Paketin oluşturulması tamamlandıktan sonra yukarıdaki örnekte de görebileceğiniz gibi dizini içerisinde paketimiz oluşturuldu. Ayrıca, paketimizin kaynak paket dosyası da dizininde oluşturuldu.
Not Edin!:
Bir rpm paketinin oluşturulması zaman alıcı bir işlemdir. Çünkü kaynak kodlar açılacak, varsa yamalar uygulanacak, kodlar derlenecek ve paket haline getirilecektir. Özellikle, çekirdek (kernel) paketlerinin oluşturulması, makinenizin işlemci ve bellek özelliklerine göre birkaç saat alabilir. |
Bir kaynak RPM paketi üzerinde hiçbir değişiklik yapmadan yeniden derleme yapmak isterseniz aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz; bu durumda yeni bir monash.pw paketi oluşturulmaz:
| $rpmbuild --rebuild monash.pw |
Not Edin!:
Mageia Linux paketlerinin .spec> ve kaynak kod dosyalarını svn deposunda da bulabilirsiniz. |
Özgün kaynak arşivinden (tar arşivi) oluşturma
Sourceforge veya [KDE-Look] sitalerinden birinde işinize yarayacak bir uygulama bulduğunuzu ve bu uygulamanın Mageia Linux rpm paketlerinin bulunmadığını düşünelim. Bu uygulamayı paketleyerek, hem sisteminizde düzgün bir kurulum yapma hem de bu paketi başkalarıyla paylaşarak onların da sistemlerine düzgün ve zahmetsiz kurulum yapma imkanı elde etmelerini sağlarsınız.
Uygulamanın tar ile arşivlenmiş kaynak arşivini indirin ve dizinine koyun.
Ön denetlemeler
- Lisans
- GPL lisansından başka bir çok farklı lisans ile lisanslanımış uygulamalar bugün internetten edinilebilmektedir. Bu açıdan, uygulamanın lisansının üzerinde özgürce işlem yapabileceğiniz (mesela kaynak kodu yamalayabileceğiniz) ve özgürce başkalarına dağıtabileceğiniz bir lisans türü olduğundan emin olun. Mageia Linux için kabul edilebilir lisans türleri için ingilizce olan Mageia Lisans Politikası sayfasına bakın.
- Tar Arşivi
- RPM paketlerinde, başka kullanıcıların da paket üzerinde çalışabilmelerini sağlamak amacıyla kaynak arşivleri özgün biçimde tutulur. Üzerlerinde herhangi bir değişiklik yamalar ile yapılır. Mümkünse kaynak arşivin bziplenmiş tar arşivi kullanılır:monash.pw2. Uygulamanın sitesinden bu biçimdeki kaynak arşivinin indirilmesi önerilir. Yamalar ( aracılığı ile oluşturulan .patch veya .diff uzantılı metin dosyaları) veya herhangi bir metin biçimindeki (yapılandırma dosyaları, betikler v.b.) olduğu gibi; yani sıkıştırılmadan kullanılır.
SPEC Dosyası
İşte geldik! Bu bölüm, makalemizin en önemli bölümüdür. SPEC dosyası, RPM için gerekli tüm bilgi ve komutları içerir. Spec dosyası en iyi anlaşılması gereken dosyadımonash.pw nedenle başlı başına bir yazı konusudur. Lütfen RPM SPEC Dosyası makalesini inceleyin.
Derleme
Spec dosyanız hazır olduğunda, derin bir nefes alın ve şu komutu verin:
| $rpmbuild -ba paket_adı.spec |
Bu komuta --clean anahtarını da ekleyerek dizini içindeki dosyaların, paket oluşturulduktan sonra kendiliğinden silinmesini sağlayabilirsiniz.
Paket oluşturma işlemi sonunda iki sonuç elde edersiniz:
- % ihtimalle:+ exit 0 çıktısını komut satırında görürsünüz.
Tebrikler, paketi oluşturdunuz!
- % ihtimalle: başka çıktıları komut satırında görürsünüz ve mutlaka bir hata var demektir.
Siz ikinci ihtimalle karşılaşanlardansanız, üzülmeyin. Bu sizin bir uzaylı olmadığınıza kanıttır! Çok daha fazla belge okuyarak, SPEC dosyasını yeniden gözden geçirerek, bilenlere sorarak, başka paketlerin spec dosylarını inceleyerek öğrenmenin tam da zamanı gelmiş demektir.!
Bir RPM Paketini Denetlemek
Bu konu için ayrıca Mageia Hata Takip sistemini de incelemeniz önerilir.
Temel Denetlemeler
Gerçekleştirilecek ilk adımlar şunlardır:
- RPM paketleri doğru dizinler içinde oluşturulmuş mu? ( ve dizinleri içinde mi?)
- Aşağıdaki komut ile elde edilen bilgiler doğru mu?
| $rpm -qlivp --changelog paket_adı.(src.)rpm |
Paketi Hatalar Karşı Denetlemek
Bir sonraki adımda rpmlint aracını kullanarak paketimizi hatalara karşı ve rpm kurallarına uygunluğu açısından denetlemeliyiz. rpmlint aracını şu şekilde kullanırız:
| $rpmlint paket_adı.<archtype>.rpm |
Rpmlint bize hataları ve rpm paketleme kurallarına aykırı durumları bildirecektir. Daha ayrıntılı bilgi için rpmlint' i -i anahtarı ile kullanın. Hem oluşturduğumuz rpm hem de monash.pw paketlerini bu şekilde denetleyin.
Kurulum Denetimi
Tercihen, paketi oluşturduğumuz bilgisayar başka; bir bilgisayarda paketinizi kurun veya kurulu olan resmi paket yerine yükseltme yapın. Bu aşamada şu hususları denetleyin:
- Beklenilen tüm dosyalar, beklenilen doğru dizinlerde ve beklenilen doğru sahiplik/izinlerle oluşturuldu mu?
- Kurulumda öngörülen değişiklikler sisteme doğru olarak uygulandı mı?
- Tüm ikili dosalar çalıştırılabilir durumda mı? Paket ile gelen belgeler erişilebilir durumda mı?
Kurulum Öncesi (Pre-installation) ve Kurulum Sonrası (Post-installation) Betikleri
Temeller
RPM paket biçim, aslında basit bir paket yönetiminden (sisteme paket içeriğini kopyalamaktan) çok daha fazlasını sunar.
Bir paketleyiciye büyük bir yetenk de sunar: kurulum öncesi ve kurulm sonrası betikleri. Bu betikler, paketin kurulumu sonrasında ve paketin kaldırılması sonrasında işletilecek bir kaç satır kod hazırlama imkanı sunarlar.
Bu betikler tüm kabuğu kodlarını çalıştırabilirler.
Dört temel betik vardır:
Not Edin!:
Bu betiklerin hiç biri kullanıcı ile etkileşimli olmamalı; yani kullanıcıdan bir girdi beklememelidir. |
- %pre - Bu betik paket sisteme kurulmadan hemen önce çalıştırılır.
- %post - Bu betik paketin sisteme kurulmasından hemen sonra çalıştırılır.
- %preun - Bu betik paketin sistemden kaldırılmasından hemen önce çalıştırılır.
- %postun - Bu betik paketin sistemden kaldırılmasından hemen sonra çalıştırılır.
Bu betikler ile sayısız işlemin yapılması sağlanabilir. Unutulmaması gereken, paketin kurulacağı sisteme zarar vermeyecek biçimde yazılmış olmalarıdır. Bu betikler örneğin:
- Paketle kurulan uygulamanın belirli zamanlarda kendiliğinden çalışabilmesi için görevi tanımlamakta,
- çalıştırılması suretiyle, paketin içerdiği artsürecin (daemon) her sistem açılışında çalıştırılması,
gibi işlemler için kullanılır.
Yükseltme işlemini yapmak
RPM paket yönetim sisteminde bir paket kolayca yükseltilebilir/güncellenebilir. Ancak bu işlem, basit bir paket kurma/kaldırmadan daha karmaşık bir işlemdir. Buradaki temel sorun, güncelleme yapan paketin %postun betiği eski sürümlü paketin %post betiğinden sonra çalışması ve sonucunda tüm %post betik işlemlerinin kaybolmasıdır.
Bir eylemin sadece ilk kurulumda gerçekleşmesinden ve yükseltme/güncellemelerde gerçekleştirilmemesinden emin olmak, genellikle yararlıdır. Benzer şekilde, bir eylemin gerçekleşmesinin sadece sistemden kaldırma sırasında gerçekleştirilmesi ancak yükseltmede yapılmaması da önemlidir. Bu durum, rpm işleyişinde %pre, %preun, %post ve %postun betikelri ile öntanımlı olarak sağlanmaktadır.
Yeni bir rpm paketi kurulduğunda 1 değeri yeni rpm paketinin %pre betiğine ve 1 değeri de yeni rpm paketinin %post betiğine geçirilir. Bir paket yükseltildiğinde 2 değeri yeni rpm paketinin %pre betiğine ve 2 değeri de yeni rpm paketinin %post betiğine geçirilirken; 1 değeri eski rpm paketinin %preun betiğine ve 1 değeri de eski rpm paketinin %postun betiğine geçirilir.
| Parametre \ Betik | %pre | %post | %preun | %postun |
|---|
| İlk kez kurulum için | 1 | 1 | N/C | N/C |
| Bir yükseltme/güncelleme için | 2 | 2 | 1 | 1 |
| Bir sistemden kaldırma için | N/C | N/C | 0 | 0 |
Bu sayede, paketleyicinin değişik işlemlerde (yükseltme veya kaldırma) betiklerini farklı biçimde çalıştırması sağlanmış olur.
- Kurulum betiklerinde ( %post, %pre ), $1 "1" değerine eşitse bu bir ilk kez kurulumdur; bir yükseltme değildir.
- Kaldırma betiklerinde ( %postun, %preun ) $1 "0" değerine eşitse bu bir kaldırma işlemidir; başka bir değere eşitse bu ya bir yükseltme ya da aynı paketin yeniden kuruluma zorlanması işlemidir.
Bu durumun denetlenmesi için şu "if" sh kabuğu işleci kullanılır:
%postun if [ $1 = 0 ]; then // kaldırmalara özgü işlemleri gerçekleştir. fi if [ $1 = 1 ]; then // yükseltmelere özgü işlemleri gerçekleştir. fi
RPM Dosya Tetikleyicileri
"%post -p /sbin/ldconfig" veya "%update_menus" gibi tekrarlanan işlemler için RPM Dosya Tetikleyicileri kullanılarak daha temiz bir spec dosyası oluşturulur.
Daha fazla makro
- Info sayfalarını sisteme yerleştirmek:
%post %__install_info&#;%{name}.info %preun %__install_info&#;%{name}.info %post %{update_menus} %postun %{clean_menus}
- Yerelleştirme dosyalarını temiz bir biçimde sistemde oluşturmak:
- %install bölümünde aşağıdaki makro eklenir:
%find_lang&#;%{name}
- %files bölümünde aşağıdaki makro kullanılır:
%files -f&#;%{name}.lang
- Sistem önyükleme betikleri (Initscript) makroları. Kendine ait sistem önyükleme betiği ( dizinindeki betikler) sunan paketler kurulurken chkconfig --add .. benzeri bir komut ile sistem önyükleme komutlarına yerleştirilmesi gerekir. Oysa ki yükseltmelerde bu tarz bir komut yürütülmez ve üstelik önceki var olan betik kaldırılmadan önce durdurulmalı ve yeni betik çalıştırılmalıdır. Bu tarz işlemlerin yükünden önyükleme makroları ile kurtuluruz:
%post %_post_service <Sistem_önyükleme_betiği-adı> %preun %_preun_service <Sistem_önyükleme_betiği-adı>
- Hayalet dosyaları işlemek. Çoğunlukla oyunlarda olmak üzere, paketler bazen gerçekte olmayan dosyalara gereksinim duyarlar. Bu aşamada imdadımıza hayalet dosyalar yetişir:
%install () mkdir -p $RPM_BUILD_ROOT/var/lib/games touch $RPM_BUILD_ROOT/var/lib/games/methanescores %post %create_ghostfile /var/lib/games/monash.pw root games () %files %attr(, root, games)&#;%ghost /var/lib/games/monash.pw
%create_ghostfile makrosunun açılımı şu biçimdedir:
if [&#;! -f /var/lib/games/monash.pw ]; then touch /var/lib/games/monash.pw chown monash.pw /var/lib/games/monash.pw chmod /var/lib/games/monash.pw fi
- .desktop / MIME türü haritaları ilişkilendirmesi&#;: XDG menü sistemi bir uygulama ve bir MIME türü arasında .desktop dosyaları ile ilişkilendirme yapmayı olanaklı kılmaktadır. Sisteme bu tip bir .desktop dosyası kuruluyorsa/kaldırılıyorsa, aracı mutlaka çalıştırılmalıdır:
%post %update_desktop_database %postun %clean_desktop_database
- monash.pw MIME türü veritabanı&#;: Sistemde kurulu tüm MIME tiplerinin listelendiği veritabanı da MIME ile ilgili her paket kurulumunda/kaldırılmasında güncellenmelidir&#;:
%post %update_mime_database %postun %clean_mime_database
- Simge ön belleği&#;: dizinine (veya diğer freedesktop simge teması dizinlerine, mesela veya ) kurulacak/kaldırılacak simgeleri barındıran tüm paketler mutlaka simge önbelleğini güncellemelidir.(, veya dizinlerine kurulacak diğer simgeler için böyle bir mecburiyet yoktur)&#;:
%file %{_iconsdir}/hicolor/* %{_iconsdir}/crystalsvg/* %post %update_icon_cache hicolor %update_icon_cache crystalsvg %postun %update_icon_cache hicolor %update_icon_cache crystalsvg
- GConf şema kaydı&#;: GNOME GConf şemaları (schema) mutlaka şağıdaki makrolar kullanılarak kurulur/kaldırılır&#;:
# Her şema anahtarı, /etc/gconf/schemas/<anahtar_adı>.schemas dosyası ile bağlantılı olmalıdır. %define schemas apps_gnome_settings_daemon_default_editordesktop_gnome_font_rendering desktop_gnome_peripherals_keyboard_xkb fontilus themus %post %post_install_gconf_schemas&#;%{schemas} %preun %preun_uninstall_gconf_schemas&#;%{schemas}
- Scrollkeeper veritabanı güncelleme: scrollkeeper veritabanı (docbook biçimli belgeleri fihristlemede kullanılır.) mutlaka bir .omf dosyası kurulur/kaldırılırken güncellenmelidir:
%post %update_scrollkeeper %postun %clean_scrollkeeper
Urpmi ve rpmdrake ile etkileşime girmek
Bazen, paket kurulumu öncesinde veya sonrasında kullanıcıyı belirli hususlarda uyarmak veya bilgilendirmek gereklidir. ve üst rpm sürümleri bu işlevi desteklemektedir: RPM; monash.pw, monash.pw veya monash.pw adlarındaki dosyaları kendiliğinden aramakta ve bu dosya içeriğini görüntülemektedir.
monash.pw dosyası sadece paketler kurulurken; monash.pw dosyası sadece paketler yükseltilirken; monash.pw dosyası ise her iki durumda da görüntülenir.
RPM paketlemede bir başka yol&#;: checkinstall
Kişisel kullanım için RPM paketi oluşturmanın belki de en kolay yolu kullanmaktır.
- Paketlenecek kaynak arşiv açılarak alışılmış
adımları uygulanır.
- Bundan sonra ise make install adımı yerine kök olarak checkinstall uygulanır.
- Bu durumda uygulanacak adımlar şöyle olacaktır:
- Adım adım checkinstall soruları cevaplanarak RPM paketi oluşturulması sağlanabilir. Checkinstall ayrıca oluşturulan RPM paketinin kendiliğinden sisteme kurulmasını da sağlayacaktır.
Warning!
Başkaları ile paylaşacağınız RPM paketlerini mutlaka yukarıda uzunca anlatılan usulüne uygun olarak oluşturun! |
Yararlı Dış Bağlantılar
İngilizce Bağlantılar
Türkçe Bağlantılar
Kaynak
Hazırlayan= Atilla Öntaş