Karışımlar Konu Anlatımı Pdf

İki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunması ile karışımlar oluşur. Örneğin tuzlu suda, tuz ve su kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunarak bir karışım oluştururlar.

Karışımların özellikleri

1. Saf madde değildirler.

2. Formülleri ya da sembolleri yoktur.

3. Belirli bir erime ve kaynama noktaları yoktur.

4. Birden fazla maddenin karışması ile oluşurlar.

5. Fiziksel yollarla kendilerini oluşturan maddelere ayrılabilirler.

6. Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezler.

7. Karışımı oluşturan maddeler istenilen her oranda birleştirilebilirler.

Karışımlar, homojen ve heterojen olmak üzere iki grupta incelenir.

1. HOMOJEN KARIŞIMLAR (ÇÖZELTİLER)

Özellikleri her yerinde aynı olan ve dışarıdan bakıldığında tek bir madde gibi görünen karışımlara homojen karışım adı verilir. Tuz-su, şeker-su, alkol-su, gazoz birer homojen karışım örneğidir. Ayrıca homojen karışımlara çözelti adı da verilmektedir.

Bir çözelti içerisindeki miktarı fazla olan maddeye çözücü, miktarı az olana ise çözünen adı verilir. Örneğin, şekerli su çözeltisinde, su çözücü şeker ise çözünendir.

2. HETEROJEN KARIŞIMLAR

Özellikleri her yerinde aynı olmayan ve dışarıdan bakıldığında tek bir madde gibi görünmeyen karışımlara heterojen karışım adı verilir. Yağ-su, ayran, çamur, kum-su birer heterojen karışım örneğidir. Ayrıca heterojen karışımlara adi karışım adı da verilmektedir.

Ayran ve süt gibi bazı karışımlar ilk bakışta homojen karışım gibi görünebilirler. Fakat bir süre beklendiğinde yoğurt dibe çöker, sütün üzerinde ise kaymak oluşur. Bu nedenle ayran ve süt heterojen karışımlardır.

<==  7.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul funduszeue.info ==> 4. Ünite: Maddenin Yapısı ve Özellikleri ==> Karışımlar

Kazanımlar

F Karışımlar
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: Homojen karışım, çözelti (çözünen, çözücü), heterojen karışım, çözünme, çözünme hızına etki eden faktörler
F Karışımları, homojen ve heterojen olarak sınıflandırarak örnekler verir.
Homojen karışımların çözelti olarak da ifade edilebileceği vurgulanır.
F Günlük yaşamda karşılaştığı çözücü ve çözünenleri kullanarak çözelti hazırlar.
F Çözünme hızına etki eden faktörleri deney yaparak belirler.
a. Temas yüzeyi, karıştırma ve sıcaklık faktörlerine değinilir.
b. Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişken kavram gruplarına vurgu yapılır.

KONU: Karışımlar

A- Karışımların Özellikleri

Karışımların Çeşitleri

B- Karışım Çeşitleri

Homojen Karışımlar (Çözelti)

1. Tuzlu su
2. Şekerli su (Şerbet)
3. Metal para
4. Hava
5. Deniz suyu
6. Gazoz
7. Sirke
8. Tentürdiyot
9. Burun damlası
10. Lehim (Kurşun + kalay)

Heterojen Karışım (Adi karışım)

Heterojen Karışım (Su+Yağ)

1. Kum - su
2. Su - talaş
3. Ayran
4. Tebeşir tozu - su
5. Süt
6. Yumurta akı
7. Zeytinyağı - su
8. Benzin - su
9. Sis
10. Duman
11. Sprey
12. Türk kahvesi
13. Çamur
14. Çorba
15. Komposto
16. Meyve suyu
17. Salata

C- Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler

1. Sıcaklık

2. Karıştırma

3. Tanecik Boyutu ( Temas Yüzeyi )

D- Değişken Nedir 

Bilimsel araştırma basamaklarından biri deney yapmaktır. Deney yaparken üç değişken belirlenir.

Örnek

Tanecik boyutunun çözünme hızına etkisini araştırdığımız bir deneyde

Bağımsız değişken: Tanecik boyutu

Bağımlı değişken: Çözünme hızı

Sabit tutulan değişken: Madde miktarı, sıcaklık, karıştırma 

Element, Bileşik ve Karışımın Karşılaştırılması

Karışımlar Konu Anlatım Videosu

Sorular

• Hava
• Süt
• Tebeşir tozu + Su
• Duman
• Çeşme suyu
• Sıvı yağ + Su
• Şekerli su
• Ayran
• Toprak
• Su + alkol
• Türk kahvesi
• Şampuan
• Lehim
• Çorba
• Gazoz
• Limonata
• Kolonya
• Sirke
• Salata

Süt, tebeşir tozu + su, duman, Sıvı yağ + su, ayran, toprak, Türk kahvesi, çorba, salata heterojen karışımdır.

Hava, şekerli su, su + alkol, çeşme suyu, lehim, gazoz, limonata, kolonya, sirke, şampuan homojen karışımdır.

Birinci kapta çözünen madde miktarı en az olduğu için (10 g ) seyreltik olacaktır.
Üçüncü kapta çözünen madde miktarı en fazla olduğu için (50 g )  derişiktir.

Diğer Konular

Birden fazla saf maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşan madde topluluğuna karışım denir. Tuzlu su, şekerli su, salata, petrol, LPG, atmosferi oluşturan hava, toprak, deniz suyu, deodorant birer karışımdır. Karışımı oluşturan maddelerin her birine karışımın bileşenleri denir. Tuzlu suyun bileşenleri, su ve tuz; LPG&#;nin bileşenleri, bütan ve propan gazlardır.

HETEROJEN KARIŞIMLAR

Bileşenleri eşit şekilde dağılmayan, değişik tarafları farklı görüntü ve özellikte olan karışımlara heterojen karışım denir. Odun talaşı &#; kum karışımı, zeytinyağı- su karışımı, tebeşir tozu &#; su karışımı, deodorant, sis, bulut, birer heterojen karışım örneğidir. Heterojen karışımlar, dağılan maddenin ve dağılma ortamının fiziksel haline göre süspansiyon, emülsiyon, aerosol, kolloid ve adi karışım olarak sınıflandırılabilir.

a) Süspansiyon

Herhangi bir katının bir sıvı içerisinde çözünmeden asılı olarak kalmasıyla oluşan heterojen karışıma süspansiyon denir. Süspansiyonlarda dağılan faz ile dağılmanın olduğu faz gözle görülebilir. Süspansiyonda dağılan fazın boyutu 10^-6 m&#;den büyüktür.

Tebeşir tozu &#; su karışımı, türk kahvesi, şurup şeklindeki bazı antibiyotik ilaçlar birer süspansiyondur.

b) Emülsiyon

Birbiri içinde çözünmeyen sıvıların oluşturduğu heterojen karışıma emülsiyon denir. Emülsiyonu oluşturan bileşenler ne kadar karıştırılırsa karıştırılsın veya çalkalansın birbiri içinde çözünmez. Emülsiyonda dağılan faz ile dağılmanın olduğu faz gözle görülebilir. Su &#; zeytinyağı karışımı, karbon tetraklorür &#; su karışımı birer emülsiyondur.

c) Aerosol

Bir katının veya sıvının gaz içinde heterojen olarak dağılmasıyla oluşan karışımlara aerosol denir. Sis, duman, bulut, deodorant birer aerosoldür.

d) Koloid

Bir maddenin kendisi için çözücü olmayan bir ortamda &#;9 m boyutlarında (gözle görülemeyecek şekilde) dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlara koloit denir.

Not: Saf bir sıvı veya çözeltiden bir ışık demeti geçirildiği zaman ışığın yolu yandan bakılınca görülmez. Ancak bir koloidden ışık demeti geçirildiğinde yandan bakan bir gözlemci ışığın yolunu görebilir.

e) Adi Karışım

Süspansiyon, emülsiyon, aerosol ve kolloid dışında kalan heterojen karışımlara adi karışım denir. Un &#; kepek karışımı, kum &#; yosun karışımı, demir tozu &#; alüminyum tozu karışımı, salata birer adi karışımdır.

HOMOJEN KARIŞIMLAR

Bileşenleri eşit oranda dağılan, değişik tarafları aynı görüntü ve özellikte olan karışımlara homojen karışımlar denir. Homojen karışımlara çözelti de denir. Çözeltide dağılma boyutu, 10^-9 m&#;den daha küçüktür. Tuzlu su, alkollü su, sirke &#; su karışımı, hava gazı ve gazoz birer çözeltidir. Çözelti içinde genellikle miktarı fazla olan maddeye çözücü, miktarı az olan maddeye ise çözünen denir.

Çözücü ve çözünen kavramlarının miktara bağlılığı tamamen keyfi bir kabullenme olup, küçük yüzdeli bileşenin çözücü olarak kabul edildiği pek çok çözelti vardır.

Çözücü ve Çözünenin Fiziksel Haline Göre Çözeltiler

Sıvı çözeltiler en yaygın çözeltilerdir. Katı, sıvı ve gaz fazındaki maddelerin bir sıvı içinde dağılmasıyla oluşan çözeltilere sıvı çözeltiler denir.

Not: Çözünme ile erime kavramları birbiriyle karıştırılmamalıdır. Yanlış bir alışkanlıkta &#;şeker suda erir&#; şeklindeki kavram doğru değildir. Gerçekte şeker suda çözünür. Erime ise bir katının ısı alarak sıvı hale gelmesi olayıdır. Çözücüsü su olan çözeltilere sulu çözeltiler denir.

İlkokul 4. sınıf Fen Bilimleri dersi Maddenin Özellikleri Ünitesi Saf Madde ve Karışım Konu Anlatımını bu sayfada bulabilir ve pdf olarak indirebilirsiniz.

SAF MADDE VE KARIŞIM

BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Saf madde nedir? Karışım nedir?
→ Karışımları hangi yöntemlerle ayırabiliriz?
→ Karışımların ayrılmasının ülke ekonomisine katkısı nedir?

Doğadaki maddeler bazen tek başlarına bazen de başka maddelerle birlikte bulunur. Maddeler bu durumlarına göre saf madde veya karışım olarak sınıflandırılır.

Saf Madde

Yapısında kendinden başka madde içermeyen maddelere saf madde adı verilir. Tuz, şeker, demir, altın saf maddelere örnektir.

Saf madde, ne kadar küçük parçalara ayrılırsa ayrılsın yine de kendi özelliğini korur. Kaya tuzunu parçalara ayırdığımızda ayrılan her tuz parçası aynı özelliği gösterir.

Karışımlar

İki ya da daha fazla saf maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle karışım oluşur. Örneğin limon, şeker ve su karıştırılarak limonata yapılır. Bu maddeler limonatanın içinde özelliklerini kaybetmemiştir.

Severek içtiğimiz çorba, su ve sebzeden oluşan bir karışımdır. Soluduğumuz havanın da karbondioksit, oksijen, azot gibi gazlardan oluşan bir karışım olduğunu biliyor muydunuz?

Karışımların Ayrılması

Günlük yaşamımızda karışımları ayırmaya ihtiyaç duyarız. Evde yemek yaparken pirinç veya makarnayı haşladığımız sudan ayırırız. İnşaatlarda kum ile içindeki çakıl taşının ayrılması gerekir.

Karışımları Ayırma Yöntemleri

Karışımları ayırmak için birçok yöntem kullanılmaktadır. Eleme, süzme mıknatısla ayırma yöntemleri bunlardan bazılarıdır.

1. Eleme Yöntemi

Farklı büyüklükteki katı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için eleme yöntemi kullanılır. Eleme yönteminde kullanılan araç elektir.

Eleme işinde gözenekler ayrılması istenen maddelerin geçebileceği, diğer maddelerin ise geçemeyeceği büyüklükte olmalıdır.

Unun içindeki yabancı maddeleri ayıklarken, inşaatlarda harç malzemelerini çakıl ve taşlardan ayırırken, karışık bakliyatları birbirinden ayırırken eleme yöntemi kullanılabilir.

2. Süzme Yöntemi

Genellikle katı ve sıvılardan oluşan karışımları ayırmak için süzme yöntemi kullanılır. Süzme yönteminde kullanılan araç süzgeçtir.

Sıvı madde süzgecin altından akarken katı madde gözeneklerden geçemeyip süzgecin üzerinde kalır.

Pilav yaparken su ile pirinç süzme yöntemleri ile birbirinden ayrılır. Bardağımıza çay dökerken süzgeç kullanırız.

3. Mıknatısla Ayırma Yöntemi

İçinde mıknatısın çekebileceği maddelerin bulunduğu karışımları ayırmak için mıknatısla ayırma yöntemi kullanılır. Bu yöntemde kullandığımız araç mıknatıstır.

Demir tozu, talaş karışımını mıknatısla ayırma yöntemini kullanarak ayırabiliriz. Karışıma mıknatıs yaklaştırıldığında mıknatıs bu maddeleri çeker ve ortamdan uzaklaştırır.

İnşaatlarda ve hurdalıklarda kullanılan vinçlerde de dev mıknatıslar bulunur. Bu sayede metal parçalar diğerlerinden ayrılabilmektedir.

Karışımların Ayrılmasının Ekonomik Önemi

Çöp kutularına her gün onlarca madde atıyoruz. Bu maddeler çöp kutularında bir karışım oluşturuyor. Çöplerdeki cam, kâğıt, metal gibi katı atıkların bazı kişi ve kuruluşlarca ayrı ayrı toplandığını görüyoruz.

Katı atık olarak adlandırılan bu maddeler karışımlardan ayrılarak fabrikalarda yeniden kullanılabilmektedir. Bu işleme geri dönüşüm adı verilir.

Geri dönüşüm sayesinde dünya üzerinde sınırlı olan doğal kaynakların korunması sağlanır. Aynı zamanda harcanan enerjiden, zamandan ve paradan da tasarruf edilir.

Örneğin, kullanılmış kâğıtlar fabrikalarda tekrar işlenerek kâğıt elde edilir. Böylece kâğıt elde etmek için ağaçların kesilmesi önlenmiş olur.

Her 54 kg gazete kâğıdı dönüşümünde bir ağaç kurtulmaktadır. Dönüşümlü kâğıdın her tonu 17 ağaç kurtarmaktadır.

Geri dönüşümün yararlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Doğal kaynaklarımızı korur,
• Enerji tasarrufu sağlar,
• Çevre kirliliğini önler,
• Ekonomiye katkı sağlar.