Fonksiyonel Grup Izomeri

Tel:

Fax:

Email: [email protected]

              Bileşiklerinin her ikisi de C3H5ClO2 kapalı formülüne sahip olmalarına rağmen farklı özellikte iki madde, asit ve ester türünden bileşiklerdir. Yapıdaki karbon sayısı arttıkça aynı kapalı formüle tekabül eden bileşik sayısı da artar.

Bir karbon bileşiğini tanımlamak için basit olarak yazılan açık formüller de her zaman yeterli olmayabilir. Molekülün uzayda duruş tarzının(Konformasyon) bilinmesi gerekir.

Sterik Etki

            Herhangi bir fazda moleküllerin birbirini çekmesi (kohezyon ve adhezyon) Van der Waals kuvvetlerinin tesiri ile olur. Moleküller bu etki ile birbirlerine yaklaşırlar, ancak belirli bir uzaklıkta elektron yük bulutlarının elektrik alanı nedeniyle karşı kuvvetler oluşur ve yaklaşma durur. Bu sınır mesafe Van der Waals Çapıolarak da nitelenir ve moleküllerin geometrik şekil ve büyüklüklerine bağlıdır. Birçok halde bir moleküle katılan atomlar, molekülün uzayda duruş biçimini (konformasyon) değiştirerek reaksiyona girme eğilimini etkilerler veya bazı moleküller büyüklükleri yüzünden diğerlerine yeter derece yaklaşmaz ve reaksiyon gerçekleşmez. Bu fiziksel davranış biçimleri sterik effekt ya da sterik engelleme olarak adlandırılır.

  İzomerizm

               Bir karbon bileşiğini tanımlamak için basit olarak yazılan açık formüller de çoğu defa yeterli olmaz. Molekülün geometrisi ve uzaydaki duruş şekli funduszeue.infoizm aynı bileşim formülüne sahip farklı fiziksel ve kimyasal özellikteki maddeler için kullanılan genel kavramdır. Organik kimya bilim dalı için izomerlik

• Yapı izomerliği ve
•  Stereoizomerlik

olmak üzere iki ana grupta incelenir.

Yapı İzomerliği

               Yapı izomerliği başlıca dört şekilde ortaya çıkar.

 Stereoizomerlik

               Yapı izomerliklerini bir düzlem içinde farklandırmak mümkündür. Stereoizomerlik ise ancak üç boyutlu düzende ele alınabilir. Buna göre; yapı izomerlikleri iki boyutlu, stereoizomerler ise üç boyutlu izomerlerdir. Stereoizomerlik geometrik ve optik olmak üzere iki kısma ayrılır.

Geometrik İzomerlik

                  Çift bağ veya rijit bir halka sistemi nedeniyle atomların birbirine göre durumları uzayda saptanmışsa, geometrik izomerlik meydana gelir. 2-büteni CH3-CH=CH-CH3 şeklinde yazarsak farklı izomerlerinin bulunacağını kolaylıkla göremeyiz. Fakat aşağıdaki gibi açık şekilde yazılırsa iki geometrik izomerinin olduğu görülür

Çift bağ çevresindeki benzer grupların aynı tarafta olması cis izomer, karşıt durumda olması ise trans izomerdir. Çift bağ çevresine bağlanan grupları a,b,c,d olarak gösterelim:

Grupların hepsi birbirine eşitse, geometrik izomerliğin meydana gelmeyeceği açıktır. Üç tanesi aynı biri farklı ise, yine böyle bir izomerlik meydana gelmez. Grupların ikisi ikişer ikişer aynı ise, a=b ve c=d olması durumunda yine geometrik izomerlik meydana gelmez, çünkü yerleri değiştirildiğinde aynı bileşik oluşur. Hatta, a=b ve cd olsa bile, yine farklı izomerler elde etmek mümkün değildir. Cis ve trans izomerlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

Optik İzomerlik

                   Optik izomerlik organik bileşiklerin optik özelliklerinin farklılığına dayanır. Bazı organik bileşikler polarize ışık düzlemini belirli açılarda değiştirirler. Her bileşiğin çevirme açısı yapısal karateristiğidir. Adi ışık bir doğru boyunca yayılırken dairesel olarak her yana titreşikler yapar. Bu bazı mineral kristallerinden geçirilirse, titreşimler bir düzlem içinde kalacak şekilde yayılır. Örneğin, kalsit,kuvarst mineralleri böyledir, bunlardan geçen ışık polarize hale gelir

Polarize ışık bazı mineral kristallerinden geçtiğinde, ışığın titreşim düzlemi değişir. Örneğin, polarize ışık kuvarst kristallerinden geçirildiğinde böyle olur:

             Şekilde, polarize ışığın ilk düzlemi (A), kuvarst kristalini geçtikten sonraki düzlemi (B)'dir. (A) ve (B) düzlemleri arasında belirli bir açı vardıfunduszeue.infoze ışığın, içinden geçtiği maddenin etkisi altında çevirme açısında meydana gelen değişiklik, maddenin konsantrasyonu (veya saf madde ise yoğunluk) ve ışığın geçtiği yol ile doğru orantılıdır. Ayrıca bu, sıcaklığa ve polarize ışığın dalga boyuna da bağlıdır. Sıcaklık ve ışığın dalga boyu sabit tutulursa (genellikle kolay elde edildiği için sodyumun sarı ışığı (=) kullanılır) herhangi bir konsantrasyonda ve ışık geçme yolunda meydana gelen çevirme açısından, her bileşiğe özgü değer alan özgül çevirme açısı hesaplanabilir.

             Polarize ışık düzlemini çevirebilen moleküller optikçe aktiftir ve asimetrik karbon atomu içerirler. Böyle moleküllere asimetrik molekül de denir. Bu grubun tipik örneği Laktik asittir. Optikçe aktif bir maddenin, sağa ve sola çeviren şekillerine birbirinin enantiyomeri denir. Bazen enantiyomorf veya antipot da denmektedir. Örneğin yukarıdaki, laktik asidin ekşimiş sütten ve kastan elde edilen şekilleri birbirinin enantiyomerleridir. Enantiyomerlerin bütün fiziksel ve kimyasal özellikleri birbirinin aynıdır, sadece polarize ışığı çevirme yönleri aksidir, mutlak değerce aynıdır. Bir optik aktif bileşiğin enantiyomerleri, Örneğin Laktik asidin L(-) ve D(+) izomerleri birlikte bulunursa optik bakımdan aktif olmayan bir karışım söz konusudur . Böyle inaktif Laktik asit dl-laktik asit, dl-tartarik asit vs şeklinde gösterilir.

[1]

ORGANİK KİMYADAFONKSİYONEL GRUPLARProf. Dr. Necip İLHAN

[2]

Fonksiyonel grup, bir molekülün kimyasal anlamda en aktif olan kısımları alkenlerde çift bağ alkinlerde üçlü bağ Fonksiyonel gruplar kararlı özelliklere sahip özgün atomlar, iyonlar veya atom gruplardıfunduszeue.infoyonel Grup

[3]

Fonksiyonel gruplar; spesifik elementel kompozisyon ve bağlanmalarla karakterize bağlı bulunduğu moleküle kendi özelliğini kazandıran yapılardıfunduszeue.info yapısında bulunan hidroksil grubu (OH) hidrojen bağlanmış bir oksijen atomudur. Bağlı bulunduğu moleküle fiziksel ve kimyasal özeliklerini funduszeue.infoyonel Grup

[4]

Fonksiyonel gruba sahip moleküller adlandırılırken bir alkan olarak yapılan adlandırılmanın önüne yada sonuna ekler getirilerek molekülün sahip olduğu fonksiyonel grup funduszeue.infol, Hidroksi metilFonksiyonel Grup

[5]

Bazı fonksiyonel gruplar genellikle polar bazıları funduszeue.infosil grubundan (COOH) bir hidrojen iyonu ayrılırsa hidrojen ile birlikte bağlı olduğu iki elektronu da tutacağından negatif yüklü olacaktır. Hidrojen yapıdan elektron kaybederek ayrıldığı için pozitif yüklü iyon olarak bulunacaktıfunduszeue.infoyonel Grup

[6]

Hetero atomlar içeren fonksiyonel gruplarda karbon hetero atom arasındaki bağların kimyasal olarak C-C arası bağlardan daha aktif olduğu bilinir. Daha elektro negatif atomlar olan hetero atomlar bağ polarlığı ve dipol moment oluşumunda daha etkindir. Hetero atom içeren organik moleküllerde fonksiyonel grup, hetero atomun bulunduğu kısımdıfunduszeue.infoyonel Grup

[7]

Organik maddelerin tümü, alifatik bileşikler ve aromatik bileşikler olarak iki ana sınıfa ayrılırlar. Alifatik bileşikler, molekül yapılarında, çeşitli atomların birbirlerine kovalent bağlanarak oluşmuş düz veya dallanmış zincir şeklinde iskelet içeren organik bileşikler ve bunların türevleridirler. Aromatik bileşikler, özel bir doymamışlık gösteren benzen (benzol) ve türevleriyle, kondense benzen halkalarının oluşturduğu çeşitli bileşiklerdir. ORGANİK BİLEŞİKLER

[9]

ORGANİK BİLEŞİKLERKarbon (C) ve hidrojen (H) atomlarından oluşan organik bileşikler hidrokarbonlar olarak bilinirler. Hydrocarbons CcHh Alkanes Alkenes Alkynes Arenes Only CC σ bonds all C sp3 hybridised CC σand π bonds C=C CC σand 2π bonds C≡C 6 C cyclic array with alternate σand πbonds ALIPHATIC AROMATIC

[10]

ORGANİK BİLEŞİKLEROrganik halojen bileşikleri, alkoller, eterler, aldehit ve ketonlar, karboksilik asitler, alifatik aminler ve nitro alkanlar, organik kükürt-fosfor-silisyum bileşikleri, karbonik asidin organik türevleri, birden çok fonksiyonel grubu olan organik bileşiklerdir.

[11]

Doymuş Hidrokarbonlar: Her bir karbonun SP3 hibriti yaptığı ve dolayısı ile de dört farklı atoma bağlandığı yapılardır. Alkanların genel formülü, n-karbon sayısı olmak kaydı ile, CnH2n+2 dir. n=1 için, C1H2 X 1+(2) = CH4 Metan C=5 için C5H2x5+2 = C5H12 PentanDOYMUŞ HİDROKARBONLAR

[12]

4 karbonlu butan ve daha sonraki alkanlarda dallanma izomerleri meydana gelir. Alkanların karbonluları normal şartlarda (25oC sıcaklık ve 1 atmosfer basınç şartları) gaz, karbonluları sıvı, 18 ve daha fazla karbonluları katı halde bulunurlar. Alkanların gaz ve katı olanları kokusuz sıvı olanlarında benzin kokusu funduszeue.infoAR

[13]

Genel formülleri CnH2n dir ve siklopropandan başlar. Siklopropan,-butan,-pentan, hekzan, -heptan, -oktan isimlendirmeleri, başlarına halkalı yapı olduğunu belirten Siklo öneki getirilerek adlandırılır. Siklo Alkanlar

[14]

Alkanlar yeterli miktarda oksijen içinde tam yandıklarında karbon dioksit (CO2) ve su (H2O) meydana gelir ve ısı enerjisi açığa çıkar. ALKANLAR

[15]

Alkanların yetersiz oksijen nedeniyle tam olmayan yanmaları sonucunda karbon monoksit (CO), aldehitler, ketonlar, karboksilik asitler ve is şeklinde karbon meydana gelir; bunlar da önemli hava kirletici maddelerdir. ALKANLAR

[16]

Genel formülleri Cn H2n dir. İlk molekül n=2 ile başlar ve C2H2X2 = C2H4 Etendir. ALKENLERethene C2H4propene C3H6

[17]

İsimlendirilmeleri, uç alkenler alkanların homolog serideki adlandırmada son -an eki yerine -en eki getirilir. İç alkenlerde ise hem çift bağın bağlı bulunduğu karbon atomunun numarası hem de karbon atomuna bağlı bulunan diğer iki grubun aynı yönlü-cis yada zıt yönlü–trans izomeri belirtilir ALKENLER

[19]

Çift bağdaki karbona bağlı olan hidrojenlere vinil hidrojenleri denir; vinil hidrojenleri kimyasal reaksiyonları güçlükle verir.Çift bağa komşu karbona bağlı olan hidrojenlere allil hidrojenleri denir; allil hidrojenleri kimyasal reaksiyonları kolaylıkla verir. ALKENLER

[21]

Alkenlere renkli olan brom ve iyot gibi halojenlerin katılması sonucunda alkil halojenürler oluşur ve halojenin rengi kaybolurki bu çift bağın varlığını gösterirALKENLER

[22]

ALKENLERAsit katalizli bir reaksiyonla alkenlere su katılabilir ve alkoller meydana gelir

[23]

Alkenlere oksijenin allotropu ve etkin bir yükseltgen olan ozon (O3) katılması ile ozonürler üzerinden aldehit ve/veya ketonlar oluşfunduszeue.infoER

[24]

ALKENLERAlkenlerin polimerizasyon reaksiyonları sonucunda endüstride önemli ürünler oluşur.

[25]

Genel formülleri CnH2n-2 n=2 için C2 H2x C2H2 Etin. İsimlendirilmeleri alkanlardaki son -an eki yerine -in eki getirilerek yapılır. Yine iç alkenlerde olduğu gibi üçlü bağın bağlı olduğu karbon atomunun numarası bildirilmek durumundadıfunduszeue.infoül düzlemsel olduğundan cis, trans yapısal izomerliği yoktur.  ALKİNLER

[26]

Halo alkanlar: Halo alkanlar iki tür isimlendirilirler ve bunların her ikisi de sıkça kullanılır R-X X= F, Cl, Br, I1)Alkil ismi -halojen ismi ve -ür eki getirilerek. 2)Halojen adları- Floro, Kloro, Bromo, Iyodo ve alkan adı getirilerek isimlendirilir.  HALOJEN İÇEREN FONKSİYONEL GRUPLAR 

[27]

HALOJEN İÇEREN FONKSİYONEL GRUPLAR

[28]

Etil klorür (C2H5Cl), lokal anestezik etkili Metilen klorür (CH2Cl2) narkotik etkili Kloroform (CHCl3), Karbontetra klorür (CCl4), organik çözücü olarak kullanılır. Bromoform (CHBr3), eczacılıkta alkol ile karıştırılarak kullanılır İyodoform (CHI3), antiseptik etkili. Halotan (F3CCHClBr), narkotik etkili HALOJEN İÇEREN FONKSİYONEL GRUPLAR

[29]

Organik oksijen türevlerini ikiye ayırmak mümkündür. Su-molekülü benzerleri Karbonilden türeyenler olarak ikiye ayırmak mümkündür.  Su molekülü benzerleri;     R-OH Alkoller, su molekülünde bir hidrojen yerine bir alkil grubunun geçtiği durumdur. Alkilin adı ve –ol eki getirilerek adlandırılır. R-OH OKSİJEN İÇEREN FONKSİYONEL GRUPLAR

[30]

CH3-OH, Metil alkol CH3-CH2-OH etil alkol, .. yada alkan adının sonuna ol eki eklenerek, metanol, etanol, propanol vb. Alkollerin uç karbonda olmaması durumunda, 2. karbona bağlı anlamında izo- eki kullanılır, izopropanol, 3 hidroksipentan vb. Daha uzak konumlarda ise bağlı bulunduğu karbonun numarası ve hidroksi alkan olarak adlandırılır. OKSİJEN İÇEREN FONKSİYONEL GRUPLAR

[31]

Alkoller, hidroksil grubu içeren bileşiklerdir. Alkoller, hidroksil grubunun bağlı olduğu karbon atomunun primer(RCH2), sekonder (R2CH), tersiyer(R3C) olmasına göre primer (RCH2OH), sekonder(R2CHOH) ve tersiyer alkoller(R3C) olarak sınıflandırılırlarALKOLLER

[33]

Metanol, etanol ve propanoller suda her oranda çözünürler. Butanolden itibaren suda çözünme azalmaya başlar; çözünmeyen kısım ayrı bir faz olarak kalır. Alkol molekülü büyüdükçe çözünme hızla azalır ve C>12’den sonraki alkoller pratik bakımdan suda çözünmezler. ALKOLLER

[34]

Primer ve sekonder alkollerin -hidrojenlerinin CH bağının elektronları, uygun yükseltgenlerle alınırlar; böylece primer alkollerden aldehitler, sekonder alkollerden ketonlar meydana gelir. Tersiyer alkoller, normal koşullarda yükseltgenlerden etkilenmezler. ALKOLLER

[36]

Alkollerin dehidrasyonu ile alkenler oluşfunduszeue.infoER

[37]

Metanol odunun damıtılma ürünü endüstride, sentetik reçine üretilmesinde kullanılan formaldehidin sentezi için gereklidir. Metanol, organik çözücülerle kolayca karışır. Metanol, vücuttan çok yavaş atılır; özellikle göz sinirlerine zarar vererek körlüğe neden olabilirALKOLLER

[38]

Etanol; endüstride çözücü olarak, hekimlikte ve eczacılıkta kullanılır. Alkollü içkileri üretmek için gerekli olan etanol, daha çok şekerli maddelerin veya nişastanın fermantasyonuyla elde edilir; konsantrasyonu en çok %96’dır. %’lük etil alkole mutlak alkol veya absolü alkol denir. Etanol, vücutta sedatif ve narkotik etkilidir; %’lik etil alkol, dıştan kullanıldığında dezenfekte edicidirALKOLLER

[39]

Eterler; Birinci alkil adı, ikinci alkil adı ve eter eki getirilir. Genelde alkiller söylenirken sıralamada alkillerin baş harflerine dikkat edilerek öncelik verilmesine rağmen bazen dikkat edilmediği de olur. R-O-R CH3-O-CH3, dimetil eter CH3-O-C2H5 etilmetil eter vb. Eter molekülünde bir oksijen atomuna tekli bağ ile birer karbon gurubu bağlıdır. ETERLER

[41]

Oksijenin oluşturduğu bu bileşiğe eter bağa ise eter bağı adı verilir. Eter bağı bir monosakkarit ile diğer bir organik bileşik ya da monosakkarit arasında oluşmuşsa bu bağa glikozit bağı adı verilir. Oksijen molekülün ortasında olduğu için bağa polarite kazandırmaz ve bu bileşikler bundan dolayı suda çözüfunduszeue.infoR

[42]

Dietil eter (C2H5OC2H5), kısaca eter olarak bilinir; pratikte etil alkol+sülfürik asit karışımları ısıtılarakta elde edilir; Eter, halk arasında çok önceleri az miktarda koklanmak veya suya damlatılıp içilmek suretiyle ferahlatıcı ve rahatlatıcı olarak kullanılmıştır. Eter buharı çok miktarda solunduğunda bayıltıcı ve anestetik etkilidir. Eter, kimya laboratuvarlarında ekstraksiyon işleminde çok kullanılan bir çözücü olup kolay yanıcıdıfunduszeue.infoR

[43]

Aldehitler, İlgili karbon atomunun bir tarafına hidrojen diğer tarafına bir alkil grubu bağlı moleküllerdir. Alkilin alkan ismi ve -al eki ile adlandırılırlar. CH2O  MetanalCH3COHALDEHİT VE KETONLAR

[44]

Ketonlar, İlgili karbon atomunun her iki tarafına da alkil grupları bağlı moleküllerdir. Birinci alkil adı + ikinci alkil adı+ keton eki ile adlandırılırlar. Harf sıralaması eterlerdekine benzer olarak alfabedeki önceki harf önceliklidir. (CH3)2CO  DimetilketonCH3COC2H5 EtilmetilketonALDEHİT VE KETONLAR

[46]

Aldehit ve ketonlar, alkollerin oksitlenmesiyle elde edilirler. Primer alkollerden aldehitler, sekonder alkollerden ketonlar oluşfunduszeue.infot ve Ketonlar

[47]

Aldehitler ve ketonlar polar olmakla birlikte molekülleri arasında hidrojen bağları meydana gelmez; bu nedenle kaynama noktaları alkollerinkinden daha düşüktür. Aldehitlerin ve ketonların küçük moleküllü olanları suda çözünürler; çünkü su molekülleriyle hidrojen bağları yapabilirler. Molekül büyüdükçe hidrofob etkiden dolayı suda çözünürlükleri azalır. Aldehit ve Ketonlar

[48]

Aldehitler ve ketonlar, reaksiyon yeteneği fazla olan bileşiklerdir; katılma, yükseltgenme, indirgenme, kondensasyon reaksiyonları verebilirler.Küçük moleküllü aldehit ve ketonlara hidrosiyanik asit (HCN) ve sodyum bisülfit (NaHSO3) katılması önemlidirAldehit ve Ketonlar

[50]

Aldehit ve KetonlarAldehit ve ketonlara alkol katılmasıyla yarı asetaller oluşur.

[51]

Aldehit ve KetonlarAldehitler ve ketonlar tiyollerle tepkimeye girerek tiyoasetalleri oluştururlar.

[52]

Aldehitler ve ketonlara amonyak türevlerini katılmasıyla imin, oksim ve hidrazin bileşikleri oluşur. Aldehitler, güçlü yükseltgenlerle karboksilik asitlere yükseltgenirler; ketonlar, güçlü yükseltgenlerle normal koşullarda reaksiyon vermezler. Aldehit ve Ketonlar

[54]

Aldehit ve KetonlarFarklı indirgenler, aldehitleri primer alkollere ve hidrokarbonlara; ketonları sekonder alkollere ve hidrokarbonlara indirgerler.

[55]

Aldehit ve KetonlarAldehitlerin ve ketonların önemli bir kondensasyon reaksiyonu, enolleşme reaksiyonudur. Karbonil bileşiklerinin keto ve enol şekilleri, özel tipte yapı izomerleridir. Birbirine dönüşebilen keto ve enol hallerine tautomerler denir

[56]

Karboksilik asitler, Karbonile bir alkil grubu ve bir de hidroksil grubu bağlı yapılardır. Karbon sayısına göre alkan ismi ve –oik asit eki ile isimlendirilirler. CH3-CH2-COOH iki karbonludur ve - Etan-oik asit olarak adlandırılır. HCOOH  Formikasit CH3COOH Asetikasit Propanoik asit, Butanoik asit, Hexanoik asit vb. Karboksilik Asitler

[57]

Karboksilik AsitlerKarboksilik asitler, primer alkol ve aldehitlerin yükseltgenmeleriyle, nitrillerin hidroliziyle elde edilebilirler.

[58]

Karboksilik AsitlerKüçük moleküllü karboksilik asitler suda çok çözünürler ve kaynama noktaları alkollerden daha yüksektir. Formik asit, asetik asit, propiyonik asit ve butirik asitler suda çözünürler; daha fazla karbonlu karboksilik asitlerde R grubunun hidrofob etkisi ortaya çıkar ve çözünürlük gittikçe azalır.

[59]

Karboksilik AsitlerKarboksilik asitler, primer alkol ve aldehitlerin yükseltgenmeleriyle, nitrillerin hidroliziyle elde edilebilirler.

[60]

Karboksilik asitlerin katıldığı reaksiyonlarda, karboksilik asidin karboksil (COOH) grubundaki H yerine metal veya alkil grupları geçebilir. Böylece sodyum asetat (CH3COONa) ve etil asetat (CH3COOC2H5) gibi maddeler meydana gelir. Karboksilik Asitler

[61]

Karboksilik asitler zayıf asitler olmakla birlikte alkali ve toprak alkali hidroksitleri, karbonatları ve bikarbonatlarıyla tuz oluşturabilirler; amonyak ve aminlerle de amonyum asetat (CH3COONH4) ve metil amonyum asetat (CH3COOH3NCH3) gibi tuzlar oluşturabilirler. Karboksilik Asitler

[62]

Karboksilik asitlerin katıldığı reaksiyonlarda, karboksilik asidin karboksil (COOH) grubundaki -OH yerine halojen, azot, kükürt gibi hetero atomlu gruplar geçebilir. Böylece karboksilik asidin türevleri meydana gelir. Karboksilik Asitler

[63]

Karboksilik asitlerin ısıtılmasıyla karboksilik asit anhidritleri (RCOOOCR) oluşur. Karboksilik Asitler

[64]

Karboksilik asitler ile alkollerden esterler oluşfunduszeue.infoer

[65]

Hayvansal ve bitkisel yağlar trigliserittirler yani gliserinin yağ asidi triesterleridirler. Bunların baz (örneğin NaOH) katalizli hidrolizleri, yağ asitlerinin sodyum tuzları karışımını verir; olay sabunlaşma (saponifikasyon) olarak adlandırılır, oluşan madde de sabun olarak adlandırılırEsterler

[66]

Karboksilik asidin -OH grubu yerine Cl geçmesiyle oluşan asit klorürleri (RCOCl), karboksilik asitlerin diğer türevlerini elde etmek için anahtar bileşiklerdirEsterler

[67]

Anhidrid, İki karbonil grubunun birbirine oksijen köprüsü ile bağlı olduğu moleküllerdir. İki farklı karboksilli asitten bir mol su çıkmiş hal diye karboksilik asit anhidridi şeklinde de söylenir. R ve R’ karboksilli asitleri ve ester eki ile adlandırılır. Etanoik propanoik anhidrit. Propanoik butanoik anhidrit. NOT: Her iki alkil gurubunun aynı olduğu durumda karboksilli asit sadece bir defa yazılır. Etanoik anhidrit. Propanoik anhidrit funduszeue.infoit Yapısı

[68]

YALNIZ AZOT İÇEREN BİLEŞİKLER Aminler: Azota bağlı alkil guruplarının adları ve amin eki getirilerek adlandırılır. YALNIZ KÜKÜRT İÇEREN BİLEŞİKLER. Tioller: Kükürte bağlı alkilin alkan ismi ve -tiol eki getirilerek adlandırılır. Metan-tiol, Etantiol Sülfitler: R- Alkil ismi R’ Alkil ismi ve -sülfit eki getirilerek adlandırılır. Metiletil sulfit. , Dimetil sulfit, dietil sulfit vb. Azot ve Kükürt İçeren Fonksiyonel Gruplar

[69]

Aminler, amonyağın organik türevidir. Amonyağın hidrojenleri yerine bir, iki, üç veya dört alkil grubu bağlanabilir ve sırasıyla primer aminler (RNH2), sekonder aminler (R2NH), tersiyer aminler (R3N) ve kuarterner amonyum katyonu (R4N+) meydana gelir. Alifatik Aminler

[70]

Primer aminler aldehit ve ketonlarla Schiff bazı (CHN) oluştururlar. Sekonder aminler aldehit ve ketonlarla enaminleri oluştururlar. Alifatik Aminler

[71]

Aminler, amonyağın alkil türevi olduklarından baz özelliği gösterirler; serbest elektron çifti, maddeye bazik özellik verir; madde kolayca proton alıfunduszeue.infor, güçlü asitlerle tuz oluştururlar Primer aminler aldehit ve ketonlarla Schiff bazı (CHN) oluştururlar. Alifatik Aminler

[72]

Primer aminler aldehit ve ketonlarla Schiff bazı (CHN) oluştururlar. Sekonder aminler aldehit ve ketonlarla enaminleri oluştururlar. Alifatik Aminler

[73]

Alifatik AminlerSoğukta ve asitli ortamda nitröz asitle (HNO2) primer aminler, diazonyum iyonu; sekonder aminler, Nnitrozaminleri oluştururlar.

[74]

Kükürt, periyodik çizelgede funduszeue.info oksijenin hemen altındadır; daha önce tanıdığımız oksijen bileşiklerinin kükürt karşılıkları olan organik bileşikler vardır. Kükürt İçeren Bileşikler

[75]

Nitro Alkan Bileşikleri: Diğerlerinden farklı olarak nitro eki sona değil başa gelir. Nitro-alkan ismi olarak adlandırılıfunduszeue.info3-NO2   NitrometanAmitler: Amitler karbonil grubuna bir alkil grubu ve bir de -NH2 bağlı yapılardır. Karbonil karbonunu da içerecek şekilde alkan ismi ve -amit eki getirilerek adlandırılır. OKSIJEN VE AZOT IÇEREN BILEŞIKLER

[76]

Nitroalkanlar, azotun en yüksek yükseltgenme basamağı olan nitrik asidin (HNO3) türevleridirler ve oldukça kararlı bileşiklerdir. RCH2NO2 primer nitroalkan, R2CHNO2 sekonder nitroalkan, R3CNO2 tersiyer nitroalkanlardır. Küçük moleküllü nitroalkanlar renksiz veya hafif sarı, özel kokulu sıvılardır; suda biraz çözünürler. Büyük moleküllü olanlar suda daha az çözünürlerNitroalkanlar

[77]

Sulfoksitler: Sülfit yapısındaki kükürt atomuna bir oksijen bağlanmış yapılardır. R- Alkil ismi, R’ alkil ismi ve -sulfoksit eki getirilerek adlandırılır. DMSO DimetilsülfoksitOKSİJEN VE KÜKÜRT İÇEREN BİLEŞİKLER

[78]

Fosfor Bileşikleri Canlıların temel bileşiklerinden nükleik asitler fosforik asidin (HO)3PO diesterleridirler. Biyolojik enerji taşıyıcısı ATP, bir fosfor bileşiğidir.

[79]

Halkalı yapı gösterirler. Halkadaki bağlar tek-çift-tek-çift şeklinde sıralanmıştır. Molekül tek düzlemlidir. Halkadaki elektron sayısı (4n+2 ) şeklindedir (n:Halka sayısı) Aromatik hidrokarbonlar doymamış oldukları halde, doymamış hidrokarbonların özelliklerini göstermezler. Katılma tepkimeleri vermezler. Yer değiştirme tepkimeleri verirler. Aromatik hidrokarbonların en basit örneği benzen’dir. (C6H6) AROMATİK HİDROKARBONLAR

[80]

Aromatik bileşikler, özel bir doymamışlık gösteren benzen (benzol) ve türevleriyle, kondense benzen halkalarının oluşturduğu çeşitli bileşiklerdir. BENZEN VE TÜREVLERİ

[81]

Benzen, endüstri bakımından önemli bir bileşiktir; nitrolanarak, klorlanarak, sülfolanarak sentezler için gerekli olan bir çok ara ürün elde edilir. Benzen molekülündeki hidrojenlerin yerine değişik fonksiyonel grupların geçmesiyle benzen türevleri diye bilinen önemli bileşikler oluşmaktadır. BENZEN VE TÜREVLERİ

[82]

BENZEN VE TÜREVLERİKomşu bileşikler arasında CH2 kadar bir fark olan metilbenzen (toluen; toluol), etilbenzen, propilbenzen, … bileşikleri, benzenin mono-substitüe türevleridirler ve benzenin homologları veya alkil benzenler olarak bilinirler:

[84]

Benzen halkasında 1,2- disubstitüe konuma “orto-” denir ve “o-”simgesiyle gösterilir; 1,3-disubstitüe konuma “meta-” denir ve “m-” simgesiyle gösterilir; 1,4-disubstitüe konuma “para-” denir ve “p-” simgesiyle gösterilir. BENZENLERİN İSMLENDİRİLMESİ

[85]

BENZENLERİN İSİMLENDİRİLMESİ