Köpekten Insana Uyuz Geçer Mi

Köpeklerdeki uyuz hastalığı, genellikle sokak köpeklerinde sıklıkla görülmekte olan ve mikroskobik boyutlara sahip parazitler nedeniyle ortaya çıkan bir tür deri hastalığıdır.

Köpeklerdeki Uyuz Hastalığının Çeşitleri Nelerdir?

Köpeklerde görülen uyuz hastalığının birkaç farklı çeşidi bulunmaktadır. Bunlar arasında köpeklere en çok zararı veren türün adı Demodex’dir. Bu uyuz türü sağlıklı köpeklerin derilerine henüz annelerinden süt emerlerken yerleşmektedir. Bağışıklık sistemlerinin çökmesi halinde ise belirtilerini göstermeye başlar.

Uyuz hastalığının diğer türleri ise şunlardır;

• Notoedres,
• Otodectes,
• Cheyletiella,

Köpeklerdeki Uyuz Hastalığı Nasıl Oluşur?

Köpeklerdeki uyuz hastalığının bulaşma nedenleri birden fazladır. Ancak en çok görülen vakalar evinizin çevresinde dolaşan ve uyuz hastalığını taşıyan köpekler ile sizin köpeğinizin temas etmesi, onların yedikleri kaptan köpeğinizin yemesi, köpeğinizin çöplük ve benzeri ortamlarda dolaşması nedeniyle görülebilmektedir. Bu durumda önem göstermeniz gereken şey ise köpeğinizin aşıları tamamlanmadan onu bilmediğiniz alanlarda gezdirmemek ve farklı köpeklere yaklaştırmamaktır. Özellikle de Demodex gençlik sürecinde görülen bir uyuz olduğu için can dostunuzun bağışıklığının güçlü olmasına özen göstermeniz gerekir.

Köpeklerde Uyuz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Köpeklerde uyuz hastalığının belirtileri arasında en sık görülenler şunlardır;

• Köpeğinizin derisinin üzerinde kızarıklık,
• Köpeğinizin ciddi miktarda tüy dökmesi,
• Özellikle eklem bölgeleri başta olmak üzere köpeğinizin şiddetli kaşınması,
• Deride kepeklenme, kabuklanma ve yaralar oluşması,
• Derinin renginde ve tüylerde matlaşma meydana gelmesi,
• Köpeğinizin hızla kilo kaybetmesi,
• Ağır uyuz vakalarında işitme ya da görme kaybı,
• Anoreksi yani yemek yememe,
• Hasar sebebiyle cildin kalınlaşması,
• Köpeğinizin derisinde kötü koku oluşması.

Şayet bu belirtileri ile karşılaşırsanız hiç zaman kaybetmeden veterinerinizden yardım istemeniz gerekir. Uyuz çok ciddi bir deri hastalığıdır ve kesinlikle geciktirilmeye ya da ihmal edilmeye gelmez.

Köpeklerde Uyuz Hastalığı Teşhisi

Köpeklerde uyuz hastalığı teşhisi için, eğer köpeğinizin uyuz olduğundan şüpheleniyorsanız, veteriner hekiminizden randevu olarak gözlemlerinizi aktarmanız gerekir. Veterineriniz can dostunuzdan kan incelemesi yaparak ya da dışkı örneği alarak bakteriyel deri enfeksiyonu hastalığını tedavi etmeye çalışır. Dışkı örneği ve kan testi köpeğinizin cildindeki taşıntının sebebini belirleyebilmek adına önemli birer teşhis araçlarıdır. Ciltten örnek alarak mikroskop ile gözle kesin teşhis konulmasına imkan veren yöntemlerdir. Köpeğinizin cildinden alınacak parçalar için ise derine inilmesi gerekir ve bu sayede yumurtalar net olarak görülür. Bazı durumlarda yumurtaların görülemediği durumlarda olmaktadır bu nedende alanda ürettikleri lezyonlar ile belirtilere bakılması gerekir. Zaman kaybetmeden hızla uyuzu teşhis etmek can dostunuzun sağlığı açısından oldukça önemlidir.

Köpeklerde Uyuz Hastalığının Tedavisi Nasıldır?

Köpeklerde uyuz hastalığının tedavisi oldukça kolaydır.

• Demodex tedavisi; Genel olarak lokal bir alana yayılan demodex vakalarında söz konusu alanın sülfür ve amitraz içeren solüsyonlar ve benzoyl peroksit tarzı ilaçlar ile yıkanması yeterlidir. Ancak geniş bir alana yayılan ya da bütün vücudu sarmış demodex vakalarında ise uyuzlu alanların medikal ürünler kullanılarak yıkanmasına ek olarak benzoyl peroksit banyosunun yanı sıra amitraz solüsyonu ile ivermektin madde barındıran ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Bu tedavi yöntemi çok daha kısa sürede başarı ile sonuçlanmaktadır.
• Sarkoptes tedavisi; Tedavide kullanılan ilaç etken maddeleri ivermektin, moxidectin, selamektin ve milbemycindir. Yaklaşık olarak 1 ay gibi bir süre zarfında köpeğiniz eski sağlığına kavuşur. Ayrıca tedaviyi desteklemesi için derinin üzerine amitraz barındıran solüsyonlar ile anti bakteriyel şampuanlar düzenli periyotlar halinde kullanılmaktadır.
• Cheyletiella tedavisi; Pyrethirin ya da amtirazlardan birini içeren solüsyonlar ve şampuanlar ile haftada bir kez banyo yapılması yaklaşık olarak 2 ay içerisinde tedavinin başarı ile sonuçlanmasını sağlamaktadır.

Ayrıca bu tedavi yöntemlerinin dışında köpeğinizin yaşadığı alanı ay süresince ve her hafta düzenli olacak şekilde veterinerinizin tavsiyeleri ile çamaşır suyu ya da parazit ilaçları ile dezenfekte etmeye özen göstermeniz gerekir.

Köpeklerde Uyuzun Doğal Yöntemler ile Tedavisi

Daha önce de bahsettiğimiz gibi can dostunuzun uyuz olduğundan şüpheleniyorsanız öncelikle yapmanız gereken şey mutlaka veteriner hekiminize başvurmaktır. Ancak farklı sebeplerle veteriner hekiminize ulaşamamanız halinde köpeklerde uyuzun doğal yöntemler ile tedavisi için kullanabileceğiniz yöntemler bulunmaktadır. Bunlar;

• Elma sirkesi; Köpeklerin uyuz tedavisinde oldukça etkili olan doğal yöntemlerden biri elma sirkesidir. Elma sirkesinde bulunan antiseptik ve mikrop karşıtı özellikler uyuzun geçmesine destek olmaktadır. Bunun için bir bardak su ile bir bardak elma sirkesini karıştırın ve hazırladığınız karışımı bir sprey şişesine dökün. Daha sonra can dostunuzun kürküne sıkın. Karışımın köpeğinizin her yerine geldiğinden emin olduktan sonra kuruması için bırakın. Bu tedavi yöntemini haftada 2 ya da 3 kez tekrar edin.

• Bal; Köpeklerde uyuz tedavisi için bal da oldukça etkilidir. Balı uyuz olan bölgeye direkt olarak uygulayın ve yaklaşık bir iki saat bekletin. Ardından karınca ya da arı gibi böceklerin köpeğinizi ısırmasını önlemek için fazla balı su kullanarak temizleyin. Uygulamayı günde 2 defa tekrarlayın.

• Limon; 1 adet limonu kabuğu ile beraber minik parçalar halinde doğrayın. Bir cezveye su koyarak limonları ilave edin ve kaynatın. Hazırladığınız karışımı 1 gece bekletin ve sabah bir sünger yardımıyla köpeğinizin tüm vücuduna sürün. Bu uygulamayı günlük olarak yenileyebilirsiniz. Ancak limonu uygularken açık yaraların üzerine direkt olarak uygulamamaya özen gösterin.

Köpeklerde Uyuz Tedavisi Sonrası

Köpeğinizin akar istilasına uğrayarak uyuz olması yaklaşık altı hafta kadar sürebilmektedir. Köpeğinizin yaşadığı durumları ve süreci veterineriniz ile eksiksiz olarak paylaşmanız gerekir. Köpeğinizin tedavisi için veterinere gitmenizin ardından evinize döndüğünüzde köpeğinizi yakında takip etmeniz gerekir. Tedavi ile ilgili sorularınız ya da gözlemlediğiniz yan etkiler varsa zaman kaybetmeden veterineriniz ile iletişime geçmeniz gerekir.

Köpeğinizin sağlıkları için yatak akımlarını sıcak su ve temizleyici kullanarak iyice dezenfekte edin ya da mümkünse atın. Köpeğinizin sağlığı tamamen düzelene dek mobilya ya da yataklarınıza tırmanmasına müsaade etmeyin. Köpeğinizde sağlık sorunlarını fark ettiğinizde kendi başınıza iyileştirmekten uzak durarak mutlaka uzman yardımı alın. Evde bilinçsizce gerçekleştireceğiniz uygulamalarla köpeğinizin daha çok zarar görmesine neden olabilirsiniz. Uzman aracılığı ile gerçekleştirilen müdahaleler çok daha hızlı ve doğru sonuçlar verecektir.

Hasta olan köpekleri sağlığına kavuşturmak kuşkusuz ki sahiplerinin görevidir. Bu nedenle uyuz oldu diye can dostunuzdan vazgeçip onu kesinlikle bırakmamalısınız. Vakit kaybetmeden tedavi ettirmeniz halinde köpeğinizin eski sağlığına kolaylıkla kavuşması mümkündür.

Köpeği Uyuzdan Koruma Yöntemleri Nelerdir?

• Köpeğin yaşam sürdüğü ortamların hijyen ve temizliğine dikkat edilmelidir.
• Köpeğin tüylerinin fırçalanması ve tüy bakımı düzenli şekilde yapılmalıdır.
• Yaz ayları başta olmak üzere düzenli olarak kene ve pire gibi dış parazitlere karşı köpek ilaçlanmalıdır.
• Sıcak havalarda köpek en az 15 günde bir mutlaka yıkanmalıdır.
• Uyuz hastalığı bulaşma ihtimali olan köpeklere ait malzemeler atılmalı ya da dezenfekte edilmelidir.
• Köpekle ilişkisi olan ve uyuz olma olasılığı bulunan diğer köpeklerin kontrolleri de yapılmalıdır.
• Köpeğin rutin veteriner hekim kontrolleri mutlaka yaptırılmalıdır.

Köpeklerde Uyuz Hastalığı Hangi Irklarda Daha Çok Görülmektedir?

Uyuz hastalığı köpek ırklarının tümünde görülebilen bir hastalıktır. Ancak Fox Terrier, Boxer, Doberman gibi tüyleri kısa olan köpek türlerinde, German Shepherd Dog ve Rottweiler’ larda uyuz hastalığına karşı yatkınlık söz konusudur.

Köpeklerdeki Uyuz İnsana Bulaşır mı?

Köpeklerdeki uyuz hastalıklarının bazı türleri insanlara da geçebilmektedir. Özellikle de bağışıklık sistemleri zayıf ve yoğun stres altında bulunan insanlara köpeklerden uyuz geçme ihtimali bağışık sistemi güçlü olanlara nispeten çok daha yüksektir. Bu sebeple uyuz olan köpeğinin bakımını yapan sahipleri ve aynı ortamda yaşanlar kendi hijyen ve bakımlarına da dikkat etmelidir.

Köpeklerden insanlara geçen uyuz hastalığı hiçbir müdahale yapılmasa dahi yaklaşık 15 – 20 gün içerisinde geçmektedir. Ayrıca, uyuz tedavisi için uygun ilaçlar kullanılarak çok daha kısa sürede iyileşme de sağlanabilmektedir. Örneklendirmek gerekirse demodex uyuzu kedi ya da insanlara bulaşmazken, sarcoptez uyuzu bulaşabilmektedir.

Şayet köpeğinizden size uyuz geçtiğinden şüphe ediyorsanız uzman bir hekime başvurarak uyuz hastalığının hızla geçmesi için tedavi önerileri alabilirsiniz. Ancak uyuz hastalığı insan vücudunda gelişim gösterebilen bir hastalık değildir. Bu nedenle de herhangi bir tedavi yöntemi kullanmasanız dahi üç hafta gibi bir süre zarfında tamamen geçmektedir.

Köpeklerde Uyuz Hastalığı Ölümcül müdür?

Köpeklerde görülen uyuz hastalığı zamanında ve hızla müdahale ile kolaylıkla tedavi edilmesi mümkün bir hastalıktır. Ancak, zamanında müdahale edilmemesi ya da yanlış müdahale edilmesi gibi nedenler dolayısı ile bazı vakalar ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle köpeğinizin uyuz olabileceğinden şüphelenmeniz halinde hiç vakit kaybetmeden hızla veteriner hekiminize başvurmanız gerekir.

Veterineriniz köpeğinizi muayene edip gerekli tetkikleri yaptıktan sonra uyuz tedavisi için gerekli ilaç ve karışımları size verecektir. Veterinerinizin tedavi amacı ile vermiş olduğu ürünleri düzenli olarak kullanmaya ve verdiği tavsiyeleri yerine getirmeye özen gösterin. Dikkatli bakım ve ilginiz ile köpeğiniz çok kısa sürede eski sağlığına kavuşacaktır.

Geç kalmanız halinde ise uyuz köpeğinizin farklı sağlık sorunları yaşamasına neden olabilir ve bu da tedavisi oldukça zor problemleri beraberinde getirebilir. Köpeğinizin uyuz başta olmak üzere farklı parazit hastalıklarından uzak kalması adına yapmanız gereken en önemli şey bulunduğu ortamın ve vücudunun temizliğini düzenli olarak yapmanızdır.

Uyuz Hastalığından Korunma ve Aşı

Köpeklerde uyuz hastalığı köpeğin florasında yer alan fakat bağışıklık sistemi zayıfladığında ya da tamamen çöktüğünde ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Köpeğin deri sağlığının gerekli genel dış bakım uygulamaları ile doğru olarak yapılması halinde uyuz hastalığına karşı çok daha dirençli bir hale gelmesi sağlanabilmektedir.

Köpeğin deri sağlığının korunması adına gereken bakımların ilki günlük olarak düzenli şekilde tüylerinin taranmasıdır. Ayrıca köpeklerin deri sağlığı adına çok sık yıkanmamaları da gerekmektedir. Aşırı yıkanan köpeklerin derileri deri hastalıklarına karşı açık hale gelir.

Köpeklerin bulundukları ortamların hijyen ve sağlığı da, etraflarında ve kullandıkları malzemelerde uyuz etkenlerinin olup olmadığı da dikkat edilmesi gereken konulardandır. Bu nedenle farklı köpekler ile ortak kullanılan malzeme ve ortamlara dikkat edilmesi gerekir.

Köpeğinizin parazit iğnelerinin düzenli olarak yatırmanız ve bağışıklık sistemini güçlü tutmanız uyuzdan uzak durmasını sağlayacaktır. İyi bakılan ve iyi beslenen köpeklerin bağışıklık sistemleri genellikle uyuzu yener. Ayrıca tüylerini düzenli olarak tararken derisini kontrol ederek herhangi bir lezyon tespit ederseniz veteriner hekiminize uyuz iğnesi yaptırabilirsiniz. Unutmayın ki en ağır uyuz vakalarını dahi iyi bir bakımla kısa sürede iyileştirebilirsiniz.

Konuyla ilgili olarak Veteriner Mustafa Yıldız konunun önemine dikkat çekti.

Yıldız, uyuz ile ilgili yaptı3ğı açıklamada şu ifadelere yer verdi;

Çevremizde gerek sahipli gerekse sokak köpeklerinde uyuz hastalığı maalesef görülür. Önce uyuz hastalığı hakkında kısa bir bilgi verelim. Uyuz hastalığı bir ektoparaziter (dış parazit) hastalıktır.

En çok belirtilerini  deride ,ayrıca kulakta da gözükür. İnsanlar köpeklerdeki tüy döküntülerini görünce hemen bu uyuz hastalığına yakalandı diye söylenseler de, köpeklerde tüy dökülmesine neden olan birçok hastalık mevcuttur.

Örneğin, mantar, alerji, malassezia  pachydermatis, v.b. bu hastalıklardan onlarca  sayabiliriz.

Köpeklerde uyuz hastalığı bir cilt hastalığıdır.

Üç çeşidi mevcuttur.

Sarcoptes, demodex, otodeks her üçünün de etkenleri farklıdır.

Fakat aynı hastalığı funduszeue.infotes ve de demodex gövdede deri hastalığı yaparken otodeks hastalığı kulakta yapar.

Uyuz etkenleri canlı ve de hareketli canlılardır. Temasla bir canlıdan diğer bir canlıya geçebilirler.

Bu sayede ektoparaziter yaşama devam ederler.

Bu arada uyuzlu köpekle kontrolsüz temasa geçen köpeğin sahibi de uyuzdan nasibini alır.

Uyuz hastalığıyla karşı karşıya kalır. O kadar korkmayın.

Yaşadığımız bu çağda biraz uzun süren çok güzel tedavi yöntemleri mevcuttur.

Çok geç kalmadan hayvan sahibi kendi doktoruna, köpeği de en yakın veteriner hekime götürmesi hastalığın çok yayılmadan kontrol altına alınmasını, tedavi başarı şansını artırmış olacaktır.

İstanbul’da hemen her dönem karşımıza çıkabilen bir hayli yaygın olan köpeklerde uyuz hakkında, bir kaç soru ve cevap ile basit ama bilinmesi gerekenleri toparladık.

Öncelikle emin olunması gereken, karşınıza tüyleri dökülmüş ve görüntüsü son derece çirkin bir hayvan çıktığında, sadece görüntüsü yüzünden size zarar vermeyeceğidir.

O zaten zayıf düştüğü ve mutsuz olduğu için kendisini yiyip bitiren bir parazit ile boğuşmaktadır. Bir de insanların onu gördüğünde verdiği tepkinin aşağılayıcılığı veya çığlık atma refleksleri ile zor olan acımasız hayatları katlanılmaz hale gelmektedir.

İç güdüsel olarak koloni halinde yaşayan köpekler, bu paraziti aldıkları anda genellikle gruplarından dışlanır. İnsanların onları gördüğünde verdikleri tepkilerden de artık rahat rahat sokakta dolaşamaz olurlar ve yemek bulmaktaki şansları son derece azalır.

Aç, susuz, hasta bir hayvanın bir zamanlar minik sevimli bir yavru olduğunu düşünün. Düşünün ki bir kaç ilaç ile tüyleri tekrar çıkacak, burnu nemlenecek ve koşup oynayabilecek. Tüylerin ve derinin eski halini alması uzun sürse de,bu parazitin tedavisi kolaydır. Ancak müdahale edilmezse uyuz paraziti, hayvan için acı verici ve uzun olan ölüm sürecini başlatır.

Uyuz nedir?

Uyuz bir dış parazittir. Pek çok türü olan bu parazit genellikle kedilerden çok sokak köpeklerinde görülür. En yaygın olanları sarkoptes ve demodeks uyuzudur. Uyuz böcekleri hayvanın deri altına ve üstünde tüy folüküllerinde yaşamını sürdürür.

Sebepleri nelerdir?

Uyuz genellikle bağışıklık sistemi çökmüş, ya da psikolojik olarak mutsuz, depresyondaki bir hayvanda ortaya çıkar. Bulaşıcı bir hastalıktır ama grup halinde yaşayan köpekler uyuz olan üyelerine sırt çevirmekte hiç treddüt etmez ve kendilerini iç güdüsel olarak korumaya alırlar. Belki grupta arkadaşını yalnız bırakmayacak bir kopek ona katılır ve ortak kaderi paylaşır.

İnsana bulaşır mı?

Çok yakın temas, açık yara vb. olmadıkça bulaşması biraz güçtür. En yaygın görülen türleri ise insan vücudunda ya yaşayamayacak ya da üç hafta içinde kendiliğinden yok olacaktır.

Ne yapmalısınız?

Mahallenizde sürekli bulunan bir uyuz kopek varsa, öncelikle kendi hayvanınıza veteriner hekiminize danışarak önleyici bir dış parazit ilacı kullanmalısınız. Veteriner hekiminiz belki önlem olarak bu ilaci belirli periyotlarda yinelemek isteyebilir. Bu önlemleri alırsanız, korkmayın.

Uyuz bir köpeğe yardım edebilir misiniz?

Evet! Hem de hiç zaman kaybetmeden. Eğer tanıdığınız ve aralıklı da olsa zaman zaman beslediğiniz bir hayvansa, veteriner hekiminzden yardım isteyip iğne yaptırabilirsiniz. Yanına yaklaşmadığınız ama yemek verebileceğiniz bir hayvansa yine veteriner kliniklerinden “Efektin" adlı ilacı uzman hekimle görüşerek yemeğinin içine saklayıp yutturabilir (ki bunun için en pratik gıda sosis olacaktır), hayvanın hastalığının derecesine göre 1 ila 3 ay içinde iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Bunların hiç birini yapamıyorsanız, güvenebileceğiniz ve bu hayvanın iyileşmesine yardım edeceğinden emin olduğunuz bir barınağı arayıp yardım isteyebilirsiniz.

Yazarın notu: Fotoğraflarda gördüğümüz köpekler bulunduğunda ileri derecede uyuzlardı. Bir köşede terk edilmiş Üstelik bir tanesi terk edildiği yetmiyormuş gibi bir ağaca bağlanmış, etrafa tehdit oluşturmasın diye. Kebire Bozkurt onları buldu, emek verdi, sonunda iyileştirdi ve birer sahip buldu. Şu anda son derece sağlıklı ve mutlu bir hayat sürüyorlar. Bunlar sonu iyi biten hikayeler, birileri sahip çıkmadıkça ya diğerleri ne olacak? Hepimizin bu konuda son derce duyarlı olması gerekiyor. Tüm uyuz sokak köpeklerinin aynı kaderi paylaşması ve yaşam hakkına saygılı bireylerin oluşturduğu bir toplum olabilmek dileği ile. (AÜ/HK)