıyı babam aldı" cümlesinde yüklem aldı'dır. Burada özneyi bulmak için ayakkabıyı kim aldı sorusunu sormamız gerekir. Bu sorunun cevabı ise "Annem"dir.

"Sınavı geçmene yardım ederim" cümlesinde yüklem ederim'dir. Yardım edenin kim olduğu sorduğumuzda "Ben" cevabını alırız. Burada ben gizli özne konumundadır.

"Parklar temizlendi" cümlesinde işi yapan kişi belli olmadığı için sözde özne kullanımı vardır. Burada yükleme sorulan soru temizlenenin ne olduğudur. Temizlenen de sokaklar olduğu için sözde özne "Sokaklar"dır.

Yüklem: Cümlede hareketi bildiren eyleme yüklem denir. Yüklem tek başına da kullanılarak bir cümle olabilir. Yükleme ulaşmak için herhangi bir soru sorulmaz.

Bugün babama işinde yardım ettim.

Nesne: Cümle içinde yüklemin belirttiği işten etkilenen ögeye nesne denir. Nesneyi bulmak için yükleme soru sorulur. Neyi, ne, kimi sorularının cevabı nesnedir. Nesne belirtili ve belirtisiz nesne olarak ikiye ayrılır.

Belirtili nesnede -i hali ekinin alınması gerekir.

Defteri arkadaşından aldı.

Belirtisiz nesne -i hali eki almaz.

Sabaha kadar odasında oyun oynardı.

Dolaylı tümleç: Yükleme -de, -e ve -den hal ekleri eklenir.

Çözemediğim soruları sana sorarım.

Sakın okula geç kalmayın.

Zarf tümleci: Zarf tümleci cümlede kullanılan ögelerin miktarını, zamanını, yönünü ve koşulunu bildirir. Zarf tümlecini bulmak için farklı soruların sorulması gerekmektedir.

Ne zaman sorusu ile: Yazın bolca denize gireceğim.

Nasıl sorusu ile: Arabamız tümsekte yavaşça ilerliyordu.

Ne kadar sorusu ile: Sınavdaki notları oldukça iyiydi.

Nereye sorusu ile: Çantaları yukarıya çıkarın.

CÜMLENİN ÖGELERİ NASIL BULUNUR?

1. Önce yüklem belirlenir, sonra yükleme çeşitli sorular sorularak öteki öğeler bulunur.
2. Cümledeki söz öbekleri (tamlamalar, bileşik sözcükler, deyimler, ikilemeler, eylemsi grupları, edat grupları…) bölünmez.
3. Öğeleri buldurmaya yönelik sorular, cümle içinde, buldurduğu öğenin yerini tutar.
4. Cümle dışı unsurlar (ünlem ifadeleri ve hitap sözcükleri) öğe olarak kabul edilmez.

nest...

130609 130610 130611 130612 130613

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası