Karpuz Bakımı Nasıl Olur

Karpuz, sıcak yaz aylarının vazgeçilmez meyvelerinden biridir. Serinletici tadı ve su içeriği sayesinde pek çok kişi tarafından tercih edilir. Aslında bu lezzetli meyveyi kendi bahçenizde yetiştirmek hiç de zor değil. Ekim zamanı, toprağın kalitesi, su ve iklim ihtiyaçları gibi faktörler, karpuzun sağlıklı bir şekilde büyümesi için önemlidir. Bu yazımızda karpuz yetiştirmek için bilmeniz gereken tüm aşamaları bulabileceksiniz.

Karpuz Bitkisi Genel Özellikleri

Karpuz, yarı tropikal bir bitki olan Cucurbitaceae (kabakgiller) familyasına aittir. Tırmanıcı bir yapıya sahip olan bu bitki genellikle yere yayılır ve geniş alanlar kaplar. Çiçekleri sarı renkte olup, meyveleri büyük, yuvarlak veya oval şekilli ve genellikle içi kırmızı renkte olan bir bitkidir.

Karpuz Ne Zaman Ekilir?

Karpuz, genellikle sıcak hava koşullarını sever. Bunun için geç ilkbahar donlarının geçmesini beklemek gerekmektedir. Bu nedenle ekim zamanı ideal olarak ilkbahar mevsiminin sonlarıdır.

Karpuz Nasıl Ekilir?

Karpuz ekimi, genellikle hava sıcaklığı 20°C'nin üzerine çıktığında yapılır. Ekim öncesinde ve sonrasında birtakım hazırlıklar gerektiren karpuz için şimdi gerekli adımları inceleyeceğiz:

• Tohum seçimi: Karpuz yetiştirirken kullanacağınız tohumların kalitesi ve çeşidi önemlidir. Seçeceğiniz karpuz çeşidi, yetiştireceğiniz bölgenin iklim koşullarına uygun olmalıdır.

• Ekim alanının hazırlanması: Karpuzlar, iyi drenajlı ve organik maddece zengin toprakları tercih eder. Ekim yapacağınız alanın bu koşullara uygun olup olmadığını kontrol etmek önemlidir. Karpuz geniş bir alan gerektirir çünkü genellikle yere yayılırlar. Ekim yapacağınız alanda bitkiler arası mesafe en az metre olmalıdır.

• Tohumların ekilmesi: Karpuz tohumları, cm derinliğe ekilir. Bitkiler arasında en az cm, sıralar arasında ise en az m boşluk bırakılmalıdır. Bu, bitkilerin büyüdükçe ihtiyaç duyacakları alanı sağlayacaktır.

• Sulama: Karpuz tohumlarının ekildiği toprak, ekimden hemen sonra ılık su ile sulanmalıdır. Sonrasında toprağın nemli kaldığından emin olunmalı, ancak aşırı su bitkinin çürümesine neden olabilir.

• Bakım: Tohumlar çimlenip filizlenmeye başladıktan sonra sulama ve besleme düzenli olarak devam ettirilmelidir. Fazla su, özellikle meyve oluşum aşamasında meyvenin çatlamasına neden olabilir.

• Hasat: Karpuzlar genellikle ekimden gün sonra hasat edilmeye hazır hale gelir. Ancak bu süre, yetiştirdiğiniz karpuz çeşidine ve iklim koşullarına bağlı olarak değişebilir. Karpuzun olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlamanın birkaç yolu vardır: meyvenin altındaki yüzey sarıya döner, sapındaki kıvrımlar kurur ve sertleşir ve meyveyi hafifçe tıklattığınızda içeriden boş bir ses gelir.

Karpuz Ne Sıklıkla Sulanır?

Karpuz çok su ister mi sorusu bahçesinde karpuz yetiştirmek isteyenlerin akıllarını kurcalayan bir sorudur. Karpuz bitkileri suyu severler ve düzenli sulama gerektirirler. Ancak, meyve oluşum aşamasında aşırı sulama, meyvenin çatlamasına neden olabilir. Aslında ideal olan sulamanın toprağın nemli olduğu dönemde azaltılmasıdır.

Karpuz Ekimi ve Sulaması

Karpuz ekiminden itibaren düzenli bakım ve sulama gerektirir. Toprak kuruduğunda sulama yapılmalıdır. Sıcak hava koşullarında ise daha sık sulama gerekebilir.

• Toprak isteği: Karpuz yetiştirmek için en iyi toprak türü, iyi drenajlı ve organik maddece zengin bir topraktır

• İklim isteği: Karpuzlar, ılıman ve sıcak iklim koşullarını tercih ederler. Soğuk hava ve don olayları karpuz bitkisine zarar verebilir.

• Su isteği: Karpuz, düzenli sulama gerektiren bir bitkidir.

Karpuzu evinizin bahçesinde ya da büyük tarlalarda yetiştirebilirsiniz. Ekonomik değeri olduğundan yaz mevsimi gelmeden önce geniş arazilerde ekimi bolca gerçekleştirilir. Ancak bahçesi olan kişiler de kendi tüketebilecekleri ölçüde karpuz yetiştirme imkanı bulabilirler. Karpuzu ekonomik değeri nedeniyle yetiştirmeyi düşünüyorsanız tüketiciye ulaşana kadar çok uzun bir yolu olduğunu bilmeniz gerekir.

Karpuz Nasıl Yetiştirilir?

Karpuz yetiştirirken birtakım malzemelere ihtiyaç duyulur. Aynı zamanda toprağınızın besin değerinin yüksek olması da önemlidir. Evde hem iç kısmı kırmızı hem de sulu karpuzlar yetiştirmek için şu malzemeler önemlidir:

• Mineral açıdan zenginleştirilmiş toprak
• Çekirdekten yetiştirmek istiyorsanız karpuz tohumları
• Derin ve geniş bir saksı ya da toprak alanı
• Sulamak için de dinlendirilmiş su
• Fideden yetiştirmek isterseniz karpuz fidesi

Gibi malzemelere gereksinim vardır. Bunların yanında mutlaka doğal bir yetişme ortamı hazırlamak gerekir.

Küp Karpuz Nasıl Yetiştirilir?

Küp karpuzlar son yıllarda oldukça popüler hale gelen karpuzlardır. Bunları yetiştirebilmek için özel tasarlanan küplerden yararlanılır. Karpuzlar büyümeye başladıkça kafeslerin şeklini alırlar. Teknik açıdan birçok tarım ürünü için de uygulanabilen bir yöntemdir. Karpuzların besin değerinde herhangi bir farklılık meydana gelmez.

Karpuz Kaç Günde Yetişir?

Karpuzlar için uygun koşullar sağlandığında yaklaşık olarak ile gün arasında yetişirler. Bu süre sonrasında hasata hazır hale gelen karpuzlar toplanarak tüketici ile buluşturulur. Toplanma döneminde bir fide karpuzdan ortalama olarak 3 ya da 5 karpuz alabilme imkanı vardır.

Karpuz Kaç Ayda Yetişir?

Karpuzların yetişme süreci sağlanan koşullara bağlı olarak farklılık gösterir. Bu süre aynı zamanda iklimden de etkilenebilir. İklim ve tam koşullar sağlandığında ortalama 3 ya da 4 ayda karpuzlar hasata hazır duruma gelirler.

Evde Karpuz Bakımı Nasıl Olur, Kaç Ayda Ve Kaç Günde Yetişir?

Evde karpuz yetiştirmek isteyen kişilerin elde ettiği verim çok daha fazla olabilir. Tat ve karpuzun kalitesi ev ortamında genelde daha yüksektir. Çünkü daha az sayıda fide dikildiğinden her fide ile tek tek ilgilenebilme şansı vardır. Karpuzlarınızı ev ortamında da gün civarında hasata hazır duruma getirebilirsiniz.

Bakımını yaparken özellikle sulamasına dikkat etmeniz büyük bir önem taşır. Toprağının sıcaklığının 12 derecede kalmasına dikkat etmelisiniz ve 10 günde bir defa sulamak da yeterlidir. Bir kök fideden elde edilen kapuzların bir tanesinin ortalama kilogramı 7- 8 civarındadır. Bu durum bakım ve sulamaya göre de değişebilir.

KARPUZ YETİŞTİRİCİLİĞİ

1. GİRİŞ

Karpuz tek yıllık bir bitkidir. Gövdesi hafif tüylü olup kolları toprak yüzeyinde m kadar uzayabilir. Kökleri susuz olarak yetiştirilen yerlerde oldukça derine inmesine rağmen sulanan şartlarda saçak kökler daha çok cm derinlikte yoğunlaşır. Meyveleri ise tatlı ve suludur.

Karpuz tarımı, dünyada ve ülkemizde oldukça geniş bir alanda yapılmaktadır. Türkiye dünya karpuz üretiminin %20’sini gerçekleştirmektedir.

2. ÇEŞİTLER

Bölgemizde “Sugar Baby ve Crımson Sweet” çeşitleri kullanılabilir. GAP-BKİB yılları arasında Şanlıurfa- Koruklu Tarımsal Araştırma İstasyonunda yaptırmış olduğu denemeler sonucunda da Urfa Yerli, Halep Karası, funduszeue.info2 gibi çeşitler tavsiye edilmektedir.

3. İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ

İklim İsteği

Karpuz, sıcak ve ılık iklim bitkisidir. Soğuklardan çok etkilendiği için yetişme devresinde don tehlikesi olmamalıdır. Tohum ekiminde toprak sıcaklığı 12 &#; C’nin üzerinde olmalıdır. Rutubetin yüksek olduğu yerlerde hastalıklardan etkilenir.

Toprak İsteği

Karpuz yetiştirmek için derin, geçirgen su tutma kapasitesi yüksek kumlu-tın veya tınlı kumlu topraklar uygundur. Ağır killi topraklar ve hafif topraklarda çok iyi bir gübreleme ile karpuz yetiştirilebilir. Drenajı yetersiz ve tabansuyu seviyesi 1 m’nin altında olan yerler ise uygun değildir.

4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ

Ekim Nöbeti

Fusarium solgunluğu, mildiyö ve özellikle antraknoz hastalığının görüldüğü tarım alanlarında en az üç yıl ekim nöbeti uygulanmalıdır.

Bölgemizde karpuz + pamuk + buğday + 2. ürün veya karpuz + pamuk + mercimek + 2. ürün münavebesi uygulanabilir.

Toprak Hazırlığı

Karpuz yetiştiriciliğinde toprak hazırlığına sonbaharda ilk yağışlardan sonra başlanmalıdır. İlk yağışlardan sonra toprak tavda iken derin sürüm yapılmalıdır. Eğer yağışlar gecikirse yağışları beklemeden derin sürüm yapılabilir. Derin sürümün arkasından kesekleri parçalamak için kültüvatör gobledisk veya diskharrow ile ikileme yapılmalıdır. İkinci toprak işleme dönemi ise Şubat-Mart ayları olup uygun toprak tavında kültüvatör ile toprak işlenerek arazi ekim ve dikime hazır hale getirilir. Ekimden önce tarlada otlanma görülürse tekrar kültüvatör ile toprak işlemesi yapılabilir.

Ekim veya Dikim

Ekim

Karpuz yetiştirilecek arazide ekimden önce sıra arası 2 m olacak şekilde karık pulluğu ile karıklar çekilmelidir. Bu karıkların kenarına tek taraflı olarak ve sıra üzeri 75 cm olacak ocaklara ekim yapılır. Her ocağa adet tohum bırakılmalıdır. Tohumların üzeri cm toprakla örtülerek hafifçe bastırılmalıdır. Bölgemizde araziye ekim 20 Nisan-5 Mayıs tarihlerinde yapılmalıdır. Çıkıştan sonra ocakta fidelerden uygun olan iki adedi bırakılır. Daha sonra bir adet bitki bırakılır.

Fide Yetiştirerek Dikim

Karpuz tarımında erkencilik açısından fide ile yetiştiricilik yapılabilir. Bunun için 10x13 cm ebadındaki altı delinmiş plastik torbalar (tüp) kullanılır. Bu torbalar iyi karıştırılmış harç ile doldurulur. Harç yapmak için hacim olarak 1 ölçü bahçe toprağı, 1 ölçü iyi yanmış ahır gübresi ve 1 ölçü kum iyice karıştırılır.

Harç doldurulmuş olan torbalara karpuz tohumları cm derinlikte konur. Her torbaya tohumun kalitesine göre adet tohum bırakılır. Bu torbalar süzgeçli kovalarla sulanarak seralar veya yüksek tünellere konur. Bu işler bölgemizde Mart tarihlerinde yapılmalıdır. Torbalarda yetişen fidelerin zaman zaman otları alınır ve sulaması yapılır. Normal şartlarda fideler gün içinde dikime hazır hale gelir.

Dikime hazır hale gelen fideler sıra arası 2 m ve sıra üzeri 75 cm olacak şekilde daha önceden kültüvatör ile sürülmüş ve karık pulluğu ile karıkları açılmış olan tarlaya dikilmelidir. Plastik torbalardan fideler çıkarılırken fide toprağının dağılmamasına özen gösterilmelidir. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.

Gübreleme

İyi bir karpuz yetiştiriciliği için gübrelemeye ihtiyaç vardır. Sonbaharda derin sürümden sonra ton/da ahır gübresi atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır.

Kimyasal gübre olarak kg/da N ve 10 kg/da P2O5 verilmelidir. Fosforlu gübrenin tamamı ve azotlu gübrenin 1/3’ü ekim veya dikimden önce atılarak kültüvatörle karıştırılmalıdır. Azotlu gübrenin 1/3’ü çiçeklenme devresinde 1/3’ü ise meyveler cm çapında olduğunda verilmelidir.

Sulama

Verimin yüksek ve kaliteli olması için bitki, kök bölgesinde yeterli nemin bulundurulması gerekir bu nedenle karpuz yetiştiriciliğinde sulama yapmak gerekmektedir. Karpuz fideleri tarlaya şaşırtıldıktan sonra iyi bir can suyu verildiğinde bitkiler uzun süre sulamaya ihtiyaç duymadan gelişme gösterirler. Fideler küçükken fazla sulama yapılırsa gelişmeye olumsuz etki yapar. Meyve oluşum dönemine kadar mümkün olduğu kadar az sulama yapmak gerekir. Meyve büyüklüğü cm olduktan sonra normal sulamalar yapılmalıdır. Bu devreden itibaren 15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamalarda cm toprak derinliği tarla kapasitesine getirilmelidir. Sulamalara bitkiler verimden düşmeye başladığında son verilmelidir.

Bakım

Karpuz yetiştiriciliğinde tüplerde çıkıştan itibaren bakım yapılmalıdır. Tüplerde fidelerin yanında çıkacak olan yabancı otlar zaman zaman alınmalıdır.

Fideler tarlaya şaşırtıldıktan sonra yapılacak olan birinci ve ikinci sulamadan sonra çapalama yapılmalı ve yabancı otlar temizlenmelidir. Bitkilerin kolları geliştikten sonra çapa işleri yapılmamalıdır.

5. HASTALIKLARI, ZARARLILARI VE MÜCADELESİ

Hastalıkları ve Mücadelesi

Fusarium Solgunluğu

Hastalık etmeni çeşitli mantarlardır. Çimlenme devresinden itibaren tüm gelişme dönemine etki eder. Hastalığa yakalanan fideler genellikle kurur. Bitki gelişme devresinde hastalığa yakalanırsa kol uçları ve yapraklarda önce solgunluk arkasından kuruma meydana gelir. Bitkinin iletim demetlerinde lekeler ve kök boğazında yakınlık görülür. Bu hastalığa etmen olan mantar ile mücadele kültürel yollar ve ilaçlı mücadele ile yapılır. Kültürel tedbirlerin en önemlileri sulama esnasında kök boğazında suyun birikmemesi, çiftlik gübresi verilmesi, gerektiğinden fazla kimyasal gübre verilmemeli, hastalıklı bitkiler imha edilmeli ve kaliteli tohum kullanılmalıdır.

Kimyasal mücadelede etkili maddesi de Thrim 80 Wp’den gr/funduszeue.info veya Maneb 80 Wp’den gr/lt. su kullanılabilir. Kimyasal mücadele bitkilerin kol attığı ve meyvelerin cm çapında olduğu devrelerde iki veya üç defa yapılmalıdır.

Antraknoz Hastalığı

Hastalık etmeni mantar (fungus) topraktan veya tohumdan geçer. Hastalık belirtisi yüksek sıcaklık ve nem olduğu zamanlarda ortaya çıkar. Yaprakta yuvarlağa yakın koyu renkli lekeler halinde belirir ve bu lekeler büyüyerek yaprağın buruşarak kurumasına ve bitkinin ölmesine neden olur. Yaprak sapları üzerinde koyu renkli uzun lekeler oluşur.

Antraknoz hastalığı ile kültürel mücadele hastalıksız tohum kullanılarak, münavebe uygulanarak ve hastalıklı bitkileri imha ederek yapılır. Kimyasal mücadele ise tohum ilaçlaması ve bitki ilaçlaması olarak yapılır. Tohum ilaçlamasında etkili maddesi Thiram 80 Wp gr/kg tohum, olan ilaç kullanılabilir. Tohum ilaçlaması ekimden önce ilaçlı su ile 1 saat ıslatılarak yapılır. Bitkilerin yeşil aksamının ilaçlaması ise hastalık belirtisinin görülmesiyle yapılmaya başlanır. Yeşil aksamın ilaçlanmasında etkili maddesi Maneb 80 Wp’den gr/lt. su veya Zineb 65 Wp’de gr/lt. kullanılabilir.

Zararlıları ve Mücadelesi

Bozkurt

Zararlının erginleri Nisan sonlarında görülür. Larvaları taze yaprak ve sürgünleri yiyerek zarar yapar. Zararlının daha sonraki gelişme dönemlerinde bitkiyi toprağa yakın yerlerinden keserek zarar yapar.

Erginler yumurtalarını toprağa, bitki sapına veya bitki yapraklarına bırakırlar.

Bozkurt zararlısı ile kimyasal mücadele tohum ilaçlaması, toprak yüzeyi ilaçlaması ve ilaçlı kepekle yapılır. Tohum ilaçlamasında etkili maddesi Thrıchlorfon 80’den 12 gr/1kg tohum olan ilaçlar nemlendirilmiş tohum ile ilaç karıştırılarak ekim yapılır. Zehirli kepekle mücadele için etkili maddesi Endosulfan olan ilaçlardan ml 10 kg kepekle karıştırılır ve gr şeker ihtiva eden şekerli su ile macun hazırlanır. Hazırlanan bu macun akşam üzere kg/da olacak şekilde bitki diplerine atılır.

Kırmızı örümcek

Kırmızı örümcekler bitki, özsuyunu emerek beslenirler. Emgi sonunda yapraklar sararır, kıvrılır ve kururlar. Yaprakların alt yüzeyinde ördükleri ağ içerisinde ergin, nimf ve yumurtalar birlikte bulunur.

Kırmızı örümcekle kimyasal mücadelede etkili maddesi Dichlorvos 50 olan ilaçlardan ml/lt. su ve Propargit 30 olan ilaçlardan gr/lt. su kullanılabilir.

Yaprak Bitleri

Bitki özsuyunu emerek bitkilere de zarar yaparlar. Salgıladıkları zehirli maddeler nedeniyle yapraklarda deformasyonlar meydana gelir. Salgıladıkları maddeler yaprak yüzeyini örterek solunum ve özümlemeye engel olurlar.

Yaprak bitleriyle kimyasal mücadelede etkili maddesi Malathion 20’den ml/da ve Diazinon 20’den ml/da olan ilaçlar kullanılabilir.

Karpuz Telli Böceği

Ergin üstten yarım küre şeklinde görülen kanatlarının üzerinde altışar adet açık siyah renkte lekeler bulunan ve uğur böceğine benzeyen bir böcektir. Kırmızımsı renkte olup larvaları kavuniçi renginde oval ve geniştir. Larvaların üzeri dikenimsi kıllarla örtülüdür. Erginler kışı yaşadığı bitki artıkları arasında geçirerek Mayıs, Haziran’da yumurtalarını bitki yaprakları altına kümeler halinde bırakır. Erginler çiçek meyve, meyve gözlerinde ve genç sürgünlerde, larvalar ise yapraklarda zarar yapar.

Mücadelesinde Malathion wp gr/da, Bazinon 20 Em ml/da veya korfen 50 Em ml/da olarak kullanılabilir.

6. HASAT, HARMAN VE DEPOLANMASI

Karpuz hasadı meyve sapına bağlı bulunan kulakçıklar kuruduğunda, meyve sapı inceldiğinde ve meyve kabuğu olgunluk parlaklığına ulaştığında elle yapılmalıdır. Karpuzlar hasat, depolama ve taşıma sırasında zedelenmemelidir.

Depolama üst üste fazla konmamalı ve depolarda fazla bekletilmeden satışa sunulmalıdır.

Verim ve Maliyet

Bölgemizde uygun yetiştirme tekniği uygulandığında sulu şartlarda karpuzda kg/da verim alınabilmektedir.

Karpuz maliyeti ile ilgili Bölgemizde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Ancak Köy Hizmetleri Tokat Araştırma Enstitüsü tarafından Amasya yöresinde yapılan çalışmada sulu şartlarda karpuz verimi kg/da iken makine işgücü ihtiyacı sa/da, insan işgücü ihtiyacı ise kg/da bulunmuştur.

Copyright - Tarım Kütüphanesi -