El Ve Ayak Parmaklarında Uyuşma

El ve Ayak Parmaklarının Hastalıkları (Raynaud Hastalığı)

ir tür dolaşım sistemi bozukluğu olarak da bilinen ve toplumda daha çok Raynaud Fenomeni şeklinde adlandırılan Raynaud hastalığı, dışarıdan bakıldığında hastalarda kötü bir görünüme neden olduğu için kişilerin sosyal hayatını çoğu durumda fazlasıyla etkileyebilmektedir. Raynaud hastalığı, genellikle havanın aşırı soğuk olduğu zamanlarda ya da kişilerin gündelik hayatlarında fazlasıyla stres altına girdikleri anlarda daha sık gözlemlenebilmektedir. Bugün dünya üzerinde pek çok kişide görülen Raynaud Fenomeni, nadiren kötü huylu olsa da yarattığı dış izlenimden ve damarlara hasar vermesi nedeniyle vakit kaybedilmeden tedavi edilmesi gereken rahatsızlıklar arasında yer almaktadır.

Raynaud Hastalığı Nedir?

Vücutta yer alan atardamarların normale göre aşırı derecede büzüşmesi sonucunda vücudun uç kısımları olarak da nitelendirilen parmaklara, buruna ya da kulaklara yeterince kan gitmemesi durumunda Raynaud hastalığının meydana geldiği bilinmektedir.

Raynaud Hastalığının Nedenleri

Günümüzde yapılan araştırmalar sonucunda Raynaud hastalığının en çok titreşim gücü şiddetli olan el aletlerinin kullanılmasıyla, soğukla ve stres altında kalmakla ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Tüm bunların dışında bu rahatsızlığı tetikleyebilecek olan diğer etkenlere ise birkaç madde üzerinden açıklama getirilebilmektedir.

Romatizmal Eklem İltihabı: Bazı kişilerin bağışıklık sistemlerinde doğdukları andan beri bulunan bir bozukluk sonucunda ortaya çıkan romatizmal eklem iltihabı, çoğu durumda Raynaud hastalığına da neden olabilmektedir.

Sklerodermi: Deri sertleşmesi rahatsızlığı olarak bilinen Sklerodermi, kan damarlarında şiddetli kasılmalara sebep olarak Raynaud hastalığına davetiye çıkarabilmektedir.

Lupus Rahatsızlığı: Vücudun bağışıklık sisteminin doku ve organlara saldırmasıyla açıklanabilen kronik bir rahatsızlık olan lupus nefriti de benzer şekilde Raynaud hastalığı nedenleri arasında sayılabilecek tetikleyicilerinden birisidir.

Damar Tıkayıcı Hastalıklar: Çok çeşitli isimlerle adlandırılabilen damar tıkayıcı hastalıklar, kan akışını engelledikleri için zaman içerisinde Raynaud hastalığı neden olur noktasında etkili olabilmektedir.

Burger Rahatsızlığı: Genellikle sigara içen kişilerde gözlemlenen ve hem kol hem de bacak atardamarlarında tıkanıklık meydana getiren Burger hastalığı, tedavi edilmediği takdirde Raynaud hastalığının en önemli nedenlerindendir.

Kas İltihabı Hastalıkları: Özellikle çizgili kaslarda şiddetli hasarların meydana gelmesine bağlı olarak, yine bu kasların zayıflaması sonucunda kanın vücutta yeterli şekilde pompalanamaması neticesinde Raynaud hastalığının görülmesi mümkün olabilmektedir.

Nükseden Travmalar: Vücutta iç ve dış etkenlerle meydana gelen ve sürekli tekrar eden travmalar da aynı şekilde Raynaud rahatsızlığının ortaya çıkma nedenlerine örnek olarak verilebilmektedir.

Raynaud Hastalığının Belirtileri

Raynaud hastalığında bazı belirgin bulgular gözlemlenebilmektedir. Bu Raynaud hastalığı belirtilerifark edilmesi halinde ise kişilerin en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir doktora görünmeleri tavsiye edilebilmektedir.

Uç Noktalarda Renk Değişikliği: Raynaud hastalığının belirtileri arasında ilk sırada yer alan renk değişikliği, hastalıklı bölgeye yeterince kan gitmemesi neticesinde kendini göstermekte ve söz konusu bölge bir müddet sonra beyaz renge dönmektedir. Kan gitmeme sorununun uzun bir süre devam etmesi halinde de beyaz olan ten rengi mavi tonlarına dönüşmektedir. Sorunlu bölgelere yeniden kan akışının gitmeye başlaması durumunda ise kanın mevcut alanda göllenmesinden ötürü morarma ve sonrasında da kızararak normal rengine geri dönme durumları gözlemlenmektedir.

Bu hastalıkta çok uzun bir süre problemli dokulara kan gitmemesi halinde nadiren bile olsa kangren ya da çeşitli miktarlarda doku kaybı gibi olumsuz sonuçlarla karşılaşılabilmektedir.

Uyuşma ve Karıncalanma: Sorunlu bölgelerde kan akışının durduğu ve hastalığın erken evresi olarak da tanımlanabilen birinci aşamada zaman zaman uyuşma ve karıncalanma hissi gibi durumlar Raynaud belirtileri arasındadır.

Şiddetli Ağrı: Hastalığın ikinci evresi olan kanın sorunlu bölgeye yeniden akış sürecinde ise bazı anlarda orta şiddette ağrı hissedilebilmekte ve bu ağrı birkaç saat boyunca sürebilmektedir.

Uyuşma, karıncalanma ve ağrı belirtileri, genellikle birbirini takiben bir döngü içerisinde gerçekleşmekte ve birkaç dakika gibi sürelerle başlayıp hastalığın ciddiyetine bağlı olarak çok daha uzun sürelerle devam edebilmektedir.

Raynaud Hastalığında Tedavisi

Farklı tetikleyiciler nedeniyle kendini gösterebilen Raynaud hastalığı ayrıca tamamen kendi başına da oluşabilmektedir. Böyle durumlarda hastalığın ortaya çıkması engellenemeyeceği için ancak doğru şekilde tedavi yoluna gidilmesi mümkün olabilmektedir. Bu nedenle kan damarlarının büzülmesinin önüne geçebilmek amacıyla uygulanabilecek bazı yöntemlere dikkat edilmesi, hastalığın tedavisi konusunda oldukça etkili metotlar şeklinde de nitelendirilebilmektedir. Buna göre Raynaud hastalığının tedavisi için;

• Tütün içeren ürünlerden ve kafeinden uzak durulmalıdır.
• Düzenli egzersiz yapılmalıdır.
• Stresten mümkün mertebe sakınılmalıdır.
• Aşırı soğuğa maruz kalınmamalıdır.
• Kış mevsiminde eldiven kullanılmalıdır.
• Ayak ve eller dışarıdan gelebilecek her türlü darbeye karşı korunmalıdır.
• Doktor tavsiyesi ile kan akışını arttıracak ilaç tedavisi uygulanmalıdır.
• Doktor önerisi ile damar büzülmesini engelleyecek ilaç tedavisi uygulanmalıdır.
• Damarları büzüştürme özelliği bulunan ilaçlardan uzak durulmalıdır.

Tüm bu önerilere rağmen iyileşmeyen ve artık son evresine gelen Raynaud hastalığında ise hasta bölgelerde büzüşmeye neden olan sempatik sinirlerin kesilme işlemi yapılabilmektedir. Tamamen cerrahi bir yöntem olan bu operasyon, uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmekte ve çoğu durumda yalnızca son çare olarak tercih edilmektedir.

Prof. Suat DOĞANCI
Kalp ve Damar Cerrahi Uzmanı

El ve ayak uyuşması genellikle, nöropati olarak tanımlanan sinir hastalıklarının bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Peki, el ve ayak karıncalanması neden olur? Sebepleri nelerdir?

El ve Ayak Uyuşması Nedir?

El ve ayak karıncalanması, sıklıkla nöropati isimli kol, bacak, el ve ayak sinir hastalıklarına bağlı olarak gerçekleşmektedir. Yapılan araştırmalara göre hemen hemen her 10 kişiden 1’inde ey ve ayak karıncalanması ile karşı karşıya kalınıyor.

El ve Ayak Karıncalanması Neden Olur?

Ellerde veya ayaklarda uyuşma şikayetleri, geçmişten günümüze doğru bakıldığında giderek artış göstermiştir. Bunun sebebi, değişen iş dünyası standartları, fast food kültürüne doğru kayış ve hareketsiz yaşamın artış göstermesi olabilmektedir. Değişen yaşam koşulları bireylerde diyabet ve obezite gibi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu hastalıklar da nöropatik hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olur. Öte yandan, çeşitli vitaminlerin eksiklikleri, minerallerin eksiklikleri ve bağışıklık sistemi problemleri de nöropatik sinir hastalıklarına ve buna bağlı kol ve bacaklarda uyuşma durumlarına neden olabilmektedir.

Belirtileri Nasıl Ortaya Çıkar?

El ve ayak karıncalanması genellikle, kuvvet kaybı gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır. Bu tarz durumlar, kişinin yaşam kalitesini derinden etkilemektedir. Oldukça ciddi rahatsızlık hisseden hastalar, bu problemleri genellikle ertelemeyi tercih ederler. Fakat, sık sık karşılaşılan uyuşmalar, zamanla kalıcı kuvvet ve his kayıplarına neden olabiliyor. Bu tarz istenmeyen durumlarla karşılaşmamak adına hastalar, belirtilerin ortaya çıkmasından itibaren tedavi için bir doktora görünmelidir.

Hangi Hastalıkların Habercisi

El ve ayak uyuşması, başka hastalıkların da habercisi olabiliyor. Genellikle bu uyuşmalar, diyabet, vitamin eksikliği (Özellikle B12), tiroid problemleri gibi hastalıkların habercisidir. Bundan dolayı, kısa sürede geçen, uzun süre geçmeyen ya da hafif şekilde olan uyuşmalar dahi olsa, eğer sebepsiz yere el ve ayak karıncalanması ile karşı karşıya kalıyorsanız, mutlaka bir doktor kontrolünden geçmeniz gerekmektedir. Ayak parmağında uyuşma, bacakta uyuşma ya da el ayak uyuşması gibi durumlar, sinir sistemi hastalıklarından kaynaklı olur. Peki, nöropatik hastalıklar neden olur? Bunun sebepleri şöyle sıralanabilir:

El ve Ayak Uyuşması Tedavisi

El ve ayak uyuşması tedavisi için öncelikle bir nöroloji uzmanı tarafından muayene edilmek gerekiyor. Çeşitli kan testleri ve EMG ile teşhis koymak mümkün oluyor. EMG, sinir ve kas sisteminin çalışma durumunu ve problemlerini ortaya çıkaran bir testtir. Tanının konmasıyla birlikte, bir tedavi yol haritası çıkartılır. Tedavi, genellikle uyuşmalara neden olan sebeplerin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak gerçekleştirilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Nöroloji Bölümü Doktorları