Göz kapağının şişmesi yaygın rastlanılan bir durumdur ve çoğu yaştan kişide görülebilir. Kapaklar, genellikle ilgili bölgede meydana gelen iltihaplanmalar, yaralanmalar, alerjik maddeler ve darbeler sonucu şişer. Sıklıkla soğuk kompres uygulamaları, dinlendirme ve doktor önerisiyle kullanılan damlalar yardımıyla kısa sürede tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.
Göz kapağı; yağ bezleri, ter bezleri, gözyaşı bezleri ve kirpiklerden oluşan dokulardır. Buralarda meydana gelen iltihaplanma, sıvı birikmesi veya diğer sebepler, göz kapağı şişmesi için etken olabilir. Şişme, sadece tek taraflı görülebileceği gibi iki tarafta aynı anda da gelişebilir. Alt ya da üst göz kapağını tek veya iki tarafı etkileyecek şekilde olabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nedir?
Göz kapağı şişmesi, gözün etrafındaki bağ dokularda sıvı birikmesi veya iltihap nedeniyle oluşmaktadır. Göz kapağı şişmesi, sıklıkla görülebilen bir durumdur. Çünkü göz kapağındaki ince yapı 1 milimetreden daha az kalınlıkta, hassas ve gevşek bir durumdadır. Göz kapağının şişmesi bir hastalık değil, bir semptom olarak kabul edilir. Başlı başına bir hastalık olmadığı için buna hangi faktörlerin sebep olduğunun belirlenmesi doğru tedavi uygulanması için önemlidir.
Bazen ağlama veya ovalama gibi daha basit sayılabilecek nedenlerden kaynaklanabileceği gibi bazen de bir enfeksiyon veya alerji sonucunda da ortaya çıkabilir. Bunların dışında kanser ve hipertiroidizm gibi daha ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilir.
Göz kapağı şişmesi belirtileri, doktor önerisiyle kullanılan göz damlaları, pomadlar, solüsyonlar ve yıkama şampuanları ile iyileşebilen ve sıklıkla kalıcı hasar bırakmayan bir rahatsızlıktır. Ancak bu rahatszılık, nadir görülen bazı durumlarda ilerleyebilir ve daha uzun bir tedavi süreci gerektirebilir.
Göz Kapağının Doktora Başvurulması Gerektiren Durumlar Nelerdir?
Göz kapağı şişmesi, altta yatan bir hastalık yoksa çoğunlukla 1 gün içerisinde kendiliğinden geçer. Ancak 24 ila 48 saat içerisinde geçmemişse ve bu duruma başka tıbbi semptomlar da eşlik ediyorsa mutlaka acil yardım alınması gerekir. Göz kapağında şişlik ile birlikte aşağıdaki durumların görülmesi acil yardım gerektirir:
- Yüksek ateş
- Görme bozukluğu
- Gözün hiç hareket etmemesi veya anormal hareketleri
- Gözde çıkıntı olması
- Dil ve boğaz şişmesi
- Nefes alıp vermede güçlük
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi
- Bilinç bulanıklığı (konfüzyon)
Göz Kapağı Şişmesi Neden Olur?
Göz kapağı, yapısı gereği alerjenlere, bakteri, virüs ve darbelere karşı duyarlıdır ve kolayca şişer. Buradaki şişme ayrıca, uyku eksikliği ve yorgunluğa bağlı olarak da ortaya çıkar. Kişilerin uzun süre uykusuz kalması ve yoğun iş temposu, göz kapaklarında şişme oluşmasına sebep olabilir. Göz kapağının şişmesi bunların dışında, bazı hastalık durumlarında da meydana gelebilir.
Genel olarak göz kapağı şişliği nedenleri arasında bulunan tıbbi durumlardan bazıları ise şunlardır:
- Konjonktivit: Konjonktivit, gözün bakteri, virüs ya da alerjenlere maruz kalmasıyla enfeksiyon kapması durumudur. Konjonktivit, kirpiklerde ve çevre dokularda irin ya da yapışkan bir yapı oluşmasına yol açabilir.
- Arpacık: Arpacık, kapaktaki yağ bezinin tıkanması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu durumdan sonra göz, ağrıyıp ışığa duyarlı hale gelebilir ve küçük bir yumru oluşup şişmiş, kızarık görülebilir.
- Blefarit: Blefarit, kapakların iltihaplanması durumudur. Blefaritte her iki göz ve kapakların kenarları etkilenir. Kapaklarda şişkinlik, kızarıklık, kaşıntı, gözde ise yanma, batma, kanlanma görülebilir. Blefarit, kronik seyredebilen; ancak kalıcı hasar bırakmayan bir rahatsızlıktır.
- Şalazyon: Şalazyon, kapakta kist oluşması durumudur. Şalazyona birçok etken sebep olabilir; ancak en çok hijyene dikkat etmemek, bu rahatsızlığı meydana getirebilir. Şalazyonda küçük, ağrısız yumrular oluşur ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak uzun süre geçmeyen veya tekrarlanan durumlarda şalazyon ameliyatı gerekebilir.
- Göz Selüliti: Bu durum, orbital selülit olarak da adlandırılır ve göz çukurunun etrafında enfeksiyon olması ile karakterize bir rahatsızlıktır. Bu durum göz kapak ve çevresinin incelip, hassaslaşmasına ve şişliğe neden olur.
- Egzama: Kapakları etkileyen çeşitli egzama türleri; kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve şişmeye sebep olabilir. Bu bölgelerde meydana gelen egzama çevresel tetikleyiciler, alerjen maddeler ve tahriş sonucu gelişebilir.
- Oküler Herpes: Göz uçuğu olarak da bilinen oküler herpes, herpes simpleks virüsünün (HSV) sebep olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalıkta gözün şeffaf ön tabakası olan kornea etkilenir. Oküler herpes, göz kapaklarında şişme ve iltihaplanma, ağrı, kızarıklık, mukus akıntısı yapabilir.
- Graves Hastalığı: Graves hastalığı (zehirli guatr), tiroid hormonlarının aşırı üretilmesinden kaynaklı görülen bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Graves hastalığında görülebilen göz kapağının şişmesi durumu, bağışıklık sisteminin ilişkili doku ve kaslara saldırdığı zamanlarda meydana gelir. Bu durumda kapaklar geri çekilir, gözler büyük ve şişkin görünebilir.
- Göz Kanseri: Kapaklarda ve gözde şişlik oluşmasına neden olabilen göz kanseri, nadir görülen durumlardan biridir. Bu kanser türü, koroid tabakasındaki küçük kan damarlarının bulunduğu yerde kanser hücrelerinin tutulum göstermesi ile meydana gelebilir. Bu durum kapağın şişmesi ve ağrısı dışında görme kaybına varan sonuçlara sebep olabilir.
- Lupus: Lupus, bağ dokusunun iltihaplanması sonucu gözler de dahil olmak üzere vücuttaki farklı organları etkileyebilen romatolojik bir hastalıktır. Kapaklardaki bağ dokusunun iltihaplanması sonucu şişmeye neden olabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nedeni Olan Diğer Faktörler Nelerdir?
Göz kapağı şişmesi, tıbbi durumların dışında diğer bazı hallerde de gelişebilir. O durumlardan bazıları ise şöyle sıralanabilir:
- Uyku eksikliği ve yorgunluk
- Göze yabancı madde girmesi veya batması
- Alerjen maddeler (polenler, tozlar, kimyasal içerikli temizleyiciler, makyaj malzemeleri vb.)
- Böcek ısırığı
- Travma, yaralanma veya darbeler
- Telefon, tablet, televizyon, bilgisayar vb. ekranlarına çok fazla bakmak
- Temiz olmayan eller ile gözü ovuşturmak
Göz Kapağı Şişmesi Nasıl Geçer?
Göz kapağı şişmesi durumunda neyin sebep olduğunun saptanması ve doğru tedavi yöntemleri için mutlaka bir doktora başvurarak göz muayenesi olmak gerekir. Göz kapağı şişmesi şikâyetlerinde semptomları azaltmak için doktor önerisiyle bazı ilaçlar kullanılabilir. Göz kapaklarında şişme nedeni olan enfeksiyonlar için antibiyotik ve steroid içerikli ilaçlar; ağrı, batma, kuruluk için ağrı kesici ve suni gözyaşı içerikli ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar damla, pomad, jel, solüsyon formunda veya oral yolla kullanılan ilaçlar olabilir.
Bu rahatsızlık, ilaç tedavilerinin dışında evde uygulanabilecek bazı yöntemlerle de iyileşebilir. Göz kapaklarında şişme durumunda, semptomları azaltmak ve genel göz hijyenini sağlamak için evde uygulanan yöntemlerden bazıları ise şunlardır:
- Kompres Uygulaması: Kapaklardaki şişkinliğini azaltmak, kızarıklık ve kaşıntıyı hafifletmek için soğuk kompres uygulamak faydalı olabilir. Soğuk kompres uygulamaları yaparken buz kalıpları, ıslatılmış gazlı bezler ya da soğuk jel torbaları kullanılabilir.
- Göz Temizliği: Kapaklardan yağ, kir ve diğer yabancı maddeleri uzaklaştırmak, göz bakımı için önemlidir. Bu sebeple temizleme işlemi yaparken bebek şampuanları veya özel üretilmiş göz şampuanlarından yararlanılabilir. Kapakların temizliği bunların dışında ılık su ve pamuk yardımıyla da nazik hareketlerle de yapılabilir.
- Nemlendirme: Kapaklar, temizleme sonrası veya yorgunluğa bağlı olarak kuruyabilir ve hassaslaşabilir. Bunun için eczanelerde reçeteli ya da reçetesiz satılan suni gözyaşı damlaları kullanılabilir.
- Gözü Dinlendirmek: Şişmiş kapakları iyileştirmek için gözlerin dinlendirilmesi önemli yöntemlerden biridir. Bunun için gözü yoran ekran ışıklarından uzak kalmak ve kontakt lens, makyaj, takma kirpik gibi ürünlerin kullanımına ara vermek gerebilir. Gözü dinlendirmek için doğrudan güneş ışığından kaçınmak da önemlidir. Güneşe çıkıldığı zaman polarize özelliği olan güneş gözlüğü kullanmak, gözleri korumaya yardımcı olabilir.