Örneğin: ''İlim' kelimesi ek aldığında ''İlmini - İlmine'' şeklinde yazılır.
Ünlü Düşmesi Nedir?
İki ya da üç heceli kelimeler ek aldığında son hecelerindeki dar ünlülerin düşmesine ünlü düşmesi denir.
Ünlü Düşmesi Neden Olur?
Ünlü düşmesi kelimelerin yapısıyla ilgili olan bir ses olayıdır. Bu nedenle sadece ı, i, u ve ü harfi yer alan kelimelerde görülür.
Ünlü Düşmesi Örnekleri
A) U Harfinin Düşmesi
Örnek Cümleler:
1- Bundan sonra kendisinin kimlerle birlikte olduğu ve ne yaptığı umurumda değil.
Umur - Umurumda
2- Küçük kardeşimin burnu kanadığı için onu apar topar hastaneye götürdük.
Burun - Burnu
3- Okul bitince her birimiz ayrı şehirlere savrulduk.
Savur - Savrulmak
4- İki günden beri omzum ağrıyor.
Omuz - Omzum
5- Lütfunu bizden esirgemeyen Allah'a şükürler olsun.
Lütuf - Lütfunu
Not: İkinci hecesinde ''u'' olan her kelimede ünlü düşmesi görülmez.
Örnek Kelime: Sorun
Sorunu - Yanlış Kullanım
Sorunu - Doğru Kullanım
B) İ Harfinin Düşmesi
Örnek Cümleler:
1- Şirket için hazırladığın logonun şeklini çok beğendim.
Şekil - Şeklini
2- Bu şehre gelmeyeli tam on yıl olmuş.
Şehir- Şehre
3- Kavga esnasında ağzına geleni söyledi.
Ağız - Ağzına
4- Söylediği sözler ağrıma gitti.
Ağır - Ağrıma
5- Biz bu devrin cefasını da sefasını da gördük.
Devir - devrin
C) I Harfinin Düşmesi
Örnek Cümleler:
1- Aklıma gelmişken size birkaç soru sormak istiyorum.
Akıl - Aklıma
2- İnsan bazen kendini koca dünyada yalnız hissediyor.
Yalın - Yalnız
3- Masum insanlara iftira atılması sabrımı zorluyor.
Sabır - Sabrımı
D) Ü Harfinin Düşmesi
Örnek Cümle:
''Ömrünü nafile uğraşlarla heba etme.''
Ömür - Ömrünü
Not Aynı cümle içerisinde birden fazla ünlü düşmesi olan kelime bulunabilir.
Örnek:
İnsanın fikri neyse zikri de odur.
Fikir - Fikri
Zikir - Zikri
Not Genellikle Arapça ve Farsça kökenli sözcüklerin ikinci hecesindeki dar ünlü tamlama oluşturmak için kullanılır. Bu tür tamlamalardaki ses olayına da ünlü düşmesi denir.
Örnekler:
Ömr-ü Hayat
Ömür kelimesindeki ''ü'' harfi hayat ile ömür kelimesinin arasına konarak tamlama oluşturulmuş.
Diğer Önekle
Fikr-i Sabit
İlm-i Hulusi
Katl-i Vacip
Devr-i Daim
İsm-i Azam
Türkçede sözcükler çekimlenirken veya türetilirken, sözcükteki seslerden birinin düşmesi olayına ses düşmesi denir.
> Ses düşmesi, ünlü düşmesi veya ünsüz düşmesi şeklinde gerçekleşir.
Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Bu olaya sesli (ünlü) düşmesi denir. Sözcükte bir ünlünün düşmesi bir hecenin eksilmesine neden olduğundan ünlü düşmesi, hece düşmesi olarak da adlandırılır.
Örnek(ler)
» karın ı → karnı
» beyin imiz → beynimiz
» oğul u → oğlu
» gönül e → gönle
> Yapım eki alarak türetilen bazı kelimelerde ünlü düşmesi olur.
Örnek(ler)
» oyun a → oyna(mak)
» uyu ku → uyku
» sızı la → sızla(mak)
> Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünlü düşmesi olur.
Örnek(ler)
» kayıp etmek → kaybetmek
» kahve altı → kahvaltı
» şükür etmek → şükretmek
» kayın ana → kaynana
Örnek Soru
Çözüm
Ünlü düşmesine uğramış sözcük, A seçeneğinde vardır. “Ömür” sözcüğünün ikinci hecesindeki dar ünlü düşmüş ve sözcük “ömrü” olmuştur.
Cevap A
Türkçede -k ünsüzüyle biten bazı kelimeler -cık / -cik eklerini aldıklarında sözcüğün sonundaki -k düşer. Bu ses olayına sessiz (ünsüz) düşmesi denir.
Örnek(ler)
» ufak-cık → ufacık
» minik-cik → minicik
» sıcak cık → sıcacık
SES BİLGİSİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI
⇒Harfler Konu Anlatımı
⇒Büyük Ünlü Uyumu Konu Anlatımı
⇒Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünsüz Yumuşaması Konu Anlatımı
⇒ Ses Düşmesi (Ünlü Düşmesi Ünsüz Düşmesi) Konu Anlatımı
⇒ Ses Türemesi (Ünlü Türemesi Ünsüz Türemesi) Konu Anlatımı
⇒ Ünlü Daralması Konu Anlatımı
⇒ Ulama Konu Anlatımı
⇒ Kaynaşma Konu Anlatımı
⇒ Vurgu Konu Anlatımı
Ünsüz düşmesinin görüldüğü yerler:
1. Türkçede ikiz ünsüz bulunmaz. Bu yüzden Arapçadan dilimize geçmiş olan ve sonunda ikiz ünsüz bulunduran kelimeler yalın durumunda kullanıldığında ünsüzlerden biri düşer.
2. ksesi ile biten kelimelerde -cik eki getirildiğinde kelime sonundaki klerin düştüğü görülür:
Not: Bu ekin somut isim türettiği durumlarda kelime sonundaki k düşmez:
*Alıntı kelimelerden ft, st ünsüz çiftleriyle bitenlerin bir kısmında t sesi söyleyişte düşme eğilimi gösterse de yazıda korunur.
*Farsça hane kelimesiyle yapılan birleşik kelimelerde ha hecesi korunmalıdır.
*Fransızcadan dilimize girmiş olan sürpriz kelimesindeki r, yazıda da konuşmada da korunur.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası