8 Sınıf Türkçe Birleşik Cümle Örnekleri
kaynağı değiştir]
İç içe bileşik cümle, yardımcı cümlenin "tam bir cümle" olduğu bileşik cümle türüdür. Yardımcı cümle ana cümlenin öğelerinden birini meydana getirmekle birlikte kendine ait yüklemi bulunur:
- Güneş doğdu mu / kalkarım.
- İş bitiyor / sayılır.
- Gittin / sanıyordum.
- Buraya gel / dedi.[2]
Girişik[değiştir Bu Yazıyı Paylaşın! 8. Sınıf T&#;rk&#;e Yapılarına G&#;re C&#;mleler konu anlatımı
Haberin Devamı- A. Girişik Birleşik Cümle
Genellikle fiilimsi kullanılarak kurulan cümlelerdir. Bazılarında yan cümle çekimli fiillerle de kurulabilir.
Birleşik cümlelere örnekler:
1-Telefonumu çalan hırsız günler sonra yakalandı.
Çalan - Fiilimsi
Yakalandı - Fiil
2- Birden karşıma çıkınca çok şaşırdım.
Çıkınca- Fiilimsi
Şaşırdım - Fiil
3- Merdivenlerden inerken düşüp ayağını incitmiş.
İnerken / Düşüp - İki fiilimsi olduğu iki yan cümle var.
İncitmiş - Fiil
- B. İlgi Cümlesi
Bu cümlelere Ki'li Birleşik Cümle de denir. Bağlaç görevinde olan -ki cümleleri birbirine bağlar.
İlgi cümlelerine örnekler:
1- Öyle ısrar etti ki hayır diyemedim.
Etti ve diyemedim yüklemleri -ki bağlacı ile birbirine bağlanmış.
2- Görüyorum ki odanı topluyorsun.
3- Öyle çok çalıştı ki sonunda sınavı kazandı.
- C. İç İçe Geçmiş Birleşik Cümle
Cümle içinde cümle adıyla da bilinir. Genelde bir sözün ya da cümlenin alıntılandığı cümlelerdir.
İç içe geçmiş birleşik cümlelere örnekler:
1- Öğretmen ''bir daha bu kadar geç kalma'' diye uyardı.
Temel cümle 'uyarmak' fiili üzerinden kurulmuştur. Tırnak içine alınan söz ise yan cümledir.
2- ''Şimdi kalkarsam geç kalmam'' diye düşündü.
Temel cümlenin fiili düşünmek eylemidir. ''Geç kalmam'' eylemi ise yan cümlenin fiilidir.
1.D. Şartlı Birleşik Cümle
Yan cümlenin taşıdığı şart anlamıyla temel cümleye etki ettiği cümlelerdir.
Haberin Devamı Şartlı birleşik cümlelere örnekler:
1- Zamanım olsaydı seni gezmeye götürecektim.
2- Fiyatta anlaşırsak evi tutacağım.
3- Yarın daha erken gelirsen sana yardımcı olurum.
4- Bu sınavı da geçersem mezun oluyorum.
3- Sıralı Cümle
Sıralı cümlelerin temel özelliği birden fazla yüklemden oluşmasıdır. Bağımlı ve bağımsız olmak üzere iki türü bulunur.
- A. Bağımlı Sıralı Cümle
Nesnesi ya da öznesi ortak olan cümlelere bağımlı sıralı cümle denir.
Örnek Dün geç saatlere kadar bekledim, gelmeyince yattım. / Öznesi ortak sıralı cümle
Örnek Kitabı raftan aldı, masanın üstüne koydu. / Nesnesi ortak sıralı cümle
- B. Bağımsız Sıralı Cümle
Nesnesi ya da öznesi ortak olmayan ancak anlam bütünlüğü bulunan cümlelere bağımsız sıralı cümle denir
Haberin Devamı Örnek Biri pişirdi, diğeri yedi. / Pişiren ve yiyen özneler farklı olduğu için bağımsız sıralı cümledir.
4- Bağlı Cümle
Bağlaçlarla birbirine bağlanan cümlelere denir. Bu cümlelerde temel ve yan cümle ayrımı bulunmaz.
Örnek Hem suçlu hem güçlü. / Hem bağlacıyla birbirine bağlanmış iki isim cümlesinden oluşmuş.
Örnek Ne aradın ne sordun. / Ne - Ne bağlaçları iki fiili birbirine bağlamış.
8. Sınıf T&#;rk&#;e Yapılarına G&#;re C&#;mleler konu anlatımı
- A. Girişik Birleşik Cümle
Genellikle fiilimsi kullanılarak kurulan cümlelerdir. Bazılarında yan cümle çekimli fiillerle de kurulabilir.
Birleşik cümlelere örnekler:
1-Telefonumu çalan hırsız günler sonra yakalandı.
Çalan - Fiilimsi
Yakalandı - Fiil
2- Birden karşıma çıkınca çok şaşırdım.
Çıkınca- Fiilimsi
Şaşırdım - Fiil
3- Merdivenlerden inerken düşüp ayağını incitmiş.
İnerken / Düşüp - İki fiilimsi olduğu iki yan cümle var.
İncitmiş - Fiil
- B. İlgi Cümlesi
Bu cümlelere Ki'li Birleşik Cümle de denir. Bağlaç görevinde olan -ki cümleleri birbirine bağlar.
İlgi cümlelerine örnekler:
1- Öyle ısrar etti ki hayır diyemedim.
Etti ve diyemedim yüklemleri -ki bağlacı ile birbirine bağlanmış.
2- Görüyorum ki odanı topluyorsun.
3- Öyle çok çalıştı ki sonunda sınavı kazandı.
- C. İç İçe Geçmiş Birleşik Cümle
Cümle içinde cümle adıyla da bilinir. Genelde bir sözün ya da cümlenin alıntılandığı cümlelerdir.
İç içe geçmiş birleşik cümlelere örnekler:
1- Öğretmen ''bir daha bu kadar geç kalma'' diye uyardı.
Temel cümle 'uyarmak' fiili üzerinden kurulmuştur. Tırnak içine alınan söz ise yan cümledir.
2- ''Şimdi kalkarsam geç kalmam'' diye düşündü.
Temel cümlenin fiili düşünmek eylemidir. ''Geç kalmam'' eylemi ise yan cümlenin fiilidir.
1.D. Şartlı Birleşik Cümle
Yan cümlenin taşıdığı şart anlamıyla temel cümleye etki ettiği cümlelerdir.
Şartlı birleşik cümlelere örnekler:
1- Zamanım olsaydı seni gezmeye götürecektim.
2- Fiyatta anlaşırsak evi tutacağım.
3- Yarın daha erken gelirsen sana yardımcı olurum.
4- Bu sınavı da geçersem mezun oluyorum.
3- Sıralı Cümle
Sıralı cümlelerin temel özelliği birden fazla yüklemden oluşmasıdır. Bağımlı ve bağımsız olmak üzere iki türü bulunur.
- A. Bağımlı Sıralı Cümle
Nesnesi ya da öznesi ortak olan cümlelere bağımlı sıralı cümle denir.
Örnek Dün geç saatlere kadar bekledim, gelmeyince yattım. / Öznesi ortak sıralı cümle
Örnek Kitabı raftan aldı, masanın üstüne koydu. / Nesnesi ortak sıralı cümle
- B. Bağımsız Sıralı Cümle
Nesnesi ya da öznesi ortak olmayan ancak anlam bütünlüğü bulunan cümlelere bağımsız sıralı cümle denir
Örnek Biri pişirdi, diğeri yedi. / Pişiren ve yiyen özneler farklı olduğu için bağımsız sıralı cümledir.
4- Bağlı Cümle
Bağlaçlarla birbirine bağlanan cümlelere denir. Bu cümlelerde temel ve yan cümle ayrımı bulunmaz.
Örnek Hem suçlu hem güçlü. / Hem bağlacıyla birbirine bağlanmış iki isim cümlesinden oluşmuş.
Örnek Ne aradın ne sordun. / Ne - Ne bağlaçları iki fiili birbirine bağlamış.