Maç Yayınları Lig Tv
Maç yayınları için Süper Lig TV gündemde
TFF Başkanı Nihat Özdemir, TFF ile DHL Express Türkiye arasında Riva'da gerçekleştirilen sponsorluk anlaşmasının ardından basın mensuplarının gündeme dair sorularını yanıtladı.
Futbolda yayın ihalesi süreciyle ilgili konuşan Nihat Özdemir, "14 esas teklif, bir de alternatif teklif geldi. 15 teklifli bir ihale yapıldı. Zarfları değerlendirdik. Fiyatların revize edilmesi için 18 Şubat Cuma günü saat 17.00'ye kadar süre verdik. İlgi var ama sistem ve fiyat olarak yayın ihalesinin rakamını yükseltmeye çalışıyoruz. İnşallah iyi olacak. Gelen teklifleri en iyi hale getirmeye çalışacağız. Kulüplerin yayın gelirlerinden daha çok para alabilmeleri için görüşmeler yapmaktayız. İnşallah iyi bir netice elde ederek ihaleyi sonuçlandıracağız." dedi.
"Umduğumuzu bulamazsak Süper Lig TV'yi kurarız"
Özdemir, yayın ihalesi sürecinde alınan tekliflerin yeterli olmadığı ve bu nedenle Süper Lig TV'nin kurulmasının gündeme geldiği iddialarıyla ilgili ise "Kulüplerin yayın gelirlerinden maksimum bedel almasını isteyen bir federasyonuz. Eğer umduğumuzu bulamazsak Süper Lig TV'yi kurarız. Buradan gerçekleşecek dekoder satışı ve her kulübün satış miktarlarına göre gelir paylaşımlı bir sistem de düşüncelerimizin içinde. Eğer kulüplerimize uygun bir teklif gelmezse bu yol da gündemdedir. Bunu da değerlendirebiliriz. Daha süremiz var. En uygun şartlar neyse kararımızı alıp yolumuza devam edeceğiz." diye konuştu.
"Hakem kötü zihniyetini kabul etmiyoruz"
Nihat Özdemir, Adana Demirspor Kulübü Başkanı Murat Sancak'ın Beşiktaş ile oynadıkları maçın ardından yaptığı açıklamaların hatırlatılması üzerine, şunları söyledi:
"Başkanın açıklamasına direkt cevap verecek durumda değilim. Sisteme veya sportmenliğe aykırı bir açıklaması varsa disiplin kuruluna sevk edilir. İfadesi alınır ve ona göre karar verilir. O kulübün başkanı Süper Lig'de üçüncü durumda. Bunu 3. duruma getiren hakemler Ay'dan mı geldi? Avrupa'dan mı getirdik? Galip gelince hakem iyi, berabere kalınca ya da mağlup olunca hakem kötü zihniyetini kabul etmiyoruz. Hakem de insandır. Hatalı kararlar vardır. Netice olarak kararı veren insan. Kötü niyet olmadıktan sonra böyle açıklamaların doğru olduğuna inanmıyorum."
Lig tarihinde canlı olarak yayımlanan ilk maç, 3 Ekim 1971 tarihinde İzmir'deki Alsancak Stadyumu'nda oynanan ve dönem itibarıyla ülkedeki tek televizyon kanalı olan TRT'de yayımlanan Karşıyaka-İstanbulspor maçıydı.[1] Daha sonraki dönemlerde de her maç için ayrı ayrı kulüplerle yapılan anlaşmalar sonucunda bazı maçlar TRT tarafından canlı olarak yayımlanmaktaydı.[1] 1990 yılında Almanya üzerinden Türkiye'ye yayın yapmaya başlayan Star 1 kanalı, 1. Lig'de yer alan 14 kulüp ile 27 Şubat 1990 tarihinde yaptığı anlaşmayla bu takımların 1990-91 sezonundan itibaren lig, kupa ve Avrupa kupası maçlarını canlı ve banttan yayımlama hakkına üç sezonluğuna sahip oldu.[2][3][4] Yapılan bu anlaşmayla her bir kulübe yıllık telif hakkı olarak 85.000 dolar, yayımlanan her maç içinse dört büyük kulübe 80.000 dolar, kalan kulüplere ise 62.500 dolar verilmesi kararlaştırıldı.[2][3][5] Gençlik ve Spor Müdürlüğü ile yapılan görüşme sonrasında Star 1 yayın ekibinin maçlar sırasında stadyuma girmesi için izin alındı ve maç başına ilgili kuruma %8'lik pay verilmesi konusunda anlaşıldı.[6] Ancak bir süre sonra TRT, ligde mücadele eden dört büyükler dışındaki 12 kulüple maç yayını konusunda kesin anlaşmaya vardı.[7] Yaşanan bu gelişmeler sonrasında 1990-91 ve 1991-92 sezonlarında Star 1'de yalnızca dört büyüklerin yer aldığı maçlar, TRT'de ise diğer kulüplerin bazı maçları ile dört büyüklerin oynadığı bazı maçlar yayımlandı.[8]
1992-93 sezonu öncesinde farklı kulüpler, iç sahalarındaki maçları yayımlamak için farklı kanallarla anlaştı. Show TV, 15 milyar lira karşılığında üç yıllığına Galatasaray ve Fenerbahçe ile, İnterStar ise maç başına 85.000 dolar karşılığında beş yıllığına Beşiktaş ve 12 milyar lira karşılığında üç yıllığına Trabzonspor ile anlaştı.[9][10] İnterStar, daha sonradan Türkiye Futbol Federasyonu ile yaptığı üç yıllık anlaşmayla kalan 12 kulübün oynadığı maçların yayımlanma hakkını da satın aldı. Anlaşmaya göre İnterStar, ilk üç yıl için sırasıyla 1 milyar 800 milyon lira, 300 bin dolar ve 325 bin dolar ödeyecekti.[11] 1993-94 sezonu öncesinde Fenerbahçe ile Show TV arasındaki anlaşma 1995 yılına kadar uzatılırken[12][13] Galatasaray Show TV ile 3 milyon 900 bin dolar karşılığında bir yıllık anlaşma yaptı.[14] Yayın hakları konusunda Beşiktaş Show TV ile; Trabzonspor, Bursaspor ve Kocaelisporatv ile, Ankaragücü ve Karşıyaka ise Kanal 6 ile anlaştı.[15] 1994-95 sezonunda lig maçları atv ve Cine5'te, 1995-96 sezonunda ise atv, Kanal D ve Cine5 yayımlanmaktaydı.
1996-97 sezonu öncesinde, ligdeki maçların yayın hakları için yapılan ihaleden elde edilen gelirin ligdeki kulüplerin belli oranlarda paylaştırılmasını öngören havuz sistemi devreye girdi.[16] Yayın hakları konusunda yapılan ihaleye katılan tek kanal olan Cine5; 1996-97 sezonu için 40, 1997-98 sezonu için 45, 1998-99 sezonu için ise 55 milyon dolarlık teklif vererek ligdeki tüm takımların oynadığı maçların yayın hakkına üç sezon boyunca sahip oldu.[17][18][19] Bu gelişme sonrasında lig maçları şifreli olarak yayımlanmaya başladı.[20][21] 1999-00 sezonu öncesinde yapılan ihalede 120 milyon 500 bin dolarlık teklifle yayın hakları, iki sezon boyunca Teleon'a geçti.[22][23] Kanalın ödemeye dair sorumluluklarını yerine getirememesi gerekçesiyle 2000-01 sezonunun devre arasında kanalın yayın sözleşmesi federasyon tarafından feshedildi.[24] Devre arasında yapılan ihaleyi yıllık 165 milyon dolarlık teklifiyle kazanan Atlas Yayıncılık ve Dijital Platform AŞ, 3,5 sezon boyunca lig maçlarını yayımlama hakkını elde etti. İhale sonrasında maçlar Digiturk platformundaki Lig TV'de yayımlanmaya başladı.[25][26] 2004-05 sezonu öncesindeki ihaleyi yıllık 135 trilyon 950 milyar lira vererek dört sezonluğuna alan Lig TV,[27][28] daha sonradan yapılan eklemeler sonucunda yayın hakkını 2009-10 sezonu sonuna kadar uzattı.[29] Öte yandan 2004-05 sezonunda TRT ile Digiturk arasında yapılan anlaşmayla söz konusu sezon boyunca üç büyüklerin maçları dışında haftada bir maçın TRT tarafından canlı olarak Digiturk'ün canlı olarak yayımladığı maçların ise bitiminden 48 saat sonra tekrarının yayımlanmasına izin verildi.[30]
2010 Ocak'ında yayın hakları konusunda A, B ve C olmak üzere üç farklı sınıf için ihale yapıldı. A paketi ligin isim hakkını pazarlama, haftada en az dört lig maçı canlı olarak yayımlama, tüm maçların çekimini yapma ve bu yayınları uluslararası kuruluşlara pazarlama; B paketi lig maçlarının geniş özeti ile üç dakikalık haber amaçlı görüntülerini başka kuruluşlara satma; C paketi ise gol görüntülerinin cep telefonlarından izlenmesini içeren mobil yayın hakkını kapsamaktaydı. A paketini 321 milyon dolarla Digiturk, B paketini 40 milyon 210 bin dolarla TRT, C paketini ise 13 milyon 500 bin dolarla Türk Telekom aldı.[31] Bu sonuçla ligdeki maçların yayın hakkı 2013-14 sezonu sonuna kadar Digiturk'te oldu.[32][33] İhale sonrasında yapılan sözleşmedeki uzatma hakkını da kullanan kurum, 2014-15 sezonunda da lig maçlarını yayımladı.[31]
2015-16 ve 2016-17 sezonlarının yayın hakkı, herhangi bir ihale açılmadan Türkiye Futbol Federasyonu ile yapılan anlaşma sonrasında Digiturk'te kaldı. Rekabet Kurumu ayrıca, Digiturk ile anlaşma yapmaları halinde diğer dijital platformlardan da lig maçlarının izlenebileceği yönünde karar verdi.[34]
4 Haziran 2015 tarihinde Türkiye Futbol Federasyonu ile Kulüpler Birliği Vakfı arasında imzalanan anlaşma ile Süper Lig AŞ'nin kurulmasının resmi imzası atılmış oldu. Bu anlaşma uyarınca 2017 yılında yayın ihalesi kanunda yapılacak değişiklikten sonra Kulüpler Birliği Vakfı tarafından gerçekleştirilecektir.[35] Eylül 2015'te TRT ile Turkuvaz Medya Grubu arasında maç özetlerinin, TRT'de yayımlanmasından 15 dakika sonra a Haber ve a Spor'da yayımlanması konusunda anlaşma sağlandı.[36] Ekim 2016'da, 2016-17 sezonu için ligin özet görüntülerinin yayın haklarını TRT satın aldı.[37] Yine aynı ay içerisinde TRT ile NTV arasında yapılan anlaşmayla birlikte maç özetleri NTV ve NTV Spor'da da yayımlanmaya başladı.[38] 21 Kasım 2016'da, 2017-18 sezonundan itibaren beş sezon boyunca Süper Lig ve 1. Lig yayın haklarının devri için ihale gerçekleştirildi. İhale sonucunda Digiturk; Süper Lig maçlarının tamamının canlı yayımlama, bu yayınları uluslararası kuruluşlara pazarlama, görüntülerin mobil yayın haklarına, verdiği $500 milyon+KDV'lik teklifiyle sahip oldu.[39] 2022-23 sezonundan itibaren 5 yıl için yapılacak yeni yayın ihalesinin sonucu 21 Şubat 2022'de açıklanacaktı. Ancak ihaleye katılan aday şirketler beIN Medya Grubu ve Saran Medya'nın revize fiyat teklifleri TFF ve Kulüpler Birliği tarafından kabul edilmeyince fiyatların iyileştirilmesi ve şartların daha iyi bir hale getirilebilmesi için ihale sürecinin Türkiye Futbol Federasyonu tarafından yapılan açıklamada 28 Şubat 2022'de sonlandırılacağı ve yeni yayıncının belli olacağı duyurulup, 24 Şubat 2022'de saat 14.00'te TFF, Kulüpler Birliği, Yayın İhalesi Komisyonu ile aday şirketler arasında bir toplantı daha yapıldı. Verilen tekliflerde Saran Medya'nın teklifi Digiturk'un teklifinin daha yüksek olmasına karşın ihalenin muhtemel sonuçlandırma tarihi olan 28 Şubat 2022'de Digiturk'ün teklif verdiği fiyat yükseltildi. Ancak yine istenilen fiyata ulaşılamayınca TFF, ihale sürecinin son karar tarihinin 7 Mart 2022'de duyurulacağını açıkladı. Açıklamaya göre A paketlerinin yani ana paketlerin biri hariç diğer paketlerin satılması için 7 Mart 2022 tarihine kadar aday şirketlerin paketleri kapalı zarfaki imza usülüyle satın alınabileceğini belirtildi. Ayrıca ana paketlerden 1-A paketi (8'i hafta sonuna denk gelen derbiler olmak üzere 201 hafta yani beş yıl olmak üzere gelecek sezon için 238 mücadelenin canlı yayın hakkı.) için daha sonra ayrı bir ihale yapılacağı duyuruldu. Bunun dışında ihaleye katılan şirketlerden biri eğer istenilen teklifi veremezse diğer şirketler de bu kapalı zarf yöntemi ile ana paketleri satın alabileceği ifade edildi. Birçok etapta beIN Medya Grubu ve Saran Grubu'nun teklifleri ekonomik sıkıntılardan dolayı yetersiz bulunduğu için ihale süreci Nisan ayına kadar sarktmıştır. Eski TFF başkanı Nihat Özdemir'in 4 Nisan 2022'de görevden istifa etmesinin ardından geçiçi bir süre için Servet Yardımcı başkanlık görevine geçmiştir. Görevinin başına geçtikten sonra ihale ile ilgili açıklama yapan Yardımcı, yeni yayıncı kuruluşu bulma sürecinin 16 Haziran'da yapılacak TFF Olağanüstü Kongre ve Başkanlık seçiminden sonra sonuçlandırılacağını duyurmuştur. 16 Haziran'da ise yapılan kongrede seçime tek aday olarak Gaziantep FK Başkanı Mehmet Büyükekşi katıldı ve başka aday/adaylar katılım sağlamadığı için otomatikmen 1 yıl süre ile TFF başkanlık görevine seçilmiştir. Seçildikten kısa bir sürenin ardından yayın ihalesi toplantısı bittikten sonra basın toplantısında açıklama yapan Büyükekşi, ekonomik şartlar nedeniyle ihalenin iptal edildiğini ve mevcut yayıncı beIN Sports ile yeni sözleşme imzalanacağını duyurdu. Yayın ihalesi sözleşmesindeki şartların revize edilmesi sonucunda yayıncı kuruluş beIN Sports'un, ile birlikte 2023-24 sezonuna kadar 2 milyar 500 bin TL cinsi karşılığı ödeme yaparak Spor Toto Süper Lig ve 1.Lig'in yeniden resmi yayıncı kuruluşu oldu.