Hos Gelisler Ola Mustafa Kemal Pasa

HOŞ GELİŞLER OLA MUSTAFA KEMAL PAŞA

(Oyunu ve Türküsü Üzerine)

Türküler hayatın içinden birçok anı yansıtır bize. Hayatımızın ve tarihin aynalarıdır onlar. Bu toprakların bütün acılarını ve güzelliklerini taşırlar. İçlerinde bazıları vardır ki bir çift sözle bizi bizden almayı başarır. 

Türküler, Türk toplumunun özelliklerini, tarihini, gelenek ve göreneklerini en güzel şekilde yansıtan birer unsurdur. İnsanların duyguları içeren türküler, aynı zamanda Türk toplumunun kültürel ve sosyal yaşamını yansıtan birer değerdir. 

İnsan da, onun var ettiği kültür de, tarihsel boyut içinde toplumsal etkileşimlerin ürünü olarak görülür.  Halk kültürü ürünleri, bir milletin kendi yaratıcı güçleri ve çevre kaynakları ölçüsünde meydana getirdiği kültürel değerlerin bütünüdür. Toplumun ihtiyacına bağlı olarak ortaya çıkan bu ürünler ile toplum bilinci arasında bir bağ vardır. Halk kültürü ürünlerinde, tarihi olayın geçtiği zamana ait yaşayış, düşünüş ve inanışların izleri görülmektedir.

  Türkünün sunduğu vatan coğrafyasıdır. Bu öyle bir coğrafyadır ki onda hem binlerce yüzyıldır insan eli değmemiş temizliği ve doğallığıyla Anadolu’yu, hem de binlerce yıldır Türk Milletinin alın teri ve göz nuru ile değiştire geldiği toprağı ve kültürünü içerir.

Türk halk kültürü, Türklerin yayılmış olduğu, üç kıtalık geniş coğrafyada yatan engin tarihten gücünü alır. Türküler, bu kültürün en değerli ürünlerindendir. Türküler Anadolu insanı ile yoğrulup bütünleşen, özgürlüğün, barışın, hoşgörünün ve sevginin en önemli temel taşlarından birisidir. Türküler, ayakları bu topraklara basan, bu topraklarla yoğrulmuş insanların canlı tarihidir. Anadolu insanını anlamak için, türkülerini anlamak gereklidir.

Iğdır, bilindiği üzere Kars İline bağlı bir ilçeyken 1992 Yılında İl statüsüne kavuşmuştur. Üç ülkeye sınır olan Iğdır, bir tarafta ünü dünyaya yayılmış Ağrı Dağı, diğer taraftan cennetten doğduğu rivayet edilen Aras Nehri arasında verimli toprak parçası…

Iğdır’da halk oyunlarının başköşesine ismini yazdırmış, aynı zamanda türkülerinde zirvesine oturmuş bir türkü ve oyun vardır. “Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa”

Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa

Askerin milletin bayrağınla çok yaşa

Arş arş arş ileri ileri

Arş ileri marş ileri

Dönmez geri Türk'ün askeri

Sağdan sola soldan sağa

Al da bayrağın düşman üstüne

Cephede süngüler ayna gibi parlıyor

Azerbaycan Türkleri bayrak açmış bekliyor

Arş arş arş ileri ileri

Arş ileri marş ileri

Dönmez geri Türk'ün askeri

Sağdan sola soldan sağa

Al da bayrağın düşman üstüne

Parlayan yıldızın âlemi tenvir eder

Cumhuriyet bayrağı semalar içre süzer

Arş arş arş ileri ileri

Arş ileri marş ileri

Dönmez geri Türk'ün askeri

Sağdan sola soldan sağa

Al da bayrağın düşman üstüne

Azerbaycanlı besteci Mehmet Türkel Bey tarafından, Azerbaycan Türkleri adına büyük önder Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'e ithaf edilen bu eser, ilk kez 6 Ekim 1924 yılında Atatürk'ün Kars'a geldiği an, Kars tren garında karşılama töreninde okunmuş ve oyun olarak da oynanmıştır. 

1924 Pasinler zelzelesi akabinde, beraberinde Latife Hanım, Ali Said Paşa ve devlet erkânı olduğu halde Kars’ı ziyarete gelen Atatürk’ü Kars halkı, Iğdır ve diğer ilçelerden gelenler istasyonda karşılayarak bağrına basmıştır. Kars ve ilçelerinde gelen halk Büyük Önder Atatürk’ü bu eserle karşılamış ve Atatürk’ün büyük alakasına mazhar olmuştur.

Bu tarihi olayda Abbas Bey tar, Seyid Bey garmon, Tagı Bey de defle eşlik ediyordu. Türk Ocağı gençlerinden Mehmet Hüseyin Bey, Settar Güldür Bey, Murtaza Bey, Zeynel Abidin Bey, Abdül Hüseyin Bey, Süleyman Gödekli Bey (Iğdır), İbrahim Bey (Iğdır), Azemet Hanım, İsmail Başaran, Hüseyin Bala, Nadir Bey ve Mehmed Naki beyler bir ağızdan koro halinde okuyorlardı.

Başta Tağı Bey olmak üzere o dönemin diğer halk oyunları oyuncuları Kars Garında ki karşılama töreninde ilk olarak Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya oynarlar. Paşa duygulanır. Oyunun söz yazarı ve bestecisini ödüllendirir. 

Besteci Tağı Bey müthiş bir geçim sıkıntısı çektiği ve buna fazla dayanamayarak intihar ettiği söylenir. Evinde Ata'nın verdiği 500 liralık çek bulunur. Ata'nın imzası olduğu için yaşadığı onca sıkıntıya rağmen o çeki bozdurmağa kıyamadığı anlatılır. Bu eserin daha sonra Türkiye'nin her köşesinde sevgiyle benimsenerek okunduğu biliniyor. Muzaffer Sarısözen, Kars yöresi derlemeleri sırasında yöre ekibinden dinleyerek TRT arşivine kazandırmıştır.

Bir başka varyantında Araştırmacı Salih ŞAHİN şöyle yazmaktadır. 6 Ekim 1924 tarihinde eşi Latife Hanım ile trenle Kars'a gelen ulu önder Mustafa Kemal Atatürk, Kars Garı’nda bu oyunlu türkü ile karşılanınca çok duygulandı. Gece de Atatürk ve kurmayları için orduevinde bir gece düzenlendi. “Hoş gelişler ola" türküsü gecede de yeniden oyunlu halde sunuldu. Ekibin başında Kars’ta tanınmış tiyatrocu Artist Settar lakaplı Settar Güldür'ün kızı Gülçehre Güldür (Askeran) oynuyordu. Türkülü oyunun sonunda koynundan çıkardığı Türk bayrağını Atatürk’e sundu. Ulu önder Atatürk de Gülçehre Askeran'ı ödüllendirmek istedi. Ekibe çeşitli hediyeler verilirken, Gülçehre’ye de şimdiki Merkez PTT binası karşısındaki evinin bulunduğu arsa Atatürk’ten armağan verildi. O geceden sonra bu türkülü oyunun sonunda hep Türk bayrağı çıkarılması gelenek halini aldı. Türkünün sözünde de bazı değişiklikler yapıldı ve son şeklini aldı:

Hoş Gelişler Ola Türküsünde; milli mücadele döneminde halkın Mustafa Kemal Paşa’ya askerlerimize, millete teşekkürü bir borç bildiği sezilmektedir. Durmak bilmeyen her gün her an zafere koşan Türk milletine “arş arş arş ileri “nidalarıyla durmamamız gerektiği ve ilerleyen bir millet olduğumuz belirtilmiştir. Tabi bu esnada sağdan sola soldan sağa bir bütün olarak tek bir millet, tek güç olarak bayrağımızın altında kahramanca düşmana karşı olmamız gerektiği de vurgulanmıştır. Azerbaycanlı Bir Türk’ün hazırladığı bu türkü ve oyun ta o zamanlarda Azerbaycan ve Türkiye’nin “Bir Millet, İki Devlet” unsurunu vurgulamıştır. 

Cumhuriyeti parlayan bir yıldıza benzettikleri, onu benimsedikleri ve artık durmanın bizlere yakışmayacağı emin adımlarla tek bir güç olarak bayrağımızla askerimizle, halkımızla el ele yürüyeceğiz.

Her bayramlarda, milli günlerde, kırsal kesimlerde, salon düğünlerinde Hoş Gelişler oyunu muhakkak oynanır…

Hoş Gelişler Ola oyunu oynarken artık gözünüzü ondan alamıyorsunuz. Müziğin sesindeki tonlamalar, oyuncuların yüz ifadeleri, beden devinimleri sizi alıp kendilerine bağlıyor.

Ve Oyunun sonunda herkes ayakta… Hiç kimse yanındaki kadın ve erkeklerin yüzlerine bakamıyor... Gözler ağlamaktan kıpkırmızı. Erkekler bakışlarını kaçırıyor. Herkes alt üst olmuş, sarsılmış! Herkes darmadağın!

“Hoş gelişler ola, Mustafa Kemal Paşa!

Askerin, milletin, bayrağınla çok yaşa!”

Ziya Zakir ACAR/Iğdır Yöresi Halk Türküler

Dostlar,

Bu gün, 27 Aralık 2022, Gazi Mustafa Kemal Paşa‘nın Kurtuluş Savaşı’nı örgütlemek üzere Anadolu’ya geçtikten, 19 Mayıs 1919’dan bu yana yaklaşık 7,5 ay sonra Ankara’ya gelişinin 103. yıldönümü.

Bilindiği gibi Osmanlı Devletinin kurtuluşuna İstanbul’da olanak bulamayan Mustafa Kemal Paşa, çözümü Anadolu’da halkı örgütlemede görmüş, 16 Mayıs 1919 günü Samsun’a hareket etmişti.. İşte bu 7,5 ayın kısa öyküsü aşağıda..
*****
1. Dünya Paylaşım Savaşı sonunda Osmanlı Devleti yenilmiş sayıldı. İtilaf Devletleri her yeri işgale giriştiler. Sadrazam Tevfik Paşa’nın Paris’te imzaladığı Sevr Antlaşmasına (10 Ağustos 1920) göre, Anadolu’nun da paylaşılması kararlaştırıldı. Urfa, Antep, Maraş, Adana, Antalya ve başkent İstanbul işgal edildi. Yunanlar İngiltere’nin güdümünde 15 Mayıs 1919’da İzmir’e girdi. Vatanı bu hazin işgalden ve parçalanmadan halkla el ele vererek kurtarmak için İstanbul’da çözüm üretilemeyeceğini görünce, Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı. Kongreler öncesinde kararlılık göstergesi ile

22 Haziran 1919’da kritik Amasya Genelgesini yayımladı:

• “Vatanın geleceği tehlikededir;
  bu durumdan kurtuluş milletin azim ve kararlılığı ile olacaktır.”

Daha sonra Erzurum’a geçen Atatürk, 23 Temmuz 1919’da Erzurum Kongresini,
4Eylül 1919’da Sivas Kongresini topladı. Bu halk kongrelerinde Ulusal İstence (milli iradeye) dayalı hükümet kurulması temel hedef oldu. Tüm illere telgraflar çekilerek halkın kendi adına karar verecek temsilcileri seçmesi istendi. Bu temsilcilerin toplanacağı güvenli bir yer gerekliydi.

• Ankaralılar Atatürk’ü ve Temsil Heyeti’ne (Heyet-i Temsiliye) seçilenleri Ankara’ya davet ettiler.

Gazi Mustafa Kemal Paşa Kurtuluş Savaşının en iyi Ankara’dan yönetileceği inancındaydı. Anadolu’nun ortasında ve cephelere eşit uzaklıktaydı. Tüm illerde haberleşme ve ulaşım olanağı yoktu. Bu gerekçelerle Gazi ve Temsil Heyeti üyeleri 27 Aralık 1919 günü Dikmen sırtlarından Ankara’ya girdi.

27 Aralık 1919 Cumartesi… Hava açık, ılık… Birkaç gün evvel sepeleyen kar tutmamış.
Halk, Çankaya bağlarının batısındaki Kırşehir yoluna açılan yokuş boyunca akın akın yollarda… Kulaklar minarelerde. O tarihsel anı, selalarla bütün Ankara’ya müezzinler duyuracaktı. Gazi Paşa’yı karşılamaya gelenler arasında bölük bölük seğmenler, göz alıcı, hepsi de çakı gibi… Kimi atlı, kimi yaya… Kiminin sağ omzunda baltaları asılı… Kiminin Martini tüfekleri çapraz… Şal kuşaklarında hançerler parlıyor, gözleri gibi… Usta davulcular gelmiş; Abdal Hasanlar, Deli Hasanlar, Kara Mahmutlar, Mohaç’tan, Çaldıran’dan ya da başka er meydanlarından… Sabırsız bir bekleyiş… Saat:15.10… Selalar duyuldu. Yokuş başına doğru yüklendi Ankara… Bir sevinçli telaş, bir büyük coşku… Uzaklarda bir motor gürültüsü vardı. Sonra korna sesleri… Evet geliyordu, yiğit – yengin (muzaffer) Mustafa Kemal Paşa.

Yedi ay önce Bandırma Vapuruyla Samsun’a çıkan Ordu Müfettişi (Orgeneral Mustafa Kemal Hazretleri) değildi bu gelen. Anadolu Bağımsızlık – Özgürlük Hareketini başlattığı için Vahdettin’in “İdam Fermanı”nı boynunda taşıyan, istifa edip bütün rütbelerini sökmüş,

• “Sine-i Millette ferd-i mücahit” olarak Mustafa Kemal’di.

Yaralı ve Anadolu’dan sürülmek hatta yok edilmek istenen bir halk, Türk milleti, O’nun önderliğinde buradan şahlanacaktı. Samsun’da bir hurdalıktan alınan, her parçası bir başka yerden bulunmuş, üstü açık, köhne otomobil yaklaşınca coşku (heyecan) doruğa varmıştı. Gülümsüyordu Mustafa Kemal, henüz 38 yaşındaydı ama yüzünde nice savaş meydanının tandırında yoğrulmuş bir olgunluk vardı. Mavi gözleri çelik pırıltısıyla yanıyor, kalpağının iki kenarında, şakaklarında uçuşan başak rengi saçları, güzel yüzüne çelik bir anlam yüklüyordu. Yokuş başında Seğmenlerin önünde durdu, otomobilden indi. Onlara doğru ağır ağır yürüdü. Esas duruşa geçtiler. Tek can idiler. Bütün gözler O’nun gözlerinde düğümlüydü. Vakur ve sert bir sesle:

–          Merhaba efendiler! dedi.
–          Sağol Paşa Hazretleri…
–          Arkadaşlar! Buraya neden geldiniz?
–          Millet yolunda can vermeye geldik!
–          Fikrinizde sabit misiniz?
–          Andolsun!

Mustafa Kemal’in gözleri yaşardı.. (şu dakikalarda bizim de, yine…)  Zincir kabul etmeyen bu halk O’nun peşinde, gerekirse ölüme bile, göz kırpmadan gidebilirdi. Ankara ve çevresinin tüm halkı Atatürk’ü ve Temsil Heyeti üyelerini coşkun sevgi ve sevinç gösterileri içinde davul-zurna ile karşıladı. Eskimiş bir otomobilden inen bir çift gök rengi gözün derinliklerinde vatan ufuklarından tutsaklık bulutlarının dağılışını görmüşler, yurdun kurtuluşuna inanmışlar ve O’nu sonsuza dek “Reis” tanımışlardı. Yassı deri kalpağının altında zayıf bir yüz, kaç ay, kaç yıl ve yıllar boyu milleti için rahat yüzü görmemiş, çelikleşmiş, sarı bir çehre ve içe işleyen sıcak bir bakış… Boz palto altında sivil yol elbisesi, kumandanca yürüyüş…

Mustafa Kemal Paşa Ankara’ya böyle geldi, halay çekildi, Seğmenler gösteriler yaptı. Bu içten karşılama Gazi Paşa’yı çok duygulandırdı. Teşekkür etti. İçinde bulunduğumuz durumu, bundan nasıl kurtulacağımızı özetleyen bir konuşma yaptı.

Ata’nın Ankara’ya gelişi, Kurtuluş Savaşı için önemli bir dönemeçti. TBMM’nin açılması, Ordu kurulması vb. çalışmalar Ziraat Mektebinde başlatıldı. Ankara, Kurtuluş Savaşının merkezi oldu. Sonsuza dek Başkentlik görevini üstlendi.

DÜNYADA İLK ANTİ-EMPERYALİST KURTULUŞ SAVAŞI,
GÖRKEMLİ BAŞARI ile SONUÇLANDIRILDI..

Her 27 Aralık’ta seğmenler at sırtında gösteriler yapar, Başkent Ankara bayraklarla süslenir,
Atatürk Koşusu yapılır. Okullarda törenler düzenlenir. Halk şenliklerle bu mutlu günü kutlar.

• Geçen yıl ise, sözde “pandemi” gerekçesiyle, AKP = Erdoğan, Atatürk Koşusunu yasakladı!!
  Bu yasakçı davranışın, Andımızın okunmasını bile yasaklayan…. AKP = Erdoğan iktidarının hak ettiği yanıtı Ulusumuzun demokratik yöntemlerle, birkaç ay içinde seçimde, hem de tekme – tokat vereceği inancındayız.

Ankara Emniyet Müdürlüğünden yapılan açıklamada, bu gün saat 14.10’da Dikmen Keklikpınarı’ndan başlayıp Ankara Tren Garı önünde sona erecek 87’nci Büyük Atatürk Koşusu‘nun yapılacağı hatırlatıldı.

Kurtuluşun şanlı öncülerini 103 yıl sonra saygı, özlem ve bağlılıkla anıyoruz ve hep anacağız.

• Göz bebeğimiz Türkiye Cumhuriyetimizi, AYDINLANMA DEVRİMLERİ İLE TAÇLANDIRACAĞIZ!

Kutsal Emaneti sonsuz geleceğe onurla – şanla taşıyacağız…
***
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 103. yıl dönümü dolayısıyla ileti yayımladı.

• “Anadolu’da milli iradenin ayağa kalkarak bağımsızlık ateşini yaktığı bir dönemde Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişi tarihin tüm akışını değiştirmiştir. Anadolu’nun kalbi Ankara’dan tüm dünyaya Türk Milleti üzerine biçilmek istenen esaret gömleğini yırtıp atacağını bildiren Mustafa Kemal, şanlı bir destanın yol haritasını da burada belirlemiştir. Beraberinde kahraman Türk Milleti ile her güçlüğü aşan Mustafa Kemal Atatürk, verilen mücadeleler neticesinde tarih boyunca hiçbir şekilde esaret altına girmeyen bu yüce millete Cumhuriyeti armağan etmiştir. Ne mutlu ki bizlere Cumhuriyetimizin 100’üncü yaşını kutlamaya hazırlanıyoruz. Bu duygularla Ankara’ya gelişinin 103’üncü yıl dönümü vesilesiyle Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, silah arkadaşlarını, aziz şehit ve gazilerimizi rahmetle ve minnetle anıyorum, bütün Ankaralıların bu kutlu gününü tebrik ediyorum.”,

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 103’üncü yıl dönümünü çeşitli etkinliklerle kutluyor.

Kent 27 Aralık’a özel olarak Türk bayraklarıyla donatılırken kutlamalar kapsamında “Kızılca Günden Sonsuza” lirik anlatısı ve ünlü sanatçı Buray Ankaralılarla buluşacak. “Kızılca Günden Sonsuza” lirik anlatısı ile 27 Aralık tarihinin önemini anlatacak olan Büyükşehir Belediyesi, Başkentlileri ünlü sanatçı Buray ile buluşturacak.

KUTLAMALAR “KIZILCA GÜNDEN SONSUZA” ADLI LİRİK ANLATI İLE BAŞLAYACAK

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 103. Yıl dönümü kutlamaları “Kızılca Günden Sonsuza” adlı lirik anlatı ile başlayacak. Yazarlığını Neşe Karataş Erdil’in yönetmenliğini Firdevs Aylin Tez’in şefliğini Kemal Günüç’ün oyunculuğunu ise Gamze Karababa ile Doğuşcan Apel’in yaptığı lirik anlatı 27 Aralık 2022 Salı günü saat 19.00’da başlayacak.

BURAY SEVİLEN ŞARKILARINI BAŞKENTLİLER İÇİN SESLENDİRECEK

Buray, 27 Aralık kutlamaları kapsamında en sevilen şarkılarını Başkentliler için seslendirecek. 27 Aralık 2022 Salı günü saat 20.00’de Atatürk Spor Salonu’nda gerçekleşecek konserde Buray, şarkılarını Ankaralılarla birlikte söyleyecek.

Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa, hoş gelişler ola..

Sevgi ve saygı ile. 27 Aralık 2022, 

Prof. Dr. Ahmet SALTIK MD, BSc, LLM
Atılım Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı Uzmanı
Hekim, Hukukçu-Sağlık Hukuku Uzmanı, Siyaset Bilimci (Mülkiye)
www.ahmetsaltik.net         [email protected]
facebook.com/profsaltik       twitter  @profsaltik