Varlik Felsefesi Nedir
Temel Kavramları ve Soruları
Varlık felsefesi ile ilgili detaylı bir yazı hazırladık. Bu içeriğimizde varlık felsefesinin tanımını, temel kavramlarını ve metafizikle olan ilişkisi hakkında bilgileri bulabilirsiniz.
Varlık Felsefesi Nedir?
Varlık felsefesi, varlığın doğasını, özelliklerini, sınıflandırmasını ve ilişkilerini inceleyen bir felsefe dalıdır. Bu disiplin, her şeyin var olma biçimlerini araştırarak, varlığı açıklamaya ve anlamlandırmaya çalışır. Varlık felsefesi, varlığın kapsamını, sınırlarını, kökenini, evrimini ve nihai amacını tartışır.
Eski Yunan'da "varlık" ya da "var olma" anlamlarına gelen on, ontos ile "söz", "us", "konuşma", "bilgi" gibi anlamlara gelen logos sözcüğünün birleştirilmesi ile oluşturulmuş, sözcük anlamı varlık bilgisi ya da varlıkbilim anlamına gelen felsefe dalıdır.
En genel anlamıyla varoluşun doğası ile en son anlamdaki gerçekliğin varlıksal yapısını soruşturan, metafiziğin de bir alt dalı olarak görülen varlık bilimi ya da varlık felsefesidir.
Varlık Felsefesi Temel Kavramları
Bu felsefe dalında kullanılan temel kavramlar, varlığı açıklamaya yardımcı olur. Bu kavramlar, genellikle birbirleriyle bağlantılıdır ve bir kavramın anlamını anlamak için diğer kavramların da anlaşılması gerekir. İşte, varlık felsefesi için temel kavramlar:
Varlık
Varlık, var olan her şeyi ifade eder. Bu kavram, dünya üzerindeki her şeyi kapsar: nesneler, olaylar, fikirler, düşünceler, insanlar vb.
Öz
Öz, bir varlığın niteliklerini, özelliklerini ve özgüllüklerini ifade eder. Öz, bir varlığı başka varlıklardan ayıran farklı özelliklerdir. Örneğin, bir çiçeğin özelliği, renk, koku, biçim vb. olabilir.
Varlık Türleri
Varlık felsefesi, varlıkları farklı türlere ayırmaya çalışır. Bu kavram, örneğin madde, ruh, zihin, doğaüstü varlıklar, soyut varlıklar, nesneler vb. gibi kategorilere ayrılabilir.
Madde
Madde, fiziksel dünya ve nesnelerin malzemesidir. Madde, kütle, hacim, yoğunluk vb. özelliklere sahiptir.
Form
Form, bir nesnenin şeklini, biçimini, yapısını ve düzenini ifade eder. Örneğin, bir heykelin formu, bir insanın formu vb.
Varlık ve Zaman
Varlık felsefesi, varlığın zamanla ilişkisini de ele alır. Bu kavram, özellikle varlıkların doğuşu, gelişimi, değişimi ve yok oluşunu inceler.
Varlık ve Uzay
Varlık felsefesi, varlıkların uzayda bulunduğu ve konumlandığı alanı da ele alır. Bu kavram, özellikle nesnelerin yer değiştirmesi, hareketi ve konumu gibi konuları inceler.
Varlık Felsefesi Soruları
Ontoloji yani varlık felsefesinin genel olarak ele aldığı konular şu şekildedir:
- Varlık gerçekten de var mıdır?
- Felsefe açısından varlık nedir?
- Varlık varsa tam olarak nedir?
- Metafizik ve ontoloji ilişkisi
- Varlık felsefesinde idealizm
- Metafiziğin varlıkla ilgili temel soruları
- Varlık felsefesinde materyalizm
- Varlığın varolup olmadığı problemi
- Varlık felsefesinde realizm
- Nihilizm (hiççilik) nedir?
- Varlık felsefesinde monizm ve düalizm
- Taoculuk nedir?
- İdealizm (düşüncecilik) nedir?
- Varlığın ne olduğu problemi
- Materyalizm (maddecilik) nedir?
- Fenomenoloji (görüngübilim) nedir?
- Düalizm (ikicilik) nedir?
- Realizm (gerçekçilik) nedir?
- Bilime göre varlık nedir?
Varlık Felsefesi ve Bilgisi
Varlık bilgisinin iki ana araştırma türü üstüne kurulu olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki, "bütün her şeyin varlığını tanıtlayacak değerde geçerli geçerli temel ilkeler var mıdır?" sorusu doğrultusunda gerçekliğin doğasını kavramak amacıyla yürütülen genel kapsamlı varlık bilgisi araştırmalarından oluştadır.
Öte yandan ikinci türden varlık bilgisi araştırmaları ise her günkü dünya deneyimleriyle çoğu durumda örtüşmeyen türden yanıtların verilerek, "en son anlamda varolanın ne olduğunun" ortaya açıklıkla konulması amaçlı araştırmalara karşılık gelmektedir.
Felsefe için varlık; fiziksel, zihinsel ya da ruhsal olarak görülmektedir. Varlık felsefesi yani ontoloji, var olan şeyleri, temellerini ve varlıklar arasındaki bağları sorgulamaktadır.
Varlık felsefesi bu bağlamda; tüm varlık dünyasını yöneten ilkeleri bulmayı amaçlamaktadır. Felsefenin konusu varlıkla ilgili olan herşeydir. Felsefede varlık bu anlamda çok geniş bir alanı içermektedir. "Varlık"ın bazı farklı anlamlarını ise şu şekilde açıklanmaktadır:
- Felsefede varlık, "töz" anlamına gelmektedir. Töz ise, var olmak için kendisinden başka birşeye gereksinim duymayan varlıktır. Ayrıca töz için değişmelerin gerçekleştiği kalıcı varlıktır.
- Felsefede gerçek varlık ile düşünen varlık ayrımını yapmaktadır.
- Ontoloji, varlığı kendinde ele alarak kaynağını, özünü, nitelik ve kategorilerini ele alan felsefe dalıdır.
- Ontoloji varlığı, mikromakro boyutlarda, nicelik, nitelik açısından somut, soyut planlarda ele alan oluşum ve içerik açılarından inceleyen felsefi bir çalışma alanıdır.
- Tarihsel gelişim içinde Descartes Tanrı, Hobbes madde, Spinoza Tanrı ya da doğa, Marx madde ve değişme, Dewey değişme ve Satre insanı arke olarak kabul etmişlerdir.
Varlık Felsefesi ve Metafizik
Varlık felsefesi ve metafizik, felsefenin en temel konularından birini oluşturur. Bu iki felsefe dalı, varlığı, özünü, evreni ve gerçekliği anlamaya çalışır. Ancak, bu iki kavram arasında bazı farklılıklar da vardır.
Metafizik, varlık felsefesinin bir alt dalıdır. Bu disiplin, gerçekliğin doğasını ve özünü araştırır. Metafizik, aynı zamanda varlığı anlamlandırmak için kullanılan kavramları inceler. Bu kavramlar arasında, öz, varlık türleri, nedensellik, zaman, uzay, tanrı, evren vb. yer alır.
Varlık felsefesi, metafiziğin bir alt dalıdır ve varlığı, evreni ve gerçekliği araştırır. Bu disiplin, gerçekliğin nasıl olduğunu, ne olduğunu ve varlığın özelliklerini inceler. Varlık felsefesi, metafizik kavramlarına dayanarak, varlığı açıklamaya ve anlamlandırmaya çalışır.
Bir başka fark da, metafiziğin genellikle soyut ve spekülatif kavramlara odaklanmasıdır. Örneğin, bir varlığın özü veya tanrı gibi soyut kavramlar, metafiziğin ana araştırma alanlarıdır. Diğer yandan, varlık felsefesi daha somut kavramlara odaklanır ve gerçekliği daha yakından inceler. Örneğin, bir nesnenin varlığı, hareketi veya zamanla ilişkisi, varlık felsefesinin inceliklerine dahil edilebilir.
Varlık felsefesi neden önemlidir?
Varlık felsefesi, insanın dünyayı anlama ve açıklama çabalarının en temel seviyesidir. Bu nedenle, varlık felsefesi insanın kendini ve dünyayı anlamasına yardımcı olur. Ayrıca, varlık felsefesi, bilim, etik ve diğer felsefi disiplinlerle ilişkilidir ve bu disiplinlerin çalışmalarını temellendirir.
Varlık felsefesi ile ontoloji arasındaki fark nedir?
Ontoloji, varlık felsefesinin bir dalıdır ve varlık kavramı üzerine yoğunlaşır. Ontoloji, varlığın doğasını, özelliklerini, sınıflandırılmasını ve ilişkilerini araştırırken, varlık felsefesi, ontolojinin yanı sıra varlığın başka yönlerini de ele alır.
Varlık felsefesi alanında çalışan filozoflar kimlerdir?
Varlık felsefesi alanında çalışan birçok filozof vardır. Önemli isimler arasında Aristoteles, Platon, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre, Immanuel Kant, Gottfried Wilhelm Leibniz ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel yer alır.
Varlık felsefesi ile ilgili hangi kavramlar önemlidir?
Varlık felsefesi ile ilgili birçok kavram vardır, ancak en önemli olanları şunlardır: varlık, neden, öz, zaman, mekan, özne, nesne, varoluş ve gerçeklik.
Varlık Felsefesi Ontoloji (Varlık Felsefesi) Nedir?
![Ontoloji (Varlık Felsefesi) Nedir?]()
Ontoloji, varlığın ne olduğunu ve varlığın var olup olmadığını irdeleyen felsefe dalıdır. &#;Onto&#; ve &#;logos&#; kavramlarının bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Fakat logos/loji aslında bilim olarak kullanılmaktadır. Felsefe ise bilimle aynı olmadığından, felsefeyi disiplin olarak ele alırız.
Varlık, var olanın kedisidir. Aynı zamanda varlığı gerçek varlık ve ideal varlık olarak ikiye ayırabiliriz. İdeal varlık, zihinde var olan, soyut kavramları kast eder. Oysa gerçek varlık dünyada somut gerçekliği bulunan masa, sıra, kapı gibi nesnelerdir.
BİLİME GÖRE VARLIK: Bilim varlığın var olup olmadığını sorgulamaya gerek duymaz. Aksine varlığı var kabul ederek, varlığı tikel olarak irdeler. Bilime göre varlığın geliştirilmesi ve kesinlik içeren ifadeler önemlidir. Bilim varlığı somut olarak ele alır.
FELSEFEYE GÖRE VARLIK: Felsefe varlığın var olup olmadığına şüpheyle yaklaşarak varlığın özünü ve kaynağını irdeler. Bunun yanı sıra varlığı tikel değil bir bütün olarak yani tümel olarak inceler. Felsefeye göre varlığın ana kaynağının ne olduğu sorusuna tek bir yanıt verilmez, bu nedenle öznel (subjektif ) bir yaklaşımdır.
METAFİZİĞE GÖRE VARLIK: Metafizik ise varlığın aslında sadece cisimlerle değil, soyut kavramlarla duygu, değerler ve varlığı oluşturan soyut kavramlarla anlam ifade ettiğini aktarmaktadır.
VARLIK VAR MIDIR?
VARLIĞI REDDEDENLER:
Temsilcileri: Gorgias ve Nietzche&#;seafoodplus.infoığın var olup olmadığı sorusuna varlığı reddedenler (nihilistler) belli dayanakar kurmuşlardır. Gorgias nihilizmin ilk kurucusudur. Gorgias&#;a göre &#;Hiçbir şey var olamaz, olsa dahi bilinemez, bilinse de bir başkasına aktarılamaz&#;. Nihilistlerden Nietzsche&#;ye göre varlığın temelinde ahlaki değerler yer alır. Fakat günümüzde insanlar kendi ahlaki değerlerini oluşturamayacaktır. Nietzche&#;ye göre bireyin en büyük ödevi daha iyi olma çabasıdır ve bireyi asıl değerli kılan şey değerlerinin oluşturduğu bir varlıktır. Günümüz insanını ise bu değerleri yeniden inşa edememekle suçlar ve varlığı reddeder.
VARLIĞI KABUL EDENLER
A)Varlığı oluş olarak kabul edenler
B) Varlığı madde olarak kabul edenler(MATERYALİZM)
C)Varlığı düşünce olarak kabul edenler (İDEALİZM)
D)Varlığı madde+İdea olarak kabul edenler (DUALİZM)
E)Varlığı öz olarak kabul edenler (FENOMENOLOJİ)
A)VARLIĞI OLUŞ OLARAK KABUL EDENLER
Temsilcisi Herakleitos&#;tur. Herakleitos&#;a göre varlığın temelinde ne madde ne de düşünce yer alır. Bunlar zaman içinde yok olup gideceklerdir. Fakat bu yok oluşların içinde bir tek değişimin kendisi sabit kalır. Bu nedenle oluş varlığın aslında kendisidir. Bunun yanı sıra aynı nehirde iki kere yıkanmaz sözünü kullanan Herakleitos akan nehrin bile aynı kalmadığını ve içindeki suyu bir daha geri getiremeyeceğimizi, insanların her geçen gün yaşlandığını, fikirlerin zamanla değişerek hiç bir zaman sabit kalmadığını da açıklamıştır.
B)VARLIĞI MADDE OLARAK KABUL EDENLER:
Temsilcisi Demokritos ve Karl Marx&#;tır.
Demokritos varlığın madde olduğunu savunmuş ve maddeyi oluşturan en küçük parçalar olan atomların bir araya gelmesinden bahseder. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan atomlar, bir araya gelerek masa, sıra, kapı, eden gibi maddeleri oluşturmuşlardır. Aynı zamanda Demokritos havada bulunan gözle görülemeyen atomlardan da bahseder.
Karl Marx&#;ın düşünceyi inkar etmemekle beraber, düşünceyi biyolojik fonksiyon olan bedenve beynin bir uzantısı olarak kabul etmekte olup, düşünceyi var edenin de madde olduğunu savunmuştur.
C)VARLIĞI DÜŞÜNCE OLARAK KABUL EDENLER (İDEALİZM)
Temsilcileri Platon ve Aristoteles&#;tir
PLATON: Bu dünyada var olan her şeyin aslında ideaların birer yansıması olduğunu savunur. Platon&#;a göre varlığın temelinde düşünceler vardır. BU dünyadaki varlıklar aslında ideaların zihindeki düşüncelerin birer kopyası niteliğindedir.
![Ontoloji (Varlık Felsefesi) Nedir?]()
ARİSTOTELES: Varlık ve düşüncenin aslında eş değer olduğunu ve ancak gerçek varlığa düşünce yoluyla ulaşılabileceğini savunmaktadır. İdea varlıkların içinde bulunan formlardır. Ağacın formu masa olmaktır örneğinde olduğu gibi.
D)VARLIĞI MADDE + İDEA OLARAK KABUL EDENLER (DUALİZM):
DESCARTES: Materyalizm ve idealizmin bir araya gelmesiyle varlığın oluştuğunu savunur. Madde ve ruh, yaratan ile yaratılan, beden ile zihin gibi iki temel unsur varlığın temelidir.
E) VARLIĞI ÖZ (FENOMEN) OLARAK KABUL EDENLER:
Temsilcisi HUSSERL&#;dir. Varlığın niteliklerini ya da türlerini değil, varlığın özünü bilmeyi sağlayan bilinç varlığın kendisini verir. Varlığı tüm sıfatlardan ayırarak zamansal ve mekansal bağımlılıktan koparır.
Yazar:Soner Bahşi
nest...
Ontoloji (Varlık Felsefesi) Nedir?
Ontoloji, varlığın ne olduğunu ve varlığın var olup olmadığını irdeleyen felsefe dalıdır. &#;Onto&#; ve &#;logos&#; kavramlarının bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Fakat logos/loji aslında bilim olarak kullanılmaktadır. Felsefe ise bilimle aynı olmadığından, felsefeyi disiplin olarak ele alırız.
Varlık, var olanın kedisidir. Aynı zamanda varlığı gerçek varlık ve ideal varlık olarak ikiye ayırabiliriz. İdeal varlık, zihinde var olan, soyut kavramları kast eder. Oysa gerçek varlık dünyada somut gerçekliği bulunan masa, sıra, kapı gibi nesnelerdir.
BİLİME GÖRE VARLIK: Bilim varlığın var olup olmadığını sorgulamaya gerek duymaz. Aksine varlığı var kabul ederek, varlığı tikel olarak irdeler. Bilime göre varlığın geliştirilmesi ve kesinlik içeren ifadeler önemlidir. Bilim varlığı somut olarak ele alır.
FELSEFEYE GÖRE VARLIK: Felsefe varlığın var olup olmadığına şüpheyle yaklaşarak varlığın özünü ve kaynağını irdeler. Bunun yanı sıra varlığı tikel değil bir bütün olarak yani tümel olarak inceler. Felsefeye göre varlığın ana kaynağının ne olduğu sorusuna tek bir yanıt verilmez, bu nedenle öznel (subjektif ) bir yaklaşımdır.
METAFİZİĞE GÖRE VARLIK: Metafizik ise varlığın aslında sadece cisimlerle değil, soyut kavramlarla duygu, değerler ve varlığı oluşturan soyut kavramlarla anlam ifade ettiğini aktarmaktadır.
VARLIK VAR MIDIR?
VARLIĞI REDDEDENLER:
Temsilcileri: Gorgias ve Nietzche&#;seafoodplus.infoığın var olup olmadığı sorusuna varlığı reddedenler (nihilistler) belli dayanakar kurmuşlardır. Gorgias nihilizmin ilk kurucusudur. Gorgias&#;a göre &#;Hiçbir şey var olamaz, olsa dahi bilinemez, bilinse de bir başkasına aktarılamaz&#;. Nihilistlerden Nietzsche&#;ye göre varlığın temelinde ahlaki değerler yer alır. Fakat günümüzde insanlar kendi ahlaki değerlerini oluşturamayacaktır. Nietzche&#;ye göre bireyin en büyük ödevi daha iyi olma çabasıdır ve bireyi asıl değerli kılan şey değerlerinin oluşturduğu bir varlıktır. Günümüz insanını ise bu değerleri yeniden inşa edememekle suçlar ve varlığı reddeder.
VARLIĞI KABUL EDENLER
A)Varlığı oluş olarak kabul edenler
B) Varlığı madde olarak kabul edenler(MATERYALİZM)
C)Varlığı düşünce olarak kabul edenler (İDEALİZM)
D)Varlığı madde+İdea olarak kabul edenler (DUALİZM)
E)Varlığı öz olarak kabul edenler (FENOMENOLOJİ)
A)VARLIĞI OLUŞ OLARAK KABUL EDENLER
Temsilcisi Herakleitos&#;tur. Herakleitos&#;a göre varlığın temelinde ne madde ne de düşünce yer alır. Bunlar zaman içinde yok olup gideceklerdir. Fakat bu yok oluşların içinde bir tek değişimin kendisi sabit kalır. Bu nedenle oluş varlığın aslında kendisidir. Bunun yanı sıra aynı nehirde iki kere yıkanmaz sözünü kullanan Herakleitos akan nehrin bile aynı kalmadığını ve içindeki suyu bir daha geri getiremeyeceğimizi, insanların her geçen gün yaşlandığını, fikirlerin zamanla değişerek hiç bir zaman sabit kalmadığını da açıklamıştır.
B)VARLIĞI MADDE OLARAK KABUL EDENLER:
Temsilcisi Demokritos ve Karl Marx&#;tır.
Demokritos varlığın madde olduğunu savunmuş ve maddeyi oluşturan en küçük parçalar olan atomların bir araya gelmesinden bahseder. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan atomlar, bir araya gelerek masa, sıra, kapı, eden gibi maddeleri oluşturmuşlardır. Aynı zamanda Demokritos havada bulunan gözle görülemeyen atomlardan da bahseder.
Karl Marx&#;ın düşünceyi inkar etmemekle beraber, düşünceyi biyolojik fonksiyon olan bedenve beynin bir uzantısı olarak kabul etmekte olup, düşünceyi var edenin de madde olduğunu savunmuştur.
C)VARLIĞI DÜŞÜNCE OLARAK KABUL EDENLER (İDEALİZM)
Temsilcileri Platon ve Aristoteles&#;tir
PLATON: Bu dünyada var olan her şeyin aslında ideaların birer yansıması olduğunu savunur. Platon&#;a göre varlığın temelinde düşünceler vardır. BU dünyadaki varlıklar aslında ideaların zihindeki düşüncelerin birer kopyası niteliğindedir.
ARİSTOTELES: Varlık ve düşüncenin aslında eş değer olduğunu ve ancak gerçek varlığa düşünce yoluyla ulaşılabileceğini savunmaktadır. İdea varlıkların içinde bulunan formlardır. Ağacın formu masa olmaktır örneğinde olduğu gibi.
D)VARLIĞI MADDE + İDEA OLARAK KABUL EDENLER (DUALİZM):
DESCARTES: Materyalizm ve idealizmin bir araya gelmesiyle varlığın oluştuğunu savunur. Madde ve ruh, yaratan ile yaratılan, beden ile zihin gibi iki temel unsur varlığın temelidir.
E) VARLIĞI ÖZ (FENOMEN) OLARAK KABUL EDENLER:
Temsilcisi HUSSERL&#;dir. Varlığın niteliklerini ya da türlerini değil, varlığın özünü bilmeyi sağlayan bilinç varlığın kendisini verir. Varlığı tüm sıfatlardan ayırarak zamansal ve mekansal bağımlılıktan koparır.
Yazar:Soner Bahşi